evrensel-insan

Birisinin yasam hakkini elinden almak; hayvani olarak vicdan icermez. Eger kisi insan zihniyetine ve bilincine erismis ise; vicdani sizlar. Yani yapilan her halukarda vicdana terstir, insanoglu bunu bilincalti olarak psikolojik icerige tasir, birey bilinci olan da ya kendini kandirir, vicdanini kandiramaz; ya da zaten boyle bir seyde yer almaz. Yani baskasinin hak ve ozgurlugune karismaz.

Aferin sana. Sana fizik otesi dunyanda basarilar.

Iste puf noktasi, vicdan insanoglunun anima/animus yani hayvani dogasina terstir. O yuzden vicdan insan konusudur, insanoglu degil. Iste insanoglu da her insanlikdisi hareketinde vicdani rahatsizlik ceker. Cunku vicdan insanoglunu insanlastirmak icin vardir. Yani hayvanda olmayan bir ozellik.

Dedim ya, sen bosver bu dunyayi, nasil ise yalan dunya. Sen yasamini oteki dunya icin harca. Insanoglu beyni isleyen bir fenomendir. Aldigina gore verir. Buna da dialog denir.

Once istersen "neden hirsiz var" dan basla ve insanoglunun her turlu iyiniyetini ne zaman kotuluge dondurdugunde vicdani neden sizladigini acikla. Kisaca insanoglunun vicdani nedir ve neden var?

Tamam da bu senin anlattigin guc otorite kanun uzerine kurulmus insanoglu duzeni/sistemi v.s. Ben vicdani degerlendiriyorum. Bu konulari vicdan ile nasil bagliyorsun?

Dedim ya o filozofun neden o yazdigini algilamak icin yasamin kendine ait oldugunu algilaman lazim. Yoksa zaten din yasami degil, yasam sonrasini one cikarir ve senden yasamindan yasam sonrasi icin yasamani ister. Yani cennet icin.

Onu cezaya tabi tutan bu hakki kendinde nasil bulur?

Evrim kavramindan ne algiliyorsun? Karsi cikarak degil; evrim kavrami denince ne algiladigini yaz. Nedir evrim?

Bir kisinin baska bir kisinin yasam hakkini elinden almasina ya da fiziksel zarar vermesine hak ve ozgurlugu var midir? Var ise bunu ona kim ve ne saglar? Cezalar negatif degil, pozitif ve egitici olmalidir. Sen kotuluk yapmis birini yine kotuluk ile cezalandirdiginda neyi elde etmis olursun, onu kotuluk ile beslemekten baska.

Burada vicdan rahatligi degil; vicdani bahanelerle koreltme soz konusudur. Bunun basinda aklin cikari gelir. Bu cikar genelde bencildir, ekonomik politik v.s. temellidir. Iste bu temeldeki her turlu ideolojik inancsal temeldeki insan hak ve ozxgurluk ihlalini kisi kendince dogruladigi inanc ve ideolojisine dayandirir. Bu da sosyo-psikolojik sorundur. Mesela vietnam, K.Kibris gibi insanlik disi uygulamalari uygulayanlar ya da sahit olanlar, psikolojik tedavi olurlar. Cunku yasadiklari kabus olarak gecelerine korku/endise olarak gunlerine yansir. Ayrica butun seri katiller, psikopatlar v.s. cocukken yasadiklari insanlikdisi yasami ya da gozlemi yetiskinligine tasiyanlardir. Eger bir kisi baskasini oldurmeyi, iskence etmeyi, katletmeyi, linc etmeyi v.s. "sartlara baglidir" diye degerlendiriyorsa; vicdani ile yuzlesmek durumundadir. Sonucta vicdan rahatligi iki turlu yansir, ya bir intikam misilleme v.s. ya da yapilanin kisiyi rahatsiz etmesi. Vicdan psikoloji ile paraleldir.

Bu bir bahanedir. Cunku insanin insana ne temelde olursa olsun, zarar vermesi hele hele yasam hakkini elinden almasi vicdani konudur. Bunu yaparken yapanin vicdaninin rahatsizligi bilincalti olarak sosyo-psikolojik tutumunda ortaya cikar.

Benim yarattigim da "alacatan" yani gunduz ile gecenin karisimi. Gunduzu geceye, geceyi gunduze donusturen. Buradaki "gece/gunduz" u Derrida'nin ikili karsitliklarindan gunduzun geceye ustunlugu olarak algilayabilirsin. Yani-gunduz-Aydinklik iyilik guzellik v.s. Gece-Karanlik, kotuluk, cirkinlik v.s. gibi.

Materyalizm ne alaka! Ayrica hayatin ne oldugu degil; nasil oyle yasandigi ve neden oyle yasandiginin bilinmesi onemlidir. Bak bir filozof, ne demis! "Aciklanamayan hayat, yasamaya degmez" iste bunu yapabilmek icin yasamin sana ait oldugunun bilinci gerekiyor. Eger Allah'in seni ufleyerek yaratti ise; zaten bu soz gecerli degildir. Ben dogal gidisati algiladigim icin zaten degistiriyorum. Cunku dogal gidisatin dusuncesi de dogaldir. Yani zahmetsiz/hazir dusunce.

Bu dediklerin zaten kahvenin nasil yapildiginin anlatimi. Yalniz nasil tarif edersen et, o verilen resimlerdeki goruntuyu saglayamazsin. Zannedersem o goruntudeki kahveleri yapasnlar, sadece fotografini cekmek ve gostermek icin yapiyorlar. Sonrada sogutmadan icebiliyorlarsa, ne ala! Hele bir de cope gidiyorsa, yazik; cok yazik!

Cihad algisi vicdan olmadigini gosterir. Her turlu iskence, cehennemde yanma ve kotuluk ile korkutma, el kesme, diri diri gomme, taslama v.s. vicdan olmadigini gosterir. Vicdanda insanlikdisi ve insana yakismayan hic bir dusunce ve davranis bulunmaz. Zaten bunlari kisi yaparsa vicdani rahatsiz olur. Bu ya bilincaltidir ve hissetmez; ya da kendini yaptiginin dogruluguna bahaneler ve yalanlarla kandirir. Mesela bir cellad nasil can alir? Bir hakim nasil idam karari verir? Bir kisi baska birini hangi durumda ve neden oldurur? Savasin, katliamlarin, iskencelerin, linclerin, idamlarin v.s. ve tum insanlikdisi dusunce ve davranislarin vicdani nedir? Bir seri katilin vicdani nedir?

Ruh derken nasil ve neden oyle bir anlam ve icerik verdigine ve bu temelde ruh kavrami ile kurdugun baga baglidir, bu.

Bir kisi bilgi ve dusuncesi varsa, rahattir; zaten. O yuzden sorun yok.

Artik sirf karsi cikmak icin karsi cikiyormussun gibi geliyor bana. Cunku ne basliga ne konuya ne de ne yazildigina dikkat etmiyorsun. Burada anlatilan zihnin yasam ve iliskilerin getirdigi gelisim, bilim, teknik sonucu beyin dusuncesinin degiserek, evrime dogru nasil bir gelisim gosterdigini anlatiyor. Sen bu basligin nesine karsi cikiyorsun, ben algilamis degilim.

Kahveler oyle davet edici oluyorki; o yuzden bu davet edici icerikte pratikte bir kahve yapilabilecegini pek dusunemiyorum. Mesela yukaridaki kahve goruntusunu pratikte elde etmek adina, goruntudeki kahvenin yapilis tarifi nedir?

Bak sana mevcut olan uc bilgi cesidine ornekler vereyim. "Bir ucgenin ic acilari toplami 180 derecedir."-matematiksel/mantiksal bilgi Hristiyanlik, uc ibrahimi dinden birisidir. Ali kendisinin tanrisinin spagetti canavari oldugunu soyluyor. demokrasi halk idaresidir.-sosyal bilgi Taslar atomlardan meydana gelmistir.-fiziksel bilgi Sen bana "nesnel bilgi" olarak adlandirdigina bir ornek verebilir misin? Ayrica sence baska bir bilgi cesidi var mi? Eger senin nesnel bilgini fiziksel bilgiye esdeger kilarsak, sosyal bilgi sence nedir? Bilginin olmasi insanoglu ile baglantilidir. Insanoglunun kendisi zaten, oznel, nesnel ve kavramsal bir yapidadir. Insanoglu bilgiyi kavramlastirdigi algisini ve gozlemini soru/cevaba gozleme, bulusa, uzerinde calismaya v.s. tasimasidir. Bu temelde gozlem veren herhangi bir fenomen gibi hem bilginin kaynagidir, hem de gozlemi alan ve kavram ile ozdeslestirerek bilginin turevlendiricisidir. Dolayisiyla insanoglu disinda baska bir fenomende bilgi yoktur. Bilgi o fenomenden insanoglunun aldigi gozlem algi ve kavramin turetilmesidir. Mesela masada, tasta, maddede, dunyada, evrende, dogada, evrimde ya da herhangibir nesnede bilgi yoktur. Bilgi onlari gozlemleyen algilayan ve kavramlastiran insanoglunun yine onlardan kendi ve kendine turettigidir. Fiziksel bilgi insanoglu disindaki gozlem veren fenomenlerden algilanan ve kavramlastirilan bilgi olabilirken; sosyal bilgi ve matematiksel/mantiksal bilgi sadece insanogluna aittir. Yani gozlemi veren de alanda insanogludur. Bu acidan "nesnel bilgi" olarak adlandirdigini aciklarsan ve orneklersen, daha bitr algilanir olacak.

Bence senin yanasimindaki sorun, varliksal indirgemecilik ve determinizmin mutlakligi, ilkligi ve tekligi yani akilciligidir. Demokrasi kavrami uzerine soyle bir arama motoruna gir bak; her bir farkli ideolojik inancsal dogru olarak ne bilgiler var. Cami islam felsefesinin ibadet yeridir. Once soyutta yaratuilmis sonra da somutta insa edilmistir. Burada onemli olan zaten fenomenonumenokavramsal yani insanoglu varligidir. Bilgiyi de tureten insanogludur. O yuzden bilgi ya aklin yaratimi bir kavram ya da gozlem veren bir kavram, ya gozlem verene yuklenmis soyut bir kavram ya da aklin yarattigi kavramin somutlastirilmasi temelindedir. Kavram yoksa bilgi de yoktur. Yani yansiyanin yansitilmasi olan kavram uzerinden bilgi turetilir. Nesnel bilgi mumkun degildir. Cunku o nesneli bilgiye donusturen insanoglu oznelidir. Insanoglu yoksa bilgi de yoktur. Mesela sosyal bilgi cesidi, ideolojik inancsal metafizik, fizik otesi, etik psikolojik, sosyal, politik yani ve kisaca insanoglunun yasami iliskisi duzeni ve sistemi ve de kurumlasmasidir. Kanunlar, yasalar, dogrular, iyiler, guzeller ve tersleri v.s. hep sosyal bilgi katagorisine girer. Hem soyuttur hem de somutlasmistir.

Evet yalniz algi insanoglu acisindan hem duyusal yani nesnel, hem de duyumsal yani ozneldir. Bu da bilginin sadece somut uzerinden degil; soyut uzerinden de turetildigini gosterir. Iste ideolojilerin, inanclarin, dogrularin nesnellesmesi de budur. Ayni sey kavramlastirmaicin de gecerlidir. Mesela tanri kavrami, demokrasi kavrami, cami kavrami. hirs kavrami v.s. iste bu kavramlardan da bilgi turetilir.

Yansima+gozlem+algi+kavram=yansitma Bilgi ise kavramdan turetilendir. Mesela kalem bir kavramdir, bu kalemin ne oldugu, cesitleri ve kalem ile ilgili her turlu ortaya koyum bilgidir. O yuzden bilgi kavramsaldir. Bilgi turevdir, yansitilan kavramdan turetilendir.

Bilinc bilginin bilerek algilanmasi ve kullanilip paylasilmasidir. Inanc ta bir bilgi birikimidir, ama bilerek degildir, bilincli degildir. Papagan da ogrettigini soyler, bu da bilgi birikimidir. Yani beynin hafizasinda yer etmis hersdey bilgi birikimidir. Bu konuda detayli basliklar var.