Teori Kanıtlanırsa Kanun Olur

[Φ yenilik]

Tamam o zaman sen de bastan beri benim yavas acik kisa oz giden aciklamalarima yonel ve sorun endisen itirazin v.s. varsa dile getir, ya da "buraya kadar tamam algiladim" de- Aslinda senden bu yaniti bekliyorum.

 

 

Yapma lutfen. Ben bu tür diyaloglardan rahatsız oluyorum. Profesyonel bir tartışmacı olmadığımı söylemiştim.

 

Benim teori ile yasa hakkında bildiğimi sordun cevap verdim. Verdiğim cevap, akademik alıntıyla vede şemalarla örtüşüyor.

 

Daha benden ne istiyorsun? Daha açık olmalısın. Bu konuda benden bu kadar.

 

Bilgilerimin beni rahatsız eden bir tarafı yok şimdilik.

[∞ evrensel-insan]

Neyse once gozlenen nedir? metafizik/varliksal temelli kavgayi bilimsel olarak sonlandiralim.

 

Gordugum maddedir-materyalizm

 

Hayir dusuncedir-idealizm

 

Hayir ben bir sey gormuyorum-pozitivizm.

 

Bilimsel olma bilinc araya giriyor.

 

"Durun yahu kesin kavgayi ortada herkesin gordugu bir sey var, buna gozlemsel algi/gozlemci algi ile fenomen yasni gorungu diyelim. Kavgaya sonra devam ederiz.

 

Kim gordu peki? madde-materyalizm

 

BANA BIRI GOSTERDI-IDEAKLIZM

 

Ben zaten goremiyorum-pozitivizm 

 

Bilimsel bilinc

 

Gene basladidiniz kavgaya, goren biz degil miyiz, baskasinin gordugune ya da gosterdigine dair elinizdeki delil nedir.

 

ILK TEK HERSEY MADDEDIR

 

ilk tek hersey tanridir-idealizm

 

Ben goremiyorum ama baskasi gorebilir/baskasi baskasina gosterebilir v.s.

 

Akil-gorunen gosteren goren gercegin ne oldugunu ortaya koyandir.

 

Gercek ne ki v.s. diye gider.

 

Taki BILIMSEL FELSEFEYI BULANA KADAR.

 

Anlasildi ilgilenen yok, ben de kustum, boz!; oynamiyorum  -dikkate alinmamanin verdigi rahatsizlik-egosal.

[∞ evrensel-insan]

Yapma lutfen. Ben bu tür diyaloglardan rahatsız oluyorum. Profesyonel bir tartışmacı olmadığımı söylemiştim.

 

Benim teori ile yasa hakkında bildiğimi sordun cevap verdim. Verdiğim cevap, akademik alıntıyla vede şemalarla örtüşüyor.

 

Daha benden ne istiyorsun? Daha açık olmalısın. Bu konuda benden bu kadar.

 

Bilgilerimin beni rahatsız eden bir tarafı yok şimdilik.

Bunun neresi profesyonal beyni almaya acik her beynin algilayacagi bvasitlite anlatiyorum.-ikna etme cabasi.

 

Senin yanitinin analizini yapmayacagim, belki kizarsin!

[Φ democrossian]

Evet, @@yenilik'ten geçerli bir yanıt geldi. Onun da özeti şu: Teori çok geniş kapsamlı, yasa ise dar kapsamlıdır. Dolayısıyla çok daha kapsamlı bir konu, dar kapsamlı bir konuya dönüşemez.

 

Kütle çekim yasası belli: Kütle ile doğru, uzaklığın karesi ile ters orantılı bir formülü var. Ama kütle çekim teorisi apayrı bir kapsamlı konudur. Bu kütle uzaklığın karesi ile ters orantılı çekiyor ama, niye çekiyor? Çekmesinin nedeni ne? İşte bunu kütle çekim teorisi açıklar.

 

Bu durumda hâla teori, anlamı daraltılarak yasa haline de getirilebiliyor. Teori yine duruyor, yasaya dönüşüp iptal olmuyor. Olmaz da.

 

Evrim bir teori. Bu teoriye kanıtlar bulunmaya devam edilir. Fakat diğerleriyle akraba olmayan hiç bir canlı olmadığından emin olunduğunda evrim yasasını da üretebiliriz. Deriz ki aynı soydan gelmeyen hiç bir canlı yoktur. Bu evrim yasası olur.

[Φ yenilik]

Evet, @@yenilik'ten geçerli bir yanıt geldi. Onun da özeti şu: Teori çok geniş kapsamlı, yasa ise dar kapsamlıdır. Dolayısıyla çok daha kapsamlı bir konu, dar kapsamlı bir konuya dönüşemez.

 

Kütle çekim yasası belli: Kütle ile doğru, uzaklığın karesi ile ters orantılı bir formülü var. Ama kütle çekim teorisi apayrı bir kapsamlı konudur. Bu kütle uzaklığın karesi ile ters orantılı çekiyor ama, niye çekiyor? Çekmesinin nedeni ne? İşte bunu kütle çekim teorisi açıklar.

 

Bu durumda hâla teori, anlamı daraltılarak yasa haline de getirilebiliyor. Teori yine duruyor, yasaya dönüşüp iptal olmuyor. Olmaz da.

 

Evrim bir teori. Bu teoriye kanıtlar bulunmaya devam edilir. Fakat diğerleriyle akraba olmayan hiç bir canlı olmadığından emin olunduğunda evrim yasasını da üretebiliriz. Deriz ki aynı soydan gelmeyen hiç bir canlı yoktur. Bu evrim yasası olur.

 

Akademik tanım ve şemalarla örtüşüyor bu söylediklerin. Güzel bir özetleme veya başka bir dille anlatım.

[∞ evrensel-insan]

Akademik tanım ve şemalarla örtüşüyor bu söylediklerin. Güzel bir özetleme veya başka bir dille anlatım.

Iyi madem siz anlastiniz mesele yok." Iki kisi anlasirken ucuncuye ... duser"

 

Zaten ben size kustum, oynamiyorum.-cocuksu sitem alinganlik

 

Umarim aranizdaki andlasma bu isin ABC temelindedir-endise uyari dusundurucu cumle.

[∞ evrensel-insan]

Akademik tanım ve şemalarla örtüşüyor bu söylediklerin. Güzel bir özetleme veya başka bir dille anlatım.

Ama bilimsel(Klasik bilgi-gozlem degil akil onde yani akilci algilama akilsal algi)   bilgi ve bilimsel felsefe ile ortusmuyor.-ortaya atilan bir gozlem degerlendirilip degerlendirilmemesi okuyana bagli.  "Banane isterse ortusmesin/ben ortustugunu dusunuyorum"-ortaya atilan gozlemin degerlendirilmesinden kacinma.

[Φ Canraşit]

Tarisma buradan mi basladi. Evrim orneginde yasa yoktur, teori ve olgu ve de hipotez/tez vardir.

 

Vardır, mesela; Mendel Yasası.

[Φ Canraşit]

Yercekimi yanlislanabilir mi?

 

Yanlışlandı zaten. Newton'un formülü, Genel Görelilik Teorisinin öngörünün özel halidir. Işık Hızına yakın hızlarda ve küçük ölçekli dünyada gözleme uyan yaklaşıklık vermez.

[Φ Canraşit]

 Teori, bünyesinde ispatlanmış yasalarla desteklenen bilimsel genel konulardır. Mesela elektrik devre teorisi bilimsel bir konudur. Tüm ayrıntıları yasalarla ispatlanmıştır. Mesela, devrenin neresinde akım ne kadar akar, neresinde ne kadar voltaj var, ne kadar kısmı, nekadar direnç gösterir, bunlar ayrı ayrı ohm, jule ve, kirchhoff kanunları ile hesaplanırlar. Ama elektrik devre teorisi ise başlı başına yasalar içeren geniş bilimsel konudur. İçerdiği yasalardan her hangi birisinin doğruluğu sona erse bile teori o isimle devam eder. Zira henüz yanlışlanabilen diğer bilimsel yasalarla desteklenmektedir. Bütünlüğü, doğruluğu bozulmaz.

 

Tıpkı evrim teorisi gibi. Evrim teorisinin içinde de biyolojik, kimyasal ve hatta fiziksel yasalar vardır. Kompleks olan teorilere göre yasalar daha basitçe ve sadece bir alanı içerir. Bilimsel yasalar daha çok matematiksel yollarla hesaplanırlar.

 

İlaveten : Yasalar olguları formülize etmek için yararlanılan her yerde geçerli olduğu varsayılan, datalar arası matematik ilişkilerdir. Zamandan bağımsızdırlar. 

 

Örneğe göre, gerilim değerini bildiğimiz bir gerilim kaynağından beslenen basit ohmik bir devrede ölçtüğümüz elektronun devrede dolaşması ( elektron akımı ) ve  dirençte ölçtüğümüz gerilim olgusu süreçlerinin zamana bağlı matematiksel modeli Elektrik Devre Teorisi ile oluşturulur. Bu teori, matematiksel modeli oluştururken Ohm Yasasından yararlanmamız gerektiğini söyler.

 

Ohm yasası yanlışlanırsa, Elektrik Devre Teorisi de ismi aynı kalsa da kesinlikle içerik değiştirir.

 

Yalnız, Elektrik Devre Teorisi'nin Evrim Teorisi ile farkı, açıkladığı olguların süreçleri arasındaki determine edilebilirlik, hesaplanabilirlik farkıdır.

 

Zira, uygulanan gerilim veya akım kaynaklarının ve diğer elemanlarının nominal değerleri aynı kaldıkça, uç değerler veya output değerleri için  ölçüm ile  teori ile hesaplanan değerler arasında ihmal edilebilecek bir yaklaşıklıkta aynılık bulunur. Çünkü bu olgunun süreci Deteministiktir, hesaplanabilir, öngörülebilir. Süreci ifade eden matematiksel denklemler lineerdir.

 

Oysa, evrim sürecinin bir anında bir eko sistemde, aynı başlangıç ve konum koşullarına haiz bile olsa evrimin yönü tayin edilemez, kestirilemez. Çünkü, süreç kaotiktir, hesaplanamaz, ön görülemez. Süreci ifade edebilecek lineer matematiksel denklemler oluşturulamaz. Tıpkı Non-Lineer devreler gibi.

[Φ Canraşit]

Evrim bir teori. Bu teoriye kanıtlar bulunmaya devam edilir. Fakat diğerleriyle akraba olmayan hiç bir canlı olmadığından emin olunduğunda evrim yasasını da üretebiliriz. Deriz ki aynı soydan gelmeyen hiç bir canlı yoktur. Bu evrim yasası olur.

 

Buna Yasa değil de İlke demek daha doğru olur.

[Φ Canraşit]

Kisaca once ortaya bir hipotez atarsin, bu hipotezi teoriye tasirsin, eger teorin her defainda deneysel gozlemsel yanit veriyorsa burdan ortaya bir olgu cikar

 

Teori gözlemsel kanıtlanırsa Olgu çıkmaz. Teori zaten olgu veya olguları açıklamak için geliştirilen bir şeydir.

 

Olguya gözlem ve deneyle ulaşılır.

 

Sonra bu olgunun NEDENİNİ, NASILINI AÇIKLAMAK İÇİN BİLİMSEL; GÖZLEME DAYALI bir HİPOTEZ ortaya atılır.

 

BU HİPOTEZ YİNE DENEY VE GÖZLEMLERLE DOĞRULANDIĞINDA, DİĞER DOĞRULANAN HİPOTEZLERLE BİRLİKTE, OLGU VEYA OLGULARIN BÜTÜNSEL AÇIKLAMASI anlamına gelen TEORİ OLUŞTURULUR.

 

YASALAR DA BU TEORİNİN, OLGU VEYA OLGULARIN SÜREÇLERİNİ MODELLEMEK İÇİN KULLANDIĞI MATEMATİKSEL ARAÇLARDIR:

[Φ yenilik]

Iste bu olgu tartismasiz gecerlidir, TAKI GOZLEM ILE YANLISLANABILENE KADAR.

 

Bu görüşten hareketle sorum @ Canraşit'e..

 

Hipotez, gözlem sonucu oluşturulduğuna göre, hipotezlerin de yanlışlanabilme şartı olduğuna göre, gözlemden bir yanlışlama  çıkar mı? Yoksa yanlışlama metodu sadece bilimsel deney sonucu mu mümkündür? 

 

Süreç genel olarak şöyle işliyor.

 

Gözlem, hipotez, deney/test/bulgu, yasa/teori

[∞ evrensel-insan]

Vardır, mesela; Mendel Yasası.

Ingilizcesi ve aciklamasi, lutfen.

 

Cunku benim sizlerin dile getirdiginiz mesajlarinizdan algiladigim;

 

Yasa=olgu

[∞ evrensel-insan]

Bu görüşten hareketle sorum @ Canraşit'e..

 

Hipotez, gözlem sonucu oluşturulduğuna göre, hipotezlerin de yanlışlanabilme şartı olduğuna göre, gözlemden bir yanlışlama  çıkar mı? Yoksa yanlışlama metodu sadece bilimsel deney sonucu mu mümkündür? 

 

Süreç genel olarak şöyle işliyor.

 

Gözlem, hipotez, deney/test/bulgu, yasa/teori

Peki, ben yanitlamayayim, o zaman.

[∞ evrensel-insan]

Teori gözlemsel kanıtlanırsa Olgu çıkmaz. Teori zaten olgu veya olguları açıklamak için geliştirilen bir şeydir.

 

Olguya gözlem ve deneyle ulaşılır.

 

Sonra bu olgunun NEDENİNİ, NASILINI AÇIKLAMAK İÇİN BİLİMSEL; GÖZLEME DAYALI bir HİPOTEZ ortaya atılır.

 

BU HİPOTEZ YİNE DENEY VE GÖZLEMLERLE DOĞRULANDIĞINDA, DİĞER DOĞRULANAN HİPOTEZLERLE BİRLİKTE, OLGU VEYA OLGULARIN BÜTÜNSEL AÇIKLAMASI anlamına gelen TEORİ OLUŞTURULUR.

 

YASALAR DA BU TEORİNİN, OLGU VEYA OLGULARIN SÜREÇLERİNİ MODELLEMEK İÇİN KULLANDIĞI MATEMATİKSEL ARAÇLARDIR:

Dediklerimi algiladigini hic zannetmiyorum. Nedeni de gozlemsel algi kullanmaman ve gezlemci algilama uygulamaman.

 

Yani akilsal algi ve akilci algilamadan kisaca klasik bilimden yola cikiyorsun.

 

Beni neyin ne oldugu ilgilendirmiyor. Basta tum insanoglunun gozlemini alabilmesi ve bu alinan gozlemden gozleme uygun hipotez turetilmesi sonra bu hipotezin bir teorisinin gozlemsel deneysel hipotezi ve teooriyi test edildikten sonra saglayabilmesi ver boylece tartismasiz olgunun ortaya cikmasi. Bu olgunun da gecerliliginin gozlem ile yanlislanabilmesi, bu yanlislanabilmenin ortada ayni temerlde olan teoriyi de hipotezi de curutmesi.

 

Sim di ne yazacaksan bunu algilayarak yaz.

 

Eger benim kullandiklarim disinda bir kelime "yasa" gibi kullanacaksan bunun da hem ingilizce ve orijinal karsiligini ver hem de yasa derken ne demek istediginin anlam ve icerigini ortaya koy.

 

Matematiksel/mantiksal bilginin bilimsel olmasi demek; MANTIK TEMELINDE YA BIR SEYIN GOZLEM VERMESI YA DA ELDEKI VERILERE GORE GOZLEM VERME OLASILIGININ BULUUNMASI DEMEK.

 

Buradaki matematik te hem felsefi hem mantiksal hem de olcumsel sayisal ve matematigin ortaya attigi MANTIKSAL temellere dayanan ESITLIKLER ve on lari ortaya koyan rule denilen, aciklamalardir.

 

Yani matematik "mathematical formula ya da ender de olsa rules" uzerine calisir. Bu formullerin gecerliligi mantiksaldir onu da yukarda acikladim. Kisaca matematikte gozleme dayanir.

[∞ evrensel-insan]

Yanlışlandı zaten. Newton'un formülü, Genel Görelilik Teorisinin öngörünün özel halidir. Işık Hızına yakın hızlarda ve küçük ölçekli dünyada gözleme uyan yaklaşıklık vermez.

Yanlislayan ne oldu?

 

Bu yanlislamayi kanitlayan ne oldu?

 

Yerine gelen hipotez ve de teori nedir?

 

Ayrica unuttugun bir sey var. Yercekimi olgusu dunyevidir yani N.S.A. dir dunya disuinda kalan baskabir terde gecereli olup olmamasi zaten konu degildir. Mesela ayda da vardir ama, daha azdir. v.s.

 

O yuzden dunyada dunyevi olrak yer cekimi hala gecerlidir.

 

Neden bir duman gozlem olarak yer cekimi ne uymaz?

[Φ Canraşit]

Bu görüşten hareketle sorum @ Canraşit'e..

 

Hipotez, gözlem sonucu oluşturulduğuna göre, hipotezlerin de yanlışlanabilme şartı olduğuna göre, gözlemden bir yanlışlama  çıkar mı? Yoksa yanlışlama metodu sadece bilimsel deney sonucu mu mümkündür? 

 

Süreç genel olarak şöyle işliyor.

 

Gözlem, hipotez, deney/test/bulgu, yasa/teori

 

Şimdi sürecin başında gözlem var ve gözlemden olguya gidiş var.

 

Olguya GÖZLEMLE varıldıktan sonra Hipotez geliyor.

 

Hipotez gözlem sonucu ulaşılan OLGUNUN AÇIKLAMA ÖNERİSİ.

 

Elbette, Hipotez GÖZLEM İLE DE; DENEY İLE DE YANLIŞLANABİLİR:

 

Yanlışlanırsa, Teoriye veya Yasaya gidilemez.

 

Yanlışlanmaz da, doğrulanırsa Teoriye VEYA Yasaya gidilir.

 

Teori olgunun İÇERDİĞİ SÜRECİN ZAMANA BAĞLI açıklaması. Örneğin, serbest düşme sürecinin ( olgunun ) Klasik Mekanik Teorisi ile betimlenerek açıklanması

 

Yasa ise, olguya NEDEN OLANIN ZAMANDAN BAĞIMSIZ açıklanması. Örneğin, serbest düşme süreci ( olgunun ) nedeni olan kuvvetin açıklanması ( Kütle çekim -Yerçekimi Kuvveti ile kütle arasındaki ilişki ).

[Φ Canraşit]

Yanlislayan ne oldu? Bu yanlislamayi kanitlayan ne oldu?

Yanlışlandı zaten. Newton'un formülü, Genel Görelilik Teorisinin öngörünün özel halidir. Işık Hızına yakın hızlarda ve küçük ölçekli dünyada gözleme uyan yaklaşıklık vermez.

 

Yerine gelen hipotez ve de teori nedir?

Yanlışlandı zaten. Newton'un formülü, Genel Görelilik Teorisinin öngörünün özel halidir. Işık Hızına yakın hızlarda ve küçük ölçekli dünyada gözleme uyan yaklaşıklık vermez.

[Φ Canraşit]

Yercekimi olgusu dunyevidir yani N.S.A. dir dunya disuinda kalan baskabir terde gecereli olup olmamasi zaten konu degildir. Mesela ayda da vardir ama, daha azdir. v.s.

 

O yuzden dunyada dunyevi olrak yer cekimi hala gecerlidir.

 

Anlamsız bir soru. Kütle Çekim Yasası yanlışlandığı anda onun özel uygulaması olan yer çekimi de yanlışlanmış olur. Çünkü, Kütle Çekim Yasası geneldir, her kütleyi, bir kütle olan dünyayı ve üstündekileri de kapsar.

[Φ Canraşit]

Bu ikisi çelişmiş.

 

O yuzden dunyada dunyevi olrak yer cekimi hala gecerlidir.

Neden bir duman gozlem olarak yer cekimi ne uymaz?

Burada, ya yer çekimi geçerli değildir denmesi gerekir, ya da dumanın kütlesi yoktur.

 

Doğrusu, Kütle Çekim Yasası her durumu kapsamadığından ( ışık hızına yakın hızlarda hesap yanlışlığı ) geçerli değildir ama dünya için işe yarar, hesapları doğru çıkarır demek gerekir.

 

Duman da tabii ki kütlesiz değildir. Ancak onun üzerine etkiyen kütle çekim kuvveti, hava akımlarının kuvvetinden küçük kalır. Çünkü, Kütle Çekim kuvveti, hem dünyanın kütlesi hem de dumanın kütlesi ile doğru orantılıdır. Sıfırdan küçük kütleli duman zerrecikleri, çarpma işleminde dünya kütlesinin kuvvete etkisini azaltır dolayısıyla üzerine etkiyen yer çekimi kuvveti de azalır ve hava akımı kuvvetleri baskın çıkar.

[∞ evrensel-insan]

 

Yanlislayan ne oldu? Bu yanlislamayi kanitlayan ne oldu?

Yanlışlandı zaten. Newton'un formülü, Genel Görelilik Teorisinin öngörünün özel halidir. Işık Hızına yakın hızlarda ve küçük ölçekli dünyada gözleme uyan yaklaşıklık vermez.

 

Yerine gelen hipotez ve de teori nedir?

Yanlışlandı zaten. Newton'un formülü, Genel Görelilik Teorisinin öngörünün özel halidir. Işık Hızına yakın hızlarda ve küçük ölçekli dünyada gözleme uyan yaklaşıklık vermez.

 

Ben bunlari yanitladim zaten.

[∞ evrensel-insan]

 

Anlamsız bir soru. Kütle Çekim Yasası yanlışlandığı anda onun özel uygulaması olan yer çekimi de yanlışlanmış olur. Çünkü, Kütle Çekim Yasası geneldir, her kütleyi, bir kütle olan dünyayı ve üstündekileri de kapsar.

Kutle cekim yasasi yanlislandi ise, neden bir kutlesi olan cisim birakildiginda yere dusuyor?

 

Tum insanoglunun dile getirdikleri uzerine yasadigi bu dunya algisi bilgisi bilinci ve farkindaligi temelindedir. Dunya disi ile ilgili tum degerlendirmeler de bu temeldedir.

[∞ evrensel-insan]

Bu ikisi çelişmiş.

 

 

 

Burada, ya yer çekimi geçerli değildir denmesi gerekir, ya da dumanın kütlesi yoktur.

 

Doğrusu, Kütle Çekim Yasası her durumu kapsamadığından ( ışık hızına yakın hızlarda hesap yanlışlığı ) geçerli değildir ama dünya için işe yarar, hesapları doğru çıkarır demek gerekir.

 

Duman da tabii ki kütlesiz değildir. Ancak onun üzerine etkiyen kütle çekim kuvveti, hava akımlarının kuvvetinden küçük kalır. Çünkü, Kütle Çekim kuvveti, hem dünyanın kütlesi hem de dumanın kütlesi ile doğru orantılıdır. Sıfırdan küçük kütleli duman zerrecikleri, çarpma işleminde dünya kütlesinin kuvvete etkisini azaltır dolayısıyla üzerine etkiyen yer çekimi kuvveti de azalır ve hava akımı kuvvetleri baskın çıkar.

Tamam ben senin dedigini anladim ve yanitladim.

 

Uzayda zaten kutle cekim yasasi yoktur. O yuzden de cisim dusmez.

[Φ yenilik]

yenilik, 16 Oca 2014 - 15:18 tarihinde , dedi ki

Bu görüşten hareketle sorum @ Canraşit'e..

 

Hipotez, gözlem sonucu oluşturulduğuna göre, hipotezlerin de yanlışlanabilme şartı olduğuna göre, gözlemden bir yanlışlama  çıkar mı? Yoksa yanlışlama metodu sadece bilimsel deney sonucu mu mümkündür? 

 

Süreç genel olarak şöyle işliyor.

 

Gözlem, hipotez, deney/test/bulgu, yasa/teori

Peki, ben yanitlamayayim, o zaman.

 

Şimdi de senin görüşüne ihtiyaç var.

 

Gözlem içerisine deney, test, ve bulgu giriyormu, yoksa sadece ..e görenin gözlemi midir? 

 

Sadece gözlem yanlışlanabilirlik için yeterli midir? Yeterli ise, gözlem sonucu hazırlanan hipotez neden tekrar deneye tabi tutulsun?

 

Tabi sen bunu kabullenmiyorsun. Şemaya göre. (Onun için önce @@Canraşit'e sordum)