9 Temmuz Cuma

 

1816. Arjantin, İspanya'dan bağımsızlığını kazandı.

 

1932. Türkiye Milletler Cemiyeti'ne üye oldu.

 

Moda Deniz Kulübü, Atatürk'ün de katıldığı bir törenle açıldı.

 

1938. Bakanlar Kurulu Atatürk'ün başkanlığında toplandı. Bu, Atatürk'ün başkanlık ettiği son toplantı oldu.

 

1948. Gizli oy, açık sayım sistemini getiren yeni Seçim Kanunu çıktı.

 

1953. ABD'li yazar Dashiell Hammet, anti-komünist soruşturmalarda ifade vermeyi reddettiği için altı ay hapse mahkum oldu.

 

Aynı gün Yerli Film Yapanlar Cemiyeti ilk resmi film yarışmasını düzenledi.

 

1949. Çorum gemisi İstanbul Galata rıhtımında yandı; 56 ölü, 30 yaralı.

 

1952. İstanbul Teknik Üniversitesi televizyon laboratuarı ilk Televizyon yayınını basın önünde yaptı.

 

1953. Millet gazetesi başyazarı Nurettin Ardıçoğlu tutuklandı.

 

1954. Büyük Doğu dergisi toplatıldı. Gerekçe; cumhuriyet ve demokrasi ilkelerine aykırı yayım yapmak.

 

1961. Anayasa referandumu yapıldı. Anayasa yüzde 61,5 "evet" oyuyla kabul edildi.

 

1962. Emekli Albay Talat Aydemir açıklamaları nedeniyle tutuklandı. Açıklamaları yayımlayan 7 gazeteye soruşturma açıldı.

 

1967. İstanbul'da düzenlenen 24. Avrupa Serbest Güreş Şampiyonası'nda Türk Milli Takımı Avrupa Şampiyonu oldu.

 

1971. Yaşar Kemal 1,5 yıl hapse mahkum oldu.

 

1972. Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı Bülent Ecevit "CHP Marksist değildir" dedi.

 

1973. 17 şeker fabrikasında grev kararı alındı.

 

Aynı gün dünyaca ünlü keman virtüözü Yehudi Menuhin İstanbul'a geldi.

 

1979. Sağlık kuruluşlarında tam gün çalışma uygulaması başladı.

 

1980. Demokrat gazetesinin Ankara'ya girişi yasaklandı.

 

1982. Devlet Başkanı Kenan Evren'in emriyle Televizyondaki banka reklamları yasaklandı.

 

1996. Adalet Bakanı Şevket Kazan'ın yayımladığı genelge, 20 Mayıs günü; cezaevi koşullarının iyileştirilmesi talebiyle açlık grevleri başlayan açlık grevleri ve ölüm oruçlarının yaygınlaşmasına neden oldu. Grevler önceki Adalet Bakanı Mehmet Ağar'ın, 6 Mayıs 1996'da çıkardığı hükümlü haklarına kısıtlamalar getiren "Mayıs Genelgesi"nden sonra başlamıştı.

 

1997. Avrupa'ya kaçak gitmek isteyen Kuzey Iraklı Türkmenleri taşıyan tekne alabora oldu; 19 ölü, 6 yaralı, 15 kayıp.

 

1998. İstanbul'da tarihi Mısır Çarşısı'nda bir patlama oldu: 7 ölü. Tüp patlaması mı, PKK bombası mı tartışmaları 4 yıl sürdü. Sonunda bilirkişi raporlarıyla tüp patladığına karar verildi.

 

 

Bugün Doğanlar:

 

1884. Mihayil Markoviç Borodin. 1920'lerde Çin'deki baş Komintern görevlisi olan Borodin Sun Yat Sen'in Guomindang Partisi'ni örgütlemesine ve Komünistlerle ittifak kurmasına yaptığı katkıyla bilinir.

 

1901. Yazdığı romantik romanların sayısı beş yüzü geçen İngiliz kadın yazar Barbara Cartland.

 

Bugün Ölenler:

 

1990. "Lebleci Horhor", "Saz Caz" gibi operetlerle tanınan oyuncu ve yönetmen Reşit Gürzap.

 

1991. Felsefe alanındaki çalışmalarıyla tanınan yazar Orhan Hançerlioğlu.

12 Temmuz Pazartesi

1878. Osmanlı devleti Kıbrıs adası yönetimini İngiltere'ye devretti.

 

1932. Cumhuriyet gazetesinin düzenlediği futbol turnuvasında, Karabük şampiyon oldu.

 

Aynı gün Türk Dil Kurumu kuruldu.

 

1936. Berlin Olimpiyatları'nda Türkiye'ye ilk olimpiyat madalyasını Mersinli Ahmet (Kireççi) getirdi. 71 kiloda üçüncü oldu.

 

1948. Ruhi Sarıalp, Londra Olimpiyatları'nda üç adım atlamada üçüncü oldu.

 

1951. İstanbul Sultanahmet Adliye Sarayı'nın temeli atıldı.

 

1958. Temmuz 1958'de Kıbrıs'ta olaylar tırmanıyor. Beş Kıbrıslı Türk pusuya düşürülerek öldürüldü.

 

1969. Başbakan Süleyman Demirel iş isteyenlere "İşiniz vardı da biz mi elinizden aldık" dedi.

 

1973. Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk Orman Suçları Affı Kanunu'nu veto etti.

 

Aynı gün yurtdışına yılda en çok 4 kez çıkılmasına karar verildi.

 

1977. Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu, Türk-İş Genel Başkanı Halil Tunç "MC (Milliyetçi Cephe) hükümeti kurulur ve güvenoyu alırsa genel greve gideriz" dedi.

 

1991. İstanbul'un 3 ayrı yerinde gerçekleştirilen baskınlarında polis Devrimci- Sol üyesi 10 kişiyi öldürüldü. Örgütün eski yöneticilerinden Paşa Güven de aynı gün Paris'te öldürüldü.

 

1993. Türkiye Güzeli Arzum Onan Avrupa Güzeli seçildi.

 

Aynı gün Hülya Avşar, "Berlin in Berlin" filmindeki rolüyle Moskova Film Festivali'nde "En İyi Kadın Oyuncu Ödülü"nü aldı.

 

1994. Kapatılan Demokrasi Partisi (DEP) eski milletvekilleri Selim Sadak ile Sedat Yurttaş tutuklandı.

 

1997. Mesut Yılmaz başbakanlığındaki 55. hükümet güvenoyu aldı. Anasol-D olarak anılan koalisyon hükümeti Anavatan Partisi (ANAP), Demokratik Sol Parti (DSP), Demokratik Türkiye Partisi (DTP) ve 1 bağımsız üyeden oluşuyordu.

 

1998. Fransa'da yapılan Dünya Futbol Şampiyonası'nda, Brezilya'yı 3-0 yenen Fransa şampiyon oldu.

 

2000. Anavatan Partisi Genel Başkanı Mesut Yılmaz, 18 Nisan 1999 seçimleri sonrası kurulan Demokratik Sol Parti- Milliyetçi Hareket Partisi-Anavatan Partisi koalisyonunda görev almamıştı. Avrupa Birliği'nden sorumlu Başbakan Yardımcısı olarak kabineye girdi.

 

 

 

Bugün Doğanlar:

 

İÖ 100. Roma'nın tarihinin en tanınmış imparatoru ve generali Julius Caesar milattan önce 100 yılında doğdu. Daha sonra, doğduğu aya onun adı verildi.

 

1859. Sidney ve Beatrice Webb. Sidney and Beatrice. Londra Ekonomi ve Toplumsal Bilimler Okulu'nun ve Fabian Derneği'nin kurucusu sosyalist iktisatçı karı koca.

 

1894. Isaak Emmanuilovich Babel. Savaş öyküleri ve Odessa masallarıyla bilinen Sovyet yazarı SSCB'nin ilk kuruluş döneminde edebiyatta bir yenilikçi olarak ün ve saygınlık kazanmıştı.

 

1904Pablo Neruda. 1971 Nobel edebiyat ödülü sahibi Şilili şair, 1974'te General Augusto Pinochet önderliğindeki faşist darbe sırasında öldürülmüştü.

 

 

Bugün Ölenler:

 

1975. Atatürk'ün eşi Latife Uşaklıgil.

 

1983. Sinema ve tiyatro sanatçısı, yazar Ahmet Üstel.

15 Temmuz Perşembe

 

1908. Fransız biyolog Dr. Alexis Carrel, hayvandan hayvana ilk organ naklini yaptı.

 

 

1912. İngiltere’de, sosyal sağlık sigortası 15 Temmuz 1912'de yürürlüğe girdi.

 

 

1926. Mustafa Kemal'e İzmir'de suikast girişimi iddiasıyla tutuklu Kazım Karabekir Paşa, Ali Fuat Paşa (Cebesoy) ve arkadaşları serbest bırakıldı.

 

 

1927. Viyana’da solcular ayaklandı; polis ateş açtı: 89 ölü.

 

 

1929. Müstakil Ressamlar ve Heykeltraşlar Birliği kuruldu. Birlik Cumhuriyet döneminde kurulan ilk sanatçı topluluğudur.

 

 

1945. Beşiktaş futbol takımı Yunanistan'ın Olimpiyakos takımını İstanbul’da 4-0 yendi.

 

 

1954. İzmir liman işçileri yasağı delerek grev yaptı; 24 işçi gözaltına alındı. İzmir'de 700 liman işçileri bir yıl sonra gene grevde. Bu kez işçiler mahkemeye sevk edildi.

 

 

1958. Amerika Birleşik Devletleri iç savaş süren Lübnan’a asker çıkardı; Lübnan’ın çağrısıyla yapılan çıkarmayı Türkiye olumlu karşıladı.

 

 

1959. Kim dergisi yazı işleri müdürü Şahap Balcıoğlu 16 ay hapse mahkum oldu, dergi bir ay kapatıldı. Gerekçe; Amerikalı gazeteci Eugene Pulliam’ın Türkiye hakkında yazdığı yazıyı yayımlamak..

 

 

1960. Kongo’da iç savaş başladı. Birleşmiş Milletler Kongo’ya asker gönderdi.

 

 

1962. Başbakan İsmet İnönü “Demokrasiye karşı bir hareketin karşısında orduyu daima bulacağından emin oldum” dedi.

 

 

1963. Sendikalar Kanunu ile Toplu İş Sözleşmesi Grev ve Lokavt Kanunu 'de çıktı. Kavel Kablo Fabrikası işçileri 28 Ocak- 4 Mart 1963 günlerinde direnişteydi. Kavel direnişi, yeni yasaların çıkartılmasında önemli bir rol oynadı.

 

15 Temmuz 1968'de; Amerika Birleşik Devletleri’ne ait 6. Filo İstanbul’a geldi. Gemiler limana demirler demirlemez İstanbul Teknik Üniversitesi öğrencileri Dolmabahçe rıhtımına gelerek 6. Filo’yu protesto ettiler. Teknik Üniversitesi Talebe Birliği Başkanı Harun Karadeniz, “Türkiye’nin tam bağımsız olduğuna inanıyoruz ve onun için de bayrakları yarıya kadar çekiyoruz” dedi.

 

15 Temmuz 1974'de; Kıbrıs Cumhurbaşkanı Makarios bir darbeyle devrildi; yerine Kıbrıs Mücadelesi Ulusal Örgütü EOKA üyesi Nikos Sampson getirildi.

 

15 Temmuz 1975'de; Junko Tabel, Everest Dağı’na çıkan ilk kadın dağcı oldu.

 

Ermeni örgütü ASALA Paris Orly Havaalanı’nda 15 Temmuz 1983'de bombalı saldırı düzenledi; ikisi Türk 6 kişi öldü, 63 kişi yaralandı. Aynı gün Los Angeles’ta Ermeni işadamı Victor Galustiyan arabasına konan bombanın patlamasıyla öldü.

 

15 Temmuz 1984'de; Sabri Özün 200 metre kelebekte Balkan yüzme rekoru kırdı.

 

15 Temmuz 1986'da; İstanbul Milliyetçi Hareket Partisi davasında 3 idam, 6 müebbet hapis cezası verildi.

 

15 Temmuz 1987'de; Diyarbakır Valisi Hayri Kozakçıoğlu Olağanüstü Hal Bölge valiliğine atandı. Bingöl, Diyarbakır, Elazığ, Hakkari, Mardin, Tunceli, Siirt ve Van illeriyle birlikte, bölgedeki askeri güçler de ek bir kararnameyle Kozakçıoğlu’na bağlandı.

 

15 bin kamu çalışanı maaş artışlarının düşüklüğünü protesto amacıyla 15 Temmuz 1993'de Meclis’e yürümek istedi.

 

15 Temmuz 1996'da; İstanbul Gültepe Polis Karakolu tarandı. Ardından, polis bir eve operasyon yaptı; kısa adı DHKP-C olan Devrimci Halk Kurtuluş Partisi- Cephesi üyesi olduğu öne sürülen 4 kişi öldürüldü.

 

Aynı gün cezaevindeki baskıları protesto eden bir grubu dağıtan polis gazetecileri de copladı. Olay sonrası, Gazeteciler Cemiyeti’ni basan polis, gazetecileri döverek gözaltına aldı.

 

Avrupa Birliği Komisyonu, 15 Temmuz 1997'de yayımladığı raporda Türkiye’yi tam üyeliğe aday ülkeler arasına almadı. Aynı gün beyin cerrahı Profesör Dr. Gazi Yaşargil’e Dünya Nöroşirurji Birliği’nin onur madalyası verildi.

Bugün ölenler:

 

Rus romancı Anton Çehov 96 yıl; asker ve siyasetçi Fahri Belen 26; romancı Esat Mahmut Karakurt 24 yıl önce öldüler.

16 Temmuz Cuma

 

1888. Sözleri Paris Komünü'nün yıkılmasından sonra Komüncülerin mücadelesi adına Eugene Pottier tarafından yazılan Enternasyonal, Pierre Degeyter tarafından marş olarak bestelendi.

 

1918. Rus Çarı Nikola ve hanedanın diğer fertleri idam edildi.

 

1947. Rize Çay Fabrikası açıldı.

 

1955: Söke, Aydın ve İzmir'de deprem. 3 kişi öldü, 600 ev yıkıldı, 1000 ev hasar gördü.

 

1958. Ortadoğu'da görev alacak 11 bin Amerika Birleşik Devletleri askerinin İncirlik üssüne indirilmesine başlandı.

 

1964. Kuzey Atlantik Antlaşması Teşkilatı ( NATO) Ankara ve Atina'yı uyardı: "Türkiye - Yunanistan görüşmeleri başlamazsa askeri yardımlar dondurulur."

 

1965. Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel Komünizmle Mücadele Derneği fahri başkanlığından ayrıldı. Sonraki gün, Adalet bakanlığı dernekle ilgili soruşturma başlattı.

 

Aynı gün Aşık Veysel'e aylık bağlanması hakkındaki kanun kabul edildi.

 

1971. Kısa adı THKO olan Türkiye Halk Kurtuluş Ordusu liderleri Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan, Hüseyin İnan ve arkadaşlarının yargılanması başladı.

 

1977. Tüm Öğretmenler Birleşme ve Dayanışma Derneği (Töb-Der) İstanbul şubesi bombalandı.

 

1978. Danıştay polis dernekleri Pol-Der ve Pol- Bir'i kapatma kararını durdurdu.

 

1990.Polis kamu çalışanlarının eylemine müdahale etti: onlarca yaralı.

 

1991. Askeri Yargıtay, Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu, DİSK'in kapatılma kararını kaldırdı; tüm DİSK yöneticileri beraat etti.

 

1997. Türk Silahlı Kuvvetleri'ne casus soktuğu iddia edilen Bülent Orakoğlu tutuklandı.

 

2000. İngiliz bilim çevreleri dünyanın yaşayan en yaşlı canlısını buldular: 260 yaşında bir bakteri.

 

 

 

Bugün Doğanlar:

 

1872. Güney Kutbu'nu keşfeden Norveçli kaşif Roald Amundsen.

 

 

Bugün Ölenler:

 

1964. Eski başbakanlardan Rauf Orbay. Osmanlı donanmasında Hamidiye kruvazörü komutanlığı yapan Orbay Balkan Savaşı'ndaki başarıları nedeniyle "Hamidiye Kahramanı" ünvanı almıştı.

 

1989. Avusturyalı orkestra şefi Herbert von Karajan.

 

 

19 Temmuz Pazartesi

 

1926. İzmir Suikastı davasında idama mahkum eski Ankara Valisi Abdülkadir Bey Trakya sınırında yakalandı.

 

1928. Mısır'da Kral Fuat parlamenter yönetime son verdi.

 

1939. Film denetimine ilişkin sansür nizamnamesi yürürlüğe girdi.

 

1943. Müttefikler Roma'ya hava saldırısı yaptı: 1400 ölü.

 

Aynı gün Türkiye'de Varlık Vergisi tahsilatının 19 milyon lirayı geçtiği açıklandı.

 

1949. Laos bağımsızlığını ilan etti.

 

1954. Elvis Presley'in ilk albümü "That's All Right Mama" çıktı.

 

1957. Türkiye- Mısır arasında ticaret anlaşması imzalandı.

 

1958. Nükleer silah taşıyan Amerika Birleşik Devletleri uçakları İncirlik üssüne indi.

 

1960. Milli Birlik Komitesi eski iktidar üyelerinin Yassıada'da yargılanmalarına karar verdi.

 

1968. Savcılık, 6. Filo olayları sonrası, öğrenci yurduna girmesi ve öğrencilerin cop ve sopalarla yaralanması üzerine 19 Temmuz 1968'de polisler hakkında soruşturma başlattı.

 

1974. İspanya'da General Fransisco Franco sağlık gerekçesiyle yönetimi Kral Juan Carlos'a devretti.

 

1979. Sandinist devrimci güçler, Nikaragua'da Managua'ya girdiler.

 

1980. 22. Olimpiyat Oyunları Moskova'da başladı.

 

Aynı gün12 Mart dönemi başbakanı Nihat Erim İstanbul'da öldürüldü.

 

1982. Refah Partisi kuruldu. Ali Türkmen Genel başkanlığa getirildi.

 

Aynı gün Dünya Şairler Kongre'si açıldı.

 

1987. Uluslararası San Francisco Maratonu'nu Mehmet Terzi kazandı. Terzi'nin derecesi 2 saat 14 dakika 7 saniye.

 

1990. "Karun Hazinesi"nin Türkiye'ye iadesi için açılan dava 19 Temmuz 1990'de bitti. New York Federal Mahkemesi Türkiye lehine karar verdi.

 

1993. Kısa adı İSKİ olan İstanbul Su ve Kanalizasyon İşletmesi Genel Müdürü Ergun Göknel yolsuzluk iddiasıyla 19 Temmuz 1993'de görevden alındı.

 

1996. Kültür Bakanı İsmail Kahraman "Toplumun geniş kesimleri Kırkpınar güreşlerini seviyor. Opera ve Bale için aynı şeyi söylemek mümkün değil" dedi.

 

1997. Türkmenistan'da düzenlenen Dünya Biyoloji Olimpiyatları'nda Aydın Albayrak birinci oldu.

 

2000. Liseli iki kız öğrenciye gözaltında cop ile tecavüz ettiği iddiasıyla yargılanan polis memuru Gürkan İlhan'a Hatay Emniyeti tarafından "üstün başarılı" çalışmaları nedeniyle teşekkür belgesi verildi.

 

 

 

Bugün Doğanlar:

 

1834. Fransız empresyonist ressam Edgar Degas

 

1905. Edgar (Parks) Snow. Çin Devrimi gerçekleşmeden önce Çin Komünistleri üzerine en önemli haberleri gerçekleştiren Amerikalı gazeteci.

 

1898. Herbert Marcuse. 1968 başkaldırısını gerçekleştiren ABD ve Batı Avrupa gençliğini 20. yüzyıl Batı toplumlarının Marksist eleştiri ve Freudcu psikanaliz yordamıyla eleştirerek etkileyen Alman kökenki ABD'li filozof.

 

Bugün Ölenler:

 

1992. Yazar, gazeteci ve çevirmen Vahdet Gültekin.

20 Temmuz Salı

 

"Adli tatil başlıyor."

1891. Bulgaristan Sosyal Demokrat İşçi Partisi kuruldu.

 

1923. Meksika'lı devrimci Panço Villa öldürüldü.

 

1931. Mustafa Kemal Paşa "Köylü hepimizin velinimetidir" dedi.

 

1936. Boğazların Türkiye egemenliğine geçişini sağlayan Montreux Sözleşmesi imzalandı.

 

1944. Hitler'e başarısız bir suikast girişimi yapıldı.

 

1951. Ürdün Kralı Abdullah Kudüs'te öldürüldü.

 

Aynı gün İstanbul'da şiddetli yağış 7 kişinin ölümüne, 1000 evin sular altında kalmasına, 2,5 milyon lira maddi zarara yol açtı.

 

1955.Polis Cumhuriyet Halk Partisi İsparta İl Kongresini dağıttı. Genel Sekreter Kasım Gülek kürsüden indirildi.

 

1961. Korgeneral Cemal Madanoğlu , "Senatör olmak için ihtilal yapmadık" dedi. Milli Birlik Komitesi, Madanoğlu'nun istifasını kabul etti.

 

1962. Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel, "Ordu, kendi sahasına çekilme gayesi içinde" dedi.

 

1971. Anayasa Mahkemesi Türkiye İşçi Partisi'ni (TİP) kapattı.

 

1972. 500 bininci işçi törenle Almanya'ya gönderildi.

 

1974. Türk Silahlı Kuvvetleri Kıbrıs'a hava indirme ve çıkarma harekatına başladı. Başbakan Bülent Ecevit, "Biz aslında savaş için değil, barış için ve yalnız Türklere değil, Rumlara da barış götürmek için adaya gidiyoruz" dedi.

 

1976. İstanbul'da 22 Yayınevi sahibi ve kitap satıcısı gözaltına alındı, 2100 kitaba el konuldu.

 

1977. Adalet Partisi, Milli Selamet Partisi ve Milliyetçi Hareket Partisi ikinci Milliyetçi Cephe (MC) hükümeti konusunda anlaştı.

 

1978. Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu (Türk-İş) ile Bülent Ecevit hükümeti arasında "toplumsal anlaşma" imzalandı. Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu DİSK bu anlaşmaya katılmadı, bu tür biçimsel anlaşmaların kağıt üzerinde kalmaya mahkum olduğunu açıkladı.

 

1979. Nikaragua'da Sandinistalar Somoza rejimine son verdiler.

 

1983. 2. Dünya Ermenileri Kongresi Lozan'da başladı.

 

1994. İşçiler ve kamu çalışanları maaş zammını protesto amacıyla bir günlük iş bırakma eylemi yaptı.

 

1997. Antalya'da 16 saat süren orman yangınında 222 bin ağaç yandı.

 

 

Bugün Doğanlar:

 

1785. Osmanlı Sultanı II. Mahmud. 1803-39 arasındaki hükümdarlığı döneminde giriştiği Tanzimat reformlarıyla çığır açan Mahmut, peş peşe uğradığı yenilgilere karşın İmparatorluğun ayakta kalmasını sağlamaya çalıştı.

 

1919. Everest tepesine tırmanmayı başaran ilk dağcı ve kaşif İngiliz Sir Edmund Hillary.

 

1938. ABD'li sinema oyuncusu Natalie Wood.

 

 

Bugün Ölenler:

 

1937.Telsiz telgrafın mucidi İtalyan fizikçi Guglielmo Marconi.

 

1947. Tiyatro sanatçısı ve yazar Burhanettin Tepsi.

 

1959. Oyun yazarı Musahipzade Celal.

 

1967. Ressam Fikret Mualla.

21 Temmuz Çarşamba

 

1904. Trans-Sibirya demiryolu tamamlandı.

1936. Montreux Sözleşmesi'nin imzalanması üzerine, Türk askeri Çanakkale ve İstanbul boğazlarındaki gayri askeri sahalara yerleşti.

 

1943. Tifüs salgını; 400 yeni tifüs vakası görüldüğü açıklandı.

 

1946. Genel seçimler yapıldı. Seçim açık oy, gizli sayımla ve çoğunluk sistemi esasına göre yapıldı. 465 milletvekilliğinden 395'ini Cumhuriyet Halk Partisi aldı. Demokrat Parti meclise 66 milletvekili sokabildi.

 

1953. Profesörlerin siyasete katılmasını önlemek için Üniversite Kanunu'nda değişiklik yapıldı.

 

1955. Barselona'da düzenlenen Akdeniz Oyunları'nda 1500 metrede Ekrem Koçak rekor kırarak birinci oldu.

 

1959. Mersin'de 650 işçi grev yaptı, savcılık olaya el koydu.

 

Aynı gün Kars'ta bir yanardağ faaliyete geçti. Sütlübiyan dağında iki krater oluştu. Yanardağın tehdit ettiği Pernavut nahiyesi boşaltıldı.

 

1960. Seylan'da Sirimavo Bandaranaike dünyanın ilk kadın başbakanı oldu.

 

1965.İstanbul'da 500 şoför sessiz yürüyüş yaptı.

 

1967. Türkiye İşçi Partisi İstanbul Milletvekili Çetin Altan'ın dokunulmazlığı kaldırıldı.

 

1969. Amerika Birleşik Devletlerine ait Apollo 11 uzay aracı Ay'a indi. Neil Amstrong Ay'a ayak basan ilk insan oldu.

 

1976. Adalet Partisi, Milli Selamet Partisi ve Milliyetçi Hareket Partisi'nden oluşan Milliyetçi Cephe hükümeti açıklandı. Türk-İş Genel Başkanı Halil Tunç "Hükümet güvenoyu alırsa genel grevin gününü saptayacağız" dedi.

 

1978. Isparta'da öldürülen solcu bir öğretmenin cenaze töreninde sağcılar olay çıkardı. Cumhuriyet Halk Partisi İl merkezi, Tüm Öğretmenler Birleşme ve Dayanışma Derneği (TÖB-DER) tahrip edildi.

 

1979. Aydın'ın Karacasu İlçesi Geyre köyünde Aphrodisias kazılarında ele geçen buluntuların sergilendiği bir müze açıldı.

 

1981. Gırgır mizah dergisinin yayımı son sayısındaki kapak karikatürü nedeniyle Sıkıyönetim Komutanlığı'nca 4 hafta süreyle durduruldu.

 

1987. Cezaevleri koşullarının düzeltilmesi, tek tip elbisenin kaldırılması, işkence ve onur kırıcı işlemlerin son bulması için Malatya ve Sağmalcılar cezaevlerinde 675 tutuklu ve hükümlü açlık grevine başladılar.

 

1988. Milli Eğitim Şurası'nda ilkokullara birinci sınıftan itibaren uygulamalı din dersi konması, üniversite öğretim üyelerinin ve öğrencilerin kılık ve kıyafetlerine karışılmaması kabul edildi. Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanı Hasan Celal Güzel kararı sonraki gün geri çevirdi.

 

1996. Adalet Bakanı Mehmet Ağar'ın çıkardığı, hükümlü haklarına kısıtlamalar getiren Mayıs Genelgesi nedeniyle 20 Mayıs günü hükümlüler açlık grevine başlamışlardı. Ölüm orucunun 63. gününde 21 Temmuz 1996'da Ümraniye E Tipi Cezaevi'nde Aygün Uğur öldü.

 

2000. Fransa'da Yargıtay, zinayı "bireysel özgürlük" olarak tanımladı.

 

 

Bugün Doğanlar:

 

1899.Yazar Ernest Hemingway doğdu.

 

Bugün Ölenler:

1992. Tiyatro sanatçısı ve yazar Yavuzer Çetinkaya. Sorbonne Üniversitesi'nde sinematografi doktorasını tamamladıktan sonra yazarlığın yanı sıra sinema ve tiyatro oyunculuğunu da sürdüren sanatçı 1980 Abdi İpekçi Röportaj Ödülü'nü, "Savaş ve Doğum" adlı öyküsüyle de 1992 Haldun Taner Öykü Ödülü'nü almıştı.

 

1995. Marksist iktisat teorisine katkılarıyla bilinen ve Troçki'den sonra 4. Enternasyonal'in en etkin önderlerinden biri olan Ernest Mandel.

22 Temmuz Perşembe

 

1913. Sırbistan 2. Balkan savaşından topraklarını genişleterek çıktı. Bükreş Anlaşması ile Osmanlı 1. Balkan savaşında yitirdiği Edirne ve Kırklareli'ni geri aldı.

 

1917. Rus çarının tahttan indirilmesiyle kurulan geçici hükümette Aleksandr Kerenskiy başbakan oldu.

 

1948. 16 yaşından küçük çocukların ağır ve tehlikeli işlerde çalıştırılması yasaklandı.

 

1949. Türkiye'nin ilk ampul fabrikasının temeli İstanbul atıldı.

 

1953. 10 gemili Amerika Birleşik Devletleri filosu İstanbul'a geldi.

 

1955. İsmail Hami Danişmend "1703-1924 Açıklamalı Osmanlı Tarihi Kronolojisi" adlı eserinde Atatürk'e hiç yer vermemişti. Milli Türk Talebe Birliği protesto amacıyla kitabın kapağını yaktı.

 

1956. Akis dergisinin son sayısı toplatıldı.

 

1961. Kuzey Irak'tan 1500 Türkmen Türkiye'ye sığındı.

 

1965. Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi genel idare kurulu Alpaslan Türkeş'i sorguya çekti. Türkeş'in partiyi kendi amaçlarına alet ettiği gerekçesiyle ihracı isteniyordu.

 

1967. Adapazarı'nda Richter ölçeğine göre 7,5 şiddetinde deprem oldu. Deprem tüm Marmara, Ege ve İç Anadolu'da da hissedildi. 89 kişi öldü, 400'ü aşkın kişi yaralandı, 795 ev tamamen, 2220 ev kısmen yıkıldı.

 

1971. Edebiyatçı Azra Erhat ve Vedat Günyol tutuklandı.

 

1974. Türkiye Birleşmiş Milletler'in Kıbrıs için yaptığı ateşkes çağrısını kabul etti.

 

1980. Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) eski başkanı, Maden-İş Genel Başkanı Kemal Türkler öldürüldü.

 

1981. Mehmet Ali Ağca Roma'da ömür boyu hapse mahkum edildi.

 

1991. Anayasa Mahkemesi, sol görüşlü mahkumları da şartlı tahliye kapsamına aldı, Türkiye Birleşik Komünist Partisi'ni kapattı.

 

2000. Belçika'da mahkumların her ay eşleri ya da sevgilileriyle en az 2 saat süreyle cinsel ilişkiye girmelerine izin verildi.

 

Bugün Doğanlar:

 

1822 . Avusturyalı genetik bilimci Johann Mendel.

 

Bugün Ölenler:

 

1987. Eski sağlık bakanı, İstanbul valisi ve belediye başkanı Ordinaryüs Profesör Doktor Fahrettin Kerim Gökay.

 

Aynı gün Gazeteci yazar Örsan Öymen.

 

1992. Operet, tiyatro ve sinema sanatçısı Toto Karaca. Sanatçı bir dönemin çarliston kraliçesi olarak ün yapmıştı.

23 Temmuz Cuma

 

1888. Enternasyonal, ilk kez Fransa'nın Lille şehrinde işçiler tarafından söylendi.

 

1909. Gazeteci Hasan Fehmi, İttihat ve Terakki aleyhindeki yazıları Serbesti Gazetesi'nde yayınlandıktan sonra vuruldu.

 

1919. Erzurum Kongresi başladı. Mustafa Kemal Erzurum Kongresi'ne başkan seçildi.

 

1939. Hatay'da yönetim Türk hükümetine devredildi.

 

1948. İstanbul Cezaevi'nde çıkan isyan mahkumların üzerine ateş açılarak bastırıldı:1 ölü, 20 yaralı.

 

1952. Mısır'da General Muhammed Necip askeri darbe yaptı.

 

1953. Vicdan ve Toplanma Hürriyetinin Korunması Kanunu çıktı. Bu kanunla, dinin siyasal amaçlar için kullanılmasının önlenmesi amaçlanıyordu.

 

1960. Türk Edebiyatçılar Birliği olağanüstü toplantı yaptı. Toplantıda Peyami Safa, Samet Ağaoğlu ve Faruk Nafız Çamlıbel, 27 Mayıs'tan önce baskı rejimi taraftarı oldukları gerekçesiyle birlikten çıkarıldılar.

 

1968. Konya'da İslamcı bir grup, Öğretmenler Lokali'ni, Yeni Konya gazetesini, Türkiye İşçi Parti merkezini tahrip etti; 16 kişi tutuklandı.

 

1970. Bursa Cezaevi'nde ayaklanma: Savcı 4 saat rehin tutuldu.

 

1971. Yılmaz Güney'in Umut filmi Fransa'daki Grenoble Festivali'nde Büyük Jüri Ödülü'nü aldı. Filmi, izin almadan yurtdışına gönderdiği için Güney hakkında dava açılmıştı.

 

Manisa ve Buca cezaevlerindeki üç idam mahkumu için cellat bulunamadı.

 

1980. Maden-İş Genel Başkanı Kemal Türkler'in öldürülmesini protesto eden Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu DİSK üyesi işçiler tüm yurtta üretimi durdurdu.

 

1981. Devlet Başkanı Kenan Evren, ilkokul, ortaokul ve liselere zorunlu din dersi konulacağını açıkladı.

 

1984. Olimpiyat Oyunları Los Angeles'ta başladı.

 

1990. Polis İstanbul Küçükarmutlu'da operasyon yaptı: 4 yaralı.

 

1995. Anayasa değişikliklerinin bir bölümü Meclis'te kabul edildi. 12 Eylül yöneticilerini koruyan maddelere ilişkin değişiklik önergeleri reddedildi.

 

1996. İstanbul Bayrampaşa Cezaevi'nde Altan Berdan Kerimgiller ölüm orucunun 65. gününde öldü. 262 hükümlünün ölüm orucunu sürdürdüğü, toplu ölümlerin başlayabileceği belirtildi.

 

 

Bugün Doğanlar:

 

1925. Şair Arif Damar.

Bulurdu beni / Irakta en / Ötede ta / Bulurdu beni / Çıkılan bir dağdı bana uzanan yol açılan kapı / Çocuklar hani mutlu hani saklanır analarından odalarda / saklanırdım / Bulurdu beni

 

 

Bugün Ölenler:

 

1941. İlk kadın tiyatro sanatçımız Afife Jale.

 

1948. Sessiz film devrinin büyük ustası, "Bir Ulusun Doğuşu" filminin yaratıcısı Amerikan film yönetmeni D. W. Grffith.

 

1951. II. Dünya savaşından sonra ihanetle suçlanan Fransız devlet adamı Mareşal Petain, 95 yaşında hapishanedeyken.

 

1967. Şair, yazar ve eğitimci Ahmet Kutsi Tecer.

 

1972. Yazar Suat Derviş. "Fosforlu Cevriye" ve "Ankara Mahpusu" romanları Derviş'in eserleri arasında.

 

1989. Ressam Cevat Dereli.

 

1991. Hafif müzik sanatçısı Ertan Anapa.

 

2000. Sunucu ve gazeteci Cenk Koray.

26 Temmuz Pazartesi

 

1927. Mustafa Kemal Lozan Antlaşması'nın 4. yıl dönümünde, "Türk milleti için siyasi bir zafer teşkil eden bu antlaşmanın Osmanlı tarihinde emsali yoktur" dedi.

 

1930. Başyazarlığını Selim Ragıp Bey'in (Emeç) yaptığı Son Posta gazetesi İstanbul'da yayımlanmaya başladı.

 

1933. Adolf Hitler görme, duyma gibi sorunları olan engelli Almanların kısırlaştırılacağını açıkladı.

 

1945. İngiltere'de Sir Winston Churchill seçimleri kaybetti; İngiltere tarihinde ilk kez İşçi Partisi iktidara geldi: Clement Attlee başbakan oldu.

 

1951. Şair Nazım Hikmet vatandaşlıktan çıkarıldı.

 

1953. Moncada Kışlası baskınıyla Küba Devrimi başladı. Devrimcilerin lideri Fidel Castro tutuklandı.

 

1956. Mısır cumhurbaşkanı Cemal Abdül Nasır Süveyş Kanalı'nı millileştirdi.

 

1963. Yugoslavya, Üsküp'te deprem: 1000 ölü, 100 000 insan sokakta.

 

1967. Tunceli Pülümür'de Richter ölçeğine göre 6 şiddetinde deprem: 95 ölü, 127 yaralı.

 

1974. Kıbrıs için ateşkes görüşmelerine Dışişleri Bakanı Turan Güneş katıldı. Güneş, "Ateşkes belli haklarımızı kullanmamamız manasına gelmez" dedi.

 

Aynı gün Ege Üniversitesi'nden yardımcı doçent Nebahat Koru türbanla derse girdiği için ceza aldı. Türban tartışması yeniden başladı.

 

1987. Yunanistan'da aşırı sıcaklar nedeniyle 700'ünden fazla insan öldü. Hükümet olağanüstü hal ilan etti.

 

1991. Asgari ücret brüt 801 bin, net 503 bin lira oldu.

 

1995. Manisa Valiliği kırmızı ışıkta geçen yayaların akli dengelerinin kontrol edilmesine karar verdi.

 

1996. Ölüm orucunun 68. gününde Tahsin Yılmaz ve Ayşe İdil Erkmen öldüler. Adalet Bakanı Şevket Kazan ölümler için "örgüt infazı" dedi.

 

2000. Kısa adı RTÜK olan Radyo ve Televizyon Üst Kurulu İstanbul'da yayın yapan Özgür Radyo'ya 365 gün kapatma cezası verdi.

 

Aynı gün İtalya'da 32 kent ve kasaba belediyesi çağdaş kentin öldürücü temposuna karşı bir araya gelerek yavaş kent projesini başlattı.

 

 

 

Bugün Doğanlar:

 

1856. İrlanda asıllı gazeteci, müzik eleştirmeni ve oyun yazarı George Bernard Shaw.

 

1928. "2001 Uzay macerası", "Full Metall Jacket" filmlerinin yaratıcısı film yönetmeni Stanley Kubrick.

 

1943. "Rolling Stones" müzik topluluğu kurucularından Mick Jagger.

 

Bugün Ölenler:

 

1952. Arjantin Başkanı Juan Peron'un eşi Eva Peron.

 

1978. Besteci ve orkestra şefi Ferit Alnar. En çok seslendirilen eserleri: "İki Dans", "Violonsel Konçertosu", "Kanun ve Yaylı Sazlar Orkestrası için Konçerto".

 

1986. Oyun yazarı Sadık Şendil. "Yedi Kocalı Hürmüz", Şendil'in eseri.

28 Temmuz Çarşamba

 

1794. Fransız devrimci lider Maximillien Robespiere idam edildi.

 

1914. I. Dünya Savaşı başladı.

 

1929. 48 ülke, savaş esirlerine ilişkin Cenevre Konvansiyonu imzalandı.

 

1950. Türk Barışseverler Cemiyeti'nin Türkiye'nin Kore'ye asker göndermesini protesto amacıyla bildiri dağıtmasına izin verilmedi, bildiriler toplatıldı.

 

1962. Adapazarı'nda 8 bin esnaf belediyeyi protesto etti.

 

1963. Kar nedeniyle, 10 aydır kapalı Beytüşşebap yolu açıldı.

 

1965. Amerika, Vietnam'a 50 bin asker daha gönderdi.

 

1969. Samsun Cezaevi'nde 800'e yakın mahkum ayaklandı. Jandarma ateş açtı: 1 ölü, 9 yaralı.

 

1976. Adana Ceyhan'da bir genci döverek öldüren iki polis tutuklandı.

 

1978. Tarım alanlarının topraksız ve az topraklı köylülere kiralanacağı açıklandı.

 

1979. Milliyetçi İşçi Sendikaları Konfederasyonu (MİSK) yöneticileri silahlı çete kurma iddiasıyla tutuklandı.

 

1983. Cumhuriyet Başsavcılığı Türkiye Huzur Partisi ve Fazilet Partisi'nin kapatılması için Anayasa Mahkemesi'ne başvurdu.

 

1991. Erdal İnönü, yeniden Sosyal Demokrat Halkçı Parti, SHP genel başkan seçildi.

 

1992. Barcelona'da düzenlenen 25. Olimpiyat Oyunları'nda halterci Naim Süleymanoğlu 60 kiloda altın madalya kazandı.

 

1996. yılında bugün Emperyal gazinolarının sahibi Ömer Lütfü Topal öldürüldü.

 

Aynı gün Muğla, Aydın ve Antalya'da çıkan yangınlarda 1300 hektar yeşil alan yandı.

 

1997. Gözaltında öldürülen gazeteci Metin Göktepe davası sanığı 6 polis teslim oldu.

 

2000: İçişleri Bakanlığı'nın hazırladığı yeni "fuhuş tüzüğü tasarısı"na göre seks işçilerinin sigortalı çalıştırılması zorunlu hale getiriliyor.

 

 

 

 

Bugün Doğanlar:

 

1804. Feuerbach, Ludwig (Andreas) . Maddeci insani öğretisiyle Karl Marx ve çağdaşı filozoflar üzerinde bıraktığı derin etkiyle bilinen Alman filozof ve ahlakçı.

 

1887. Fransız sürrealist ressam Marcel Duchamp.

 

1902. Sir Karl Popper. Bilginin zihnin deneyimiyle geliştiği inancına dayanan antideterminist metafizik öğretinin savunucusu.Avusturya kökenli İngiliz filozof.

 

 

Bugün ölenler:

 

1741. İtalyan besteci Antonio Vivaldi.

 

1750. Alman besteci Johann Sebastian Bach.

 

1981. Kemençe virtüözü Ruşen Ferit Kam.

 

1989. Gazeteci, yazar Nimet Arzık.

 

1992. Cumhuriyet döneminin ilk kadın yazarlarından Mebrure Alevol.

29 Temmuz Perşembe

 

1950. Türk Barışseverler Cemiyeti’nin başkanı Behice Boran ve genel sekreteri Adnan Cemgil tutuklandı. Türk Barışseverler Cemiyeti Kore’ye asker gönderilmesini protesto etmişti.

 

1953. Bina yapımını teşvik edecek ve kaçak yapılaşmayı önleyecek kanun Meclis’de kabul edildi.

 

1959. Vatan gazetesi sahibi ve başyazarı Ahmet Emin Yalman , Pulliam davasından 1 yıl 3 ay hapis cezası aldı.

 

1960. Havadis gazetesi sıkıyönetimce tahrikçi ve ayrılıkçı yayın iddiasıyla 10 gün süreyle kapatıldı.

 

1965. Türkiye, Dünya Daktilo Şampiyonası’nda şampiyon oldu.

 

1975. Ankara’nın Cumhuriyet Halk Partili Belediye Başkanı Vedat Dalokay işçi maaşlarını ödeyemediğini ve hükümetin de yardım etmediğini açıkladı. Dalokay, hükümeti protesto için üç günlük açlık grevine başladı.

 

1981. İngiltere'de Galler Prensi Charles, Lady Diana ile evlendi.

 

1986. Türkiye Komünist Partisi davası sonuçlandı; 74 sanık 4 aydan 15 yıla kadar hapis cezaları aldı, 40 sanık beraat etti.

 

1988. Almanya’da bulunan Melike Demirağ ve Şanar Yurdatapan’ın "İstanbul’da Olmak" ve "Anadolu" kasetlerinin Türkiye’de yayınlanması Bakanlar Kurulu'nca yasaklanmıştı. Danıştay’a açılan karşı dava reddedildi.

 

1989. İran devlet başkanlığı seçimlerini Haşimi Rafsancani kazandı.

 

1992. Eski Deniz Kuvvetleri komutanı, emekli Oramiral Kemal Kayacan silahlı saldırıda öldürüldü. Saldırıyı Devrimci-Sol örgütü üstlendi.

 

1999. Amerika Birleşik Devletleri’nde ilk kez bir başkan görev başındayken ceza aldı. Başkan Bill Clinton yalan ifadeden 90 bin dolar ödemeye mahkum edildi.

 

Bugün Doğanlar:

 

1883. İtalyan faşizminin kurucusu Benito Mussolini doğdu.

 

Bugün Ölenler:

 

1951. Galatasay Spor Kulübü kurucularından Ali Sami Yen.

 

1960. Eski başbakanlardan Hasan Saka.

 

1979. Alman asıllı Amerikalı felsefeci Herbert Marcuse.

31 Temmuz Cumartesi

 

1914. Demokratik sosyalizmin kurucularından Jean Jaures öldürüldü.

 

1932. Almanya'da 230 milletvekilliği alan Naziler birinci parti oldu.Sosyal demokratlar 133, komünistler 89 milletvekili çıkardılar.

 

Aynı gün Türkiye Güzeli Keriman Halis Belçika'da Dünya Güzellik Kraliçesi seçildi.

 

1945. "Sosyal demokrat" ve "Günizm" adlı partileri kurmak isteyenlerin başvurusu reddedildi.

 

1949. Veliefendi Hipodromu'nda seyirciler at yarışlarına hile karıştığı iddiasıyla hakem kulesini ve tribünleri yaktı.

 

1952. Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu (TÜRK-İŞ) kuruldu. Türk-İş Türkiye'nin ilk sendikal konfederasyonudur.

 

Üreticiler, ilan edilen üzüm, incir, fındık ve pamuk fiyatlarından memnuniyetleri nedeniyle Başbakan Adnan Menderes'e teşekkür telgrafları çektiler.

 

1959. Türkiye Avrupa Ekonomik Topluluğu'na (AET) üyelik için resmen başvurdu.

 

Kısa adı ETA olan Bask Yurdu ve Özgürlüğü örgütü de aynı gün kuruldu.

 

1962. Paris'te "Türkiye'ye Yardım Kulübü" kuruldu. Dokuz ülkeli konsorsiyum Ortak Pazar ve Avrupa Yatırım Bankası ile işbirliği yapacak.

 

1964. Amerika Birleşik Devletleri uydusu Ranger 7, Ay yüzeyinin yakından çekilmiş fotoğraflarını yolladı.

 

1965. Alpaslan Türkeş Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi genel başkanlığına seçildi. Aynı gün, İngiliz televizyonunda sigara reklamları yasaklandı.

 

1966. Chicago, New York ve Cleveland'da ırkçı gösterilere polis müdahale etti. Sonuç: 6 ölü, 84 yaralı.

 

1969. Türkiye'de bira sanayiinin gelişmesi nedeniyle Emniyet Müdürlüğü birayı alkollü içki saymamaya karar verdi.

 

1971. Amerikalı astronotlar Davit Scott ve James Irvin ay yüzeyinde 4 tekerlekli bir araçla gezdiler. Aynı gün, ekonomik nedenlerle Yeni Gazete ile Yeni İstanbul gazeteleri yayın durdurma kararı aldılar.

 

1972. 154 sanıklı Devrimci Gençlik Dernekleri Federasyonu (Dev-Genç) davası İstanbul Sıkıyönetim Mahkemesi'nde başladı.

 

1980. Türkiye'nin Atina Büyükelçiliği İdari Ataşesi Galip Özmen ile kızı Neslihan Atina'da silahlı saldırı sonucu öldürüldü.

 

1983. Sosyal Demokrasi Partisi'nin (SODEP) veto edilen eski genel başkanı Erdal İnönü SODEP'ten milletvekili adayı olacağını açıkladı.

 

1986. Bazı Sosyal Demokrat Halkçı Partililer hakkında Kürtçe konuştukları gerekçesiyle soruşturma açıldı.

 

1987. Askeri cezaevi ve tutukevlerindeki baskıları protesto için tutuklu ve hükümlülerin açlık grevleri devam ediyor. Tutuklu ve hükümlü aileleri Adalet Bakanlığı önünde oturma eylemi başlattı.

 

1990. Bakkallar ve Bayiler Federasyonu kola boykotundan sonra yabancı içki ve sigara satmama kararı aldı.

 

1986. Gazete promosyonlarına kısıtlama getiren yasa tasarısı Meclis'te kabul edildi.

 

1998. Dünya Gençleri'nin Bergama Buluşması gerçekleşti ; 25 ülkeden yaklaşık 2 bin genç bir araya geldi.

 

2000. Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer , 9 Eylül Üniversitesi Rektörlüğü'ne Emin Atıcı'yı atadı. Atıcı Yüksek Öğrenim Kurulu listesinde üçüncü sıradaydı.

 

 

Bugün Doğanlar:

 

1912. Monetarist ekonominin kurucusu Milton Friedman.

 

Bugün Ölenler:

 

1986. Besteci ve piyanist Franz Lizst.

 

1990. Sinema oyuncusu Hüseyin Peyda.

1 Ağustos Pazar

 

 

1571. Lala Mustafa Paşa Venedik Cumhuriyetine ait Kıbrıs adasını zapt etti.

 

1929. Yunanistan'da genel grev

 

1933. İstanbul Üniversitesi kuruldu.

 

1936. Adolf Hitler Berlin Olimpiyatları'nı açtı.

 

1942. Almanlar Stalingrad'dan Krasnodar'a uzanan demiryolunu kapattılar.

 

1947. İstanbul Türk Musikisi Yüksek Sanatkarlar Cemiyeti kuruldu.

 

1950. Türkiye Kuzey Atlantik Antlaşması Teşkilatı'na (NATO) başvurdu.

 

1951. Yabancı Sermaye Yatırımlarını Teşvik Kanunu çıktı.

 

1957. Kıbrıs Mücadelesi Ulusal Örgütü (EOKA) Kıbrıs Türklerine karşı bir bildiri yayımladı. Bildiri, adanın taksimi durumunda Türk-Yunan savaşı çıkacağını ileri sürdü.

 

1958. Karikatürist Nehar Tüblek, uluslararası "Altın Hurma" ödülünü kazandı.

 

1969. Türkiye İşçi Partisi Genel Başkanı Mehmet Ali Aybar, "Türkiye'de sosyalizm, geniş halk kitlelerinin bilinçlenmesi ve seçim yoluyla iktidara gelmeleri sonucunda kurulacaktır" dedi.

 

Aynı gün, İstanbul'da işçiler Türk Demir Döküm Fabrikasını işgal etti.

 

1971. Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği (TÜSİAD), kuruldu. Derneğin "Türkiye'nin demokratik ve planlı yoldan kalkınması ve Batı uygarlık seviyesine ulaşmaya hizmet amacıyla kurulduğu" açıklandı.

 

Aynı gün Çetin Altan gıyabında 1,5 yıl hapse mahkum oldu.

 

1975. Aralarında Sovyetler Birliği'nin de bulunduğu 35 ülke Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (OSCE) Helsinki Zirvesi'nde, Helsinki Nihai Senedi olarak anılan insan hakları sözleşmesini imzaladı.

 

1980. Siyasi nedenlerle10 ilde 24 kişi öldürüldü.

 

1987. Ayetullah Humeyni'nin çağrısıyla Amerika Birleşik Devletleri'ni protesto eden İranlı hacılarla Arabistan polisi çatıştı, 402 kişi öldü.

 

1989. Açlık grevinin 35. gününde Eskişehir Özel Tip Cezaevi'nden 312 tutuklu ve hükümlü Nazilli ve Aydın cezaevlerine nakledildiler. Nakilde 2 tutuklu öldü, 4 tutuklu yaralandı.

 

Bugün Doğanlar:

 

1744. Jean Baptiste Pierre Antoine de Monet Chevalier de Lamarck. Darwin teorisi tarafından çürütülen, sonradan kazanılmış özelliklerin kuşaktan kuşağa geçemeyeceği düşüncesini biyolojiye yerleştirmesiyle tanınan Lamarkizmin kurucusu Fransız biyolog.

 

1819. Herman Melville. Başyapıtı Moby Dick (1851) ile ünlü, deniz romanlarıyla tanınan Amerikalı kısa öykü yazarı.

Bugün Ölenler:

 

1982. Gazeteci yazar Kemal Zeki Gençosman.

2 Ağustos Pazartesi

 

1491. 509 yıl önce Museviler din değiştirmedikleri için İspanya'yı terke zorlandılar. Musevilerin büyük bir kısmı Kemal Reis'in kadırgaları ile İstanbul'a geldiler ve Osmanlı topraklarına kabul edildiler.

 

1865. Lewis Carroll'un yazdığı Alice Harikalar Diyarı'nda ilk kez basıldı.

 

1926. Bozkurt gemisi ile Fransız Lotus gemisi Ege Denizi açıklarında çarpıştı; Bozkurt gemisi battı, 8 kişi öldü.

 

1937. İzmir'de bir petrol deposunda yangın: 17 işçi yandı.

 

1939. Adalet Bakanlığı halk önünde idam yapılmayacağına dair bir genelge yayımladı.

 

1944. Meclis Almanya ile siyasi ve iktisadi ilişkileri kesti.

 

1955. Zonguldak'ta sel: 3 ölü, 560 ev ve dükkan sular altında.

 

1961. Cumhuriyet Halk Partisi Gençlik Kolları 1. Kurultay'ı toplandı. Türkiye'nin ilk siyasi gençlik kurultayı.

 

1967. Anayasa Mahkemesi Çetin Altan'ın dokunulmazlığını kaldırma kararını iptal etti.

 

1969. Cumhuriyet Halk Partisi Genel Sekreteri Bülent Ecevit, "İlericilik-gericilik tartışması dinsel değil, ekonomik bir çekişmedir" dedi.

 

1975. İstanbul Taksim'deki Sheraton Oteli açıldı. Açılışı Başbakan Süleyman Demirel yaptı.

 

1979. Renault ve Tofaş fabrikalarında parça yokluğundan üretim durdu. Aynı gün Devrimci İşçi Sendikaları Genel Başkanı Fehmi Işıklar Diyarbakır'da tutuklandı.

 

1980. İtalya'da Bologna istasyonunda bomba patladı; 84 kişi öldü. Eylemi sağcı Devrim Birlikleri örgütü üstlendi.

 

1987. Türkiye'de kan kanserli bir hastaya ilk kemik iliği nakli yapıldı.

 

1990. Irak Kuveyt'i işgal etti.

 

1997. Cizre'de, bir düğünde bir korucunun el bombası patlayınca diğer korucular sağa sola ateş ettiler: 9 ölü, 57 yaralı. Yetkililer olayın kaza değil, kişisel öç amaçlı olduğunu açıkladı.

 

 

Bugün doğanlar:

 

1924. Siyah Amerikalı yazar James Baldwin.

 

1932. "Arabistanlı Lawrance" filmiyle üne kavuşan İrlandalı aktör Peter O'toole.

 

 

Bugün ölenler:

 

1921. Dünyaca ünlü tenor Enrico Caruso.

 

1930. Tiyatrocu, komedyen Ahmet Fehim Efendi.

 

1976. "Metropolis" filminin yaratıcısı Alman yönetmen Fritz Lang.

 

1999. Eski Hva Kuvvetleri Komutanı ve İçişleri Bakanı İrfan Özaydınlı.

3 Ağustos Salı

 

201. Cannae savaşında Annibal büyük Roma ordusunu yendi.

 

1492. Cenovalı Kristof Kolomb, İspanya'dan 3 gemi ile yola çıktı. 63 gün sonra, 12 Ekim günü Hindistan'a vardığını zannederek Amerika Kıtası'na ayak bastı.

 

1878. La Scala Opera binası Milano'da açıldı.

 

1924. Üzerinde "Türkiye Cumhuriyeti" yazılı madeni 10 kuruşluk paralar tedavüle çıktı.

 

1936. Siyah atlet Jese Owens üç gün içinde Berlin olimpiyatlarında 4 dalda altın madalya kazanarak Hitler'in ari ırk teorisine büyük bir darbe vurdu.

 

1948. Serbest Güreş Milli Takımı Londra Olimpiyatları'nda birinci oldu.

 

1949. Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi Çin Halk Cumhuriyeti'nin Birleşmiş Milletlere girme isteğini reddetti.

 

1950. İstanbul Radyosu' klasik Türk müziği yayın oranı yüzde 39'dan yüzde 46'ya çıkartıldı.

 

1955. Samuel Beckett'in oyunu "Godot'yu Beklerken" ilk kez Londra'da sahnelendi.

 

1960. 235 general ve amiral emekliye sevk edildi. Emekliye sevk edilenler arasında Genelkurmay başkanı Ragıp Gümüşpala da vardı. Aynı gün Genelkurmay başkanlığına Cevdet Sunay getirildi.

 

1966. Çorum Belediye Başkanını protesto etmek için çıplak ayakla yürüyen işçiler Ankara'ya ulaştı.

 

1968. İstanbul'da "Komünizmle Savaş" mitingi yapıldı.

 

1971. Yargıtay, Türkiye Halk Kurtuluş Ordusu, THKO üyesi Ömer Ayna'nın 36 yıllık mahkumiyetini bozdu.

 

1972. Yazar Sevgi Soysal orduya hakaret suçundan 10 ay ağır hapse mahkum oldu.

 

1979. Savcı Doğan Öz'ü öldürmekten yargılanan ülkücü İbrahim Çiftçi idama mahkum edildi.

 

1990. Harb-İş Sendikası üyesi 4 bin işçi 26 Amerikan işyerinde greve başladı.

 

1995. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği, TOBB'un hazırlattığı "Doğu Raporu" açıklandı. Raporu, TOBB başkanlık Danışmanı Prof. Dr. Doğu Ergil hazırlamıştı.

 

1996. 1922'de Tacikistan'da çarpışırken ölen Enver Paşa'nın naşı İstanbul'a getirildi.

 

1999. PKK lideri Abdullah Öcalan, dağdaki militanlara silahlı mücadeleye son verme, barış için çalışma çağrısı yaptı.

 

Bugün Doğanlar:

 

1924."Exodus", "Topaz", "7. Mahkeme" gibi kitaplarıyla ünlü Amerikalı yazar Leon Uris ..

 

Bugün Ölenler:

 

1924. "Karanlığın Yüreği", "Lord Jim" gibi kitaplarıyla tanınan Polonya doğumlu yazar Joseph Conrad.

 

1977. Kıbrıs Cumhurbaşkanı Başpiskopos Makarios.

5 Ağustos Perşembe

 

1912. Padişah Sultan Reşat Meclis'i Mebusan'ı feshetti ve 14 Mayıs 1914'e kadar kadar Osmanlı Meclisi toplanamadı.

 

1914. Amerikalı Mary Pheps Jacob, sutyen patenti aldı. İlk sutyen pembe bir kurdeleyle birbirine bağlanmış bir çift mendilden oluşuyordu.

 

İlk elektrikli trafik lambası, aynı gün, Amerika'da Cleveland'da Euclid Caddesi'nde kullanıldı.

 

1921. Gazi Mustafa Kemal, Türk Orduları Başkomutanlığı'na seçildi.

 

1925. Mustafa Kemal ile Latife Hanım boşandı.

 

1927. New York'ta Sacco-Vanzettti'nin ölüm cezasına çarptırılmalarına karşı gösteriler yapıldı. İtalyan asıllı Amerikalı anarşistler Nicola Sacco ve Bartolomeo Vanzetti işlemedikleri soygun ve cinayet suçlarından 1921'de ölüme mahkum edilmişlerdi.

 

1944. Nazilerden kaçan Yahudileri taşıyan Mefkure gemisi 383 yolcuyla 3 Ağustos günü Romanya Köstence Limanı'ndan ayrıldı. Kurtulanların anlatımına göre; 5 Ağustos gecesi bir denizaltı ateşe başladı. Kaybolan ya da ölenlerin sayısı 372 idi. Bir Sovyet denizaltısının ateş açmış olabileceği ihtimali üzerinde duruluyor.

 

1959. Kütahya Cezaevi'nde 5 Ağustos 1959'da isyan çıktı. Polisler gaz bombası atarak isyanı bastırdı.

 

1962. Nelson Mandela tutuklandı.

 

1968. Bolu Çimento Fabrikası kuruldu.

 

1969. İstanbul Silahtarağa Demirdöküm Fabrikası'nda işçiler 5 Ağustos 1969'da fabrikayı işgal ettiler. Polis müdahale etti; 64 polis ve 14 işçi yaralandı.

 

1971. Türkiye, Çin Halk Cumhuriyeti'ni resmen tanıdı.

 

Aynı gün yazar Sevgi Soysal tutuklandı.

 

1978. Tüm Öğretmenler Birleşme ve Dayanışma Derneği, TÖB-DER, 5 yılda dernek üyesi 37 öğretmenin öldürüldüğünü açıkladı.

 

1995. Türk-İş Ankara'da "Emeğe Saygı" mitingi düzenledi. Mitinge 100 bine yakın işçi katıldı.

 

Aynı gün II. Akkuyu Nükleer Karşıtı Şenliği yapıldı.

 

 

 

Bugün Doğanlar:

 

1400. Matbaanın mucidi Jean Gütenberg, Almanya'da.

 

1850. Fransız yazar Guy de Maupassant. Dünya kısa öykü edebiyatının en önemli yazarlarında bir olan Maupassant'ın unutulmaz öyküleri arasında "Ayışığı", "Kartopu", "Cinnet" ilk akla gelenler.

 

1906. "Malta Şahini", "Afrika Kraliçesi", "Uygunsuzlar" gibi filmlerin yaratıcısı, Oscar ödüllü Amerikan film yönetmeni John Huston.

 

1930. Ayda ilk yürüyen Amerikalı astronot Neil Armstrong.

 

 

Bugün Ölenler:

 

1895. Karl Marx ile birlikte modern sosyalist teoriyi kuran Friedrich Engels. Almanya'da bir fabrikatörün oğlu olarak dünyaya gelen Engels kırk yıl boyunca uluslararası işçi hareketinin teorik ve siyasal önderliğini yürüttü. "Anti -Dühring" , "Doğanın Diyalektiği" ile "Aile'nin, Özel Mülkiyetin ve Devletin Kökeni" adlı eserleri en bilinen yapıtlarıdır.

 

1962. Amerikalı sinema oyuncusu Marilyn Monreo.

 

1984. İngiliz sinema ve tiyatro oyuncusu Richard Burton.

 

1970. Tiyatro sanatçısı ve gazeteci Sermet Çağan.

 

1993. Ressam Sabri Berkel.

6 Ağustos Cuma

 

1915. İngiliz, Avustralya ve Yeni Zelanda askerleri Çanakkale'nin Anafartalar bölgesinde karaya çıktılar.

 

1923. Türkiye ile Amerika arasında Lozan'da "Suçluların İadesi Antlaşması" imzalandı.

 

1924. Lozan Antlaşması yürürlüğe girdi.

 

1932. İlk Venedik Film Festivali başladı.

 

1945. ABD İlk atom bombasını Japonya'nın Hiroşima kentine attı. 80 bine yakın insan öldü. Bütün kent yok oldu. Zamanla radyoaktivitenin yol açtığı kanserler de dahil ölü sayısı 200 binin üstüne çıktı.

 

1962. Jamaika 307 yıl İngiliz egemenliğinde yaşadıktan sonra bağımsızlığını kazandı.

 

1963. Dönemin Bayındırlık Bakanı İlyas Seçkin, "İstanbul'a köprüden önce Metro yapmak gerekir" dedi.

 

1971. Doların karaborsa fiyatı ilk kez resmi kurun altına düştü.

 

1975. İstanbul Alibeyköy'deki Sungurlar Fabrikası'nda işçiler direnişe geçti.

 

1984. Türkiye- Irak ikinci boru hattı kurulması anlaşması imzalandı.

 

1991. Sırp ve Hırvat liderler koşulsuz ateşkes anlaşmasına vardılar.

 

1996. Çeçen direnişçiler başkent Grozni'yi ele geçirdiler.

 

 

Bugün Doğanlar:

 

1881. Penisilini bulan İskoç bakteriyolog Alexander Fleming.

 

 

Bugün ölenler:

 

1982. Eski bakanlardan Samet Ağaoğlu, tarihçi Feridun Fazıl Tülbentçi ve gazeteci Faruk Gürtunca.

 

1991. Eğitimci yazar Kemal Demiray.

 

1997. İstanbul Menkul Kıymetler Borsası Başkanı Tuncay Artun.

7 Ağustos Cumartesi

 

1871. Paris Komünü sonrası Komüncülerin yargılandığı ilk dava başladı. Yargılanmayı bekleyen 36 bin politik tutuklu vardı.

 

1942. Amerika Birleşik Devletleri Guadalcanal Adasına çıktı.

 

1944. 39 il merkezinde geceleri karartma başladı ve gece sokağa çıkma yasağı getirildi.

 

Aynı gün, Müdafaa Mükellefiyeti Kanunu'nda değişiklik yapıldı ; 16-60 yaş arasındaki erkeklerle 20-45 yaş arasındaki kadınlara hizmet yükümlülüğü getirildi, seferberlik halinde tüm ulaştırma araçlarına el konulacak.

 

1953. Türkiye ve İngiltere arasında imzalanan anlaşmaya göre; Türkiye, İngiltere'ye olan 240 milyon lira kredi borcunu ödemeyecek.

 

1954. Millet gazetesi sahibi Fuat Arna, bir yazısında Başbakan Adnan Menderes'e hakaret ettiği gerekçesiyle tutuklandı.

 

1960. Küba lideri Fidel Castro Amerika'nın ekonomik saldırganlığına misilleme yaptı; Küba'daki Amerikan mallarını kamulaştırdı.

 

1964. Vietnamlıların "Amerikan Savaşı" dediği Vietnam savaşı başladı. Amerika Birleşik Devletleri Kongresi Başkan'a Vietnam'a asker yollama yetkisi verdi. ABD Kuzey Vietnam'a karşı eyleme geçti. Başkan Lyndon Johnson Kuzey Vietnam'da komünist rejime karşı bütün önlemlerin alınacağını söyledi.

 

1973. Ereğli Demir ve Çelik Fabrikası'nda hem grev, hem de lokavt ilan edildi.

 

1982. İki ASALA militanı Ankara Esenboğa Havalimanı'na silahlı baskın düzenledi: 8 ölü, 72 yaralı. Militanlardan biri öldü, diğeri yaralı yakalandı.

 

1985. Kadıköy Devrimci- Yol davası sonuçlandı. 11 sanık 2 yıl ile 7,5 yıl arasında hapis cezaları aldı, 21 kişi beraat etti.

 

1989. Milli Piyango İdaresi "Kazı Kazan" oyununu piyasaya çıkardı.

 

1990. Türkiye Kerkük-Yumurtalık petrol boru hattını kapattı.

 

1991. 95 aydın Kürt sorununa ilişkin "Milliyetçiliğin Doğrusu Yoktur" metnini yayınladı.

 

1993. Başbakan Tansu Çiller greve giden 400 bin işçiye karşı çıktı. Çiller, "Halkın parasını işçiye vermem" dedi.

 

1997. İstanbul Ümraniye E Tipi Cezaevi'nden 5 sol görüşlü mahkum firar etti.

 

1999. İki yıl önce bugün, TÜRK-İŞ Genel Sekreteri ve Genel Maden -İş Genel Başkanı Şemsi Denizer silahlı saldırı sonucu öldü.

 

 

 

 

Bugün Doğanlar:

 

1813. Paulina Kellogg Wright Davis. Kadınların oy hakkı mücadelesinin ilk öncülerinden olan Amerikalı reformcu ve feminist Davis ilk kadın hakları dergilerinden birinin de yayımcısıydı.

 

1876. Hollandalı casus Mata Hari.

 

1904. Filistin'deki barış çalışmalarıyla 1950'de Nobel Barış ödülü alan Birleşimiş Milletler Genel sekreteri Amerikalı siyah diplomat Ralph Bunche 1904'de bugün doğdu.

 

1932. Abebe Bikila. Roma'daki 1960 Olimpiyat Oyunlarında çıplak ayakla koşarak altın madalya kazanan ve gayri resmi maraton dünya rekorunun da sahibi olan Bikila 1964 Tokyo Olimpiyatlarında da kendi rekorunu kırarak birinci olmuştu. Bikila iki olimpiyatta maratonu kazanan tek atlet.

 

Bugün Ölenler:

 

1900. Alman sosyal demokrasisinin kurucularından Wilhelm Liebknecht .

 

1941. Hintli şair Rabindranath Tagore.

 

1957. Amerikalı komedyen Oliver Hardy.

 

1962. Besteci Neveser Kökteş

 

1984. Fotoğraf sanatçısı Baha Gelenbevi.

12 Ağustos Perşembe

 

1908. Ford marka ilk araba üretildi.

 

1910. İstanbul Moda'da ilk tenis kortu açıldı.

 

1927.Bolivya'da 80 bin yerli hükümete başkaldırdı.

 

1930. Serbest Cumhuriyet Fırkası kuruldu. Fethi Okyar başkanlığa getirildi.

 

1944. Tan gazetesi kapatıldı.

 

1954. Birleşmiş Milletler askerleri Kore'den çekilmeye başladı.

 

1960. İlk Amerikan haberleşme uydusu Echo1 fırlatıldı.

 

1961. Cumhuriyet Halk Partisi Genel Sekreteri İsmail Rüştü Aksal "Parti kapatılmasına karşıyız" dedi.

 

1964. Türkiye Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi çağrısı üzerine Kıbrıs üzerindeki jet uçuşlarına son verdi. Konsey, adada iki toplum arasında, Barış Gücü'nün tampon bölge oluşturmasını kararlaştırdı.

 

Aynı gün Good Year Lastik Fabrikası'nda işçiler greve gittiler.

 

1969. Ereğli Demir-Çelik İşletmeleri'nde 4 bin 400 işçi greve gitti.

 

1979. Bingöl'de Milliyetçi Hareket Partili (MHP)'li Belediye Başkanı Hasan Tekin ve kardeşi öldürüldü.

 

1988. Türk Tabipler Birliği Merkez Konseyi, kanserli hastalar üzerinde zakkum deneyine katılacak doktorlar hakkında soruşturma açılacağını açıkladı.

 

1989. 12 Ağustos 1989'da cezaevlerindeki açlık grevinin 45. gününde 4 hükümlü hastaneye kaldırıldı.

 

1990. Meclisin yaptığı gizli oturumda olası bir savaş durumunda hükümete müdahale izni verildi.

 

İstanbul, Ankara, Adana, İzmir ve Trabzon'da 43 bin belediye işçisinin 30 Ağustos 1990'da başlattığı grev, "halk sağlığı için tehlike oluşturduğu" gerekçesiyle 60 gün ertelendi.

 

1996. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel, basında promosyonu sınırlayan yasayı veto etti.

 

Aynı gün Türkiye ile İran arasında 2 trilyon tutarında doğalgaz anlaşması imzalandı.

 

 

Bugün Doğanlar:

 

1881. "On emir", "Samson ve Dalila" gibi büyük yapımlara imza atan Amerikalı sinemacı Cecil B. De Mille.

 

1924. 10 yıl Pakistan'ı askeri diktatörlükle yönettikten sonra 1988'de uçak kazasında ölen General Ziya-ül Hak.

 

 

Bugün Ölenler:

 

1955. Alman yazar Thomas Mann.

 

1964. James Bond'un yaratıcısı İngiliz yazar Ian Fleming.

 

1977. Araştırmacı yazar Kerim Sadi.

 

1982. Amerikalı aktör Henry Fonda.

 

1999. Yazar, şair, ressam Abbas Sayar ve şair, çevirmen Can Yücel .

 

2000. Tiyatro sanatçısı Güzin Özipek.

13 Ağustos Cuma

 

1917. İspanya'da genel grev.

 

1923. Mustafa Kemal Paşa yeniden Meclis başkanı

 

1951. Çankırı'da deprem. 56 kişi öldü, 500'e yakın ev yıkıldı.

 

1961. Hafta sonu gece yarısı Berlin Duvarı yükselmeye başladı. Berlin'in Sovyet işgal bölgesi olan doğusu, Soğuk Savaş'ın simgesi olan duvarla Amerikan işgal bölgesi batı Berlin'den fiziksel olarak da ayrıldı.

 

1964. Hükümet, Atina'nın Kıbrıs politikasını değiştirmemesi halinde, Yunan uyruklu tüm Rumları sınır dışı etme kararı aldı.

 

1966. Mao Zedong Çin'de Kültür Devrimi'ni ilan etti.

 

1969. Ereğli Demir-Çelik İşletmeleri işçilerinin 12 Ağustos 1969'da başlayan grevini Bakanlar Kurulu bir gün sonra 30 gün erteledi.

 

1976. Shell şirketine Ege Denizi'nde petrol arama ruhsatı verildi.

 

1979. Zonguldak maden ocaklarında grizu patladı, 6 işçi öldü.

 

1982. Etlik Piyangotepe katliamından hükümlü sağ görüşlü Ali Bülent Orkan ve kardeşini öldürmekten hükümlü Veli Acar idam edildi.

 

1984. Yurtdışından Türkiye'ye dönüş yapan işçi çocuklarına "uyum dersleri" verilmeye başladı.

 

1985. Köy muhtarlarından, yurttaşların "siyasi temayülü" ve "ideolojik durumu"nu belirtecek belgeler istendi. Belgeler Jandarma karakollarına teslim edilecek.

 

1986. Başbakan Turgut Özal, "12 Eylül olmasaydı iktidara gelemezdik" dedi.

 

1992. Polis operasyonlarında 5 Devrimci- Sol militanı öldü..

 

1993. Polis, İstanbul Perpa Ticaret Merkezi'ne operasyon düzenledi. Devrimci-Sol örgütü üyesi oldukları öne sürülen 1'i kadın 5 kişi öldü.

 

1997. Basında sorumlu müdürlerin dava ve cezalarını şartlı erteleyen düzenleme yasalaştı.

 

1999. Emek Platformu'nun tahkim ve geç emekliliği protesto amaçlı bir günlük iş bırakma eylemi, hayatı önemli ölçüde durdurdu. Ne var ki, emeklilik yaşını kadınlarda 58, erkeklerde 60'a çıkaran düzenlemeyle uluslararası tahkim yolunu açan Anayasa değişikliği Meclis'te kabul edildi.

 

 

Bugün Doğanlar:

 

1871. 1918-1919 Alman Devrimi'nin önderlerinden Karl Liebknecht. Karl, Alman sosyal demokrasisinin kurucularından Wilhelm Liebknecht'in oğluydu.

 

1899. "Rebecca", "Kuşlar", "Sapık" filmleriyle ünlü Oscar ödüllü İngiliz yönetmen Alfred Hitchcock.

 

1913. Kıbrıs'ın ilk cumhurbaşkanı Başpiskopos Makarios II.

 

1927. Küba lideri Fidel Castro.

 

Bugün Ölenler:

 

1910. Modern hemşireliğin kurucusu Florance Nightingale.

 

1913. Alman sosyal demokrasisinin önderlerinden August Bebel.

 

1950. Darülbedayi'nin en eski kadın oyuncularından Kınar Hanım (Dağ).

14 Ağustos Cumartesi

 

1923. Rauf Bey (Orbay) başbakanlıktan ayrılınca; Meclis, Fethi Bey'in (Okyar) başbakanlığında yeni bakanlar kurulunu belirledi.

 

1934. İzmit Birinci Kağıt ve Karton Fabrikası'yla Paşabahçe Şişe ve Cam Fabrikası'nın temeli törenle açıldı.

 

1937. Japon bombardımanları sonucunda Şanghay'da yüzlerce insan öldü.

 

1945. Japonya'nın müttefiklere kayıtsız şartsız teslim olmasıyla 2. Dünya Savaşı sona erdi.

 

1949. Yunanistan'da General Markos yönetimindeki komünist ayaklanma Vitsi Dağı'nda yenilgiye uğratıldı.

 

Aynı gün, Almanya Federal Cumhuriyeti'nde yapılan seçimleri Hıristiyan Demokratlar kazandı; Konrad Adenauer şansölye oldu.

 

1953. Millet gazetesi yazı işleri müdürü Hüsnü Söylemezoğlu tutuklandı.

 

Aynı gün, Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği hidrojen bombası yaptığını ilan etti.

 

1962. 9 Amerikalı Ağrı Dağı'nda Nuh'un Gemisi'ni aramaya başladı.

 

1969. Öğrenciler, 14 Ağustos 1969'da Ankara İktisadi ve Ticari Bilimler Akademisi'ni işgal etti.

 

1971. İdam istemiyle yargılanan eski Milli Birlik Komitesi üyesi İrfan Solmazer tahliye edildi.

 

1972. Sosyoloji asistanı Dr. İsmail Beşikçi 14 Ağustos 1972'de 13 yıl hapse mahkum oldu.

 

Türkiye, İngiltere ve Yunanistan Cenevre'de Kıbrıs'la ilgili toplanmıştı. Cenevre Konferansı görüşmeleri çıkmaza girince, Türkiye 14 Ağustos 1974'de Kıbrıs'ta ikinci bir askeri harekat başlattı.

 

1979. Senaryosu'nu Yılmaz Güney'in cezaevinde yazdığı ve Zeki Ökten'in yönettiği "Sürü" adlı film Locarno Film Şenliği'nde 4 ödül aldı.

 

1982. Yüksek Hakem Kurulu (YHK) 6 aya mahkum olan işçinin işten çıkarılabileceğini kararlaştırdı.

 

1985. Başbakan Turgut Özal Yüce Divan'da tanıklık yaptı. Özal, eski Devlet Bakanı İsmail Özdağlar'ın rüşvet aldığını kendisine itiraf ettiğini söyledi.

 

Aynı gün pişmanlık yasası ilk kez uygulandı. 4'ü müebbet, biri 24 yıl hapse mahkum 5 itirafçı serbest bırakıldı.

 

1986. Edip Servet Demirci, "Sosyal Demokrat Halkçı Parti (SHP) Genel Merkezi'nde Kürtçe konuşulduğu" iddiasıyla ilgili olarak gözaltına alındı.

 

1987. Bitlis, Muş, Adıyaman illeri de Olağanüstü Hal Bölge Valiliği'ne bağlandı.

 

1988. Özel araçlarda ad, soyadı ve ünvan yazılı plaka uygulaması başladı.

 

2000. Rus Nükleer Denizaltı'sı Kursk, 107 mürettebatıyla deniz dibine oturdu.

 

 

 

Bugün Doğanlar:

 

1945. Alman film yönetmeni Wim Wenders.

 

1959. Magic Johnson. Los Angeles Lakers'ın NBA'de beş kez şampiyonluğu kazanmasında büyük pay sahibi olan ABD'li basketbol oyuncusu.

 

 

Bugün Ölenler:

 

1950. Kanto sanatçısı Kınar Sıvacıyan.

 

1956. Alman oyun yazarı Bertolt Brecht.

 

1974. edebiyat araştırmacısı ve tarihçisi Nihad Sami Banarlı.

 

1985. Ressam Nazlı Ecevit, başbakan Bülent Ecevit'in annesi.

20 Ağustos Cuma

 

1921. Uluslararası Atletizm Federasyonu kuruldu. Önceki tüm en iyi dereceler dünya rekoru olarak tescil edildi.

 

1928. Yunanistan'da genel seçimlerinde 250 sandalyenin 228'ini elde eden Eleftheiros Venizelos kazandı.

 

1940. Sovyet devriminin önderlerinden Leon Troçki, sürgünde yaşadığı Meksika'da Stalin'in bir ajanı tarafından öldürüldü.

 

1954. Zonguldak Kozlu'da grizu patlaması. 9 işçi öldü, 36 işçi yaralandı.

 

1959. Bağdat Paktı Konseyi'nin adı değişti. Paktın yeni adı Merkezi Antlaşma Teşkilatı yani CENTO oldu.

 

1962. Doğu Berlinli bir genç Berlin Duvarı'nı geçmek isterken öldürüldü. 5 bin Batı Berlinli eylem yaparak olayı protesto etti.

 

1968. Sovyet Birlikleri Çekoslovakya'yı işgal etti.

 

1969. Adalet Partisi Necmettin Erbakan'ın adaylık başvurusunu reddetti. Erbakan, "Vahim sonuçlardan mesul değiliz" dedi.

 

1977. Voyager 2, Jüpiter, Satürn ve Neptün'ü incelemek için uzayda yola çıktı.

 

1979. Ankara Bahçelievler'de Türkiye İşçi Partisi üyesi 7 genç, Latif Can, Faruk Ersan, Efraim Ezgin, Salih Gevenci, Hürcan Gürses, Osman Nuri Uzunlar ve Serdar Alten'in öldürülmelerinden sanık 8 ülkücünün yargılanmasına 20 Ağustos 1979'da başlandı.

 

1981. Sol görüşlü Mustafa Özenç ve sağ görüşlü İsmet Şahin idam edildi.

 

1982. 2 ay 27 günlük kesinleşmiş cezası ertelenmeyen Bülent Ecevit Ankara Merkez Kapalı Cezaevi'ne konuldu.

 

1987. Yüksek Seçim Kurulu radyo ve televizyonda siyasi partiler adına konuşacak kişilerin parti üyesi olmasına karar verdi. Bu karar sonucu Süleyman Demirel, Bülent Ecevit ve öteki yasaklı lider radyo ve televizyonda konuşamayacak.

 

1988. Cezaevlerinde tek tip elbise uygulaması yine gündemde. Bursa Cezaevi'ndeki sol ve sağ görüşlü hükümlüler tek tipte ısrar edilirse ölüm orucuna başlayacaklarını açıkladılar.

 

1991. Estonya Sovyetler Birliği'nden bağımsızlığını ilan etti.

 

1996. Halkın Demokrasi Partisi (HADEP) Kongresi'nde Türk bayrağını indirdiği iddia edilen Faysal Koçar Buluttekin yakalandı.

 

 

 

Bugün Doğanlar:

 

1625. Thomas Corneille. Büyük Fransız klasik oyun yazarı Pierre Corneille'in kardeşi olan şair eserleriyle Fransız Klaisk tiyatrosunun kişiliğini edinmesine katkıda bulunmuştur.

 

1873. Eliel (Gottlieb) Saarinen. Modern ABD mimarlığının gelişimine özellikle gökdelen ve kilise mimarisine yaptığı katkılarla tanınan Finlandiya kökenli mimarın oğlu Eeero da büyük ABD'li mimarlar arasında yerini aldı.

 

1908. Kingsley Davis. Nüfus patlaması ve sıfır nüfus artışı terimlerini ortaya atan Amerikalı toplum ve nüfus bilimci.

 

1910. Eero Saarinen. Finlandiya doğumlu Saarinen 1950'lerin Amerikan mimari tasarımına buluş ve deneyimi getiren öncüler arasındaydı.

 

 

Bugün Ölenler:

 

1976. Gazeteci, yazar Mustafa Baydar.

 

1979. Şair Ömer Faruk Toprak.

 

1990. Hafif müzik sanatçısı Ayla Dikmen.

 

1991. Cumhuriyet gazetesi başyazarı Nadir Nadi.

23 Ağustos Pazartesi

 

1305. "Cesuryürek" filmine konu olan İskoç yurtsever Sir William Wallace Londra'da işkenceyle öldürüldü.

 

1888. İspanya Sosyalist Partisi kuruldu.

 

1923. Lozan Antlaşması Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde onaylandı.

 

1927. İtalya doğumlu iki Amerikalı anarşist Nicolo Sacco ve Bartolomeo Vanzetti asılsız bir soygun suçlamasıyla yargılanıp, tüm dünyanın itirazlarına karşın elektrikli sandalyede idam edildiler. Öldürülmelerinden 50 yıl sonra itibarları iade edildi.

 

1933. Açlık grevi yapan Mahatma Gandhi 40 kiloya düştü. Bu nedenle hapishaneden çıkarıldı.

 

1934. Fahrettin Paşa (Altay) başkanlığında bir heyet Kızıl Ordu'nun manevralarını izlemek üzere Sovyetler Birliği'ne gittiler.

 

1939. Almanya ile Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği arasında kısa sürecek bir Saldırmazlık Paktı imzalandı. Anlaşma Hitler'in Polonya'ya saldırısını kolaylaştırdı.

 

1948. Köylülere okul yapımında 20 gün çalışma zorunluluğu getirildi.

 

1951. İzmir Fuarı'nda komünizm propagandası yapıldığı gerekçesiyle Çekoslovak Pavyonu kapatıldı.

 

1958. İstanbul son elli yılın en sıcak gününü yaşadı; sıcaklık gölgede 41 derece oldu.

 

1969. Pir Sultan oyununun Tunceli'de yasaklanması üzerine olaylar çıktı; 1 kişi öldü.

 

1975. Ankara'da bağımsızlık mitinginden sonra dağılan insanların üzerine sağcılar ateş açtı.

 

1979. Ankara Sıkıyönetim Komutanlığı Tüm Sağlık Personeli Derneği'ni kapattı.

 

1982. Hıristiyan milislerin lideri Beşir Cemayel Lübnan devlet başkanı seçildi.

 

1987. Dönemin Milli Savunma Bakanı Zeki Yavuztürk "Eski siyasetçiler terör suçlusudur" dedi.

 

1993. Akdeniz Oyunları'nda Türkiye Serbest Güreş Milli Takımı 7 altın, 1 gümüş, 1 bronz madalya kazandı.

 

Aynı gün Özgür Gündem gazetesi çalışanları, gazetelerinin kapatılması ve muhabirlerine yönelik saldırıları protesto etmek için süresiz açlık grevine başladı.

 

 

Bugün Doğanlar:

 

1898. Yazar Nurullah Ataç.

 

Bugün Ölenler:

 

1926. İtalyan asıllı Amerikalı film yıldızı Rudoph Valentino.

 

1975. Emekli Genel Kurmay Başkanı Faruk Gürler.

 

1989. Gazeteci yazar Afif Yesari.

24 Ağustos Salı

 

1572. Catherine de Medici ve Katolik Fransız Mahkemesi emriyle binlerce Protestan Paris'te katledildi. Kıyım tarihe St. Bartholomew katliamı olarak geçti.

 

1925. Mustafa Kemal Paşa, "Bir Türk dünyaya bedeldir" dedi.

 

1930. Sovyetler Birliği ile Fransa saldırmazlık paktı imzalandı.

 

1954. Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Dwight Eisenhower Komünist Parti'yi yasadışı ilan etti.

 

1958. Bursa'da yangın. Kapalıçarşı'da 1130 işyeri yandı.

 

1961. Devlet Başkanı ve Başbakan Cemal Gürsel "İslam dini Arap dilinin esaretinden kurtulmalı" dedi.

 

1963. Toplu İş Sözleşmesi Grev ve Lokavt Kanunu yürürlüğe girdi.

 

1964. Türkiye'de yaşayan 12 bin Yunan uyrukludan 6 bininin Türkiye'den ayrıldığı açıklandı.

 

1969. Metin Oktay jübile maçıyla futbolu bıraktı. Maçta, Galatasaray ile Fenerbahçe 1-1 berabere kaldı.

 

1975. İstanbul Alibeyköy'deki Sungurlar Fabrikası'nda işçiler 6 Ağustos 1975'de direnişe geçmişlerdi. Jandarma direnen 400 işçiye müdahale etti ve fabrikadan çıkardı.

 

1981. İngiltere'de yayımlanan Euromoney dergisi Başbakan Yardımcısı Turgut Özal'ı "Yılın Ekonomi Bakanı" seçti.

 

1983. Doğru Yol Partisi, DYP, ve Sosyal Demokrasi Partisi, SODEP Milli Güvenlik Konseyi vetoları nedeniyle gerekli işlemleri tamamlayamadı. 6 Kasımda yapılacak seçimlere katılamıyor.

 

1984. İnsan Hakları Derneği (İHD) İstanbul Şubesi Başkanı Emil Galip Sandalcı "Tek tip elbise sorunu, göreceli bir sükuna kavuşmuş olan cezaevlerini yeniden karıştıracak bir provokasyon niteliğindedir" dedi.

 

1992. Talim Terbiye Kurulu okullara girmesi sakıncalı kitapları açıkladı; Yaşar Kemal, Kemal Tahir, Orhan Kemal, Halikarnas Balıkçısı, Haldun Taner, Gorki, Balzac, Hemingway ve Steinbeck gibi yazarların yapıtları okullara giremeyecek.

 

1993. Derya Büyükuncu, 200 metre kelebekte Akdeniz Şampiyonu oldu.

 

1995. Olağanüstü Hal Bölge Valiliği, 15 Ağustos 1984'den 23 Ağustos 1995'e kadar 10.020 PKK militanının öldürüldüğünü, 3467 PKK militanının yakalandığını açıkladı.

 

Aynı gün "Bosna İçin İnsanlık Girişimi" adıyla 74 aydın, sanatçı, gazeteci Saraybosna'ya gitti.

 

1996. Diyarbakır'da yayın yapan Can TV'yi güvenlik kuvvetleri bastı. Polisler "Kürt Sorunu" konulu canlı yayına katılan 4 kişi ile sunucuyu gözaltına aldılar.

 

Galatasaray Real Madrid'i 2-1 yenerek Süper Kupa'yı kazandı.

 

 

 

Bugün Doğanlar:

 

1899. Arjantinli yazar Jorge Luis Borges 1899'da doğdu.

 

 

 

Bugün Ölenler:

 

1967. Diplomat, siyaset adamı, gazeteci Burhan Belge.

 

1992. Ressam Rahmi Pehlivanlı.