_asi_

Bolivya Yanardağları Illimani Illimani, And Dağları'nda Bolivya 'nın bir yanardağı. 6.439 m yükseklikle Bolivya'nın en yüksek ikinci ve Cordillera Real'in en yüksek dağıdır. Illimani, en yükseği Pico Sur olan 6000 m üzerinde beş zirveye sahiptir. Dağa ilk tırmanmayı başaran, 1898 yılında ingiliz William Martin Conway'dir. 1972 'de Ernesto Sanchez ve Alain Mesili altı gün içinde ilk defa Illimani-Masif'ini aşmayı başarmışlardır. Kızılderili efsanesine göre, Mururata Dağı, Illimani'nin büyüklüğüne üstün gelmeye çalışmış. Illimani kızgın bir şekilde bu karlarla örtülü başı koparmış. Ayrılmış baş o zamandan beri 200 km daha batıda, sönmüş volkan Sajama şeklinde bulunurmuş. Başlangıç noktası (normal rota): La Paz'dan Zona Sur üzerinden Cuesta de las Ánimas 'a (3.950 m) ve daha ileride Ventilla ve Palka üzerinden Estancia Una 'ya (3.800 m). Estancia Una 'dan çoğunlukla taşıyıcılar veya yük hayvanlarıyla ana kamp Puente roto 'ya (4.440 m). Licancabur Licancabur, 5.920 m yüksekliğinde sönmüş bir volkan. Bolivya - Şili sınırında Laguna Verde gölü yakınlarında bulunup, Atacama Çölü üzerinde yükselir. Kraterinin içinde Dünya'nın en yüksekteki gölü bulunur. Dış sıcaklık -30° dereceyi bulsa da gölde, çok sayıda canlı mevcuttur. Dağa en yakın yerleşim yeri San Pedro de Atacama köyüdür. Dağın hemen yanında, çok günlü turlarla Bolivya şehri Uyuni ve Salar de Uyuni'ne giderken bağlantılı olarak ziyaret edilen ünlü Laguna Verde bulunur. Bolivya tarafındaki zirve (Şili'deki tarafın aksine) normalde buzsuzdur. Zirveye giden en kolay yol, Bolivya tarafında bulunan Laguna Verde'den başlar. Şili tarafından tırmanış, buradaki arazi mayınlı olduğundan şu an imkânsızdır. Zirveye tırmanışın kendisi, yumuşak volkan kumu, keskin kenarlı çakıl taşları ve yüksek irtifa sebebiyle çok zahmetlidir. Hem normal yol boyunca hem de hemen zirvede İnka zamanından kalma kalıntılar bulunur. San Pedro de Atacama (Şili) ve Uyuni'den (Bolivya) turizm büroları, zirveye turlar düzenlerler. Parinacota Parinacota, Şili ve Bolivya sınırında, Atacama Çölü'nde bir volkandır. Parinacota, Merkezi Andlar'ın Batı-Kordilleri'nde, Arica'nın 145 km doğusunda, Lauca Milli Parkı içinde yer alır. Kuzeydoğusunda kalan Pomerape Volkanı ile beraber Payachata kompleksini oluşturur. Dağın eteğinde, Lago Chungará bulunur. Vikipedi

Tiwanaku Tiwanaku (Aymara) Tiahuanaco veya Tiahuanacu (İspanyolca yazılış), Bolivya'da Pre-İnka (İnka-öncesi) kültürüne ait önemli harabelerin bulunduğu küçük bir şehirdir. Tiahuanaco'nun nüfusu günümüzde 800 kişidir, şehir deniz seviyesinden 4.000 m yüksekte, Altiplano'nun verimsiz düzlüğünde bulunur. La Paz'dan 70 km batıda Peru sınır geçişi olan Desaguadero yolu üzerindedir. Harabeler 2000 yılından beri UNESCO'nun Dünya Kültür Mirası'dır. Kelimenin Aymara dilinde anlamı "merkezdeki taş'"'tır. "el Fraile" (Keşiş) Tarihçe Tarihî Tiwanaku şehri, M.Ö. 1500'den M.S. 1200'e kadar Titikaka Gölü çevresinde Kolomb-öncesi bir kültürün dinî ve yönetimsel merkeziydi. Bu şehri kuran uygarlığın hüküm sürdüğü dönem hakkında değişik görüşler mevcuttur. Baskın görüşe göre, sözkonusu uygarlık, Titicaca Gölü’nün güney kıyılarında “Güneş Kenti” adlı arkeolojik sit alanı civarlarında doğmuştur. Gelişimi hakkında fazla bilgi olmamakla birlikte arkeolojik araştırmalar, bu uygarlığın gelişiminin Titicaca Gölü’nün güney ve güneydoğu yönünde olduğunu göstermektedir ki, bu topraklar günümüzde Şili’nin kuzeyini ve Bolivya’nın batısını kapsar. Fakat günümüzde yapılan bazı araştırmalar bu uygarlığın en eski kentinin 12.000 yıl öncesine dayandığını göstermektedir. Tarihî Tiwanaku şehri eskiden hemen gölün kıyısında güney ucunda bulunuyordu. Buharlaşma ile beraber göl o zamanki genişliğini kaybetmiş; böylece şehir bugün kıyıya yaklaşık 20 km uzaklıkta kalmıştır. Bu kültür çok az bilinir. Bölgede Chavín de Huántar kültürünün etkisinin var olup olmadığı henüz kanıtlanmamıştır. Gerçekte, yapı ve resimler Chavín de Huántar'ı hatırlatır. Tiwanaku'nun etkisi Pasifik sahilinde yer alan, Şili'nin Atacama bölgesi üzerinden Kordiller'deki Cochabamba eyaletine ve bugünkü Arjantin'e kadar ulaşmıştır. Dil, bugün de hala yöre halkının konuştuğu Aymará'dır. Hepsi M.Ö. 100 ve M.S. 1000 arasındaki yıllardan kalma kazılardan çıkarılmış seramik eşyaların yaşlarının belirlenmesi ile kronolojik evreler az çok anlaşılmaktadır. Önceleri yapı ve eski harabelerin tarihlenmesi başarılamamıştı. Tiwanaku'^daki monolit heykellerden biri. Sit alanı Eserler sözkonusu uygarlığın mimaride ve taş işçiliğinde son derece ileri olduklarını ortaya koymaktadır. Huari kültürü bu kültürden etkilenmiştir. Bu uygarlığa ait en önemli kent, yaratıcı Kon Tici Viracocha ile ilişkili görülen « Güneş Kenti »dir. Kentteki en önemli anıtlar yedi katlı olan Akapana piramidi ile astronomik gözlemlerin yapıldığı düşünülen güneş kapısı adlı anıttır. Kalasasaya piramidine benzeyen bu piramidin tepesindeki, bir iç avlu etrafına sıralanmış kulübelerin işlevleri henüz anlaşılamamıştır. Kısmen bir yeraltı yapısı görünümünde olan piramitte, bir sürü tünele ya da kanalizasyon sistemlerine rastlanmıştır. Kentte, Paskalya Adası heykellerini andıran monolit heykeller de bulunmaktadır. Tiwanaku kentinde, bu kadar çok büyük yapının dikilmiş olmasının sebebleri halen bilinmemektedir. Tamamen astronomik bakış açısı ile kurulmuş bu yerleşim biriminin, dini amaçların da göz önüne alınarak inşa edildiği tahmin edilmektedir. Tonlarca ağırlığında taşlar 300 km uzaklıktaki taş ocağından getirilmişlerdir. En ünlü görülmeye değer mekanı Güneş Kapısı'dır. 3 m. yükseklikte, 3,75 m. genişlikte ve tek bir andezit bloktan yontulmuştur. Kültürün yok olmasının ardından, tahminen bir deprem sonucu çökmüş ve iki parçaya ayrılmış, 1908 yılında ise yeniden doğrultulmuştur. Ağırlığının 7 ile 12 ton arasında olduğu tahmin edilmektedir. Üzerinde, ellerinde iki yılanlı asa tutan bir tanrı freski bulunur. Maskeli yüzü ışıldayan bir başlık deseni ile çevrilidir. Bu motif Chavín de Huántar'ın Raimondi Dikilitaşı'nda da bulunur. İnkalar bölgeye geldiklerinde Tiwanaku'yu terk edilmiş bulurlar. İspanyol kolonisi zamanında tarihî alan talan edilmiş ve 20. yüzyıla kadar kaynaklar inşaat malzemesi olarak kullanılmıştır. Güneş Kapısı Kalasasaya piramidinin tepe kısmı Vikipedi

Güneş Adası (Isla del Sol) Güneş Adası (Isla del Sol), Titikaka Gölü üzerinde, Bolivya'ya ait bir ada. Titikaka Gölü kıyısındaki Bolivya şehri Copacabana'dan düzenli olarak yapılan gezi teknesi seferleri ile adaya ulaşılabilir. Adanın başlangıçtaki ismi daha sonra göle ismini veren Titikaka 'dır. Adın kökeni kesin olarak bilinmez. İsim iki Aymara sözcüğüne dayanır. Titi "büyük kedi", Kak ise "kaya" manasına gelir ve serbest tercümesi Puma Kayası olarak yapılabilir. Buna karşın Quechua Dili'nde titi "kurşun" veya "kurşun rengi" qaqa ise "kaya" demektir. Yani "kurşini (kurşun rengi) kaya" İnka Mitolojisinde Güneş Tanrısı Inti çocukları, ilk inka Manco Capac ve karısı Mama Ocllo'yu Güneş Adası'nda (İsla del Sol) bir kayada toprağa bırakmıştır. Bu kaya (biraz da fantastik yaklaşımla) bir pumanın kafası şeklindedir. Titikaka Gölü'ndeki İnka mitololjisi ile bağlantılı bir diğer ada, Ay Adası'dır (Isla de la Luna). Vikipedi

Uyuni Uyuni, Bolivya Altiplanosu'nun güneyinde, Departamento Potosí'nde 12.000 nüfuslu bir şehirdir. Ününü, yakınlarında bulunan Dünya'nın en büyük tuz gölü Salar de Uyuni'ye borçludur. Uyuni, terk edilmiş bir western şehri gibi görünür. Buna uygun olarak, artık kullanılmayan tren yolu hatları bu görüntüyü pekiştirir. Tarla alanı oluşturma, 3670 m yükseklikteki bu verimsiz doğada pratikte imkânsızdır. Su çok ender bulunurken, buna karşı rüzgar ve soğuk şehrin karekteristik özelliğidir. Aymara kelimesi Uyuni tercüme edildiğinde "yük hayvanlarının mekanı" anlamına gelir. Yük hayvanları, bölgenin temel geçim kaynağı ve şöhretinin sebebi olan tuzu naklederler. Bu yüzden 160 km uzunluğunda, 135 km genişliğinde, tuz kabuğu 2 ile 7 m arasında değişen yeryüzünün en büyük tuz gölü Salar de Uyuni'ni görmeye sayısız turist gelir. Buna uygun olarak şehir neredeyse yalnızca turizm acentalarından oluşuyor gibi görünür. Bunların hepsinin günlük programını Salar de Uyuni oluşturur. Bolivya trenyolu tarihinin etkileyici bir şahidi, şehrin 3 km güneyindeki Cementerio de los Trenes 'dir. Bu "tren mezarlığında" sayısız buharlı lokomotif ve vagon dağılmış bir şekilde paslanmaktadırlar. Uyuni'den yola çıkarak Laguna Colorado ve Laguna Verde'nin de ziyaret edilebildiği, muhteşem çöl doğasının içinde etkileyici volkanların olduğu, Bolivya'nın güneybatısına bir tur yapılabilir. Uyuni yakınlarında çölde bulunan tuhaf kaya oluşumu "Arbol de Piedra" (Taş ağaç) Vikipedi

Sucre 190.000 Kişinin yaşadığı Sucre, Bolivya'nın anayasal başkenti olmasına karşın, ülke bakanlar kurulunun bulunduğu La Paz'dan yönetilir. Sucre, Bolivya Yargıtayını (Corte Suprema de Justicia) barındırdığı gibi, Chuquisaca bölgesinin de bölgesel başkentidir. Denizden 2800 metre yüksekte kurulu kent, geçmişinde Charcas, La Plata ve Chuquisaca adlarını taşımıştır. La Paz La Paz (İspanyolca: Barış); bir Güney Amerika ülkesi olan Bolivya'nın'nın yönetimsel başkentidir. Ülkede yasal başkent Sucre olmasına karşın, bakanlar kurulu La Paz'da yerleşiktir ve ülke buradan yönetilir. Kent ek olarak, La Paz bölgesinin de bölgesel başkentidir. 2001 Sayımına göre bir milyon kişinin yaşadığı La Paz kenti, deniz yüzeyinden 3600 metre yükseklikteki Chuquiago koyağında yeralır. Kentin [[havaalanı, 4082 metredeki El Alto uydu kentinde yeralır. Kentte ortalama sıcaklıklar kışları 15 santigrad derece, yazları ise 22 derece dolaylarındadır. Yazlar genellikle yağmurlu, kışlar ise görece serin ama güneşli geçer. Kent, 1548 yılında, Alonso de Mendoza'nun önderliğindeki İspanyollarca, Chuquiago adlı yerli yerleşim yerinde Nuestra Señora de La Paz ("Barışın kutsanmış Meryem Anası") adıyla kurulmuştur. Adındaki "barış" sözcüğü, önceki bir ayaklanmadan sonra barışın sağlanmış olmasındandır. 1825'de İspanya'dan bağımsızlık için savaşan cumhuriyetçilerin, Ayacucho'da İspanyol ordusunu yenmesinden sonra, kentin adı La Paz de Ayacucho ("Ayacucho Barışı") olarak değiştirilmiştir. 1898'de bakanlar kurulunun kente taşınmasıyla, kent ülkenin gerçek başkenti konumuna geçmiştir. Vikipedi

Bolivya DEVLETİN ADI: Bolivya Cumhuriyeti BAŞŞEHRİ: La Paz-Hükümet Merkezi Sucre NÜFUSU: 7.528.000 YÜZÖLÇÜMÜ: 1.098.581 km2 RESMİ DİLİ: İspanyolca DİNİ: Hıristiyan PARA BİRİMİ: Bolivya Pezosu Güney Amerika devletlerinden birisi. Batısında Şili ve Peru, kuzey ve doğusunda Brezilya, doğusunda Paraguay, güneyinde Arjantin yer alır. Tarihi Bolivya'nın ilk tarihi hakkındaki bilgiler, Tiahuanaaco bölgesinde Titicaca Gölünün kuzey tarafındaki kalıntılar incelenmek suretiyle elde edilmeye başlanmıştır. Burada, yapılan kazılar sonucu M.S. 100 ile 600 yılları arasına ait olduğu tahmin edilen ileri bir medeniyetin birçok kalıntıları bulunmuştur. Bugünkü Bolivya'da yaşayanların çoğunluğunu teşkil eden Aymarslar muhtemelen bu medeniyeti kuranların torunlarıdır. On beşinci asır ortalarına doğru şimdiki Peru tarafından gelen İnkalar, Aymarsların bir kısmını yenerek Bolivya'nın Altiplano bölgesini ele geçirdiler. Ancak Aymarslar yakın dağlara yerleştiler ve İnkalar ile anlaşarak orada yaşamaya başladılar. Dağı kendi etkileri altına aldılar. 1531'de Francisco Pizarro komutasında buraya gelen İspanyollar, İnkalarla yaptıkları savaşlar sonucu 1528'de Bolivya'nın tamamını ele geçirdiler. İspanyollar 16. asırda dillere destan olan zengin gümüş yataklarında yerlileri ve Afrika'dan getirilen zencileri köle olarak çalıştırdılar. 1650 yılında koloninin merkezi olan Potosi şehri 150.000 nüfusu ile Latin Amerika'nın en büyük şehriydi. İspanyolların yerli halka yaptıkları idari baskılar üzerine 17 ve 18. asırda bir dizi siyasi ihtilal vukua gelmiştir. 1780 yılında bir grup yerli, La Paz liderliğinde isyan ettiler ve gerilla savaşları yaptılarsa da yenilerek bir çoğu yok edildi. İlk bağımsızlık hareketi, 1809 yılında başlatıldı ve bağımsızlık ilan edildi. Ancak İspanyolların bağımsızlığı kabul etmemesi üzerine başlayan uzun savaşlar sonucunda, 1825 tarihinde İspanyollar Bolivya'nın bağımsızlığını kabul etmek zorunda kaldılar. Bolivyalılar bir cumhuriyet idaresi kurdular ve Chaguisaca şehrini Sucre ismi ile başşehir yaptılar. 1883 yılına kadar süren savaşta Bolivya ve Peru, Şili'ye yenildi ve Bolivya Büyük Okyanus kıyılarını Şili'ye bırakmak zorunda kaldı. Yaptığı savaşları kaybedince, 1903'te Acre bölgesini Brezilya'ya, Chaconun bir bölümünü 1932'de Paraguay'a bıraktı. Ülke çeşitli iç karışıklıklar içinde uzun müddet çalkalandı. Bir ara madenler 1952'de devletleştirildi ise de 1966'da tekrar özel sektöre devredildi. 1974'te yapılan fiyat ayarlamaları ülkede büyük karışıklıklar çıkmasına sebeb oldu. Yüzlerce yerli öldürüldü. 1976'da ordu idareye el koyarak yönetimi ele aldı. Nihayet çeşitli karışıklıklardan sonra ordunun 1982 yılı Temmuzunda, General Guido Vildoso'yu Cumhurbaşkanlığına getirmesi ile durum sakinleşti. Fiziki Yapı Bolivya, göze çarpan farklı bir yapıya sahip olup, üç büyük bölgeye ayrılır. Birincisi:Sayısız kıvrımları, tepelerini örten karlar ile Ilkampane'de 7.000 metreye yaklaşan yükseklikleri ile harika bir güzelliği olan And Dağ bölgesidir. And Dağları Bolivya'da 640 km uzanırlar. Cordillera Occidental Dağları ile Cordillera Criental Dağları arasında 4000 ila 4500 m yükseklikte Altiplano Platosu uzanır. Bolivya halkının çoğu burada yaşar. İkinci büyük bölge, birçok meskun vadilerle kesilen dağların doğu bölgesinden ibarettir. Bu bölge iki kısma ayrılır. Birincisi, normal sıcaklıklar, az miktarda yağmurlar ve kısır bitkilerin, karakterize ettiği vadilerdir. İkincisi ise kuzeye ve kuzeydoğuya yönelen yarı tropik iklimle, bol bitkilerin karakterize ettiği alçak vadilerdir. Bolivya'nın üçüncü bölgesi, ülkenin üçte ikisinden daha fazla yer kaplayan düz arazilerdir. Alçak arazilerin güneydoğu kısmını Bolivya'nın en büyük vadisi olan Gron Chaco Vadisi teşkil eder. Bu bölge zengin petrol yatakları bulunmasına rağmen çok az gelişmiştir. Chaco Vadisinin kuzey tarafında tropikal ovalar uzanır, burada sık yeşillikler ve pampa ağaçları bulunur. Nehirler ve göller: En önemli nehri Desagudero'dur ve deniz seviyesinden 3500 m yukarıdan aşağı doğru akar. En önemli gölü Titicaca Gölüdür. Başka nehirler varsa da önemsizdir. İklimi Tropik iklim bölgesinin girişinde yer alan Bolivya'nın yüksek yaylalarında dikkate değer soğuklar; alçak bölgelerinde ise bunaltıcı sıcaklar göze çarpar. Altiplano bölgesi, rüzgarların ve yağışın az olduğu bir bölgedir. Yıllık sıcaklık ortalama 10°C'dir. Bu sıcaklık Cochabamba'da -20°C'ye kadar düştüğü gibi, Sucre'de de 18°C'ye kadar çıkar. Ancak Yungas Vadisi ve düz araziler fazla miktarda yağmur alırlar. Güneyden esen soğuk "Surazos" rüzgaları sıcak ve kurak havayı yumuşatırlar. Chaco bölgesi sıcak ve yaz müddeti boyunca kuraktır. Kışın ise bol yağışlıdır. Tabii Kaynakları Bitki örtüsü Bolivya'nın iklimine ve yüksekliğine göre değişir. 4500 metrenin üzerindeki bölgelerde çok az bitki bulunup birçok yerler ağaçsızdır. Altiplano bölgesinde kerestelik az miktarda ağaç, diken ve yosunlu bitkiler bulunduğu gibi, sert otlar da bulunur. Okaliptüs (Sıtma ağacı)yetiştirilir. Yükseklik alçaldıkça, bitki miktarı ve türleri artar. Kuzeydoğuda sık tropikal yağış ormanları bulunur. Bu ormanlarda sedir, maun ve palmiye gibi sert ağaçlar vardır. Hayvanlardan, alpaka, kartal, kondor, maymun, jaguar, puma bir çok çeşit yılan, çeşitli kuş ve renkli papaganlar ülkenin çeşitli yerlerine dağılmışlardır. Balıkçılık da önemli bir gelir kaynağıdır. Bolivya maden ocakları bakımından oldukça zengindir. Gümüşle beraber bulunan zengin kalay yatakları, bizmut, kurşun ve diğer metaller, Altiplano vadisinden çıkarılır. Gerçek bir gümüş dağı, Altiplano bölgesindeki Potesi tepesinde bulunmaktadır. Dikkate değer miktarda tungsten, çinko, bakır, antimon ve altın bulunur. Chaco bölgesinde petrol yatakları bulunmuştur. Nüfus ve Sosyal Hayat Bolivya'da halkın yarıdan fazlası yerlidir. Üçte biri de "Cholos" diye bilinen beyazların dedeleri ile yerlilerin karışımıdır (Melezdir). Önemli yerli grubu olan Aymarslar, vadilerde ve Altiplano bölgesinin bazı kesimlerinde yaşarlar. Cholos kabilesi Bolivya'daki en renkli ve çeşitli gelenekleri olan kabiledir. Nüfusun % 15'i beyazdır. İspanyol asıllıdır. Bunların bir kısmı yerlilerle melezleşmişlerdir. İspanyolca resmi dil olmasına rağmen, nüfusun ancak % 36'sı günlük olarak bu dili konuşmaktadır. İspanyolca konuşanlar aynı zamanda Aymarsların veya Queshuaların dillerini konuşurlar. Ülkenin % 95'i Katoliktir. Halkın % 60'ı kırsal bölgelerde, % 40'ı da şehirlerde yaşar. Çok az sayıda zenci vardır. Başşehri olan La Paz ve Sucre, Potesi, Oruti ve Santa Cruz şehirleri önemli şehirleridir. İlk öğretim mecburidir. Halkın % 65'i okuma-yazma bilmemektedir. Siyasi Hayat Bağımsız bir Cumhuriyet olan Bolivya'da siyasi hayat, sık sık olan askeri darbeler yüzünden kesintiye uğramıştır. Halkın seçtiği devlet başkanı bakanlar kurulu ile yürütme yetkisini elinde tutar. Yasama yetkisi ise Temsilciler Meclisi ve Senatodan kurulu 157 üyeli Ulusal Kongre'nin elindedir. Ülkenin yönetim merkezi La Paz, yargı merkezi Sucre'dir. Ekonomi Bolivya ekonomisinin temeli madenciliğe dayanır. İspanyollar uzun süre gümüş, kalay, bakır gibi önemli madenleri kendi memleketlerine taşımışlardır. Şu anda Bolivya, mineral bakımından zengin ülkeler arasındadır. On dokuzuncu yüzyılın son çeyreğinde gümüş madenleri işletilmiş, 20. yüzyılın başlarında da kalay işletmeciliği gümüşün yerini almış ve Bolivya'nın ihraç ürünlerinin başı olmuştur. Kalay üretimi bakımından dünyada ikincidir. Tarım: Çalışan nüfusun üçte ikisi tarımda istihdam edilmesine rağmen, ülke gıda ihtiyacının mühim bir kısmını ithal etmektedir. Patates, arpa, kahvaltıda yenilen bir hububat olan quinua yüksek yerlerde yetişen başlıca ürünlerdir. Nohut, buğday, mısır, Altiplano bölgesinde yetiştirilir. Yungos bölgesinde mısır, buğday, yeşil sebze ve meyve üretimi yapılır. Sanayi: Siyasi istikrarsızlık sanayinin gelişmesine mani olmakta ve kaynakların değerlendirilmemesine yol açmaktadır. Başlıca ürünleri rafine petrol, işlenmemiş şeker ve at etidir. Gemi yapımı, mobilyacılık, tekstil ürünleri sınırlıdır. Son yıllarda madenleri işletmeye yönelik fabrikaların yapımına ağırlık verilmiştir. Ulaşım: Denize kıyısı olmayan Bolivya'da ulaşım hava, kara ve demiryolu ile sağlanmaktadır. Ulaşıma elverişli su yollarının toplam uzunluğu 14.500 km civarındadır. La Paz ve Santa Cruz'da milletlerarası hava alanları vardır.

Pedro Alvares Cabral Pedro Álvares Cabral (1467 veya 1468, Belmonte — 1520 veya 1526, Santarém) Brezilya'nın kâşifi (22 Nisan 1500) olarak kabul edilen Portekizli denizci. Soylu bir aileden gelen Cabral, Portekiz kralı I. Manuel'in gözüne girerek 1497'de kişisel ödenek, danışmanlık ünvanı ve askeri İsa Nişanı gibi çeşitli ayrıcalıklar elde etti. 1500'de Hindistan'a yapılacak ikinci büyük keşif gezisine komuta etmek üzere amiralliğe getirildi. 9 Mart 1500'de 13 gemiyle Lizbon'dan ayrıldı. Cabral, Vasco da Gama'nın ilk yolculuğu sırasındaki deneyimlerine dayanan rotaya uygun olarak, Gine Körfezi'nin sakin sularının yanından geçecek biçimde güneydoğuya doğru yelken açacaktı. Cabral, elverişli koşullar altında batıya doğru yol alırken 22 Nisan'da karaya ulaştı ve buraya Vera Cruz (Gerçek Haç) Adası adını verdi. Kral Manuel'in sonradan Santa Cruz (Kutsal Haç) olarak adlandırdığı ülkeye, sonunda, burada bulunan bir tür boya ağacı pau-brasilden esinlenerek şimdiki Brezilya adı verildi. Cabral, ülkeye resmen el koydu ve gemilerden birini krala haber vermek için Portekiz'e yolladı. Brezilya'da yalnızca 10 gün kalan Cabral, Hindistan'a yelken açtı. 29 Mayıs'ta Ümit Burnu'nu dolanırken, dört gemisini tüm mürettebatıyla birlikte yitirdi. 1488'de Burnu keşfeden Portekizli Bartolomeu Dias da ölenler arasındaydı. Geriye kalan gemiler 13 Eylül 1500'de Hindistan'da Kalikut (bugün Kajikod) limanına ulaşıp demir attılar. Buradaki zamorin (Müslüman hükümdar) Cabral'i iyi karşılayarak tahkim edilmiş bir ticaret üssü kurmasına izin verdi. Ama çok geçmeden Müslüman tüccarlarla anlaşmazlıklar baş gösterdi ve 17 Aralık'ta Müslümanlardan oluşan büyük bir kuvvet üsse saldırdı. Limanda demirlemiş Portekiz filosundan takviye gelene kadar, üsteki Portekizlilerin çoğu öldürüldü. Cabral, misilleme olarak kenti bombalayarak, 10 müslüman gemisine el koyup bütün mürettebatı idam ettirdi. Daha sonra daha güneyde bulunan Hint limanı Koçin'e yöneldi. Burada değerli baharat ürünleri satın almasına izin verildi. Aynı kıyıda bulunan iki limana daha uğradıktan sonra 16 Ocak 1501'de Portekiz'e dönüş yolculuğuna başladı. Ama yolda iki gemisi daha battığından, 23 Haziran 1501'de Portekiz'e ulaştığında elinde yalnızca dört gemisi kalmıştı. Bu olaydan sonra güçlü konumunu kaybederek Beira Beixa'daki malikanesine çekilerek son yıllarını burada geçirdi. Santarém'deki mezarı 1848'de bulundu. 1900'da Keşfin 400. yılı anısına Brezilya'da adına posta pulları basıldı. 1968'de doğumunun 500. yıldönümü adına Brezilya ve Portekiz'de ortak kutlamalar yapıldı. Vikipedi

Brezilya DEVLETİN ADI: Brezilya Fedaratif Cumhuriyeti BAŞŞEHRİ: Brasilia NÜFUSU: 153.322.000 YÜZÖLÇÜMÜ: 8.511.965 km2 RESMİ DİLİ: Portekizce DİNİ: Hıristiyanlık (Katolik) PARA BİRİMİ: Cruzado Güney Amerika'nın doğusunda yer alan bir devlet. Güney Amerika'nın en kalabalık ve en büyük ülkesidir. Dünyanın yüzölçümü bakımından beşinci, nüfus bakımından sekizinci büyük ülkesidir. Güney Amerika'nın yarısı kadardır. Doğusunda Atlas Okyanusu olup bu okyanusta 7250 km kadar bir kıyıya sahiptir. Ekvador ve Şili hariç Güney Amerika'daki bütün ülkelerle komşudur. Tarihi 21 Nisan 1500 yılında Portekizli bir gemici olan Pedro Alveras Cabrol, Hindistan'a gidiyorum zannıyla Güney Amerika'ya ayak bastı ve ülkeyi Portekiz kralı adına zaptettiğini ilan etti. 1530 yıllarında Martin Alfonso de Sousa liderliğindeki bir keşif gezisi esnasında, stratejik noktalar olan yerlere, Rio de Janerio ile bir yıl sonra da bugünkü Santos şehrinin banliyosü olan Sao Vicente şehirlerini kurdular. Piratiningo şehri de, 1532 yılında Sao Vicente yakınlarında yüksek bir bögede kuruldu. Portekizlerin İspanya hakimiyetine girdiği 1580'den 1640 tarihine kadar Brezilya bir İspanya sömürgesi oldu. 1640'ta Portekizliler Brezilya'yı tekrar ele geçirdiler. Hükumet merkezi 1763'te Salvador'dan Rio de Janerio'ya taşındı. Zira burası coğrafi ve stratejik bakımdan merkez olmaya daha uygundu. 1698 yılında Sao Paulo'da bol miktarda altın bulundu. Daha sonra iç kesimlere Amazon havzasına yapılan keşif gezileri sonucu altından başka madenler de bulundu. Bölgede çeşitli feodal gruplar ortaya çıktıysa da fazla yaşamayıp yeniden birlik sağlandı. 1572 yılında Brezilya'yı yönetim bakımından Salvador ve Rio de Janerio'dan ibaret olmak üzere ikiye ayıran sistem, 17. yüzyıl çeyreğine kadar devam etti. On altı ile on yedinci yüzyılda İspanyollar, İngilizler, Fransızlar ve Almanlar zaman zaman bu bölgeyi ele geçirmek istedilerse de muvaffak olamadılar. 1807'de Portekiz'in Napolyon Bonapart tarafından işgal edilmesi üzerine kral ailesi ve devletin bazı ileri gelenleri Brezilya'ya kaçtılar ve ertesi sene hükumet merkezini Rio de Janerio'da kurdular. Bu esnada Brezilya'nın nüfusu 2.500.000 olup, bunun 400.000'i beyaz 1.300.000 zenci ve 800.000'ini yerli halk teşkil ediyordu. Zenciler büyük şekerkamışı çiftliklerinde ve madenlerde çalıştırılmak üzere 1538 yılında Afrika'dan köle olarak getirilmişlerdi. 1819'da Napolyon'un Avrupa devletlerine yenilmesi üzerine Portekiz kralı, yeğeni Don Pedro'yu, Brezilya Genel Valisi bırakarak Portekiz'e geri döndü. 1822'de Portekiz parlamentosu ilk koloni statüsüne geri dönmek isteyince, Brezilyalılar, Don Pedro Jose Boni Facia deAndrada Silvan'ın liderliğinde bağımsızlık hareketlerini başlattılar ve 7 Eylül 1822'de bağımsızlıklarını ilan edip, 1824'te liberal bir anayasa kabul ettiler. Düzensiz savaşlardan sonra Portekizliler Brezilya'nın bağımsızlığını kabul etmek zorunda kaldılar. Brezilya 1889 yılına kadar krallıkla idare edildi. Latin Amerika'da en uzun süre krallıkla idare edilen tek ülke Brezilya idi. 1831 yılında Don Pedro, oğlu İkinci Don Pedro'ya tahtı terk etmek zorunda bırakıldı. İkinci Don Pedro zamanında modern Brezilya'nın temelleri atıldı. 1888'de 800.000 köylüye hürriyet verildi. 1889'da kansız bir darbe ile krallık idaresi yıkılarak cumhuriyet idaresi kuruldu. 1914'te siyasi birliği temin eden Brezilya, bütün dünya ülkeleri tarafından tanındı. İstikrarsız bir ülke olup, sık sık anayasa değişiklikleri ve ihtilaller olmaktadır. Fiziki Yapı Brezilya'nın en kuzey ve güney noktası arasındaki noktayla doğu ve batı noktaları arasındaki mesafe hemen hemen birbirine eşittir (4225 km). Genel olarak yüzey şekilleri iki geniş kategoride incelenir. 1. Kuzeyde Amazon Nehri havzasının, batıda Parana ve Paraguay nehri sisteminin geniş düz ovaları. 2. Doğudaki Brezilya yüksek yaylaları ve kuzeyindeki Cuiana yaylalarıdır. İki geniş nehir sistemi, iki yüksek dağlık bölge arasında sınırsız bir hal alır. Hemen hemen bütün Brezilya'nın yarısından fazlası deniz seviyesinden 200 metreden az yüksek yerler olmasına rağmen, nüfusunun hakim kısmı daha ziyade yüksek yerlerde bulunur. Ülkenin hemen hemen % 4'ü deniz seviyesinden 900 m yüksekliğin üzerindedir. Brezilya'nın en yüksek dağı Pico da Bandeira olup, 2890 m'dir. Akarsular: Büyük Amazon Nehri dünyanın en geniş ve çok su taşıyan nehridir. Peru'da And Dağlarının doğusundan çıkar ve Brezilya ovaları içinde akar. Atlas Okyanusundan Peru içlerine kadar nehir taşımacılığına elverişlidir. Denize döküldüğü yerde muhtelif kanallar ve birçok adalar meydana getirir. En büyük ada Marajo Adası olup, 26 km2dir. Amazon'un önemli kolları, Tocantins, Araguaia, Xingu ve Topajostur. Diğer önemli nehri, Parana Nehridir. Göller: Brezilya'da iki önemli göl vardır. Bunlar Lagoa dos patos ve Lagoa'dır. İklim Genel olarak Brezilya'nın iklimi her tarafta aynı olduğu zannedilirse de, ülkede çeşitli iklim farklılıkları görülür. Brezilya'da görülen en yüksek sıcaklık kuzeydoğu alçak bölgelerinde kaydedilmiştir. Burada absorbe edilen yüksek miktardaki güneş ışınları, sıcaklığı 38°C'ye kadar yükseltir. Kuzeyde Amazon Havzasında elde edilen sonuçlara göre senenin çoğu nemli ve sıcak geçmektedir. Yıllık yağış ortalaması 2000 mm'dir. (Bkz. Amazon Havzası) Kuzeydoğu sahilleri tropikal nemli bir iklime sahip olup, kışla beraber gelen yağışlı mevsim (mayıstan ekime kadar) kuzey sahillerine soğuk hava getirir. Kuzeydoğudaki nemli bölgelerin iç kesimleri çöldür. Brezilya'nın kuzeydoğusunda Sertao denilen sürekli kurak bölgelerde kaktüs ve diğer bitkiler bulunur. Amazon bölgesi hariç yaz mevsimi yağışlı mevsimdir. Senenin geri kalan zamanında hava normal geçer. Genelde sahilden içeri gittikçe yağışlar artar. Ancak nemli yağmur getiren sert rüzgarlar, iç kısımlara gittikçe dağ engelleriyle karşılaşır. Sao Paulo'nun tam güneyinde İtapanhau bölgesinde Serra do Mar bariyeri (seti) senede 4500 mm yağmur düşmesine sebeb olur. İklim şartlarını kontrol eden en önemli faktör, yüksekliktir. Çünkü ortalama 300 m yükseklik için yaklaşık 1,8°C sıcaklık düşer. Bu sebeple 20° güney enleminde yer alan ve 850 m yükseklikteki Belo Norizonte şehrinde yıllık sıcaklık ortalaması 20°C'dir. Güney Brezilya'daki 900 metre yükseklikteki platolarda çoğu zaman kar yağmaktadır. Bitki Örtüsü ve Hayvanlar Bitkiler genellikle iklim ve toprak durumuna sıkı sıkıya bağlıdır. Brezilya bitkileri üç grupta incelenir. Ormanlar: Hemen hemen Brezilya'nın yarısı ormanlarla kaplıdır. Ormanlar dört ana grupta toplanır: Selva, mata, araucaris, caatinya. Amazon Havzasında yer alan ekvatoral sığ yağış ormanlarındaki ağaçlara "selva" denir. Dünyanın en büyük tropikal yağışlı ormanlarıdır. Ziraat terimleri arasında çok manidar bir terim de Doğu Brezilya'nın tropikal, yapraklarının yarısını döken "mata" tabiridir. Bu ormanlar Brezilya'da iyi toprağın, humusun ve geniş çiftliklere müsait yerlerin bir sembolüdür. Bu ağaçlar kesilerek ziraat için organik bakımdan zengin topraklar elde edilmektedir. Brezilya'nın güney yüksek dağlarındaki ormanlarda bulunan "araucaria" ağacı, Brezilya'da inşaat kerestesi olarak çok kullanılır. Bilhassa hızla gelişen şehirlerde dökülen betonlara şekil vermek için, yapı malzemesi olarak kullanılmaktadır. Ancak çok fazla kesim yapıldığı için tükenme tehlikesiyle karşı karşıyadır. Caatinga denilen dikimli orman, ülkenin kuzeydoğu bölgesinde bulunur. Burada Lokustlar ve çöl bitkileri bulunur. Savanlar: Genel olarak otluklar bakımından Brezilya'nın merkez kısmının büyük bir bölümünü kaplar. Brezilya'nın yeni başşehri Brasilia bu savan bölgesinde kurulmuştur. Kuzey Amerika'daki çayırlar kadar bir münbit arazi değildir. Otlaklar: Campos denilen otlakların başlıcaları Brezilya'nın güneyinde ve bazı iyi sulanan merkez platolarda yer alır. Amazon bölgesinde de otlak araziler bulunur. Brezilya'da hayvanlar, bilhasa balıklar, kuşlar ve böcekler yönüyle çok farklılıklar gösterir. Asya, Afrika hatta Kuzey Amerika ile mukayese edilirse Brezilya'da bazı büyük memeliler bulunmamaktadır. Kuzeydeki ormanlar hayvanlar bakımından, bilhasa maymun ve kuşlar bakımından zengindir. Balık gibi bazı hayvanlardan ticari olarak istifade edilir. Böcekler tarım için ciddi tehlike arz etmektedir. 200 çeşitten fazla zehirli yılan mevcuttur. Ancak yılanlar nadir olarak meskun yerlerde görünmektedir. Birçok vahşi hayvanlar avlanmak sebebiyle ortadan kaybolmuşlardır. Nüfus ve Sosyal Hayat Nüfus: Brezilya, sosyal bünyesi bakımından çok büyük farklılıklar arz eder. Güney kesimleri, daha fazla şehirleşmiş, daha fazla (tarım dahil)sanayileşmiş ve siyasi ve sosyal ağırlığa sahiptir. Kuzey ve kuzeydoğu kesimleri ise, kırsal bölgeler olup, daha ziyade aristokratlaşmıştır. Bu sebepten dolayı tarihçiler Brezilya'dan bahsederlerken, kuzey ve kuzeydoğudaki an'anevi ziraatle meşgul olan aristokrat sınıfla, güney kesimindeki sanayileşmiş demokrat sosyal sınıfı birbirinden ayırırlar. Brezilya'da nüfus artışı çok fazladır. Yirminci asrın sonlarında dünyanın en kalabalık ülkelerinden birisi olacağı tahmin edilmektedir: Brezilya nüfusu 4 etnik gruptan meydana gelmektedir: Yerli Kızılderililer, KoloniciPortekizliler, Afrika zencileri ve 1850'den beri Avrupa ve diğer memleketlerden gelen göçmenlerdir. Nüfus sayımı kayıtlarına göre nüfusun % 62'si beyazlar, % 11'i zenciler, % 27'si kahverengi derililerden meydana gelir. Ancak farklı ırklar arasında evlenmeler sebebiyle melez halk artmaktadır. Brezilya'ya dışardan oldukça fazla göç yapılmıştır. Halen Brezilya'da 300.000 insan, Portekiz doğumlu olarak yaşamaktadır. 1875 ile 1960 yılları arasında Brezilya'ya 5 milyon Avrupalı göç etmiştir. Halkın % 90'ı Roma Katolik mezhebine mensuptur. % 5 civarında Protestan bulunur. Brezilya'da diğer bir dini grup, Ruhçular (Spiritualistler)dır. Bunların 2 binden fazla toplantı yerleri vardır. Ailede baba hakimdir. Ancak son zamanlarda bu hakimiyet zayıflamıştır. Resmi dili Portekizcedir. Brezilyalılar yazın ve havanın normal olduğu kış günlerinde sokağa dökülürler. Evlerini açık, ancak gölgeli yerlere bina ederler. Müzik ve samba halkın çok fazla rağbet ettiği oyunlardır. Sporun her çeşidi yapılmaktadır. Bilhassa futbolda dünyada söz sahibidir. 1958, 1962 ve 1970 yıllarında Dünya Kupasını kazanmıştır. Nüfusun bir kısmı sahildeki yerleşim merkezlerinde toplanmıştır. En önemlileri Sao Paulo ülkenin eski başşehridir. Yeni kurulan başkent Brasilia, Salvodor, Parto Alegre diğer önemli şehirlerdendir. İdare: Brezilya 22 eyaletten meydana gelen federal bir cumhuriyettir. Başkanlık sistemi ile yönetilir. Parlamento, Senato ve Millet Meclisinden meydana gelir. Her eyaletten 3 senatör 8 yıllığına, millet vekilleri 4 yıllığına seçilirler. Eyaletlerde ayrıca halk tarafından seçilen bir vali ve bağımsız yargı organları bulunur. Okur-yazar 18 yaşını doldurmuş her Brezilyalının oy kullanması mecburidir. Erler oy kullanamaz. 67 yaşından büyük olanlar için de oy kullanmak mecburi değildir. Vergiler eyaletler tarafından toplanır. Eğitim: Okuma-yazma bilmeyenlerin oranı bazı kırsal bölgelerde çok yüksektir. Sao Paulo, Rio Grande do Sul, Minas Geraıs'de ise düşüktür. Anayasada eğitim için devlet gelirlerinin % 10'u ayrılmıştır. İlköğretim mecburidir. Üç çeşit ilkokul vardır. Yaygın olanı devlet ilkokulu olup, eyalet yöneticileri tarafından idare edilir. İkincisi belediye okulları, üçüncüsü de özel ilkokullardır. İlkokul 4 senedir ve 7 veya 8 yaşında öğrenci kabul eder. Ortaokullar Kuzey Amerika'daki ortaokullara benzetilmektedir. Brezilya'da ilk üniversite 1920'de kurulmuştur. Bununla beraber 20. yüzyılda da dikkate değer gelişmeler olup yeni üniversiteler de kuruldu. Bazı üniversiteler kilisenin kontrolü altındadır. En büyük üniversitesi Brezilya Üniversitesi olup, Rio de Janerio'dadır. Ekonomi Brezilya ekonomisi İkinci Dünya Savaşından sonra kısa bir duraklama göstermesine rağmen, sonradan büyük bir gelişme göstermiştir. Ancak enflasyon %'si bakımından dünyada en ileri ülkeler arasında olup, binli rakamlara ulaşmıştır. 1967 ve 1986 senelerinde olmak üzere iki kere para birimi değiştirilmiştir. Tarım: Brezilya, sanayisinin gelişmesine rağmen, genel olarak tarım ülkesidir. Ekilen arazinin yarıdan fazlası gıda ürünleri olmasına rağmen yine de gıda ihtiyacının bir kısmını dışardan ithal etmektedir. Brezilya dünyanın en büyük kahve üreticisi ve ihracatçısıdır. Ancak bu kahve Amerika kıtasındaki ülkelerin ihtiyacını ancak karşılamaktadır. Pamuk üretimi de gelişmiş olup, kahve ile birlikte döviz kaynağını teşkil etmektedir. Şekerkamışı ve kakaonun da az bir kısmını ihraç etmesine rağmen, büyük bir kısmını iç tüketim için kullanmaktadır. Değerli kerestelik ağaçlar, pirinç, taze fasulye, pamuk, kahve, şekerkamışı, kakao ve mısır başlıca ürünleridir. Ülkenin bazı yerlerinde az miktarda portakal, muz, yerfıstığı, tütün, elyaf ve bazı sebzeler yetiştirilir. Brezilya sığır yetiştiriciliğinde, dünyanın önde gelen ülkelerindendir. Çiftliklerde bol miktarda et için sığır yetiştirilir. Brezilya'da ziraat iki gruba ayrılır: 1. Rio de Janerio'nun kuzey kısımlarında iptidai usullerle yapılan ziraat; 2. Ülkenin güneyinde daha çok modern aletlerle yapılan ziraattır. Ormancılık ve balıkçılık: Brezilya'da ormanlardaki araucaria ağaçları kerestecilikte yaygın olarak kullanılmaktadır. Amazon ormanlarındaki ormanlar, yeni yeni üretime girmektedir. Balmumu, kabuklu bitkiler, zamk ağacı, pazarlanabilir orman ürünleridir. Ancak bu bitkilerin hiçbiri henüz pazarlama ortamına girmemiştir.Orman ürünleri aynı zamanda tıp sahasında da kullanılır. İpeka şurubu, kokain, afyon vb. uyuşturucular bu tip orman ürünlerinden elde edilir. Balıkçılık gün geçtikçe artmakta ve ülke ekonomisine büyük katkıda bulunmaktadır. Sanayi: Son yıllarda Brezilya mamul sanayi ürünleri ihracatı, tarım ürünlerinden daha fazla olmuştur. Sanayide elektrik ve enerji açığını önlemek için dünyanın en büyük hidro-elektrik santralını kurmuştur. 1976'da başlanılan bu İtaipu Barajı 1980'de tamamlanmış olup senede 100 milyar kilowatt/saatten fazla elektrik enerjisi üretebilmektedir. 1977'de Almanlarla teknik işbirliği yapılarak nükleer santraller işletilmeye başlanmıştır. Demir-çelik, dokuma, kağıt, cam, tekerlek, plastik vb. imalinde fabrikalar kurularak, kendi kendine yetecek hale gelmektedir. Yıllık çelik üretimi 20 milyon tona ulaşmıştır. Madenler: Brezilya zengin maden yataklarına sahiptir. On sekizinci yüzyıldan itibaren zengin altın, elmas madenleri bulunmuştur. Brezilya aynı zamanda dünyanın en bol demir rezervlerine sahiptir. Amapo bölgesinde bol miktarda manganez çıkarılır. Salvador yakınlarında petrol bulunmuştur. Brezilya'da çok az kömür yatakları bulunur. Dışardan ithal yolu ile açığını kapatır. Ulaşım: Brezilya'nın ulaşım güçlüğü önemli meselelerdendir. Coğrafi yapısından dolayı modern kara yollarının kurulması gecikmiştir. Yeni yeni ulaşım gelişmekte ve modern hava limanları kurulmaktadır. Amazon nehri ve kolları üzerinde gemicilik ve taşımacılık ileri bir seviyededir. Vikipedi

Quito Quito (Resmi adı: San Fransisco de Quito), Güney Amerika'nın kuzeydoğusundaki Ekvador'un başkentidir. Şehrin yüksekliği 2,500 metredir ve bu onu dünyadaki ikinci en yüksekte yer alan başkent yapar. Yine de bu durumda bir karışıklık vardır, çünkü daha yüksekte yer alan La Paz, Bolivya'nın devlet başkentidir, fakat Sucre ki daha alçaktadır, devletin yasal başkentidir. Quito, ekvatorun 25 km güneyinde yer alır. Bo yüzden, yüksekliğe rağmen, Quito'da her yıl düzenli olarak ılıman iklim görülür. En yükseklik sıcaklık öğle ortasında görülürken (26o C), en düşük sıcaklık geceleyin görülür (7o C). Ortalama sıcaklık ise 15o C'dır. Şehirde sadece iki mevsim vardır: kuru ve nemli. Kuru mevsim (Haziran ile Eylül arası) yazdır, nemli mevsim (Ekim ile Mayıs Arası) ise kış mevsimidir. Tarih 1534 yılında yerli halkın İspanya'ya karşı direnişi devam ederken, 15 Ağustos günü Francisco Pizarro San Francisco de Quito'yu kurdu. 6 Aralık 1534'te şehir, Rumiñahui'yı yakalayan ve organize bütün direnişleri sona erdiren Sebastián de Benalcázar önderliğindeki 204 yerleşimci tarafından resmen kuruldu. Rumiñahui daha sonra 10 Ocak 1535'te idam edildi. 14 Mart 1541'de şehir olduğu ilan edildi ve 14 Şubat 1556'da Muy Noble y Muy Leal Ciudad de San Francisco de Quito (Çok Asil ve Sadık Quito'nun San Francisco Şehri) adı verildi. İspanyollar acilen Quito'ya daha resmi olarak kurulmasından çok önce kilise yaparak Katoliklik'i yerleştirdiler. 1535 Ocağında San Francisco Manastırı inşa edildi ve ilk 20 kilise ve manastır sömürge döneminde inşa edildi. İspanyollar, etkin bir şekilde yerli halka İncil'i öğrettiler, fakat onları özellikle ilk sömürge dönemlerinde, inşaat işlerinde kölke olarak kullandılar. 1545'te Quito Piskoposluk Bölgesi kuruldu ve 1849 yılında Quito Başpiskoposluk Bölgesi'ne yükseltildi. 1809 yılında, yaklaşık 300 yıllık İspanya sömürgesinden sonra, Quito yaklaşık 10,000 yerleşimcinin yaşadığı bir şehirdi. 10 Ağustos 1809'da İspanya'dan bağımsızlığı kazanmak için bir hareketlilik başladı. O gün, hükümet için bir plan hazırlandı. Juan Pío Montúfar başkan olurken, diğer önemli insanlar hükümette değişik pozisyonlara geldi. 2 Ağustos 1810 yılında bu ilk hareket, İspanyol askerlerinin Lima, Peru'dan geilp ayaklanmanın öncü liderleriyle birlikte yaklaşık 200 yerleşimcinin öldürülmesiyle yenilgiye uğradı. İlgi Çekici Yerler Quito'nun kuzeyi, ana ticaret merkezi aynı zamanda yüksek sınıf yerleşimcilerin ve önemli binaların bulunduğu bölgedir. Museo del Banco Central - Ekvador sanatının, tarihinin ve kültürünün gösterildiği bir vitrindir. Parque Metropolitano - 5.57 km²'lik alanıyla Güney Amerika'nın en büyük şehir parkıdır. Park, Quito'nun kuzeyinde Atahualpa Olimpiyat Stadı'nın arkasında yer alır. Parkta dağ bisikleti, yürüyüş ve koşu yapılabilir. Parkın çoğu patika yollar ile okaliptüs ağaçlarıyla kaplıdır, fakat bunlardan başka sayısız heykel de vardır. La Carolina - 670,000 m²'lik alanı kaplayan Quito'nun iş ve alışveriş merkezinin ortasında yer alan Benalcázar mahallesinin ortasında yer alan bir parktır. El Ejido - şehrin modern kısmıyla eski kısmı arasında yer alan bir parktır. Bu park, her Cumartesi ve Pazar satılan el işi ürünleriyle meşhurdur. Pululahua, La Mitad del Mundo'nun kuzeybatısında yer alan bir volkandır. Vikipedi

Galapagos Adaları Galapagos Adaları (İspanyolca: Islas Galápagos, resmi: Archipiélago de Colón), Colón Takımadaları olarak da bilinir, Büyük Okyanusun batısında Ekvador'a bağlı takımadalar. Uzak ve izole bir konumda olan adalar, Güney Amerika kıtasının yaklaşık 1000 km batısında yer alır. Galapagos takımadaları toplam 50,000 km² yüzölçüme sahiptir. Adalar grubu 14 büyük ada, (Isabela, Santa Cruz, San Salvador (Santiago, James), Fernandina, San Cristóbal, Floreana (Santa Maria), Marchena, Española, Pinta, Santa Fe, Genovesa, Pinzón, Darwin ve Wolf), 8 daha küçük ada ve 40 minik adacıktan oluşur. Adalarda, yaklaşık 25.000 kişi (2004) yaşar. Charles Darwin, evrim kuramı çalışmasına esin kaynağı olan gözlemlerini bu adalardan bazılarında yapmıştır. Volkanik bir yapıya sahip olan ada, içerisinde kendine özgü birçok biyolojik tür barındırmaktadır. Üst üste binmiş lav akıntılarından oluşan Galapagos Adalarındaki bir bölümü hala etkinliğini sürdüren çok sayıda yanardağ vardır.Yüksek yanardağlar, kraterler ve yarlar, adanın sarp ve engelli yapısını daha da belirginleştirir. Galapagos Adalarını 1535'te, Peru'ya gitmekte olan Panama piskoposu Tomas de Berlanga keşfetti. Ama İnka çanak çömlekleri üzerindeki resimlerin gösterdiğine göre, İspanyol egemenliği öncesinde Güney Amerika Yerlileri bu adalara uğramıştı. Uzun yıllar boyunca korsanların sığınak olarak kullandığı adalar, ancak 1832'de Ekvador tarafından ilhak edildikten sonra yerleşime açıldı. Charles Darwin'in 1835'ye bölgeyi ziyaret etmesi adalara dünya çapında ün kazandırdı. Ayrıca adanın bir kısmının deniz atına benzemesi de turistlerin ilgi kaynaklarından biri olmuştur. Galapagos Adaları'nın uydu görüntüsü Vikipedi

Ekvador DEVLETİN ADI: Ekvador Cumhuriyeti BAŞŞEHRİ: Quito NÜFUSU: 11.490.000 YÜZÖLÇÜMÜ: 270.667 km2 RESMİ DİLİ: İspanyolca DİNİ: Hıristiyan (Katolik, Protestan) PARA BİRİMİ: Sucre Güney Amerika’nın kuzeybatı kıyısında yer alan bir devlet. Kuzeyinde Kolombiya, doğu ve güneyinde Peru, batısında ise Büyük Okyanus yer alır. Büyük Okyanus kıyılarına yaklaşık 1000 km mesafedeki Galapagos adalar topluluğu da Ekvador’a aittir. Ülke topraklarının genişliği kuzey-güney doğrultusunda 720 km, doğu-batı doğrultusunda ise 640 kilometredir. Tarihi On beşinci asrın ilk yarısında, dağlık bölgelerdeki beş yerli kültürü ile, kıyıdaki iki yerli kültürü birleşerek Quito Kraliyeti kuruldu. Burası daha sonra İnkalar tarafından işgal edildi. Quito mühim bir İnka şehri haline geldi. 1531 senesinde İspanyol Francisco Pizarro bugünkü Ekvador kıyılarına ayak bastı. Burayı fetheden İspanyollar, sömürgeleri olarak Lima genel valiliğine bağladılar. Latin Amerika bağımsızlık savaşlarında Simon Bolivar ve Jose Antonia de Sucre liderliğinde Ekvador’un bağımsızlığı için mücadele eden halk, 1822’de İspanyol sömürgesi olmaktan kurtuldu. 1830 senesine kadar kendisi gibi yeni bağımsızlığına kavuşan Venezuella ve Kolombiya ile beraber Büyük Kolombiya Devletini meydana getirdiler. 13 Mayıs 1830’da Ekvador kendi bağımsızlığını ilan etti. 1832’de Galapogos Adaları tamamen Ekvador’a geçti. Çeşitli karışıklıklar ve sınır anlaşmazlıklarından doğan savaşlar ülkeye istikrar kazandırmadı. 1941-1942 yıllarında meydana gelen bir sınır anlaşmazlığı savaş neticesinde, topraklarının yaklaşık yarısını kaybetti. Ekvador’un temel gayesi o zaman kaybettiği toprakları elde etmekti. 1963’te yapılan ihtilalle bir cunta kuruldu. 1966’da yeni bir askeri darbe oldu. 1968’de başkan seçilen J.M. Valisco anayasayı kaldırarak ülkeyi diktatörlükle idare etmeye başladı. 1972’de o da devrildi. Ülke sivil idareye ancak 1978 yılında kavuşabildi. Halen sivil hükumet başta bulunmaktadır. Fiziki Yapı And Dağları, kuzey-güney istikametinde ülkeden geçer. Sıradağların batısı alçak kıyı bölgesidir. Costa adı verilen kıyı bölgesi, yer yer alçak ve bataklık veya tepe ve kuşak teşkil eden dağlık bölgelerden meydana gelir. And Dağlarının Ekvador’dan kalan kısmının teşkil ettiği dağlık bölgeye Sierra bölgesi denir. Doğu ve batı dağları arasında yüksek platolar bulunur. Bazı coğrafyacılar bu dağları iki parelel zincire benzetirler. Ekvador Andlarının bazı zirveleri kıtadaki en yüksek tepeler arasındadır. Eskiden bu bölge volkanikti. Bu volkanik dağlar arasında Chimboraze (6850 m), Tungurahua (5500 m), Cotopaxi (6440 m, dünyadaki en yüksek faal volkandır) ve Sangay (5810 m) gibi dağlar yer alır. Bu volkanik bölgede pekçok kaplıca ve mineral kaynak vardır. Andların güney bölümü ile Kolombiya arasında en alçak geçit bulunur. Arazi sulak ve nehirlerin olmasına rağmen pek azı taşımacılığa elverişlidir. Güney Amerika’nın Büyük Okyanus (Pasifik) kıyılarının ve Ekvador’un en mühim nehir şebekesi Guayas ve kollarından meydana gelir. Bu nehir Büyük Okyanus kıyıları boyunca güneye akan Guayaquil akıntısına karışır. Emeraldes Nehri daha küçük olup, kuzeye doğru pasifik istikametinde akar. Amazon’un kollarından olan Nepo ve bunun kolları ise kaynağını And içlerinden ve doğudaki dağlık bölgeden alır. Pekçok küçük göl vardır. Fakat en mühimi Sade’dir. İklimi Kıyıdaki düz bölgeler, sıcak ve rutubetli olup, sıcaklık 24°C-30°C arasında değişir. Guayaquil’in batısı sıcak ve kuraktır. İç bölgelerde sıcaklık 32°C, yüksek platolarda 10°C’dir. Dağların etek kısımlarında yatağan karlar vardır. (2310-2772 m) arasında değişen And Dağları arasındaki düz bölgelerde iklim serin bir bahar havası niteliğinde olup, ahalinin çoğu burada yaşar. Buralarda bütün sene boyunca sıcaklık pek az değişir. İki mevsim vardır: Aralıktan mayısa kadar yağışlı geçen mevsim ve hazirandan kasıma kadar süren kurak mevsim. Tabii Kaynakları Yüksek And Platoları ve ülkenin Pasifik kıyılarındaki bölgeler hariç, çok orman vardır. Umumi olarak ormanlık bölge denizden başlayıp, 3000 m yüksekliğe kadar devam eder. Bu ormanlık bölgelerde çok çeşitli ağaçlar bulunur. En mühimlerinden birisi, hafifliği ve mukavemeti sebebiyle talep gören balsa ağacıdır. Jeolojik şartlar ekvatordaki mineral kaynakların çokluğunu gösteriyorsa da, bu kaynaklar bakımından Ekvador pek zengin sayılmaz. Petrol, sülfür, altın, ticaret bakımından mana ifade eden kaynaklar arasında yer alır. Nüfus ve Sosyal Hayat Nüfusu, Amerindolar (yerli halk) ile melezler meydana getirir. Azınlık olarak zenciler de bulunur. Nüfus yoğunluğu dağlık bölge (Sierra) ve kıyı bölgesinin (Costa) bazı yerlerinde fazladır. Kızılderili olan yerli halk yüksek bölgelerde tarımla uğraşırlar. Doğu bölgelerde göçebe olarak yaşayanlar da vardır. Doğudaki balta girmemiş ormanlarda yaşayan Jivarolar ile Saparoslar hakkında iyi bir inceleme yoktur. Nüfusun % 27’si Kızılderilidir, % 54’ü melezdir. İspanyollar % 8 gibi bir azınlığa sahip olmalarına rağmen ülke hakimiyeti ellerindedir. Nüfusun büyük bir kısmı dağlarda yaşar. Doğu kısımlarla alçak yerlerde nüfus azdır. Resmi dili İspanyolcadır. İlköğretim 6-12 yaşları arasında mecburi olmasına rağmen bu kanun genellikle tatbik edilmemektedir. Ülkede okuma-yazma oranı yüksektir. Dört adet üniversitesi mevcuttur. Bunlar Quito, Quayaguil, Cuenca ve Loja’dadır. Ekvador halkı Hıristiyan olup, Katolik mezhebine bağlıdır. Ülkede 1904 senesinden beri kilise devletten ayrıdır. Önemli şehirleri; başkenti Quito, Guayaquil, Cuenca’dır. Siyasi Hayat Hükumet şekilleri, ABD ve Latin Amerika’ya benzer. Bağımsızlıklarını kazandıklarından beri on altıncı defa siyasi hayat değişmesine rağmen 1967 anayasası da asılda pek değişiklik getirmemiştir. Tarihine bakılacak olursa, Ekvador Cumhuriyetinin politik tekamülü anayasa değişiklikleriyle düzelecek bir halde değildir. Milli hükumet: Kuvvetlerin ayrılığı prensibine uyulur. Oy verme hakkına sahip olanlar tarafından 4 sene iş başında kalacak şekilde bir başbakan seçilir. Bu başbakan bir daha seçilemez. Bakanlar kurulu azaları 2 sene müddetle seçilir. Her il, en az iki aza seçer. Her bir aza 80.000 kişiyi temsil eder. Dört sene müddetince iş başında kalacak şekilde her ilden iki senatör seçilir. Buna ilave olarak silahlı kuvvetlerden, üniversitelerden kıyı bölgelerindeki ziraat alanlarından ve “Sierra”lardan da toplamı 15 kişiyi tutacak kadar senatör seçilir. Bu fonksiyonel temsiliyet sistemi birkaç anayasa değişikliğiyle beraber sürmüş olup, bunun başka bir memlekette benzeri yoktur. Ekonomi Ziraat başlıca geçim kaynağıdır. Kıyıdaki alçak nehir yataklarında tropikal nebatlar yetişirken, yüksek nehir yataklarında, iç bölgelerdeki dağ yamaçlarında ise meyve ve sebzecilik ehemmiyet kazanır. % 74,1’i ormanlık, % 4,5’u tarıma elverişli olup, geri kalan kısmı tarıma elverişsizdir. Ana üretim maddesi kakaodur. 1920’den beri kakaonun hastalıkla mücadelesinin zor olması, pekçok ziraatçiyi muz, kahve, pirinç vs. yetiştirmek zorunda bırakmıştır. Yılda 20 bin tonu geçen kakao üretimi vardır. Bunun ekserisi ihraç edilir. Dünyada muz üretimi yapan ülkelerin başında Ekvador gelmektedir. Pirinç, şeker, tütün, mısır, patates ve diğer sebzelerle, portakal, limon, ananas gibi meyveler üretilir. Ziraatin dörtte birini teşkil eden Tagua fındığından başka, ormanlardan elde edilen maddeler arasında kapak lifi, kırmızı hindmeşesi (tanik asit elde edilir) ve pek az da kauçuk yer alır. Hayvancılık önemlidir. 1923 ve 1948 tarihlerinde, Santa Elena Yarımadasında çıkan petrol, ülkenin ihtiyacını karşıladığı gibi, önemli bir bölümü de ihraç edilmektedir. İkinci Dünya Savaşı sırasında altın çok çıkmıştır. Bugün eski ehemmiyetini kaybetmiştir. Altınla beraber, bakır, gümüş ve kurşun da elde ediliyorsa da pek önemli değildir. Yılda 30.000 ton sülfür üretilir. Santa Elena Yarımadasında mutfak tuzu çıkarılır. Endüstri malları olarak tekstil, ilaç, kimyevi maddeler, süs eşyaları, konfeksiyonculuk, bisküvi, kauçuk mamulleri, selülozik maddeler ve çimento sıralanabilir. Bunların yanında şeker, ayakkabıcılık, mobilya sanayii, konservecilik, yemeklik yağlar, zımpara tozu, domuz yağı sayılabilir. Alkol, tütün, tuz ve kibrit hükumet tekelindedir. Ekvador petrol ihraç eden ülkelerin meydana getirdiği OPEC’in tam üyeleri arasına girmiştir.

Guyana DEVLETİN ADI: Guyana Kooperatif Cumhuriyeti BAŞŞEHRİ: Georgetown NÜFUSU: 748.000 YÜZÖLÇÜMÜ: 215.000 km2 RESMİ DİLİ: İngilizce DİNİ: Hıristiyan (% 57), Hindu (% 34),Müslüman (% 9) PARA BİRİMİ: Guyana Doları (1 Guyana Doları=100 cent) Güney Amerika kıtasının kuzey kıyısında, yer alan bir devlet. Eskiden İngiliz Guyanası olarak bilinen ülkenin sınır komşuları doğuda Surinam (Hollanda Guyanası), Güneydoğu, Güney ve Güneybatıda Brezilya, doğuda ise Venezuella’dır. Tarihi Okyanus kıyısındaki bu Güney Amerika ülkesinin Amerika kıtası tarihi üzerinde yeri büyük ölçüde tesirli olmuştur. Deniz aşırı seferlerde üs olarak kulanılabilmesi ve birçok yere uygun bağlantı şartlarına sahib olması sebebiyle, tarih boyunca çeşitli istilalara maruz kalmış, değişik zamanlarda İspanyol, Hollanda ve İngiliz işgali altına girmiştir. Ancak bir devlet olarak tarihi, 1831’de Demerara, Essoquibo ve Berbice bölgelerinin birleşerek Guyana’yı teşkil etmeleriyle başlar. 1834’e kadar nüfusunu sadece İngiliz ve yerlilerin teşkil ettiği bir devlet olan Guyana’ya, bu tarihte getirilen 240.000 kadar tarım işçisi de, ülke nüfusuna dahil olmuştur. Bundan sonraki iki yüz yılda da sosyo-ekonomik bakımdan zayıf bir İngiliz sömürgesi olan Guyana, Birinci ve İkinci Dünya Savaşlarından fiili olarak etkilenmemiş, ancak gelişmesi daha da yavaşlamıştır. 1953’te İngiltere’nin yardımı ile hızlı bir gelişme dönemine girilmesine rağmen, sosyalist temayüllü (meyilli) başbakan Cheddi Jagan bu faaliyetlere mani oldu. Bu hadise yaklaşan seçimlerde Jagan için bir dezavantaj olabilirdi. Ancak Jagan sürdürdüğü çalışmalar sonucu 1961’de Guyana’nın içişlerinde bağımsız olmasını sağladığından, halkın büyük sevgi ve desteğini kazandı. Bütün bunlara rağmen bu tarihten sonra gelişen siyasi durum, Forbes Burnham’ın lideri olduğu Milli Kongre Partisinin iktidarı ele geçirmesine, Jagan’ın da muhalefet durumuna düşmesine sebeb oldu. İki parti arasındaki rekabet İngilizlerin Guyana’ya tam bağımsızlık vermesini geciktirdi. İki senelik bir aradan sonra İngilizlerin bağımsızlık konusunu tekrar gündeme getirmeleriyle başlayan çalışmalar sonuçlandırılarak, Guyana 26 Mayıs 1966’da İngiliz Milletler Topluluğu üyesi bir devlet olarak bağımsızlığına kavuştu. 1970’den itibaren Venezuella’nın ülkenin batı kısmı üzerinde hak iddia etmesi üzerine yine gergin bir hava içine giren ülke, 1982’de anlaşmaya varılması ile rahatlamıştır. Guyana bugün Commorwealth (İngiliz Milletler Topluluğu) ve Birleşmiş Milletler üyesi bağımsız bir devlettir. Fiziki Yapı Fiziki bakımdan kıyı, orman ve savan olmak üzere üç bölgeye ayrılmıştır. Kıyı bölgeleri, denizden itibaren 10-60 km genişliğinde bir şerit olup, denizden birkaç yüz metrelik irtifada olan alçak bir bölgedir. Kıyı kısımları bu özelliğinden dolayı özel bant ve bariyerlerle korunur. Bu bölgeden iç kısımlara doğru gidildikçe ormanlar başlar. Bol yağış alan bu bölge, ülkenin toplam yüzölçümünün % 85’ini kaplar. Güneybatıda yeralan Rupunini bölgesi ise 200-250 km genişliğinde bir savan alanıdır. Ülkenin dağlık kesimi güney ve doğu bölgeleri olup, bu bölge ve Guyana’nın en yüksek noktası 2772 m irtifadaki Roraima Dağıdır. Guyana’da yaygın olarak görülen akarsuların tamamı iç bölgelerden doğarak, Atlas Okyanusuna dökülürler. Bunların kayda değer büyüklükte olanları, Brezilya sınırından doğan Essequibo, ormanlık bölgeden doğan Demerera ve Berbice ile Brezilya-Guyana-Surinam sınırlarının keşistiği yerden doğarak Surinam sınırını teşkil eden Corantay ırmaklarıdır. Ülkenin topoğrafik durumu sebebiyle bu ırmaklar aynı zamanda birçok çağlayan meydana getirirler. Bunların en önemlileri, Demerera üzerindeki Büyük Şelale, Corantay üzerindeki Tiger ve Potaro üzerinde 225 m yüksekliğindeki Kaietaur Şelaleleridir. İklim Ülkenin okyanus kıyısında ve ekvatora çok yakın bir yerde olması sebebiyle iklim, herhangi bir türe tam uygunluk göstermemektedir. Ancak hakim iklim türünün tropikal tip olduğu söylenilebilir. Kıyı bölgeleri devamlı yağış alır ve Alize rüzgarlarının tesiri altındadır. Bu bölgede olan başşehir Georgetown’da yıllık sıcaklık ortalamaları 28°C dolayındadır. Bu bölgedeki senelik yağış ortalaması ise, 2500 mm kadardır. İç bölgelerde ise sıcaklık gittikçe düşer. Ormanlık bölgede yağış ortalaması 3000 mm’ye çıkmakla birlikte, sıcaklık 25°C civarındadır. Savan bölgeleri her iki bölgeden de ayrı bir iklime sahib olup, daha kurakçadır. İç bölgelere uzanan nehirler de savan bölgelerin iklimi üzerine müsbet yönde tesir edip, buraları ılımanlaştırmaktadır. Tabii Kaynakları Ülkenin büyük bir kısmını kaplayan ormanlar, genel bitki örtüsüdür. Okyanus kıyısında ve savan bölgelerinde de buralara has bitkiler yetişir. Mangrov bitkisi de denize yakın bölgelerin en önemli bitki örtüsüdür. Ülkenin ormanlık kesiminde rastlanan yabani hayvanlar da G.Amerika’ya uygunluk gösterir. Guyana’nın önemli madenleri, Demerara ve Berbice nehirleri bölgesinde çıkarılan, boksit ve diğer bölgelerde çıkarılan manganez, altın ve elmastır. Nüfus ve Sosyal Hayat 748.000 nüfusun yaşadığı ülkenin halkını yerliler, İngiliz asıllılar, zenciler ve Hint asıllılar meydana getirir. Bunların içerisinde en kalabalık olanı % 55 oranıyla Hint asıllılardır. En büyük şehir başkent Georgetown’dur. Burada nüfusun dörtte biri yaşar. Resmi lisanın İngilizce olduğu Guyana’da, yerliler kendi lisanlarını kullanırlar. Avrupalılarla birlikte ülkeye gelen Hıristiyanlık günümüzde % 57 oranıyla en yaygın dindir. Hinduizmden sonra üçüncü sırayı alan İslamiyet ise zenci, Hint ve İngiliz asıllılar arasında büyük bir hızla yayılmaktadır. Nüfusun % 85’i okuryazar ve okul çağındaki çocukların % 62’si okula gitmektedir. 1000 kişiye 24 öğretmenin düştüğü Guyana’da yüksek öğrenim imkanı bulunmasına rağmen bu çağdaki öğrenciler eğitimlerini genellikle Kanada ve İngiltere’de devam ettirmektedir. Siyasi Hayat Ülkede Cumhurbaşkanı ve başbakan, seçimle beş yıllık bir süre için iş başına getirilirler. Ancak İngiltere kraliçesi selahiyet bakımından her ikisinden de üstündür. Yürütme vazifesini yapan başbakan ve bakanlar kurulunun kraliçenin onayını alması icab etmektedir. Yasama görevini yapan 53 üyeli meclis de 5 sene için seçilir. Adadaki İngiliz valisi de meclise etkileyici nitelikte tavsiyelerde bulunur. Guyana’yı meydana getiren üç devlet, bugün de ülke yönetiminde ayrı eyaletler statüsündedir. Ancak bunlar iç işlerinde de hükümete bağlıdır. En büyük iki şehir, Georgetown ve New Amsterdam’dır. Bu iki şehir, büyük şehir ve merkez ilçe sistemiyle yönetilir. Guyana’da siyasi faaliyet serbest olmakla birlikte, bugün sadece iki parti vardır. Bunlar iktidardaki Milli Kongre ve muhalefetteki Terakki Partisidir. Ekonomi Toplam arazinin ancak % 4’ünün kültür arazisi olduğu Guyana’da, halkın geçim kaynağının büyük bölümü ve ekonominin hammadde kaynağının yarısından fazlası tarıma dayanır. Tarım için en elverişli bölgeler, kıyıdaki alüvyon ovaları ve nehir kenarlarındaki sulak ovalardır. Guyana’da üretim sezonu nisan-ağustos ve ekim-ocak ayları arasıdır. Zirai üretimin büyük bölümünü şeker ve pirinç meydana getirir. Ülke arazisinin % 8,7’si orman olmasına rağmen, ahşap işleri gelişmemiştir. Madencilik bakımından yabancı teknolojiye bağlıdır. Bu sektörde ülke ekonomisinde en büyük payı üretimde dünyada 5. sırayı alan boksit, alüminyum, manganez, altın ve elmastır. Ülkede sanayinin iki önemli hammadde kaynağı, tarım ve madenciliktir. Guyana’da sanayinin en önemli ürünleri nebati yağ, şeker, sigara, ilaç imali ve ağaç işleridir. Eski bir İngiliz sömürgesi olması ve hala da İngiliz Milletler Topluluğu üyesi bulunması dolayısıyla, dış ticaret alanı kısıtlıdır. Hemen hemen sadece Kanada ve İngiltere ile ticari münasebetleri vardır. En önemli ihraç maddesi olan şekeri, boksit madeni izlemektedir. Pirinç, kereste, elmas ve altın da ihraç maddeleri arasındadır. Makina, işlenmiş gıda maddesi, petrol ürünleri ise ülke ithalatında en büyük yeri tutmaktadır. Guyana’nın ihracat ve ithalatı umumiyetle deniz yoluyla Georgetown’dan yapılmaktadır. Ulaşım ise demiryoluna dayanır. Kıyı şehirleri arasında ve büyük nehirlerde gemi taşımacılığından yaygın olarak istifade edilmektedir. Ülkenin dış bağlantıları umumiyetle hava yoluyla temin edilmektedir. Vikipedi

Santiago de Cali Santiago de Cali Kolombiya eyaleti Valle del Cauca'nın başkenti ve nüfusa göre ülkenin en büyük ikinci şehridir. Cali, Güneybatı Kolombiya'da ekonomik, endüstriyel ve tarım merkezi oluşturur. 1536 yılında kurulan Cali Amerika'nın en eski şehirlerinden biridir. Şehir "Salsa'nın başkenti" ya da Sucursal del cielo (yaklaşık tercüme: cennetin şubesi) olarak da adlandırılır. Cali ülkenin batısında yaklaşık 1000 m rakımda, Rio Cauca'nın Rio Cali nehirlerinin birleştiği yerdedir. Ortalama ısı 26,8 °C olup, Ekvator yakınında olduğundan mevsimsel ısı oynamaları büyük değildir. çerçevesinde, demir- ve kömür içerikli tepeler bulunur ki, pas kırmızısı renkleri Ekvator'a özgü bitkilerin dolgun yeşil renkleriyle çevreye karakter verirler. Cali kuzeyde Yumbo ve La Cumbre, doğuda Palmira (Kolombiya) ve Candelaria, güneyde Jamundí ve batıda Buenaventura ve Dagua komünleri ile komşudur. Cali Francisco Pizarro'nun fetih ordusunda bulunan İspanyol subay Sebastián de Belalcázar tarafından Santiago de Cali adıyla kurulur. Şehir, yoğun olarak tarıma dayanan bir bölge olan Cauca Vadisi'nin merkezidir. Ağırlık noktası şeker kamışı üretimidir. Cali çevresi bölgesinin ekonomisini az sayıdaki aile domine eder. Şehir, Medellín Karteli ile birlikte kokain ticareti yapan dünyanın en önemli ve kudretli uyuşturucu kartellerinden biri olan, Cali Karteli ile ünlenmiştir. Uyuşturucu ticareti ve uyuşturucu ile bağlantılı şiddet suçları, kartelin dağılmasına rağmen hala daha önemli rol oynamaktadır. Şehirde, çok sayıda gecekondu mahallesi bulunur. Sorunlu semtlerden bazıları, Rio Cauca nehrinin sulak dere yatağında bulunan Aguas Blancas ve batıdaki dağ yamaçlarında bulunan Siloe 'dir. Vikipedi

Medellin Medellin, Kolombiya'nın kuzeybatı kesiminde, Antioquia ilinin merkezi kenti. Orta Cordillera'nın ılıman Aburra Vadisinde, Porce Irmağı kıyısında, deniz düzeyinden 1,538 m. yükseklikte yer alır. Bogota'dan sonra ülkenin ikinci büyük kentidir. Nüfus: 2,350,227 1616'da San Lorenzo de Aburra adıyla içinde bulunduğu vadinin adını alarak kuruldu. 1675'te Medellin adını aldı. Sömürge döneminden kalma yapılar çok azdır. 1826'da Antioquia ilinin yönetim merkezi ilan edildi. 20. yy'ın sonlarında uluslararası yasadışı kokain ticaretinin merkezi haline gelmiştir. Vikipedi

Cartagena Cartagena, Kolombiya'da şehir. 1533 yılında Pedro de Heradia tarafından kurulan Cartagena de Indias, alçak tepelerle korunan demirleme yeri sayesinde büyük bir sömürge limanı oldu. 1582 yılından itibaren her yıl Cadiz'den gelen flota bu limana uğruyordu. Cartagena'yı 1542 yılında Fransızlar işgal etti, 1585 yılında John Drake kuşattı, 1697 yılında Pointis işgal etti ve yağmaladı, 1702 yılında Ducasse yönetimindeki Fransız filosu İngilizlere karşı savundu, 1741 yılında İngiliz amirali Vernon boş yere almaya uğraştı. Sonunda şehir 1811 yılında bağımsızlığını ilân etti. 1815 yılında yeniden İspanyolların eline geçen Cartagena, 1821 yılında bir daha kaybetmemek üzere hürriyetini kazandı. Bolívar, Cartagena'ya "kahraman şehir" ünvanını verdi. Cartagena, Santa Marta ile beraber Kolombiya'nın önde gelen tatil merkezlerinden biridir. Büyük bir lagünün etrafında kurulmuş olan şehir, geniş plajlara sahiptir. Cartagena'nın tarihi şehir merkezi UNESCO tarafında "Dünya Kültür Mirası" listesine alınmıştır. Vikipedi

And Dağları And Dağları, Dünya'nın en uzun sıradağlar zinciridir. Güney Amerika'nın bütün batı kıyısı boyunca uzanır. Venezuela'dan başlayıp Kolombiya, Ekvador, Peru, Bolivya üzerinden devam ederek Arjantin ve Şili'nin Patagonya topraklarında sona erer. Kısacası kuzey 465° paralelinden güney 1523 paraleline kadar uzanan 1556 km lik bir sıradağ kütlesidir. Andların en yüksek dağı 6.962 m ile Arjantin ve Şili sınırındaki Aconcagua'dır. And dağlarının yaşı 60 milyon yıl olarak tahmin edilmektedir. Andlar'daki dağlar yaklaşık 3000, 5000 ya da 2000 metredir. And Dağları'nın uçaktan görünümü Vikipedi

Bogotá Bogotá, Kolombiya'nın ve Kolombiya'daki Kundinamarka departmanının başkentidir. Şehir içinde 6,8 milyon kişi nüfusu ve aglomerasyonda 7,9 milyon kişi nüfusu ile Bogotá, Kolombiya'nın en büyük şehri ve Güney Amerika'nın en hızlı büyüyen metropollarından biridir; 2008'den itibaren Bogotá dünyanın en büyük 36. şehridir. Ayrıca dünyanın en kalabalık 33. yeridir. Bogotá'nın rakımına rağmen, La Paz ve Quito'dan sonra dünyanın en yüksek üçüncü şehridir. Bogotá metropolu, ülkenin "Başkent Bölgesi"'dir (İspanyolca: Distrito Capital, kısaca D.C.); böylece doğrudan merkez hükûmeti tarafından idare edilmektedir, ve Amerika Birleşik Devletleri'nin başkenti Vaşington, D.C.'ye benzeyen özel bir statüye sahiptir. Bogotá, ülkenin ana ulaşım noktasıdır ve bir sürü üniversitesi, lisesi, müzesi ve abidesi ile Kolombiya'nın en önemli iktisadi ve kültür merkezidir. Vikipedi

Kolombiya Bağımsızlık Savaşı Kolombiya Bağımsızlık Savaşı, (İsp: Independencia de Colombia) 1810-1819 yılları arasında yapılmış bağımsızlık savaşıdır. İspanya'daki Yarımada Savaşı sırasında İspanya Kralı VII. Ferdinand'ın tahttan indirilmesi ile beraber, Kolombiya'da Bogota'da bulunan kasaba konseyi, krala sadakatini bildirdi ancak 1810 itibariyle konsey resmi görevlileri görevlerinden aldı ve eyaletsel bir cunta kurdu. Çeşitli cuntalar, Kralcılara karşı ortak savunma için birleşmek yerine, kendi aralarında savaşlar gerçekleştirerek devrimci hareketi zayıflatıyorlardı. Simon Bolivar komutasındaki asiler bazı başarılar elde ettiler ancak, 1815'te Pablo Morillo yönetimindeki İspanyol birlikleri tarafından, Santa Maria'da mağlup edildiler. Kral yanlıları, Kolombiya'da komutayı tekrar ele aldılar. Bolivar önce Jamaika'ya sonra da Haiti'ye kaçtı. 1816 yılında Bolivar, Angostura'da bir üs kurduktan sonra cüretkar bir plan uygulamaya koyarak eksikleri olan ancak iyi silahlandırılmış 3.500 kişilik bir orduyu Venezuella, yedi nehir ve yüksek Andes üzerinden Bogota'ya saldırmak için komuta etti. Bu çetin yürüyüş sırasında asilerin ordusuna Avrupa'lı bazı gönüllüler de katıldılar. 7 Ağustos 1819'da gerçekleşen Boyaca Savaşı'na gelene kadar 1.000 kayıp vermişlerdi bile. Savaşta İspanyolları mağlup ettiler ve Bogota'yı ele geçirdiler. Savaştan Sonra Bolivar, yeni cumhuriyetin başkanı oldu. Daha sonra Angosturya, Venezuella, Ekvator gibi ülkelere destek asker gönderdiler ve İspanyollarla mücadeleye devame ettiler. 24 Mayıs 1822'de Pichincia volkanı yakınlarında bulunan Sucre'de kesin bir zafer alana kadar savaşlar devam etti. Zaferden sonra İspanyol hakimiyeti, Kolombiya, Panama ve Venezuella gibi yerlerden kalkmış oldu. Vikipedi

Kolombia DEVLETİN ADI: Kolombiya Cumhuriyeti BAŞŞEHRİ: Bogota NÜFUSU: 33.292.000 YÜZÖLÇÜMÜ: 1.141.748 km2 RESMİ DİLİ: İspanyolca DİNİ: Hıristiyanlık PARA BİRİMİ: Peso Güney Amerika’nın kuzeybatısında yer alan ve Güney Amerika’nın dördüncü büyük devleti. Kuzeyinde Karaib Denizi, batısında Pasifik Okyanusu, kuzeydoğusunda ve doğusunda Venezuella, kuzeybatısında Panama, güneydoğusunda Brezilya, güneybatısında Ekvador yer alır. Tarihi Kolombiya toprakları, 16. yüzyılın başlarında Ganzalo Jiménez de Quesada ve Sebastian de Balalcozar komutasındaki İspanyollar tarafından bulunmuş ve sömürge haline getirilmiştir. On sekizinci yüzyıla kadar ülke, İspanyol asıllı beyazlar tarafından yönetildi. Bundan sonra başlayan bağımsızlık mücadelesini Kuzey Amerika ve Fransa İhtilalleri daha da kuvvetlendirdi. 1886’da ülkeye, kıtayı keşfeden Kolomb’un ismi verildi ve Kolombiya Cumhuriyeti ilan edildi. 1903 yılında, ülke topraklarına dahil olan Panama, ABD’nin yardımı ile Kolombiya’dan ayrılarak bağımsız bir devlet oldu. Bu ayrılma yüzünden ABD ile Kolombiya arasında 1921 yılına kadar süren gerginlik oldu. Bu tarihten sonra Kolombiya yönetimine iki büyük parti olan Liberaller Partisi ile Muhafazakarlar Partisi hakim oldu. Fakat bu iki parti arasındaki sürtüşmeler, iç karışıklıklara ve ülkenin uzun süre diktatörler tarafından yönetilmesine sebeb oldu. Sivil hükümetle yönetilen Kolombiya’da günümüzde iç karışıklıklar devam etmektedir. Fiziki Yapı Kolombiya , fiziki yapı bakımından üç değişik bölgeye ayrılır. Kıyıları: Güney Amerika’da iki büyük okyanusa kıyısı olan tek ülke Kolombiya’dır. Büyük Okyanus kıyısında Siarra Baudo bölgesi, Atlas Okyanusunun kıyısında ise Santa Marta bölgesi dışında bütün kıyılar düz ve alçaktır. Dağları: Kolombiya Andları, ülkenin güney-batı sınırı yakınlarından yelpaze biçiminde açılarak kuzey ve kuzeydoğu yönüne doğru uzanarak üç dağ silsilesini meydana getirirler. Bunlar Doğu Cordillera, Orta ve Batı Cordillera adlarını alırlar. Batı Cordillera Dağları diğer dağlara nisbeten daha alçaktır. Fakat Cumbal Yanardağı (4892 m) gibi yer yer yüksek tepeleri vardır. Orta Cordillera yüksektir ve tepeleri devamlı karla kaplıdır. Batı ile Orta Cordillera arasında yer alan dar Cauca Vadisini, buraya adını veren Cauca Nehri sular. Orta ve Doğu Cordillera dağları arasındaki geniş vadiyi, Meydelona Nehri sular. Doğu Cordillera Dağlarında 2000-3000 m yüksekliğe ulaşan yaylalar çokdur. Bu bölge, verimli arazisi ile ülkenin tarım alanını meydana getirir. Doğu bölgesi: Bu bölge Orinoko ve Amazon gibi büyük nehirlerin kollarıyla sulanan, geniş ve düz bir alandır. Bu bölgenin kuzeyi savanlarla, güney kesimi ise ekvator ormanlarıyla kaplıdır. Ülke topraklarının yaklaşık yarısını meydana getiren bölgede nüfusun ancak % 20’lik bir kısmı yaşar. İklim Kolombiya’nın ekvatora yakın olması sebebiyle, iklim, tropikal özellik gösterir. İklim, bölgelere göre farklılıklar gösterir. Batı Cordillera’nın batısında kalan bölüme yıllık ortalama 10.160 mm yağış düşerken, Karaib Denizi kıyılarında ise yıllık yağış ortalaması 255 mm’nin altındadır. Doğu kısımda ise nemli tropikal iklim hüküm sürer. Tabii Kaynaklar Bitki örtüsü ve hayvanlar: Bitki örtüsü de iklim gibi bölgelere göre değişir. Amazon çevresinde tropikal ormanlar, Büyük Okyanus kıyılarında bataklık koruları; kuzey kesiminde nemli otlaklar; yüksek dağlarda dağ bitkileri; La Guajira’da ise çöl bitkileri bulunur. Böyle farklı bitki örtüsüne sahip olan ülkede jaguar, aslan, tilki, gözlüklü ayı gibi memeli hayvanlar, iki bine yaklaşan kuş türü, çok sayıda böcek ve sürüngen vardır. Madenleri: Ülke, yeraltı kaynakları bakımından zengindir. Petrol, altın, platin, zümrüt, kömür, demir, kireçtaşı gibi çeşitli madenler bulunmaktadır. Platin üretiminde dünyada ikinci sırayı alır. Nüfus ve Sosyal Hayat 33.292.000 olan ülke nüfusu dört etnik gruptan meydana gelmiştir. Nüfusun % 7’sini Kızılderililer, % 5’ni Zenciler, % 20’sini beyazlar, geri kalan kısmını ise melezler meydana getirir. Nüfusunun büyük kısmı, Doğu Cordillera Dağlarının yaylalarında ve Atlas Okyanusu kıyılarında yoğunlaşmıştır. Büyük şehirler, ülkenin değişik kısımlarına yayılmıştır. Önemli şehirleri: Medellin, Berangu ve Cartogena’dır. Resmi dil, İspanyolcadır. Ama Kızılderililere ve siyahlara ait dillerin kelimeleriyle zenginleşmiş ve değişmiştir. Halkın büyük kısmı Hıristiyanlığın Katolik mezhebine mensuptur. Eğitim: Ülkede ilköğretimin 5 yılı mecburi ve ücretsizdir. Güney Amerika’da okur-yazar oranı en yüksek olan ülkelerden biri de Kolombiya’dır. Halkın % 80’i okuma yazma bilmektedir. 22 üniversitesi vardır. Siyasi Hayat Başkanlık sistemine dayanan bir Cumhuriyet ile yönetilen ülkede yasama yetkisi, Parlamentoya aittir. Parlamento 4 yıl için seçilen 112 üyeli senato ve 214 üyeli temsilciler meclisinden meydana gelir. Ekonomi Tarım: Tarım, genellikle kahve üretimine dayalıdır. Kahve üretiminde dünyada birinci sırayı alır. Kahve, daha çok Cauca ve Magdalena vadilerinde yetişir. Kahvenin yanında mısır, şekerkamışı, pamuk, muz, pirinç, patates, buğday ve tütün yetiştirilir. Büyük baş hayvancılık genellikle Karaib kıyılarında veAudların doğusundaki ovalarda gelişmiştir. Sanayi: Ülkede son yıllarda başlatılan sanayi hamleleri başarılı olmuştur. Sanayi merkezleri üç büyük şehir çevresinde toplanmıştır. Tekstil sanayii ilerlemiştir. Petrol rafinerileri, çimento, lastik, kağıt fabrikaları, besin maddeleri işleyen fabrikalar ve genellikle yabancı yatırımlarla kurulan otomobil, elektrikli aletler ve kimyevi madde fabrikaları vardır. Ticaret: Kolombiya ticaretinin en önemli ürünü kahvedir. İhracatının yarısını kahve meydana getirmektedir. Bunu petrol, muz, pamuk, şeker, platin, altın, tütün ve büyükbaş hayvan takib eder. Dışarıdan ise motorlu araç ve makina satın alır. Ulaşım: Ülkeyi enine kesen dağ silsileleri yol yapımını engellemektedir. Ülkedeki karayollarının uzunluğu 106.218 km demiryollarının uzunluğu ise 3500 km’dir. Karayollarının % 10’u asfalttır. Magdelena Irmağının 1500 km’lik kısmı ulaşıma elverişlidir. Büyük şehirlerinde, 1919 yılında kurulan Havayolları ile hava ulaşımı yapılmaktadır. Ülkede 69 havaalanı vardır. Vikipedi

Ciudad del Este Ciudad del Este Türkçe anlamıyla Doğudaki Şehir Paraguay'ın Alto Paraná bölümünün başkentidir. 2008 itibariyle 320.000'den fazla nüfusuyla ülkenin en kalabalık ikinci şehridir. Şehirde Asya doğumluların oranı fazladır. Asyalılarda İranlılar, Tayvanlılar, Araplar ve Koreliler en büyük etnik gruplardır. Kentte bulunan cami ve tapınak Asyalıların nüfusunun kentteki fazlalığının göstergesidir. Tayvan hükümeti şehir belediye binasını Paraguay'ın Birleşmiş Milletler'de desteğini kazanması karşılığında inşasını yaptırmıştır. Şehir ülkenin gayri safi milli hasılasının %60'ını karşılamaktadır.Foz do Iguaçu ile beraber Dünya üzerinde Miami ve Hong Kong'un ardından en büyük üçüncü serbest bölgedir. Şehrin ekonomisi, dolayısıyla Paraguay'ın ekonomisi Brezilya'ya entegre olmuştur. Hergün pek çok Brezilyalı sınırı geçerek daha ucuz olan Paraguay ürünlerini alarak geri dönerler. Şehrin hava ulaşımı Guarani Uluslararası Havaalanı ile sağlanmaktadır. Havaalanından Güney Amerika şehirlerine uçuşlar düzenlenmektedir. Şehir hakkında Hizbullah'ın Arjantinli Yahudiler'e karşı eylemlerinde Ciudad del Este'yı üs olarak kullanıldığı iddia edilmektedir. Şehirde El-Kaide yandaşlarının yaşadığı iddia edilmektedir, ancak kanıtlanmamıştır. Ciudad del Este Kathedrali Friendship Köprüsü Vikipedi

Asuncion Asuncion (İspanyolca:Asunción), Paraguay'ın başkentidir. Aynı zamanda en büyük limanı ve endüstri ile kültürel yönden de en önemli kentidir. Kentte özellikle ayakkabı, dokuma ile tütün işleme endüstrileri bulunur. Kentte, 1992 sayımına göre 500.939 kişi yaşasa da, bu sayı birlikte büyükkenti (Gran Asunción, "Büyük Asuncion") oluşturduğu çevre yerleşimlerle 1.500.000'i geçer. Geçmişi Güney Amerika'nın en eski kentlerinden birisi olan Asuncion; aynı zamanda da, bölgedeki öteki sömürgeci kentlerini kuran Avrupalıların yola çıktıkları yer olduğu için "kentlerin anası" olarak da bilinir. Bugünkü kent alanına sömürgeciler daha önce gelmiş olsalar da, Asuncion'da ilk yerleşim 15 Ağustos 1537'de Nuestra Senyora de la Asunción adı altında, Juan de Salazar ile Gonzalo de Mendoza öncüğünde kurulmuştur. İspanyol sömürge yönetimine karşı ilk ayaklanmalardan birisi José de Antequera y Castro önderliğinde 1731'de yapılanıdır. Daha sonraları, 1865-1870 arasındaki Üçlü Birlik Savaşı'ndan sonra, Brezilya ordusu kenti 1876'dek elinde tutmuştur. Bugünü Kentte, Godoi müzesi ile La Encarnacion kilisesinin yanısıra, Paris'deki Les Invalides"in küçük bir benzeri olan ve Paraguay'ın geçmişteki kahramanlarının yattığı Panteón Nacional bulunur. Öteki görülebilecek yerler arasında, başkanlık sarayı, eski Senato yapısı, Catedral Metropolitana (Büyükkent katedrali) ile kentteki sömürge mimarisinin ender örneklerinden olan Casa de Independencia ("bağımsızlık evi/sarayı") sayılabilir. Kentin ana bölgesi (liman yakınları ile Plaza de los Heroes ve Plaza Uruguaya çevresi) 1970'ler ve 1980'lerdeki yapılaşma sonucu sömürge döneminden kalan özelliğini yitirmiştir. Akşamları güvensiz sayılabilecek bu bölgeye oranla, kentin "iyi bölgeleri" olarak daha çok durumu iyi olanların yaşadığı Avenida San Martin ("Ermiş Martin Caddesi") yönündeki varoşlar sayılabilir. Kentte, devlete bağlı Universidad Nacional ("Ulusal Üniversite") ile (katolik kilisesince işletilen özel) Universidad Catolica üniversitelerinin yanısıra birkaç küçük özel üniversite de bulunur. Kentin öteki yerlerle ulaşımı, bir ırmak limanı, uluslararası bir havaalanı ve kentlerarası bir otobüs terminali ile sağlanır. 1 Ağustos 2004'te, en az 464 kişinin ölümüne ve yaklaşık 409 kişinin yaralanmasına yolaçan süpermarket yangını, Paraguay'ın yakın geçmişindeki en acı olaylardan biridir. Olayda, alışveriş yapanların çoğunluğu yangında kaçış kapıları olmadığı için pencerelerden atlamak zorunda kalmışlardır. Ayrıca güvenlik görevlilerinin alıcılar ödemeden ayrılmasınlar diye kapıları kilitledikleri öne sürülmüştür. Daha da kötüsü, yangına gelen itfaiye görevlilerinin, yangında ölenleri soyduklarını gösterir görüntü kayıtları olduğu duyumları alınmıştır. Vikipedi

Paraguay DEVLETİN ADI: Paraguay Cumhuriyeti BAŞŞEHRİ: Asunción NÜFUSU: 4.519.000 YÜZÖLÇÜMÜ: 406.752 km2 RESMİ DİLİ: İspanyolca DİNİ: Hıristiyan PARA BİRİMİ: Guarani Güney Amerika kıtasının ortasında bulunan ve kuzeybatıda Bolivya, kuzeydoğuda Brezilya, güneyde ve batıda Arjantin ile komşu olan bir devlet. Denize en yakın yeri 1600 km olan Paraguay, 19° 16’ ve 27° 35’ güney enlemleriyle 54° 16’ ve 62° 37’ batı boylamları arasında yer alır. Tarihi Paraguay, 1515’te Diaz de Solis tarafından keşfedildiğinde ülke nüfusunu Guarani yerlileri meydana getiriyordu. 1535’te İspanyollar ülkeyi sömürgeleştirdiler. Paraguay, Peru genel valiliğine bağlandı. Ülkede altın veya gümüş olmadığından İspanyollar Paraguay’a pek önem vermediler. Çok içerde kalması sebebiyle, ülke geniş ölçüde muhtar bir yönetimle idare edildi. On sekizinci yüzyıl başlarında Paraguaylılar bağımsızlık için mücadeleye giriştiler. 1721’de başşehir Asuncion’da bir grup halk ilk defa ayaklandı. Hemen hemen bir asır sonra Paraguay, 1811’de bağımsızlığını ilan etti. Paraguay, 1865’te komşusu Brezilya ile anlaşmazlık içinde olduğundan, bu devlete karşı kanlı bir savaşa girdi. Arjantin ve Uruguay Brezilya’ya yardım ederek üçlü bir ittifak kurdular. 1870’te savaş sona erdiğinde, binlerce Paraguaylı (ülke nüfusunun hemen hemen yarısı) ölmüştü. Chaco’da petrolün bulunması Paraguay’ı Bolivya’ya karşı yeni bir savaşa sürükledi. 1932’de patlak veren Chaco Savaşı 1935’te son buldu. Sonuçta; Bolivya, Paraguay’dan büyük ölçüde toprak kazandı. Savaştan sonra Paraguay 20 yıllık bir siyasi istikrarsızlık dönemine girdi. Bu dönemde hükümet çok defa el değiştirdi. 1954’ten itibaren General Alfredo Stroessner ülke yönetimini ele geçirdi. 1988 Şubatında General Andrés Rodriguez tarafından yapılan bir darbe ile devrildi. Mayıs ayında yapılan seçimleri kazanan Rodriguez Devlet başkanı oldu. 1 Mayıs 1993’te yapılan başkanlık seçimlerini Juan Carlos Wasmosy kazandı. Wasmosy aynı zamanda seçimle gelen ilk sivil cumhurbaşkanıdır. Fiziki Yapı Paraguay Nehri ülkeyi birbirinden oldukça farklı iki bölgeye ayırır: Kurak ve boş bir bölge olan Batı Paraguay ve Doğu Paraguay. Doğu Paraguay’da arazi genellikle yeşil ve verimlidir. Burada ulaşımı engelleyen büyük dağlar yoktur. Arazi çapraz hatlar meydana getiren nehir ve akarsularla bölünmüştür. Başşehir Asuncion çevresinden itibaren, kırmızı topraklı tepeler doğuya doğru Brezilya sınırını kuşatır. Bu tepeler zengin ve iyi sulama imkanlarına sahip olan kuzey ve güneydeki ovalara doğru alçalırlar. Güneyde Parana Nehri Arjantin ile Paraguay arasında sınır meydana getirir. Paraguay’ın yaklaşık üçte ikisi, Paraguay Nehrinin batı tarafında Chaco bölgesinde yer alır. Nehrin kenarında bataklık taşkın ovalarla başlayan bölge Bolivya sınırına yaklaştıkça kuraklaşır ve en batıda bir çöl haline döner. Bu bölgede Pilcamayo Nehri kuzeybatı-güneydoğu istikametinde Arjantin sınırı boyunca akarak Paraguay Nehrine karışır. İklim Paraguay’da senenin büyük bölümünde sıcak ve nemli bir iklim hüküm sürer. Fakat hazirandan itibaren ağustosa kadar, sıcaklık arasıra geceleri dondurucu hale gelir. İlkbahar ve yaz aylarında (ekimden marta kadar) sıcaklıklar Asuncion’da 21° ila 32°C arasında değişir. Sonbaharda ve kışın (nisandan eylüle kadar) sıcaklık 10° ila 21°C arasındadır. Tabii Kaynaklar Batı Paraguay’ın kuzey ucunda ve güneyde Parana Nehri boyunca Cengel (sık ağaçlıklı orman) bulunur. Doğu Paraguay’da bitki örtüsü kaktüs, bodur ve sert odunlu ağaçlar, tanen ağacı ve sedirdir. Ülkedeki belli başlı vahşi hayvanlar jaguar, tapir, geyik, yabani domuzdur. Nehirlerde timsah öldürücü piraya ve çok çeşitli balık bulunur. Yılanlar, (boğa yılanı gibi) ekseriya 9 metreyi aşar. Ülkenin yeraltı zenginlikleri demir, manganez ve kireçtaşıdır. Nüfus ve Sosyal Hayat Yaklaşık 4.519.000 kişilik Paraguay nüfusunun % 95’ini İspanyollarla yerlilerin karışmasından meydana gelen melezler teşkil eder. Az sayıda Avrupalı, japon ve Brezilyalı göçmenler ve zenci azınlıklar vardır. Ülke nüfusunun % 90’dan fazlası Paraguay Nehrinin doğusunda, geri kalanı bu nehrin batısında yaşar. Latin Amerika ülkeleri arasında en düşük nüfus yoğunluklarından birine sahip olan Paraguay’da, kilometre kareye 10 kişi düşer. Nüfusun % 40’ı şehirlerde yaşamakta olup, tek büyük nüfus merkezi yarım milyonluk başşehir Asuncion’dur. Ülkede doğum oranı binde 34, ölüm oranı binde 7, nüfus artış oranı % 27’dir. Paraguay halkının % 97’si Roma Katoliğidir. Paraguay’da Guarani dili ve İspanyolca çeşit olarak halk tarafından kullanılmaktadır. Halkın çoğunluğu bu iki dili konuşmaktadır. İspanyolların sömürgeleştirdiği Amerika ülkeleri arasında sadece bu ülkede halkın çoğu iki dil kullanmaktadır. Ülke nüfusunun % 82’si okuma-yazma bilmesine rağmen, üniversiteliler toplam nüfusun % 1’den daha azını meydana getirirler. Böyle bir durum yüksek okul bitirenlere yüksek kademelere gelme imkanını sağlamaktadır. Siyasi Hayat Paraguay, büyük ölçüde merkezi ve otoriter bir siyasi sisteme sahiptir. Ülke iki meclisli parlamenter bir sistemle idare edilir. Senatörler ve milletvekilleri beş yılda bir seçilir. Paraguay 19 idari bölgeye ayrılmış olup, Birleşmiş Milletlere üyedir. Hükümet bütçesinin % 15’i savunmaya ayrılmıştır. Toplam 17.000 kişilik bir ordusu vardır. Ekonomi Paraguay ekonomisi, esas itibariyle tarıma dayanır. Çalışan nüfusun % 44’ü tarımla, % 34’ü sanayi ve ticaretle, % 22’si çeşitli hizmetlerde uğraşır. Tarıma elverişli topraklarda iyi bir sulama sayesinde çok çeşitli bitkiler yetiştirirler. Belli başlı yetiştirilen bitkiler: Mısır, buğday, soya fasulyesi, yerfıstığı, tütün, turunçgil meyveleri, yerbamatê (Paraguay’a has bir çeşit çay), kahve, pirinç, pamuktur. Hükümetin yabancı sermayeyi teşvik etmesi ve çeşitli baraj projeleriyle kullanılabilen enerjinin artırılması gıda, tekstil, kağıt, selüloz, kereste, çimento ve şeker sanayilerinin gelişmesini sağlamıştır. Makina, yakıt, yağlayıcı madde, alet ve araç ithalatındaki sürekli artış ekonominin modernleşmesine imkan vermektedir. Paraguay ençok Brezilya, Arjantin, ABD ve Almanya ile ticaret yapar. İhraç malları pamuk, soya fasulyesi, kahve, pirinç, sebze, et, tütün, ağaç gövdesi, yerbamaté ve tanendir. Paraguay ulaşım imkanlarını arttırma çabası içindedir. Karayolları modernleştirilmektedir. 25.600 km’lik karayolunun ancak 2400 km’si asfaltlanmıştır. Parano-Paraguay suyolu, ulaşım yollarının en mükemmelidir. Asuncion’da açılan milletlerarası havaalanı ve devlet havayolları dünyanın diğer ülkeleriyle irtibatı temin etmektedir. İç havayolları, modernleştirilen karayolları iç kesimde gelişmeyi yavaş yavaş hızlandırmaktadır.

Tipon Tipón İnkalar’a ait kalıntıların bulunduğu bir arkeolojik sit alanı olup, İnkalar’ın başkenti Cusco'nun (Peru) 27 km. güneydoğusunda, Huatanay Nehri vadisinde, Oropesa yakınlarında yer alır. İnka İmparatorluğu’nun su mühendisliğinde ulaştığı üstün teknolojinin en iyi yansıtıldığı arkeolojik sitlerden biri olan Tipón, İnka asilleri için etrafı duvarla çevrili olarak inşa edilmiş, kendi kendini besleyebilmiş, yaklaşık 2.000 dönümlük bir yerleşim yeridir. Yaklaşık 450 yıl boyunca tarımın yapıldığı Tipón, tarım ve sulama konusunda uzman olan İnka mühendisliğinin en güzide örneklerinden biri olarak kendini gösterir. Tarım terasları ve sulama kanalları bakımından ön plana çıkan Tipón’da binalar, çeşmeler, banyolar ve diğer tüm büyük yapılar hem görsel, hem de işlevsel olarak, çevredeki doğayla uyumlu biçimde tasarlanmıştır. Tipón sit alanının yukarı kısmından bir sulama kanalıyla İnka Yolu geçer. Turizm açısından bölgedeki en önemli 16 ziyaret yerinden biri olan Tipón, arkeolojik öneminin yanısıra, teraslar halindeki sulama sisteminin en büyük şaheserlerinden birini içermesi bakımından da önem taşımaktadır. Burada, açık havada yapılan su sevkiyatının inanılmaz derecede mükemmel bir dağıtımı görülmektedir. (Su kanallarından bazıları yeraltından da geçmektedir.) Bu hidrolik yapılar hakkında, ABD’li hidrojeoloji mühendisi Kenneth Wright’ın ABD Sivil Mühendisler Derneği (EE.UU /ASCE) aracılığıyla yayımladığı “Sivil Mühendislik Harikası” adlı bir eseri bulunmaktadır ki, sözkonusu yapılar gerçekten uzmanlarca bu ada layık bulunmuştur. (Kitap “İnka İmparatorluğu’nun Su Mühendisliği Harikası” adıyla da yayımlanmıştır.) Tipon hakkındaki çeşitli varsayımlardan birine göre, kentteki bazı tarım terasları kültür deneyleri için kullanılmaktaydı. Vikipedi

Coricancha Tapınağı Coricancha, orijinal olarak İnti yani güneş tapınağı olarak adlandırılan tapınak, İnka İmparatorluğu'nun en önemli tapınağındandı. Güneş tanrısı İnti'ye adanmıştır. Cusco Peru'dadır. Tavan ve taban tabakalar halinde katı altınla döşenmiştir. Vikipedi

Urubamba Nehri Urubamba, Güney Amerika'da bir nehirdir. Titicaca Gölü'nün kuzeybatısında And geçidi Abra la Raya yakınlarında, Peru'nun güneydoğu And zinciri ile Peru ve Bolivya platosu (Altiplano) arasındaki su sınırında çıkar. Urubamba Nehri Río Apurímac kuzeyinde paralel olarak, Peru'nun kültürel ve tarımsal açıdan çok yönlü bölgesinin içinden akar ki burada İnkaların ve eski kültürlerin çok sayıda harabeleri bulunur (ayrıca bakın Valle Sagrado). Ollantaytambo yerleşiminden sonra Urubamba, derin dağ geçitleri arasından (ör: Torontoy Kanyonu), menderes şeklinde yağmur ormanı istikametinde kıvrılarak ilerler. Burada harabe kent Machu Picchu bulunur. Doğu Kordiller'in dağ kollarının ortasından bölgesel merkezi QuillabambaLa olan Conveción Eyaleti'nin geniş ve verimli bir vadisine (meyve ve çay ekimi yapılır) geçiş yapar.Daha batıda, Río Ucayali'ye dökülmeden önce Urubamba Nehri, gaz yataklarının olduğu Camisea civarında Andlar'ın son kalları arasından ve „Pongo de Mainique“ vadisini aşarak yağmur ormanlarına doğru kaybolur. Valle Sagrado (Kutsal İnka Vadisi, Quechua Willka Qhichwa) İnkalar'ın en önemli yüksek dağ vadisidir. Valle Sagrado olarak Pisac ve Ollantaytambo yerleşim bölgesi, Cusco'nun kuzeyi olarak tanımlanır. Karlı dağların eteğindeki başlangıçta derin olan vadi alüvyon materyaller ile genişlemiştir (bazı yerlerde 3 km'den geniş) ve bugüne kadar özellikle başta mısır ekimi olmak üzere tarım alanları için verimli bir zemin oluşturmuştur. Burada, yukarıda tanımlanmış yerleşimler Pisac ve Ollantaytambo'nun yanında daha küçük yerleşimler ve Calca ve urubamba gibi daha büyük merkezler de bulunur. Nehir kenarındaki önemli yerler Sicuani Raqchi (harabe) Urcos Andahuaylillas Pikillaqta (harabe) Pisac (Şehir ve harabe) Calca Yucay Urubamba Ollantaytambo Llactapata (harabe) Aguas Calientes Machu Picchu (harabe) Santa Teresa Quillabamba Echarate Quellouno Atalaya Colonia Penal de Shepua Vikipedi