25 Ağustos Çarşamba

 

1928. Arnavutluk'ta Başkan Ahmet Zogo kendini kral ilan etti.

 

1933. Faşist İtalya ile Sovyetler Birliği 25 Ağustos 1933'de saldırmazlık antlaşması imzaladı.

 

1936. Aralarında Stalin'in eski arkadaşları Grigori Zinovyev ve Leon Kamanev'in de bulunduğu Sovyetler Birliği'nin önde gelen yöneticilerinden 16 kişi kurşuna dizildi.

 

1940. Alman savaş uçakları Londra'yı bombalamaya başladı.

 

1944. Fransız II. Zırhlı Tümeni Paris'e girdi. Paris'teki Alman askerleri Müttefiklere teslim oldu.

 

1954. Bir askeri uçak Eskişehir'in Dede mahallesine düştü; pilotla birlikte 10 kişi öldü.

 

Aynı gün Volkan dergisi yazarı Nihat Yazar Atatürk'e hakaretten 2 yıl 2 ay hapis cezasına çarptırıldı.

 

1963. Dönemin Milli Eğitim Bakanı İbrahim Öktem, "Bugünkü din eğitimi Türkiye'nin geleceği için büyük tehlikedir" dedi.

 

1965. Türk Sinematek derneği kuruldu.

 

1967. 3 gün süren 1. Olağanüstü Kongrede, Türkiye Öğretmenler Sendikası, TÖS, Fakir Baykurt'u genel başkan seçti.

 

1968. Koç Grubu 'Diners Club' kredi kartı ile alışverişi Türkiye'ye getirdi.

 

1970. 18 şeker fabrikasında 21 bin işçi grevde.

 

1971. İstanbul'da yayımlanan Fransızca Journal d'Orient gazetesi kapandı. Gazete 54 yıldan beri yayımlanıyordu.

 

Aynı gün özel yüksekokulların devletleştirilmesini öngören tasarı yasalaştı.

 

1972. Türkiye Öğretmenler Sendikası (TÖS) davasında Fakir Baykurt ve 30 yönetici hakkında 20 yıla kadar hapis cezası istendi.

 

1997. Kasparov, IBM Deeper Blue 2'ye karşı 2-1 yenildi. Bu bir dünya satranç şampiyonunun bilgisayara yenildiği ilk karşılaşma oldu.

 

1999. Kadınların 58. Erkeklerin 60 yaşında 7000 gün prim ödeme koşuluyla emekli olabilecekleri yasalaştı.

 

 

Bugün Doğanlar:

 

1530. Korkunç İvan adıyla tanınan Rus çarı 4. İvan.

 

1918. "West Side Story" , Batı yakasının Hikayesi filminin de müziğini yapan Amerikalı besteci ve orkestra şefi Leonard Bernstein.

 

1930. İlk "James Bond", Oscar ödüllü İskoçyalı aktör Sean Connery.

 

1938. İlk romanı "Çakal" ile ünlenen, İngiliz gerilim yazarı Frederick Forsyth.

 

 

 

Bugün Ölenler:

 

1952. Profesör Dr. Nuri Canbakan.

 

1963. Sinema oyuncusu Suphi Kaner.

 

1982. Edebiyat tarihçisi ve yazar Abdülbaki Gölpınarlı.

 

1992. Tiyatro sanatçısı Nisa Serezli.

 

1997. Seramik sanatçısı Füreya Koral.

26 Ağustos Perşembe

 

1071. Sultan Alparslan komutasındaki Selçuklu orduları Malazgirt'te Bizans ordularını yendi. Malazgirt zaferi Türkler'e Anadolu'nun kapısını açtı.

 

1789. Fransa Meclisi "İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirgesi"ni kabul etti.

.

1920. Amerika Birleşik Devletleri'nde kadınlara oy kullanma hakkı Anayasal güvenceye kavuştu. .

 

1922. Büyük Taarruz başladı. Baş Komutan Gazi Mustafa Kemal Paşa harekatı bizzat Afyonkarahisar yakınlarındaki Kocatepe'den idare ediyordu.

 

1924. Türkiye İş Bankası kuruldu.

 

1926. İttihatçılar davasında 4 idam kararı verildi.

 

1932. Türkiye'de ilk kez yüzme yarışları yapıldı. Büyükdere'de yapılan yarışmayı İstanbul ekibi kazandı.

 

1934. Darphane Müdürlüğü yeni basılacak paralar için sanatçılar arasında yarışma açmıştı. Sonuç 26 Ağustos'ta açıklandı. Jüri birincilik ödülünü heykeltıraş Mesrur İzzet Bey'e verdi.

 

1936. İngiltere'yle yapılan anlaşma sonucu Mısır bağımsızlığına kavuştu.

 

Aynı gün İngiliz yayın kuruluşu BBC ilk televizyon yayınını gerçekleştirdi.

 

1937. Kozlu Kömür İşletmeleri devletleştirildi.

 

1940. 25 Ağustos'ta Alman uçakları Londra'yı bombalamaya başlamıştı. Bir gün sonra, 26 Ağustos'ta İngiliz savaş uçakları Berlin'e karşı saldırıya geçti.

 

1950. İstanbul'daki Elektrik, Motorlu Taşıt İşçileri Sendikası komünizmi telin mitingi düzenledi.

 

1969. İsmet İnönü, "Sıhhatim henüz size hizmet edecek kadar verimlidir" dedi ve seçim kampanyasını başlattı. İnönü o sıra 85 yaşındaydı.

 

Aynı gün Nusret Suman, profesör ünvanını alan ilk heykeltıraş oldu.

 

1972. TRT ilk yurt dışından naklen yayını Münih Olimpiyatları sırasında gerçekleştirdi.

 

1978. İngiltere'de yayımlanan The Economist dergisinde, "Türkiye Ortadoğu'nun manavı, kasabı, sütçüsü olursa hem kendisi için, hem de bölge için daha yararlı olacak" dendi.

 

1979. Genelkurmay Başkanı Kenan Evren, "Türk Silahlı Kuvvetleri, kendi çıkarlarını ülke bütünlüğünün üstünde görenleri bir anda yok edebilecek güce sahiptir" dedi.

 

1993. Olimpik Milli Futbol Takımı Akdeniz Oyunları Şampiyonu oldu.

 

Aynı gün, Gazeteciler Cemiyeti'nin adı Türkiye Gazeteciler Cemiyeti olarak değiştirildi.

 

1997. Siyanürle altın çıkarılmasına karşı mücadele veren 250 Bergamalı Boğaz Köprüsü'nde eylem yaptı.

 

1999. Pişmanlık Yasası çıktı.

 

 

 

Bugün Doğanlar:

 

1880. 20. yüzyıl başlarında Fransa'da sanat ve edebiyat alanındaki bütün öncü akımlar içinde yer alan ve şiiri daha önceden bilinmeyen alanlara yöneltişiyle tanınan şair Guillaume Apollinaire.

 

1885. Ünanimizm olarak bilinen edebiyat akımının kurucusu Fransız romancı, oyun yazarı, ve şair Jules Romains.

 

1914. Eserlerinde varoluşsal sorgulamayla deneysel yazım tekniklerini birleştiren Arjantinli roman ve kısa öykü yazarı Julio Cortázar.

 

 

 

Bugün ölenler:

 

1943. Bestekar Bimen Şen.

 

1968. Ressam Cemal Tollu.

 

1974. Kıbrıs'taki askeri harekatı izlerken yaralanan gazeteci Adem Yavuz.

30 Ağustos Pazartesi

 

1922. Yunan ordularının işgaline karşı Başkomutanlık Meydan Savaşı kazanıldı. Her yıl 30 Ağustos günü Zafer Bayramı olarak kutlanıyor.

 

1925. Mustafa Kemal Paşa, "Efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, mensuplar memleketi olamaz. En doğru ve en hakiki tarikat, tarikat-ı medenniyedir" dedi.

 

1935. Hükümet, İstanbul telefon şebekesini satın aldı.

 

1937. Sabiha Gökçen'e Eskişehir Hava Mektebi'nde törenle "tayyareci diploması" verildi.

 

1940. Gençlerin spor yapması için 53 ilde gençlik kulüpleri açıldı.

 

1941. Alman ordusu 900 gün sürecek Leningrad kuşatmasını başlattı.

 

1955. Londra Konferansı'nda Kıbrıs sorunu ele alındı. İngiltere Kıbrıs'ta üçlü bir yönetim önerdi. Yunanistan ise ada halkının geleceğini kendinin belirlemesini istedi. Toplantıya Türkiye'den Dışişleri Bakan Vekili Fatin Rüştü Zorlu katıldı.

 

Aynı gün Yaşar Doğu düzenlenen bir jübileyle mindere veda etti.

 

1963. Kremlin'le Beyaz Saray arasında doğrudan görüşmeyi sağlayacak "kırmızı telefon" hattı devreye girdi

 

1971. İstanbul TV'si deneme yayınlarına başladı.

 

1977. Milli yüzücü Erdal Acet Manş Denizi'ni 9 saat 4 dakikada geçti. Bu mesafedeki en iyi 10 derece sıralamasına girdi.

 

1981. İran Devlet Başkanı Muhammed Ali Recai ve Başbakan Muhammed Cevad Bahomar bombalı saldırı sonucu öldürüldü.

 

1985. Uluslararası Af Örgütü Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Komisyonu'na bir rapor gönderdi. Raporda, Bulgaristan'da Türk azınlığa karşı girişilen Bulgarlaştırma kampanyasına son verilmesi istendi.

 

1988. Irak ordusundan kaçan binlerce Kürt Türkiye sınırına yığılmıştı. Hükümet sınırları açmaya karar verdi. Binlerce Kürt Hakkari'nin Çukurca ve Uludere ilçelerine sığındı.

 

1992. Güvenlik güçleri ile İran'dan Türkiye'ye giren 300 kadar PKK militanı çatıştı; 100 militan ve 10 güvenlik görevlisi öldü.

 

1995. NATO (Kuzey Atlantik Antlaşması Teşkilatı) Sırp mevzilerinin büyük bir bölümünü tahrip etti.

 

 

Bugün Doğanlar:

 

1748. Jacques-Louis David. Kendi döneminin en ünlü sanatçılarından bir olan David Rococo üslubuna karşı 18 Yüzyıl neoklasik tepkisinin önde gelen uygulayıcılarından biriydi.

 

Bugün Ölenler:

 

1935. Ressam Namık İsmail Yeğenoğlu 1935'de;

 

1993. Ses sanatçısı Taner Şener 1993'de öldüler.

2 Eylül Perşembe

 

1925. Tekke ve zaviyelerin kapatılması ve memurların şapka giymesine karar verildi.

 

1929. Cumhuriyet gazetesinin düzenlediği ilk güzellik yarışmasında Feriha Tevfik Hanım Türkiye güzeli seçildi. Feriha Tevfik sinema ve tiyatro oyuncusu oldu.

 

1938. Hatay Millet Meclisi açıldı. Tayfur Sökmen Hatay devlet başkanı seçildi.

 

1941. Alman ve Sovyet birlikleri Leningrad yakınında savaşmaya başladı.

 

1942. Alman SS Birlikleri Varşova Gettosu ayaklanmasını 50 bin Yahudiyi öldürerek bastırdı.

 

1944. Türkiye'deki Alman dışişleri memurları gözaltına alındı.

 

Aynı gün, General McArthur Missouri zırhlısında Japonya'nın teslim anlaşmasını imzaladı.

 

1947. İstanbul Emniyeti kaçakçılık Bürosu şefi, işkence suçundan mahkum oldu.

 

1954. Ho Chi Minh yeni kurulan Kuzey Vietnam Cumhuriyeti'nin başkanlığına seçildi.

 

1959. Demokrat İzmir gazetesi sorumluları Adnan Düvenci ve Şeref Balçık 16'şar ay hapis cezasına çarptırıldılar; gazete 1 ay süreyle kapatıldı.

 

1968. İran'da deprem: 11 bin kişi öldü.

 

1974. Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) bilim ödülleri verildi. Cahit Arf ve Orhan İçen, Matematik; Erdal İnönü, Fizik; Kazım Türker tıp dallarında ödül aldılar.

 

1980. Çeşitli kentlerde 23 kişi öldürüldü.

 

1983. 10 Ağustos'ta kapatılan Tercüman gazetesi yeniden yayıma başladı.

 

1985. Kaş limanı açıklarında 3400 yıl önce batan, fildişi eşya ve bakır, kalay parçalarıyla yüklü bir gemi enkazı bulundu.

 

1994. Halterci Naim Süleymanoğlu'na Uluslararası Olimpiyat Komitesi "Yüzyılın En Güçlü Sporcusu Ödülü" verdi.

 

1998. İnsan Hakları Derneği Genel Başkanı Akın Birdal ve Mazlum-Der Genel Başkan Yardımcısı İhsan Aslan gözaltına alındı. Birdal ve Aslan PKK'nın 14 aydır rehin tuttuğu 8 askeri almak için Refah partisi Van Milletvekili Fettullah Erbaş ile birlikte Zap kampına gitmişlerdi.

 

 

 

 

Bugün Doğanlar:

 

1907. Yazar ve halk edebiyatı araştırmacısı Pertev Naili Boratav.

 

 

 

Bugün Ölenler:

 

1949. Hukuk Profesörü Cemil Bilsel.

 

1968. İlk kadın sosyalist öncülerden, gazeteci, yazar, düşünür Sabiha Sertel.

 

1983. Sinema sanatçısı Feri Cansel.

 

1995. Eski bakan ve senatör, gazeteci Hıfzı Oğuz Bekata.

5 Eylül Pazar

 

1800. Malta'yı işgal altında tutan Fransız birlikleri İngilizler'e teslim oldu.

 

1905. ABD'nin New Hampshire kentinde imzalanan anlaşmayla Rus-Japon Savaşı sona erdi.

 

1914. I. Dünya Savaşı'nda Marne Muharebesi başladı. Paris'e ilerleyen Alman Birlikleri Fransız 6. Ordusu'nun karşı saldırısıyla püskürtüldü. İki milyon insanın yer aldığı 6 gün süren muharebede 100 bin insan hayatını kaybetti.

 

1938. Atatürk el yazısıyla vasiyetnamesini yazdı.

 

1939. İstanbul müzeleri 2. Dünya Savaşı nedeniyle kapatıldı.

 

1942. Cezaevlerinde sanat atölyeleri törenlerle açıldı.

 

1950. Başvuru fazlalılığı nedeniyle üniversite giriş sınavı uygulaması başladı.

 

1955. İstanbul Sultanahmet'te yeni Adliye Sarayı hizmete açıldı.

 

1961. Çankaya'da toplanan parti liderleri seçim konuşmalarında 27 Mayıs'ı eleştirmeme ve Demokrat Partiyi övmeme bildirisi imzaladı. Liderler, ayrıca, rejimin ahlakını bozmayacaklarına dair şeref sözü verdiler.

 

1962. Komünistlikle suçlanan Adalet Partisi Aydın Milletvekili Orhan Apaydın partisinden istifa etti.

 

1972. Filistinli "Kara Eylül Hareketi" militanları, Olimpiyat Oyunları için Münih'e gelen İsrailli sporculara ateş açtı; bir sporcu öldü, biri ağır yaraladı, 9 kişi rehin alındı. Alman polisi gerillalar ve rehineler üzerine ateş açtı; 9 rehine, 4 Filistinli gerilla ve 1 polis öldü.

 

1973. Şair Can Yücel, "Salozun Mavalı" adlı tiyatro oyununun çevirisinden beraat etti.

 

Dünyanın en uzun karayolu tüneli İsviçre'nin St. Gotthard yöresinde açıldı.

 

1985. Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Ronald Reagan Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ni tanımayacaklarını açıkladı.

 

 

 

Bugün Doğanlar:

 

1638. Kraliyet arması olarak güneşi seçtiği için Güneş Kral olarak bilinen Fransa Kralı XIV. Louis.

 

1905. "Gün Ortasında Karanlık" adlı kitabıyla ünlü, Macar asıllı İngiliz yazar Arthur Koestler.

 

Bugün Ölenler:

 

1712. Divan şairlerinden Sabit.

 

1993. Yazar Samim Kocagöz.

17 Eylül Cuma

 

1934. Türkiye Cemiyet-i Akvam yani Milletler Cemiyeti üyeliğine kabul edildi.

 

1941. İngiliz ve Sovyet işgali altındaki İran'da Şah Rıza tahtan indirildi, yerine oğlu Muhammed Rıza Pehlevi geçti.

 

1943. Türkçülük akımının başlıca organı olan Büyük Doğu dergisi yayımlanmaya başladı.

 

1948. Stern örgütü, Birleşmiş Milletler Filistin Arabulucusu Kolt Folke Bernadotte'yi Kudüs'te öldürdü.

 

1952. Vatan gazetesi başyazarı Ahmet Emin Yalman, başyazısında, serbest kura geçilmesini önerdi. Yalman'a göre böylece döviz karaborsası engellenebilecek.

 

1956. Avukat Celal Tekiner'in "Haksızlığa İsyan" adlı şiir kitabı toplatıldı.

 

1960. Profesör Dr. Tarık Zafer Tunaya Devrim Ocakları başkanı oldu.

 

1961. Eski başbakan Adnan Menderes İmralı adasında idam edildi. Adnan Menderes, Hasan Polatkan ve Fatin Rüştü Zorlu'nun cenazeleri 1990'da İstanbul'a nakledildi ve devlet töreniyle Topkapı'da yaptırılan anıtmezara defnedildi.

 

Aynı gün Londra'da nükleer silah karşıtı gösteri yapıldı; 850 kişi tutuklandı.

 

1967. Kayseri'de yapılan Kayserispor-Sivasspor arasında oynanan futbol maçında olaylar çıktı; 40 ölü, çok sayıda yaralı.

 

1968. Mihri Belli 5 yıl hapse mahkum oldu. Mihri Belli komünizm propagandası yapmaktan yargılanıyordu.

 

1980. Nikaraqua'nın eski diktatörü Anastasio Somoza öldürüldü.

 

Aynı gün Türkiye'de gözaltı süresi 15 günden 30 güne çıkarıldı.

 

1982. 15 Eylül'de İsrail ordusunun Ariel Şaron komutasında Lübnan'ı işgalinin ardından 16 Eylül'de Sabra ve Şatilla Filistin mülteci kampları İsrail askerlerince kuşatıldı. İsrail ordusu ve Lübnanlı Hıristiyan Falanjist milislerin işbirliğiyle 40 saat süren katliam 17 Eylül'de sona erdi. Uluslararası Kızıl Haç Komitesi'nin tespitlerine göre 2750 sivil erkek kadın ve çocuk öldürüldü. Katliam sonrası kampa giren ilk İsrailli gazeteci Amnon Kapeliouk'a göre ölü sayısı 3 binden fazlaydı. Kimi Filistin kaynaklarına göre öldürülenlerin sayısı 7 bini geçiyordu. İsrail ordusuna göreyse ölü sayısı 300 dolayındaydı.

 

1988. Sol görüşlü 18 mahkum 118 metre tünel kazarak Kırşehir E Tipi Cezaevi'nden kaçtı.

 

1989. Mardin, Silopi'de 6 köylü PKK militanı oldukları iddiasıyla öldürüldü.

 

1991. Cumhurbaşkanı Turgut Özal Sabah gazetesine 5 milyar liralık tazminat davası açtı. Sabah gazetesi Özal'ın 1983 seçimlerini kazandıktan sonra Amerika Birleşik Devletleri Başkanı George Bush'a şükran mektubu yolladığını yazmıştı.

 

1994. Dünya Gençler Boks Şampiyonası'nda Mustafa Genç ve Ercüment Aslan altın madalya kazandılar.

 

1996. Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Bill Clinton, Kuveyt'e 3500 asker gönderdi. Bill Clinton, Irak'ı saldırgan davranışlarına son vermesi konusunda uyardı.

 

 

 

 

Bugün Doğanlar:

1918. İsrail cumhurbaşkanlarından Haim Herzog.

 

1931. Oscar ödüllü Amerikalı sinema oyuncusu Anne Boncroft.

 

 

 

Bugün Ölenler:

 

1967. Sanat tarihçisi Burhan Toprak.

 

1994. İngiliz düşünür Karl Popper.

27 Eylül Pazartesi

 

Dünya Turizm Günü

 

1529. Kanuni Sultan Süleyman komutasındaki Osmanlı ordusu Viyana'yı kuşatmaya aldı.

 

1568. Barbaros Hayrettin komutasında Osmanlı donanması, 463 yıl önce, Venedik Amirali Andrea Doria'nın donanmasını Preveze'de yendi.

 

1922. Yunan kralı I. Konstantin Anadolu yenilgisi sonrası tahtını terk etmek zorunda kaldı.

 

1930. Mustafa Kemal Paşa yeni İsmet Paşa hükümeti ile ilgili bir açıklama yaptı; "Eğer İsmet Paşa, hükümet teşkilini kabulden sureti katiyede imtina etseydi (kaçınsaydı), başvekaleti bizzat deruhte etmekten (üstlenmekten) başka çare kalmazdı" dedi.

 

1940. Japonya, Almanya ve İtalya'nın askeri paktına katıldı.

 

1962. Irak Kürt lideri Molla Mustafa Barzani'den kaçan1,500 kişilik Bradost aşireti Türkiye'den iltica talebinde bulundu.

 

Aynı gün Yemen'de Albay Sallal iktidarı ele geçirdi.

 

1966. Sanayi Bakanı Mehmet Turgut, sanayicilerden kapitalizm düşmanlarına savaş açmasını istedi.

 

1970. Arap Zirvesi Mısır'da toplandı; Ürdün Kralı Hüseyin ile Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) lideri Yaser Arafat ateşkes anlaşması imzaladı.

 

1973. Seçim gezisi için Isparta'ya gelen Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı Bülent Ecevit taş ve şişe yağmuruna tutuldu.

 

1976. Ankara'da "DGM'ye (Devlet Güvenlik Mahkemeleri) Hayır" mitingi düzenlendi.

 

Aynı gün Maden sektörü işverenleri direnişe katılan 483 DİSK'li (Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu) işçinin işine son verdi.

 

1995.Genelev sahibi vergi rekortmeni Matild Manukyan'ın otomobilinde bir patlama oldu. Manukyan ağır yaralandı, şoförü öldü.

 

2000. Sydney Olimpiyat Oyunlarında 85 kilo güreşçisi Hamza Yerlikaya olimpiyat şampiyonu oldu.

 

Aynı gün İrlandalı yazar James Joyce'un romanı Ulysses'den uyarlanan filme İrlanda'da getirilen yasak, 33 yıl aradan sonra kalktı.

 

 

 

Bugün Doğanlar:

 

1871. Grazia Deledda. İtalyan edebiyatında verismo (gerçekçilik) akımının önde gelen sanatçıları arasında adı geçen Deledda 1926 Nobel Edebiyat Ödülü'nün de sahibiydi.

 

1922. Arthur Penn. Smerikan toplumunun karanlık yüzüne ışık tutan filmleriyle dikkati çeken sinema yönetmeni.

 

 

Bugün Ölenler:

 

1917. Fransız ressam Edgar Degas.

1 Ekim Cuma

 

" Dünya Çocuk Günü "

 

1936. General Franco, İspanya milliyetçi hükümetinin başına geçti.

 

Aynı gün Türkiye'de Pazarlıksız Satış Kanunu uygulaması başladı.

 

1942. Bakanlar Kurulu eğlence yerlerinin akşam saat onda kapatılması kararını verdi.

 

1946. Nürnberg duruşmaları sona erdi. 12 Nazi ölüm, Rudolf Hess ömür boyu cezası aldılar.

 

1947. Hür Fikirleri Yayma Cemiyeti kuruldu.Başkan Profesör Ali Fuat Başgil. Cemiyetin amacı, siyasete karışmaksızın her türlü totaliter gidişe ve taassuba karşı çıkmak olarak açıklandı.

 

1949. Mao Zedong önderliğinde Çin Halk Cumhuriyeti kuruldu.

 

1952. Amerikalı askerler, Güneybatı Kore'de gösteri yapan esir Çinlilere ateş açtı; 52 ölü, 140 yaralı.

 

1956.Yazar Eflatun Cem Güney Andersen Masal Ödülü'nü kazandı.

 

1960. Nijerya bağımsızlığını ilan etti.

 

1961. Türkiye'nin Beyrut Büyükelçiliği'ne bomba atıldı. Bombayı Nasırcıların attığı belirlendi. Bunun üzerine Mısır'ın Ankara büyükelçisinden Türkiye'yi terk etmesi istendi ve Kahire'deki Türkiye büyükelçisi geri çağrıldı.

 

1963.Cezayir Devlet Başkanı Ahmet Ben Bella, Cezayir'deki Fransızlara ait tüm toprakların kamulaştırılması emrini verdi.

 

1964. İstanbul Üniversitesi Senatosu, öğrenci tepkisi üzerine, harç zammını geri aldı

 

1972. Boksör Cemal Kamacı, 63,5 kiloda Avrupa şampiyonu oldu

 

1976. Tüm Öğretmenler Birleşme ve Dayanışma Derneği, TÖB-DER genel merkez ve şubeleri kapatıldı.

 

1979. Niğde Cezaevi'nde 300 tutuklu açlık grevine başladı.

 

1985. İsrail, Tunus'taki Filistin Kurtuluş Örgütü, FKÖ bürolarına hava saldırısı yaptı; 50 kişi

öldü.

 

1987. Mihail Gorbaçov Sovyetler Birliği devlet başkanlığını üstlendi.

 

1995.Afyon, Dinar'da Richter ölçeğine göre 6,1 şiddetinde deprem oldu; 90 kişi öldü, 250 kişi yaralandı. Başta kamu binaları olmak üzere 4000 bina yıkıldı.

 

 

Bugün Doğanlar:

 

1867. Fernand Pelloutier. Anarako-sendikalist hareketin felsefe yöntemi üzerinde derin etkileri olan, önde gelen Fransız işçi hareketi örgütçüsü ve teorisyeni.

 

1935. Julie Andrews. Dört oktavlık sesi ve oyunculuk yeteneğiyle tanınan İngiliz sahne sinema ve müzik sanatçısı.

 

1924. Jimmy Carter. ABD'nin 39. Başkanı (1977-81).

 

 

 

Bugün Ölenler:

 

1931. Ressam Ruhi Arel,

 

1950. Şair Ali Faik Ozansoy.

 

1957. Meclis eski başkanlarından Abdülhalik Renda.

7 Ekim Perşembe

 

1571. Hıristiyan Birleşik donanması ile, İnebahtı'da karşılaşan Osmanlı donanması yenildi.

 

1908. Osmanlı yönetimine başkaldıran Girit adası Yunanistan ile birleşti.

 

1926. İtalya'da faşist parti devlet partisi olduğunu açıkladı; her türlü muhalefet yasaklandı.

 

1928. İstanbul'da tramvay işçileri greve başladı. Grev 8 gün sürdü.

 

1940. Alman ve İtalyan askerleri Romanya'yı işgal etti.

 

1949. Demokratik Almanya Cumhuriyeti kuruldu.

 

1954. Türkiye Komünist Partisi davası sonuçlandı. Aralarında Mihri Belli ve Zeki Baştimar'ın da bulunduğu 131 sanık 1-10 yıl arasında değişen hapis cezalarına çarptırıldı.

 

Aynı gün Suna Kan, Cenevre'de yapılan uluslar arası keman yarışmasında birinci oldu.

 

1962. Diyarbakır'ın Suriçi mevkii "müze bölge" ilan edildi.

 

1980. Sol görüşlü Necdet Adalı ile sağ görüşlü Balgat katliamı sanığı Mustafa Pehlivanoğlu idam edildi. 12 Eylül askeri darbesi sonrası 1980-1984 yılları arasında 50 kişi idam edildi. Kenan Evren'in "Hainleri asmayıp da besleyecek miyiz" sözü belleklerde yer etti.

 

1981. Antalya'da yapılan Altın Portakal Film Yarışması'nda Sinan Çetin'in "Çirkinler de Sever" filmi birinci oldu.

 

1986. Bülent Ecevit, hakkında açılan 31 soruşturma ve iki dava ile ilgili olarak 33 ifade verdi.

 

1987. Türkiye Komünist Partisi (TKP) ile Türkiye İşçi Partisi (TİP) birleşerek Türkiye Birleşik Komünist Partisi (TBKP) adını aldı.

 

1989. 26. Antalya Altın Portakal Film Festivali sonuçlandı. "Uçurtmayı Vurmasınlar" filmi 5 dalda ödül aldı.

 

1991. Türkiye'nin Atina Büyükelçiliği Basın Ataşesi Yardımcısı Çetin Görgü öldürüldü. Olayı 17 Kasım örgütü üstlendi.

 

1993. Madonna İstanbul'da. Ünlü pop yıldızı İstanbul İnönü Stadı'nda 50 bin kişiye konser verdi.

 

1996. Vicdani retçi Osman Murat Ülke tutuklandı.

 

 

Bugün Doğanlar:

 

1885. Atom bombasını yapanlardan,Danimarkalı nükleer fizikçi Niels Bohr.

 

1931. Nobel barış ödülü sahibi Güney Afrikalı rahip Desmond Tutu.

 

Bugün Ölenler:

 

1849. Amerikalı yazar ve ozan Edgar Allen Poe.

 

1936. Son Osmanlı sadrazamı Tevfik Paşa.

 

1985. Besteci ve orkestra yöneticisi Cemal Reşit Rey.

 

1989. Amerikalı aktris Bette Davis.

11 Ekim Pazartesi

 

1899. Boer savaşı Güney Afrika'da başladı.

 

1922. Mudanya Mütarekesi imzalandı.

.

1926. Kıyafet Kanunu kabul edildi.

.

1939. Fransa Başbakanı Edouard Daladier Adolf Hitler'in barış önerisini reddetti.

 

1948. Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü Ulusal Komisyonu, UNESCO kuruldu.

 

1959. Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı İsmet İnönü "nereden buldun" yasasına karşı olduğunu açıkladı.

 

1963. Batman'da bir petrol damarı daha bulundu.

 

1972. Adalet Bakanlığı, basınla ilgili bir yasa tasarısı hazırladı. Tasarıya göre basına sert ve ağır tedbirler getirilecek.

 

1976. Çİn'de, aralarında Mao Zedong'un eşi Çiang Çing'in de bulunduğu dört politbüro üyesi darbe yapmayı planladıkları gerekçesiyle tutuklandı.

 

1979. Gazeteci Abdi İpekçi cinayeti zanlısı Mehmet Ali Ağca'nın yargılanmasına başlandı.

 

1980. Cezayir'de deprem: 20.000 kişi öldü.

 

Aynı gün uzayda185 gün kalarak rekor kıran Sovyet kozmonotları dünyaya döndü.

 

1980. Milliyetçi Hareket Partisi Genel Başkanı Alparslan Türkeş ve Partili 28 parlamenter tutuklandı.

 

1980. Yönetmen Ali Özgentürk'ün "Hazal" filmi 29. Uluslararası Mannheim Film Festivali'nde 3 ödül aldı.

 

1981. Yönetmen Erden Kıral'ın Bereketli Topraklar Üzerinde adlı filmi Avrupa Film Festivali'nde birinci oldu.

 

1982. Alparslan Türkeş 12 Eylül 1980 sonrasında tutuklu olarak yargılandığı askeri mahkemede, "Fikrimiz iktidarda, biz zindandayız" dedi.

 

1984. Avrupa Parlamentosu, Türkiye-Avrupa Ekonomik Topluluğu Karma Parlamento Komisyonu'nun yeniden kurulmasına karar verdi, fiili çalışmayı askıya aldı.

 

1992. Turgut Kazan üçüncü kez İstanbul Barosu başkanlığına seçildi.

 

 

 

Bugün Doğanlar:

 

1884. Amerikan insan hakları savunucusu Eleanor Roosevelt.

 

1885. Nobel ödüllü Fransız yazar François Mauriac.

 

1928. Film müziği bestecisi, İtalyan müzikçi Ennie Morricone.

 

 

 

Bugün Ölenler:

 

1689. Rus çarı büyük Petro.

 

1938. Siirt Milletvekili İsmail Müştak Mayakon.

 

1963. Ünlü Fransız şarkıcı Edith Piaf ve Fransız yazar ve ozan Jean Cocteau.

 

1968. eski dışişleri bakanlarından Selim Sarper.

 

1982. tiyatro ve sinema sanatçısı Yıldırım Önal.

 

1985. şair ve ressam Metin Eloğlu.

 

1999. "Yılanların Öcü", Onuncu Köy","Amerikan Sargısı"nın yazarı Fakir Baykurt.

13 Ekim Çarşamba

 

1920. Şark Demiryolu işçileri greve çıktı.

 

1923. Türkiye Büyük Millet Meclisi toplandı; Ankara'nın hükümet merkezi olması kararlaştırıldı.

 

1935. Türkiye Mason Locaları kapatıldı. Locaların mal varlığı hükümete devredildi. Türkiye Mason Cemiyeti hükümet telkinleri doğrultusunda faaliyetini durdurma kararı almıştı.

 

1951. Cumhuriyet gazetesinin düzenlediği güzellik yarışmasında, Günseli Başar Türkiye Güzellik Kraliçesi seçildi.

 

1955. Suna Kan, "Viotti Keman Yarışması"nda birinci oldu. Yarışma ünlü İtalyan Kemancı Giovanni Battista Viotti adına düzenlenmişti.

 

1968. İlk Türkiyeli işçi kafilesi, Avustralya'ya hareket etti.

 

1972. Sümerbank'ın 5 ildeki 13 mağazasında grev başladı.

 

1973. Müzisyen Victor Jara, Şili'nin Santiago Stadyumu'nda elleri kesildikten sonra kurşuna dizildi.

 

1980. Türk Hava Yolları'nın Diyarbakır adlı uçağı silahlı kişilerce kaçırılarak Diyarbakır'a indirildi; hava korsanları kadın ve çocukları serbest bıraktı ve yetkililerle pazarlığa girişti.

 

1983. Danışma Meclisi'nin görevi sona erdi. Meclis 12 Eylül askeri darbesi sonrası Milli Güvenlik Konseyi'nin belirlediği 160 üyeden oluşmuştu.

 

1986. Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Ronald Reagan ve Sovyetler Birliği lideri Mihail Gorbaçov buluştular. Stratejik silahların kontrolünü tartışmak için bir araya gelen iki başkandan Reagan "Yıldız Savaşları" projesinden vazgeçmeyince bir sonuca ulaşılamadı.

 

1990. Kadın kuruluşları İstanbul'da "Düşünceye Saygı, Şiddete Son" yürüyüşü yaptılar.

 

1991. Eski MİT (Milli İstihbarat Teşkilatı) müsteşarı emekli Orgeneral Adnan Ersöz, öldürüldü. Ersöz'ü Devrimci-Sol örgütü militanlarının öldürdüğü açıklandı.

 

1994. İnsan haklarından Sorumlu devlet Bakanı Azimet Köylüoğlu Amerikanın Sesi Radyosu'na, "600 köy ve 800 mezranın yakıldığını" açıkladı.

 

1995. Prag'daki Dünya Grekoromen Güreş Şampiyonası'nda, , 82 kiloda güreşen Hamza Yerlikaya dünya şampiyonu oldu.

 

1997. Altın Koza Film Festivali sonuçlandı. Zeki Demirkubuz'un yönettiği Masumiyet birinciliği aldı.

 

 

Bugün Doğanlar:

 

1925. İngiltere başbakanı Margaret Thatcher;

 

1921. İtalyan asıllı Fransız şarkıcı ve aktör Yves Montand doğdular.

 

 

Bugün Ölenler:

 

1956. Şair Cahit Sıtkı Tarancı;

 

1973. Halikarnas Balıkçısı Cevat Şakir Kabaağaçlı;

 

1986. Tiyatro sanatçısı Kâmran Yüce trafik kazasında;

 

1987. Şair Nilgün Marmara;

 

1994. Ressam ve heykeltraş Selim Turan;

 

1999. Sinema-tiyatro yazarı Mahmut Tali Öngören öldüler.

15 Ekim Cuma

 

Aşıklar Bayramı.1966'dan bu yana kutlanan bayramda her çevreden aşıklar atışma, türkü, şiir dallarında yarışıyor.

 

1878. İstanbul'da duvarcılar, kunduracılar ve terzi işçileri greve çıktı.

 

1927. Gazi Mustafa Kemal Paşa Cumhuriyet Halk Partisi kurultayında "Büyük Nutuk"u okumaya başladı. Nutuk'un okunuşu 6 gün sürdü.

 

1928. Almanya'dan hareket eden dünyanın en büyük hava gemisi Graf Zeppelin Amerika'da New Jersey'e ulaştı. Uçuş 111 saat sürdü.

 

1937. Yeni harflerle basılan ilk kağıt paralar tedavüle çıktı. Üzerinde Atatürk'ün resmi bulunan100 liralık banknotlar 1942'de tedavülden kaldırıldı.

 

1945. Geçici Fransız hükümeti başbakanı Pierre Laval kurşuna dizildi.

 

1961. 27 Mayıs 1960 askeri darbesi sonrasında kısıtlı ve sınırlı seçim kampanyasının ardından genel seçimler yapıldı. Seçime dört parti katıldı. Cumhuriyet Halk Partisi 173, Adalet Partisi 158, Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi 54, Yeni Türkiye Partisi 65 milletvekili kazandı.

 

Aynı gün; Uluslararası Af Örgütü Londra'da kuruldu.

 

1964. Sovyetler Birliği lideri Nikita Kruşçev Karadeniz kıyısında tatildeyken görevden alındı.Yerini Leonid Brejnev aldı. Aleksey Kosigin başbakan oldu.

 

1969. Amerika Birleşik Devletleri'nde, Vietnam Savaşı karşıtı mitingler düzenlendi.

 

1970. İstanbul'da güvenlik güçleri 12 Ekim1970'de oturma eylemine başlayan Gislaved Lastik Fabrikası işçilerini fabrikadan zorla çıkardılar; 1 işçi öldü, 50 işçi yaralandı.

 

Aynı gün İstanbul'da kolera salgını olduğu açıklandı.

 

1993. Nobel Barış Ödülü, Güney Afrika Devlet Başkanı De Klerk ile Afrika Ulusal Kongresi Başkanı Nelson Mandela'ya verildi.

 

1995. Türkiye'nin birçok ilinden Ankara'ya gelen binlerce işçi, Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu, TÜRK-İŞ'in düzenlediği mitingde Tansu Çiller'i protesto etti.

 

 

 

Bugün Doğanlar:

 

1608. Barometrenin kaşifi Evangelista Torricelli.

 

1836. Alman filozof F. Wilhelm Nietzche.

 

1920. "Baba" romanının yazarı Mario Puzo.

 

 

 

Bugün Ölenler:

 

1958. Şair Asaf Halet Çelebi.

 

1997. Dünya Bektaşilerinin Halife Babası Turgut Koca.

16 Ekim Cumartesi

 

Dünya Gıda ve Tarım Günü

 

1793. Fransa kraliçesi Marie-Antoinette başı giyotinle kesilerek idam edildi.

 

1924. Topkapı Sarayı müze olarak ziyarete açıldı.

 

1934. Çin'de "Uzun Yürüyüş" başladı.

 

1946. Nürnberg Duruşmaları'nda ölüme mahkum edilen 12 Nazi'den onunun cezası infaz edildi; Hermann Goering infazdan birkaç saat önce intihar etti.

 

Aynı gün Fevzi Çakmak önderliğinde bir grup İnsan Hakları Cemiyeti kurmak üzere başvurdu.

 

1951. Pakistan Başbakanı Ali Han 1951'de öldürüldü.

 

1964. Çin ilk atom bombasını patlattı.

 

Aynı gün İngiltere'de İşçi Partisi iktidara geldi. Harold Wilson başbakan oldu.

 

1966. Türkiye- Sovyetler Birliği milli takımlar futbol karşılaşmasında Türkiye 2-0 kazandı.

 

Aynı gün Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı İsmet İnönü Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel'e yazdığı mektubu kamuoyuna açıkladı. İnönü, Adnan Menderes, Fatin Rüştü

Zorlu ve Hasan Polatkan'ın idamlarının durdurulmasını istedi.

 

1978. Polonyalı Kardinal Karol Wojtla Johannes Paulus II adıyla papa seçildi.

 

1980. Eski başbakanlardan Nihat Erim'i öldürmekten tutuklu Ahmet Karlangaç hücresinde ölü bulundu. Karlangaç'ın intihar ettiği öne sürüldü.

 

1981. Yılmaz Güney'in Isparta Yarıaçık Cezaevi'nden bayram izni bittiği halde geri dönmediği açıklandı.

 

1984. 3 bin imzalı "Gökova'da santrala Hayır" dilekçesi Cumhurbaşkanı Kenan Evren'e iletildi.

 

1987. Kapatılan Türkiye İşçi Partisi (TİP) genel başkanı ve eski milletvekili Behice Boran için Meclis'te tören düzenlendi. Boran 11 Ekim günü sürgünde ölmüştü.

 

1988. Cumhurbaşkanı Kenan Evren Federal Almanya'da "Bir zaman gelecek Türkiye'de de komünist partisi kurulacak" dedi.

 

1992. Türk Silahlı Kuvvetleri, Kuzey Irak'ın Haftanin bölgesinde sınır ötesi harekat başlattı.

 

1994. Türk asıllı Alman vatandaşları Leyla Onur ile Cem Özdemir Almanya parlamentosuna milletvekili seçildi.

 

1996. Guatemala'da bir stadyumda izdiham yaşandı; 78 ölü, 100 yaralı.

 

 

Bugün Doğanlar:

 

1854. "Dorian Gray'in Portresi" adlı romanıyla tanınan İrlanda doğumlu İngiliz yazar Oscar Wilde.

 

1886. İsrail devletinin kurucusu ve İlk başbakanı David Ben-Gurion Polonya'da.

 

1888. Nobel edebiyat ödüllü Amerikan oyun yazarı Eugene O'Neil.

 

1927. "Teneke Trampet" adlı romanıyla tanınan Alman yazar Gunter Grass.

 

 

Bugün Ölenler:

 

1939. Damat Ferit Paşa kabinesinin Dahiliye Nazırı Mehmet Ali Bey.

 

1971. Sosyalist hareketin önde gelen teorisyenlerinden Dr. Hikmet Kıvılcımlı, Eski Yugoslavya'nın başkenti Belgrad'da sürgünde.

 

1980. İtalyan komünist hareketinin öncüsü Luigi Longo.

 

1988. Türk sanat müziği sanatçısı Güneri Tecer.

21 Ekim Perşembe

 

1805. Amiral Nelson komutasındaki İngiliz Filosu İspanya'nın güneybatısında Trafalgar'da Napolyon'un Birleşik Fransız-İspanyol Donanmasını yendi. Amiral Nelson da savaşta öldü.

 

1860. Tercüman-ı Ahval gazetesi çıkmaya başladı. Sahibi Yozgatlı Çapanoğlu Agah efendiydi.

 

1935. Almanya, Milletler Cemiyeti'nden ayrıldı.

 

1938. Japonlar, Çin'in Kanton kentini işgal etti.

 

1940. Ernest Hemingway'in "Çanlar Kimin İçin Çalıyor" kitabı New York'ta basıldı.

 

1945. Nüfus sayımı yapıldı. Türkiye nüfusunun 18.871.203 olduğu açıklandı. İstanbul il nüfusu ise 1.071.686

 

1950. Çin askerleri, Tibet'i işgal etti.

 

1969. Federal Almanya'da sosyal demokrat Willy Brandt şansölyeliğe seçildi.

 

1970. Adana Bossa Fabrikası'nda sendikaya kızan 4.000 işçi direnişe geçti.

 

1972. Profesör Mümtaz Soysal Ankara Sıkıyönetim Komutanlığı'nca, "Anayasaya Giriş" adlı ders kitabında komünizm propagandası yaptığı gerekçesiyle tutuklandı.

 

1973. Necmettin Erbakan Milli Selamet Partisi genel başkanı seçildi.

 

1984. Afşin-Elbistan Termik Santralı açıldı.

 

1985. Alman gazeteci ve yazar Günter Wallraff'ın Türk işçisi kimliğiyle yaşadıklarını anlattığı En Alttakiler (Ganz Unten) adlı yapıtı piyasaya çıktı.

 

1990. Genel nüfus sayımı. Türkiye'nin nüfusu 56.473.035

 

1992. Almanya Yeşiller Partisi kurucularından ve ilk genel başkanı Petra Kelly evinde ölü bulundu.Kelly'nin hayat arkadaşı emekli general Gerd Bastian'la birlikte intihar ettiği anlaşıldı.

 

1997. 1991'de yaptığı bir konuşmadan ötürü İstanbul DGM tarafından hükmedilen cezası kesinleşen Avukat Eşber Yağmurdereli tutuklanarak cezaevine gönderildi.

 

Aynı gün Avrasya feribotunu kaçırmaktan mahkum Ramazan Zubaroyev ile Roki Gitsba firar etti. Aynı davadan mahkum Muhammed Emin Tokcan, Viskhan Abdurrahmanov ile Tuncer Özkan daha önce firar etmişti.

 

1999. Öğretim üyesi ve gazeteci yazar Profesör Ahmet Taner Kışlalı bombalı bir saldırı sonucu öldürüldü.

 

 

Bugün Doğanlar:

 

1833. Dinamitin mucidi, İsveçli kimyacı Alfred Nobel.

 

 

Bugün Ölenler:

 

1931. Başta ampul olmak üzere elektrikle çalışan bir çok aygıtın mucidi Thomas Edison.

 

1952. Eski bayındırlık bakanlarından Sırrı Day.

 

1956. Gazeteci Hakkı Tarık Us.

 

1977. besteci ve orkestra şefi Ferit Tüzün.

 

1984. Kürt şair Cigerxwin.

 

1984. Fransız film yönetmeni François Truffaut.

22 Ekim Cuma

Sanat Bayramı ve Haftası

 

1919. Amasya'da Mustafa Kemal Paşa ile İstanbul Hükümeti'nin Bahriye Nazırı yani Denizcilik Bakanı Salih Paşa bir protokol imzaladılar.

 

1931. Amerikalı mafya lideri Al Capone vergi kaçakçılığı gerekçesiyle11 yıl hapis cezası aldı.

 

1937. Dersim bölgesinde 21 Mart gecesi başlayan ayaklanma bastırıldı. Dört yıl için çıkarılan Tunceli'nin İdaresi Hakkında Kanun, çeşitli eklerle1947'ye kadar sürdü.

 

1938. Chester Carlson "fotokopi"yi icat etti.

 

1945. Toprak Mahsulleri Vergisi olarak zeytin vergisi kararı çıktı. Zeytin vergisi, yağ olarak ödenecek.

 

1950. Nüfus sayımı sonuçlandı. Türkiye'nin nüfusu 20.902.628. 5 yıl sonraki sayımda, nüfus 24.064.763 oldu.

 

1951. Türkiye'nin, Kuzey Atlantik Antlaşması Teşkilatı, NATO üyeliği protokolü imzalandı.

 

1953. Laos bağımsızlığını ilan etti.

 

1962. Amerika Birleşik Devletleri Başkanı John F. Kennedy, Küba'da Sovyet füzeleri olduğunu açıkladı; Amerikan donanması Küba'yı ablukaya aldı.

 

1964. Jean Paul Sartre, Nobel Ödülü'nü reddetti.

 

1972. Türk Hava Yolları'nın Truva uçağı Sofya'ya kaçırıldı. Bir gün sonra yolcuları serbest bırakan 4 hava korsanı Bulgaristan'a iltica etti.

 

1976. Türkiye Hak İşçi Sendikaları Konfederasyonu, HAK-İŞ kuruldu.

 

1980. Yönetmen Ömer Kavur'un filmi "Yusuf ile Kenan" Milano 'da altın madalya aldı.

 

1983.Batı Almanya ve Fransa'da1 milyon 500 bin kişi nükleer karşıtı protesto gösterisi yaptı.

 

1988.Eski Diyarbakır Askeri Cezaevi İç güvenlik Komutanı Binbaşı Esat Oktay Yıldıran İstanbul'da öldürüldü.

 

 

Bugün Doğanlar:

 

1811. Macar besteci Frans Liszt.

 

1919. "Altın defter" kitabı ile tanınan İngiliz edebiyatçı Doris Lessing İran'da.

 

1844. Fransız tiyatro sanatçısı Sarah Bernhardt.

 

1917. Oscar ödüllü Amerikan aktris Joan Fontaine.

 

1943. "Gündüz Güzeli" filmiyle ünlü, Fransız aktris Catherine Deneuve.

 

 

 

Bugün Ölenler:

 

1906. Fransız empresyonist ressam Paul Cezanne.

 

1973. İspanyol çelist, besteci ve yönetmen Pablo Cassals.

 

1990. Felsefeci Louis Althusser intihar ederek.

27 Ekim Çarşamba

 

1904. New York metrosu açıldı.

 

1922. İtalya'da Faşistler, Benito Mussolini önderliğinde Roma'ya yürüdüler ve iktidarı ele geçirdiler

 

1957. Genel seçimler. Demokrat Parti, oyları düşse de, 610 milletvekilliğinin 424'ünü kazanarak iktidarını korudu. Cumhuriyet Halk Partisi178 milletvekili çıkardı.

 

1960. Milli Birlik Komitesi,147 profesör, doçent ve asistanı görevden aldı. Gerekçe "tembel", "yeteneksiz", "reform düşmanı" olmalarıydı. Üniversitedeki tasfiye tartışma ve tepkilere yol açtı. Öğretim üyeleri, Mart 1962'de görevlerine dönebildiler.

 

1971. Kongo Cumhuriyeti'nin adı Zaire cumhuriyeti olarak değiştirildi

.

1978. Nobel barış ödülünü Mısır devlet başkanı Enver Sedat ve İsrail başbakanı Menahem Begin paylaştılar.

.

1979. Sağcılar Bayrampaşa'da bir kahvehane taradı; 6 ölü, 6 yaralı.

 

Aynı gün Zülfü Livaneli'nin bazı şarkıları Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu (TRT) Denetim Kurulu tarafından yasaklandı.

 

1981. Prof. Sadi Irmak, Danışma Meclisi başkanı seçildi.

 

1983. Yayıncı İlhan Erdost'un askeri cezaevine götürülürken asker dayağı ile öldürülme davası sona erdi. 3 er ve bir astsubay "ölüme sebebiyet vermekten"10'ar yıl hapse mahkum edildi.

 

1986. Süleyman Demirel'in Isparta'da konuşmasına izin verilmedi. Demirel'in şehir meydanına girişini engellemek için polis barikatı kuruldu.

 

1990. Sosyaldemokrat Halkçı Parti, İzmit'te "Savaşa Hayır" mitingi düzenledi. Mitinge on binlerce insan katıldı; miting sonrası155 kişi gözaltına alındı.

 

1992. Genelkurmay Başkanı Doğan Güreş Kuzey Irak'ta süren operasyonla ilgili bir açıklama yaptı. Operasyona 20 bin askerin katıldığını, 9 erin öldüğünü ve binlerce PKK militanının öldürüldüğünü söyledi.

 

1995. Terörle Mücadele Yasası'nın 8. maddesini değiştirip terör suçunun kapsamını daraltan düzenleme Meclis'te kabul edildi.

 

 

Bugün Doğanlar:

 

1728. Avustralya ve Yeni Zelanda'nın kaşifi İngiliz kaptan James Cook.

 

1782. İtalyan besteci ve kemancı Nicollo Pagannini.

 

1932. Amerikalı şair ve yazar Sylvia Plath

 

 

Bugün Ölenler:

 

1959. İsmet İnönü'nün annesi Cevriye Temelli.

1 Kasım Pazartesi

 

1922. 623 yıl süren Osmanlı Saltanatı, Türkiye Büyük Millet Meclisi kararıyla sona erdi.

 

1755. Portekiz'in başkenti Lizbon'da deprem. Şehrin üçte ikisi yıkıldı, 60 bin kişi öldü.

 

1928. Latin temeline dayanan yeni Türk harfleri kabul edildi. Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Paşa'ya altın levha üzerine kabartma bir alfabe hediye edildi.

 

1934. Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Paşa, "Bir ulusun yeni değişikliğinde ölçü, musikîde değişikliği kavrayabilmesidir. Bugün dinletilmeye yeltenilen musikî yüz ağartacak değerden çok uzaktır" dedi.

 

1946. Kahire'de yapılan uluslararası yüzme yarışmalarında İbrahim Sulu 400 metrede birinci oldu.

 

1954. Cezayir Ulusal Kurtuluş Cephesi kuruldu.

 

1956. Macaristan Varşova Paktı'ndan çekildiğini açıkladı. Başbakan Imre Nagy Macaristan'ın tarafsız bir devlet olarak tanınmasını istedi.

 

1956. Akis dergisi sahibi Metin Toker, 7 ay hapis cezasına çarptırıldı. Toker'in, İstanbul Milletvekili Mükerrem Sarol'a yayın yoluyla hakaret ettiği ileri sürülüyordu.

 

1959.Kongo'da Beyaz karşıtı ayaklanmalar sonrası milliyetçi lider Patrice Lumumba tutuklandı.

 

1961. Sovyetler Birliği Komünist Partisi 25. Kongresi'nde geçmişteki hataları nedeniyle suçlanan Josef Stalin'in naşı Moskova Kızıl Meydandaki mozoleden çıkarıldı.

 

1962. Sovyetler Birliği Mars'a ilk roketi fırlattı.

 

1966. Çanakkale Boğazı'nda bir Rus şilebi ile çarpışan Derince araba vapuru battı; 7 kişi öldü.

 

1967. Rum polisi, Kıbrıs Türk toplumu liderlerinden Rauf Denktaş'ı adaya gizlice girerken yakaladı ve tutukladı.

 

1968. Aydınlık Sosyalist Dergi yayımlanmaya başladı.

 

1971. Hindistan'da kasırga. 5000 kişi öldü,1500 kişi evsiz kaldı.

 

1982. Ataol Behramoğlu, Asya -Afrika Yazarlar Birliği'nin Lotus Edebiyat Ödülü'nü kazandı.

 

1990. Halkın Emek Partisi (HEP) milletvekilleri Mehmet Ali Eren ve Mahmut Alınak, Kürtçe konuşma ve yazmanın serbest bırakılmasını istediler.

 

1993. Cumhuriyet tarihinin ilk Din Şûrası toplandı. Başbakan Tansu Çiller toplantıda başını örterek ayet okudu.

 

1994. Trabzonspor, İngiliz Aston Villa futbol takımını eledi. Böylece Trabzonspor, UEFA Kupası'nda 3. tura çıktı.

 

1999. Türkiye İşçi Partili 7 gencin katledilmesi sanıklarından Ünal Osmanağaoğlu ve Bünyamin Adanalı 7'şer kez idam cezasına çarptırıldı. Aynı davada, Haluk Kırcı da 7 kez idam cezası almıştı.

 

 

Bugün Doğanlar:

 

1935. Edebiyata toplumsal ve kültürel politika açısından bakışıyla ve bağımsız bir Filistin devletinin kurulması konusundaki görüşleriyle tanınan Filistin asıllı Amerikalı edebiyat eleştirmeni Edward Said.

 

 

 

Bugün Ölenler:

 

1958. Şair Yahya Kemal Beyatlı

 

1959. Tiyatro ve sinema sanatçısı Halide Pişkin.

 

1972. Amerikalı şair Ezra Pound.

3 Kasım Çarşamba

 

1926. Atatürk'e karşı planlanan İzmir Suikastından suçlu bulunan Rüştü Paşa idam edildi.

 

1941. İlk Basın Konseyi Türk Basın Birliği'nin kongresi toplandı.

 

1948. Amerika Birleşik Devletleri başkanlık seçimini Harry Truman kazandı.

 

1957. Laika adlı köpek, Sputnik 2 Sovyet uydusuyla uzaya gönderildi.

 

1959. İsrail'de, seçimlerini David Ben Gurion'un İşçi Partisi kazandı.

 

Aynı gün Türkiye'de Leyla Gencer, Azra Gün ve Aydın Gün Devlet Operası'ndan istifa etti.

 

1961. Burmalı diplomat U Thant, Birleşmiş Milletler genel sekreteri seçildi.

 

1981. Eski Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı Bülent Ecevit uluslararası bir ajansa demeç verdiği gerekçesiyle 4 ay hapis cezasına çarptırıldı.

 

1982. Mehmet Ali Ağca'nın suç ortağı olarak aranan Musa Serdar Çelebi Almanya'da tutuklandı.

 

1983. Cumhurbaşkanı Kenan Evren, Güneydoğu Anadolu Projesi, GAP kapsamındaki Atatürk Barajı'nın temelini attı. Barajın dünyanın 5. büyük barajı olacağı açıklandı.

 

1985. Sosyal Demokrasi Partisi, SODEP feshedilerek Sosyaldemokrat Halkçı Parti, SHP'ye katıldı.

 

Aynı gün; iki Fransız ajan, Yeni Zelanda'da Greenpeace gemisi Rainbow Warrior'u batırmaktan suçlu bulundu.

 

1988. Türk PEN Yazarlar Derneği kuruldu. Başkan: Yaşar Kemal.

 

1989. İzmir kadın sığınma evi kapatıldı.

 

1990. İstanbul'da Mor Çatı Kadın Sığınağı Vakfı açıldı.

 

1993. Aziz Nesin, "Türk milleti sahtekardı" dediği için dava açıldı. Nesin, ; tek celsede beraat etti.

 

Aynı gün Galatasaray Futbol Takımı İngiltere'nin Manchester United takımını eledi. Böylece Şampiyonlar Ligi'ne katılan ilk Türkiye takımı oldu.

 

1994. Türkiye ile İsrail arasında teröre karşı işbirliği anlaşması imzalandı.

 

1996. Balıkesir'in Susurluk ilçesi yakınlarında bir mercedes arabayla bir kamyon çarpıştı. Arabada bulunan Ülkü Ocakları eski başkanı ve Bahçelievler Katliamı sanığı Abdullah Çatlı, eski İstanbul Emniyet Müdür Yardımcısı Hüseyin Kocadağ ve eski güzellik kraliçesi Gonca Us öldüler, DYP Şanlıurfa milletvekili Sedat Emin Bucak yaralandı. "Susurluk Olayı" adıyla anılan olaydaki arabanın içinde susturuculu silahlar bulundu. Devlet-siyaset-mafya ilişkileri açığa çıktı.

 

1999. Galatasaray Futbol Takımı Milan'ı 3-2 yendi. UEFA Kupası'na katılma hakkı kazandı.

 

 

Bugün Doğanlar:

 

1901. General Charles de Gaulle'ün aktif bir ,destekçisi olarak, onun iktidarında 1958-68 arasında Kültür Bakanlığı da yapan ve İnsalık Durumu adlı romanıyla bilinen Fransız romancı, sanat tarihçisi ve politikacı André(-Georges) Malraux.

 

1903. Büyük bunalımdöneminde ABD'nin güney eyaletlerindeki insani koşulları belgeleyen ve Amerikan halk mimarlığını yorumlayan fotoğraflarıyla ünlü Amerikalı fotoğrafçı Walker Evans.

 

1933.. Toplumun en yoksul kesimlerinin sorunlarına eğilmesiyle tanınan ve refah ekonomisi ve fırsat eşitliği konularında iktisat bilimine yaptığı katkılardan ötütü 1998 Nobel İktisat Ödülü'ne değer görülen Hüntli iktisatçı Amartya Sen.

Bugün Ölenler:

 

1954. Fransız ressam Henri Matisse.

 

1969. Milli takım ve Fenerbahçe kaptanı Zeki Rıza Sporel.

 

1982. Ressam ve sanat eleştirmeni Osman Zeki Çakaloz.

 

1990. Prof. Dr. Nusret Fişek.

 

1997. Türkiye'nin ilk hava durumu yorumcusu, gazeteci Ali Esin.

9 Kasım Salı

 

1924. Refet Paşa (Refet Bele), Rauf Bey (Rauf Orbay) ve Adnan Bey'in (Adnan Adıvar) aralarında bulunduğu bir grup milletvekili Halk Fırkası'ndan istifa etti.

 

1930. Avusturya'da yapılan seçimleri sosyalistler kazandı. Naziler ve komünistler parlamentoya giremedi.

 

1936. Montreux Boğazlar Sözleşmesi yürürlüğe girdi.

 

1937. Japonya Şanghay'a girdi.

 

1938. Berlin'de 7 bin Yahudi dükkanı yağmalandı, yüzlerce sinagog ateşe verildi, çok sayıda Yahudi öldürüldü.

 

1960. Demokrat Parti adayı John F. Kennedy Amerikan başkanı seçildi.

 

1977. Başbakan Süleyman Demirel eleştirileri yanıtladı. "70 sente muhtaç olduğumuz devirde hacılarımıza 70 milyon dolar bulduk" dedi.

 

1982. 12 Eylül Anayasası, yürürlüğe girdi. Buna göre; Milli Güvenlik Konseyi ve Devlet Başkanı Kenan Evren cumhurbaşkanı ilan edildi.

 

1985. Satrançta büyük mücadele; Gari Kasparov, Anatoliy Karpov'u yendi; dünya satranç şampiyonu oldu.

 

1988. Galatasaray Futbol Takımı Avrupa Şampiyon Kulüpler Kupası'nda çeyrek finalde; Galatasaray İstanbul'da Neuchatel Xamax takımını 5-0 yendi.

 

Aynı gün Sosyaldemokrat Halkçı Parti (SHP) Milletvekili Fikri Sağlar,1980-1980 arasında işkenceden149 kişinin öldüğünü açıkladı.

 

1989. Doğu Alman hükümetinin iki Almanya arasında seyahati serbest bırakması üzerine, binlerce kişi Berlin Duvarı'nı aşarak Batıya geçmeye başladı. 13 Ağustos 1961'de yükselmeye başlayan Duvar'ın açılmasıyla Soğuk Savaş dönemi kapandı.

 

1990. Mary Robinson İrlanda'nın ilk kadın devlet başkanı oldu.

 

1993. Hırvat topları Bosna'nın Mostar kentindeki Osmanlı köprüsünü tahrip etti. Köprü16. yüzyılda yapılmıştı.

 

1994. Urfa Tüneli'ne törenle su verildi. Tünel, Fırat'ın suyunu Harran'a kavuşturacak.

 

Aynı gün Aziz Nesin "Uluslararası Basın Özgürlüğü Ödülü"nü aldı. Ödülü, merkezi New York'ta bulunan Gazetecileri Koruma Komitesi verdi.

 

1995. Avrupa Parlamentosu hapisteki DEP milletvekili Leyla Zana'ya "Sakharov "Düşünce ve İfade Özgürlüğü" Ödülünü verdi.

 

 

Bugün Doğanlar:

 

1818. "Babalar ve Oğullar"ın yaratıcısı, Rus romancı ve oyun yazarı İvan Turgenyev.

 

1909. 4 Oscar ödüllü Amerikalı aktris Katherine Hepburn.

 

 

Bugün Ölenler:

 

1952. İsrail'in ilk Devlet Başkanı Chaim Weizmann.

 

1953. İngiliz şair Dylan Thomas.

 

1970. Fransız cumhurbaşkanlarından Charles de Gaulle.

 

1990. Yazar Kerim Korcan.

12 Kasım Cuma

 

Kasım'ın ikinci Pazartesi günü "Dünya Çocuk Kitapları Haftası" başlıyor. Hafta 1919'dan bu yana Dünyada,1946'dan beri de Türkiye'de kutlanıyor.

 

1926. İngiltere'de hükümet madencilerle anlaştı; 6 aydır süren grevi maden grevi sona erdi.

 

1929. Yeni Türk harfleriyle basılan posta pulları kullanıma girdi.

 

1933. Almanya'da yapılan seçimlerde Naziler oyların yüzde 92'sini aldı.

 

1934. Türkiye'de ilk kez bir kadın, belediye başkan yardımcısı oldu; Bursa Belediye Meclisi, Zehra Hanım'ı başkan yardımcılığına seçti.

 

1941. Erzincan'da deprem: 40 bin kişi öldü, 90 kişi yaralandı.

 

1945. Yugoslavya'da genel seçimleri Mareşal Josip Broz Tito'nun önderliğindeki Ulusal Cephe kazandı.

 

1953. yılında bugün Türkiye'de limanlarda serbest bölge kurulmasına karar verildi.

 

1969. Moskova'ya giden Cevdet Sunay, Sovyetler Birliği'ni ziyaret eden ilk Türk cumhurbaşkanı oldu.

 

1976. Amerika ve Vietnam, savaş sonrası ilk kez Paris'te görüştü.

 

Aynı gün İstanbul Üniversitesi süresiz kapatıldı.

 

1980. 12 Eylül darbesi sonrası ilk iki ayda 7,945 kişi gözaltına alındığı açıklandı.

 

1990. Aileden Sorumlu Devlet Bakanı Cemil Çiçek "Flört, fahişelikten farksız" dedi.

 

1992. Halkın Emek Partisi'nden (HEP)18 milletvekili seçim bölgelerinde can güvenliği kalmadığı protesto amacıyla süresiz açlık grevine başladılar.

 

1995. İstanbul Yeniköy'deki Sait Halim Paşa yalısı elektrik kontağı sonucu yandı.

 

1996. Susurluk kazası sonrası ortaya atılan "devlet-mafya-siyaset" ilişkisini incelemek üzere Meclis araştırma komisyonu kuruldu. Aynı gün Susurluk Cumhuriyet Savcılığı kazada ölen Abdullah Çatlı ve Hüseyin Kocadağ ile yaralanan Sedat Emin Bucak'ın silahlı çete oluşturdukları iddiasıyla İstanbul Devlet Güvenlik Mahkemeleri Savcılığı'na fezleke gönderdi.

 

1998. PKK lideri Abdullah Öcalan Roma havaalanında yakalandı.

 

1999. Düzce'de Richter ölçeğine göre 7.2 şiddetinde deprem oldu. 828 kişi öldü, 4.948 kişi yaralandı.

 

 

Bugün Doğanlar:

 

1840. "Düşünen Adam"ı ile ünlü Fransız heykeltıraş Auguste Rodin.

 

1866. Modern Çin'in kurucusu Sun Yat-Sen.

 

 

Bugün Ölenler:

 

1989. İspanya İç Savaşı'nın Cumhuriyeçi önderlerinden Komünist Parti lideri Dolores Ibarruri. "Dizlerinin üzerinde yaşamaktansa ayaklarının üzerinde ölmek yeğdir," sözüyle ünlü İbarruri, sosyalist söyleme yerleşen "Geçit Yok," direniş çağrısını da yükselten kişiydi.

 

1994. Amerikalı Olimpiyat şampiyonu ve 100 ve 200 m. rekortmenlerinden siyah kadın atlet Wilma Rudolph.

13 Kasım Cumartesi

 

1906. Fransız Paul Cornu, bir bisiklet üzerine tasarlanan dünyanın ilk helikopterini uçurdu.

 

1918. İtilaf Devletleri'ne ait savaş gemileri İstanbul Limanı'na girdiler ve toplarını şehre çevirdiler.

 

1932. Dr. Müfide Kazım, Türkiye'nin ilk kadın hükümet tabibi oldu.

 

1945. General Charles de Gaulle geçici Fransız Hükümeti'nin başkanlığına getirildi.

 

1956. Amerika Birleşik Devletleri Yüksek Mahkemesi, Alabama eyaletinde otobüslerde siyah-beyaz ayrımcılığına yol açan yasanın geçersizliğini ilan etti.

 

1957. Sovyetler Birliği uzaya Sputnik-3'ü fırlattı. Sputnik-3 içinde iki de köpek vardı.

 

1961. Üniversiteye giremeyen öğrenciler İstanbul'da gösteri yapmak isteyince Polis müdahale etti.

 

1963. Lastik-İş Sendikası Genel Başkanı Rıza Kuas tutuklandı. Sendika bir çok işyerinde grev uygulamaktaydı.

 

1966. Adana'da Amerikalı erlerin kadınlara sarkıntılık ettikleri iddiaları ile galeyana gelenler Amerikalılara ait bina ve otomobilleri tahrip etti.

 

1968. Din Görevlileri Federasyonu kapatıldı.

 

Aynı gün sonuçlanan Türkiye İşçi Partisi Kongresi'nde Mehmet Ali Aybar yeniden genel başkan seçildi.

 

1970. Suriye'de Hafız Esat darbe yaptı.

 

1977. Ajda Pekkan 7. Popüler Şarkı Yarışması'nda 2 altın madalya kazandı.

 

1980. Alparslan Türkeş ve Necmettin Erbakan seçim yasasına muhalefetten 2'şer ay hapse mahkûm oldu.

 

1981. Milli Güvenlik Konseyi erken emekliliği teşvik eden yasayı onayladı. Artık isteyen memur 20 yılda emekli olabilecek.

 

1985. Kolombiya'da Nevada del Ruiz yanardağı patladı; 2 bine yakın insan öldü. Yanardağ 1845'den beri suskundu.

 

1986. Haciz ve iflas olayları arttı. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği, TOBB hükümetin tüccarı desteklemesini isteyince, Başbakan Turgut Özal, "batan batsın" dedi.

 

1990. Metal işkolunda örgütlü 50 bin işçi Madeni Eşya Sanayicileri Sendikası MESS'i protesto için işyerlerinde yürüyüş yaptı.

 

1991. Eskişehir Cezaevi'ne sevk edilen tutuklu ve mahkûmlara yönelik dayak ve kötü muamele protesto edildi.

 

 

Bugün Doğanlar:

 

1850. "Define Adası" kitabıyla ünlü İskoç yazar ve seyyah Robert Louis Stevenson.

 

1912. "Gergedan" oyunu ile tanınan Romen asıllı Fransız oyun yazarı Eugene Ionesco.

 

Bugün Ölenler:

 

1943. Hikaye ve roman yazarı Kütahya Milletvekili Sadri Ertem.

 

1949. Eğitimci ve edebiyat tarihçisi Hıfzı Tevfik Gönensay.

 

1974. "Bisiklet Hırsızları" filminin yaratıcısı İtalyan yönetmen Vittorio de Sica.

 

1994. Ressam Nedim Günsür.

22 Kasım Pazartesi

Diş Hekimleri Bayramı

 

1497. 504 yıl önce Portekizli denizci Vasco de Gama Ümit Burnu'na vardı.

 

1909. 92 yıl önce bugün Tıp Fakültesi'ne bağlı Diş Hekimliği bölümü kuruldu.

 

1925. Şapka inkılabına karşı gösteriler sürüyor. Kayseri'de gösteriler yapıldı.

 

1936. Halit Ziya Uşaklıgil'in son anıları Saray ve Ötesi, Cumhuriyet gazetesinde tefrika edilmeye başladı.

 

1948. İkinci Türkiye İktisat Kongresi toplandı. Kongrede, devletçilik politikası eleştirildi, özel girişimciliğin teşviki istendi.

 

1952. Vatan gazetesi başyazarı Ahmet Emin Yalman silahlı saldırıya uğradı.

 

1958. Juilliard Dörtlüsü, besteci Adnan Saygun'un 1. Yaylı Çalgılar Dörtlüsü'nü Washington'da seslendirdi.

 

1963. Amerika Birleşik Devletleri Başkanı John Kennedy Dallas'ta öldürüldü. Aynı gün yardımcısı Lyndon B. Johnson başkan oldu.

 

1968. Türkiye'de ilk kalp nakli yapıldı. Doktor Kemal Beyazıt ve ekibinin gerçekleştirdiği ameliyat sonrası hasta18 saat yaşayabildi.

 

Aynı gün Lütfullah Şadi Alkılıç cezaevine kondu. Alkılıç "Türkiye'nin tek kurtuluş yolu sosyalizmdir" başlıklı yazısında komünizm propagandası yaptığı gerekçesiyle 6 yıl 3 ay hapis cezası almıştı.

 

1975. İspanya'ya Monarşi geri döndü; Don Juan Carlos İspanya kralı oldu.

 

1976. Bursa Cezaevi'nde isyan çıktı. Müdür rehin alındı.

 

1978. Politika gazetesi yazı işleri müdürü Ali İhsan Özgür öldürüldü.

 

1979. Uluslararası Para Fonu, IMF, Türk Lirası'nın yeniden devalüe edilmesini istedi.

 

1982. Yazar Tezer Özlü Almanya'da "Malbug Ödülü"nü kazandı.

 

1984. Avrupa Konseyi'nde Türkiye'nin dönem başkanlığı tartışıldı. Sonuca varılamayınca, Dışişleri Bakanı Vahit Halefoğlu toplantıyı terk etti.

 

1986. 20 yaşındaki Mike Tyson dünyanın en genç ağır sıklet şampiyonu oldu.

 

1994. Devlet Opera ve Balesi'nin bütçesinde kesinti yapıldı. Kesintiyi yapan Doğru Yol Partisi, Anavatan Partisi, Milliyetçi Hareket Partisi ve Refah partisi milletvekilleri, "Opera ve bale ne iş yapar, bunları kaç kişi seyrediyor" dediler.

 

 

 

Bugün Doğanlar:

 

1890. Eski Fransa Cumhurbaşkanı General Charles de Gaulle.

 

Bugün Ölenler :

 

1948. Medine Müdafii Gazi Ömer Fahreddin Paşa (Türkkan)

 

1976. Yazar Sevgi Soysal.

 

1994. Tiyatro oyuncusu Asuman Korad.

1 Aralık Çarşamba

 

Dünya AIDS Günü, Dünya Barış Tutsakları Günü

 

1906. Dünyanın ilk sinema salonu Paris'te açıldı.

 

1928. Gazeteler, mecmualar, levha, tabela ve ilanlar yeni harflerle basılmaya başladı.

 

Aynı gün Vakit gazetesi " mutlu çiftler müsabakası" başlattı.

 

1940. Türkiye'de geceleri karartma uygulaması başladı.

 

1954. Gazeteci Hüseyin Cahit Yalçın cezaevine girdi. Yalçın 26 ay 20 gün hapis yatacak.

 

1964. Türkiye ile Avrupa Ekonomik Topluluğu arasında ortaklık kurulmasını öngören Ankara Antlaşması yürürlüğe girdi.

 

1980. Sanat dergisi Gösteri yayımlanmaya başladı.

 

1982. Sıkıyönetim Günaydın gazetesinin yayımını durdurdu. Bir yıl sonra da, İstanbul Sıkıyönetim Komutanlığı Hürriyet gazetesinin basım, yayım ve dağıtımını durdurdu.

 

1984. Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu, TRT'de "yurttaş, yurt, ozan, yaşam, özveri, olanak, koşul, bilimsel, toplumsal, tarihsel, sırdaş" gibi sözcüklerin kullanılması yasaklandı.

 

Aynı gün Adana Belediyesi çöp toplama işini özel bir kuruluşa devretti.

 

1986. Yazar Demir Özlü, hakkında açılan davaya katılmaması gerekçesiyle vatandaşlıktan çıkarıldı.

 

1988. Cumhurbaşkanı Kenan Evren öğrenci af yasasını veto etti. Yasa üniversitelerde kılık kıyafete serbestlik tanıyordu.

 

1994. Başbakan Yardımcısı Murat Karayalçın, "Güneydoğu sorunu" hakkında "Federasyon serbestçe tartışılmalı" dedi. Demokratik Sol Parti, DSP ve Doğru Yol Partisi, DYP tepki gösterdi.

 

1995. Yazar Yaşar Kemal beraat etti. Yazar Almanya'da yayımlanan Der Spiegel dergisindeki "Zulmün Artsın" başlıklı yazısı nedeniyle yargılanmaktaydı.

 

2000. Şili'de mahkeme eski diktatör Augusto Pinochet'nin tutuklanmasına karar verdi. Pinochet iktidarı dönemindeki cinayet ve insan kaçırma suçlarından yargılanacak.

 

 

Bugün Doğanlar:

 

1935. Amerikalı aktör, yazar ve yönetmen Woody Allen.

 

Bugün Ölenler:

 

1888. Şair, siyaset ve fikir insanı Namık Kemal.

 

1968. İzmir doğumlu Fransız Şarkıcı Dario Moreno.

 

1971. Gazeteci Hüseyin Avni Şanda.

 

1973. İsrail devlet başkanlarından Ben-Gurion.

 

1978. Gazeteci Cengiz Polatkan.

2 Aralık Perşembe

 

1804.Napolyon Bonoparte, Parıs'te Papa'nın elinden taç giyerek Fransa imparatoru oldu..

 

1851. III. Napoléon darbe yaptı

 

1909.Leo Baekland, ilk yapay plastik "Bakalit"in patentini aldı.

 

Aynı gün, Fransız Baron Cathers, Osmanlı'daki ilk uçak gösterisini yaptı. Uçak, Şişli Hürriyet-i Ebediye tepesinden Bulgar Hastanesine indi.

 

1928.Celal Sahir Bey'in ( Erozan) hazırladığı İmlâ Lugatı yayımlandı.

 

1943.Varlık Vergisi'ni ödeyemeyen yüzde 87'si gayri Müslim azınlıkların oluşturduğu mükellefler borçlarını bedenen çalışarak ödemek üzere çalışma kamplarına gönderilmişti., kamplarda bulunanların serbest bırakılması karar verildi.

 

1949.Bir Yunanistan tiyatro topluluğu, İstanbul'da Cevat Fehmi Başkut'un Paydos adlı oyununu sahneledi.

 

1956.Fidel Castro Granma yatıyla Küba'ya çıktı.

 

1959.Demokrat İzmir gazetesi bir ay süreyle kapatıldı. Gazete sorumluları 18 ay hapse mahkûm edildi.

 

1960. Kongo'nun görevden uzaklaştırılan başbakanı Patrice Lumumba tutuklandı.

 

1963. 1961'de güvenoyu alarak göreve başlayan Cumhuriyet Halk Partisi ve Adalet Partisi'nden oluşan Türkiye'nin ilk koalisyon hükümetinin başkanı İsmet İnönü 24 yıl sonra ilk kez üstlendiği başbakanlık görevinden istifa etti.

 

1965. Ankara'da hava kirliliği tehlikeli boyutlarda: Bilim çevreleri, , Ankara'da 20 yıl yaşayan birinin kanser riskinin çok yüksek olduğunu açıkladı..

 

1981. İstanbul Teknik Üniversitesi'nden 450 öğretim üyesi, Yükseköğretim Kanunu'na karşı açıklama yaptı.

 

Aynı gün Hülya Koçyiğit, Fransa'da düzenlenen 3 Kıta Film Festivali'nde "en iyi kadın oyuncu" ödülünü aldı. Koçyiğit'e bu ödül "Kurbağalar"ı filmdeki rolüyle verilmişti.

 

1996. Özgürlük ve Dayanışma Partisi, ÖDP üyeleri tüm Türkiye çapında savcılıklara dilekçe verdi. Partililer Dışişleri Bakanı Tansu Çiller, eski İçişleri Bakanı Mehmet Ağar ve milletvekili Sedat Bucak hakkında suç duyurusunda bulundular.

 

2000. Sorunlarını anlatmak için Başbakanlığa yürüyen 50 görme engelliye 200 polis müdahale etti.

 

 

 

 

Bugün Doğanlar:

 

1846. Başbakanlığı döneminde Dreyfüs olayını çözüme bağlayan ve Fransa'da sendikaların yasallaştırılmasını gerçekleştiren politkacı René Waldeck-Rousseau.

 

1885. Çağdaş Yunan edebiyatına renkli üretimi ve eserlerinin çeşitliliğiyle önemli katkılarda bulunan, Zorba adlı romanıyla ünlü yazar Níkos Kazancakis.

 

1891. Tutku ve dışavurumcu umutsuzluğu birleştirdiği eserlerinde yaşadığı toplumu sert bir biçimde eleştiren Alman ressam ve gravürcü Otto Dix.

 

1923. 20. yüzyıl ortalarında lirik ve dramatik sesiyle operada klasik kolaratür rolleri yeniden dirilten Amerikalı soprano Maria Callas.

 

Bugün ölenler:

 

1814. Sadizme ismini veren Fransız romancı Marki dö Sade

 

1888. Şair ve fikir insanı Namık Kemal.

 

1918. Cyrano de Bergerac" ın yaratıcısı Fransız oyun yazarı Edmond Rostand.

 

1994. Tango kralı Şecaattin Tanyeli.

 

1995. Sendikacı, şair Orhan Şaik Gökyay.

3 Aralık Cuma

 

1928. Ekmek otuz para ucuzladı.

 

1942. Zonguldak'ta bir maden ocağında kaza: 63 işçi öldü.

 

1956. Ankara'da Siyasal Bilgiler Fakültesi öğrencileri dersleri boykot etti.

 

Aynı gün İngiltere ve Fransa Süveyş'ten çekileceklerini açıkladılar.

 

1959. Fazıl Küçük Kıbrıs cumhurbaşkanı yardımcısı oldu.

 

1967. İlk kalp nakli ameliyatı, Güney Afrikalı kalp cerrahı Dr.Christian Barnard tarafından Cape Town'da gerçekleştirildi; hasta18 gün yaşayabildi.

 

1969. Kısa adı TÖS olan Türkiye Öğretmenler Sendikası boykot kararı aldı. TÖS, Türkiye'nin ilk öğretmen sendikasıydı.

 

1971. Profesör Dr. Mümtaz Soysal 6 yıl 8 ay hapse mahkûm oldu.

 

1981. Bülent Ecevit, dört aylık hapis cezasını çekmek üzere Ankara Merkez Kapalı Cezaevi'ne konuldu.

 

1988. Türk PEN Başkanı yazar Yaşar Kemal, yetkililere yazdığı mektupta, "İnsanlık suçu olan şu işkence suçundan, şu utançtan ulusumuzu arıtalım. Bizim ulusumuz, böyle utançlara layık bir ulus değildir" dedi.

 

1989. Amerika Birleşik devletleri Başkanı George Bush ve Sovyetler Birliği lideri Mihail Gorbaçov soğuk savaşın bittiğini ilan ettiler.

 

Aynı gün Tomris Uyar, Pınar Kür, Nezihe Meriç, Füsun Akatlı ve Ahmet Cemal Türkiye Yazarlar Sendikasından istifa ettiler. Bir gün önce Türkiye Yazarlar Sendikası'nın olağanüstü genel kurulunda Aziz Nesin Tomris Uyar'a hakaret etmişti.

 

1994. Özgür Ülke gazetesinin İstanbul ve Ankara'daki üç bürosu bombalandı;1 kişi öldü, 20 kişi yaralandı.

 

 

Bugün Doğanlar:

 

1857. "Lord Jim", "Karanlığın Yüreği" gibi eserleriyle ünlü Polonya asıllı İngiliz yazar Joseph Conrad.

 

1930. "Serseri Aşıklar" filmiyle ün kazanan Fransız film yönetmeni Jean-Luc Godard.

 

Bugün Ölenler:

 

1894. "Define Adası"nın yaratıcısı İskoçyalı yazar Robert Louis Stevenson.

 

1919. Fransız Empresyonist ressam Pierre Auguste Renoir.

 

1932. Şair ve dilbilimci Samih Rifat Bey.

 

1936. Siirt Milletvekili Mahmut Soydan.

 

1994. Gazeteci, yazar Burhan Arpad.

 

1995. Yazar ve sendikacı Kemal Sülker.