Kitap Özetleri ve Alıntılar

[Φ replika]

Kitap içinde beğendiğm kısımların altını çizer veya not alırız ama benim aldığım bu notlar hep bir kenarda kalır, unuturum. Belki bu şekilde paylaşmak güzel olur

[Φ seldagunnes]

arkadaşlar osmanlıyı yeniden keşfetmek 2 kitap özetini elinizde varsa acil yollayabilir misiniz?yardımcı olursanız çooook sevinirim!!!!!!!!

[Φ jasinta]

"Ey huyları güzel kişi; senin zâtın, senin mülk ve malın olunca

kendinden nasıl ayrılırsın ?"

 

"Sen aynaya tükürecek olursan, kendi yüzüne tükürmüş olursun !

orada çirkin bir yüz görürsen, gördüğün sensin.

İsa'yı yahut Meryem'i görürsen,

yine o sensin."

 

"Bütün dünyevî bilgiler, dünyada görülen bütün güzellikler,

aşkın gölgeleridir."

 

"Sevdiğimi imtihan etmek maksadı ile,

yüz kere kılıç vursam, o sevgilinin sevgisi yine de eksilmez.!

O bilir ki; o kılıcı ona vurmuyorum, kendime vuruyorum.

çünkü; hakikatte ben, o'yum

o da ben..."

 

 

"MESNEVÎ" den...

 

sevgiyle kalın...

 

 

 

,

[Φ Radya]

Bir insanı gerçekten sevmek,onun tuhaflıklarını başka hiç kimsenin,kendisinin bile benimseyemediği hatta fark etmediği huylarını sevmektir.

 

İnsanların en esaslı yönleri uyumsuzluklarında saklıdır çünkü.

 

Aslı Erdoğan / Mucizevi Mandarin

[Φ Radya]

 

Bir gün yüksek bir yere çıkıp konuşmaya başladım. Doğumdan, yaşamdan, sevgiden, ölümden söz ettim. Sevgi, sevmek sizin elinizdedir. Oysa öbürleri elinizde değildir dedim. Sevgisiz yaşamak yaşamamaktır dedim. Yaşamak dedim, ilkin sevgiyle başlar; doğumla doğmakla değil! Yaşamda sevgisizlikle biter dedim, ölümle ölmekle değil..."

 

Yuvarlağın Köşeleri / Özdemir Asaf

 

[Φ Radya]

 

Aşk aslında, diğer insanın içinde var olan bir şeyi sevmekten çok, kendi içimizde yer alan sevme kapasitesidir."

John Fowles - Büyücü

 

[Φ Radya]

 

Ümit ettiğiin her şeye köle, ümit kestiğin herşeyden hürsün.

Katre-i Matem / İskender Pala

[Ω Smyrna]

Birlikte susabiliyorsanız,

Beraber yaşamayı öğrendiniz demektir.

Susmak doğaldır.

Susan birine 'nen var' demekten vazgeçin lütfen ,,,

 

Gülriz Sururi ( Biz Kadınlar)

[Φ Radya]

Acıların izdüşümüdür hüzün...Benim acım yavaş yavaş hüzne dönüştü. Artık eskisi kadar yakıcı değil; ama daha derin.

/Oya Baydar/- "Kayıp Söz" romanından...

[Φ balpien]

Acıların izdüşümüdür hüzün...Benim acım yavaş yavaş hüzne dönüştü. Artık eskisi kadar yakıcı değil; ama daha derin.

 

 

/Oya Baydar/- "Kayıp Söz" romanından...

 

Ahmet Aziz / Lâle Zamanında İsyan (Vak’a-i Patrona Halil) / Roman /

Yalçın Yayınları

 

En ateşli bir anda, iki taze delikanlının yanına yalın ayak, baldırı çıplak, sine üryan hane berduş birisi gelip, kale muhafızı gibi dikildi. Beygir pisliğini temizleyen çöp çıkaran ile hadd ü hesaba gelmeyen, perdesi yırtılmış sözler kullanarak sair geleceğini ve sair geçmişini de katıp, herkese duyurur bir sesle alay etmeye başladı.

Duyguları kapanmış bu fukara-i Müslimîn hadsiz bir cehalet içinde idi. Bedeninde iskân eden kibirli ruh, onu bir hayvanat-ı vahşiye döndürmüştü.

Yenibahçe’den Nevbahar’a, Sakızağacı’ndan Sarmaşık’a, Kâğıthane mesiresinden Mercan Mahallesi’ne, ta Balat İskelesi’nden Silivri kapısına kadar her yerde tanınan yarık dudaklı bu eski kalyoncu levent, imparatorluğun taht şehri Der-Saadet’te Deli Şakşaki diye şan almış, şöhret kazanmış, geceleri fenersiz gezen biriydi.

Kâfiristan ülkelerinden, nice kâfir gemilerinden ele geçirdiği ganimetlerini ve cümle akçesini, nam u nişanı hiç de iyi olmayan tersane haytaları, kalyoncu itleri, deniz eşkıyaları ile meclis-i işrette yiyip bitirmişti. Aslan sütünden, tarçın rakısına, erguvan şarabından, hummaza, papazkarasına, müsellese kadar denemediği, demlenmediği içki kalmamıştı. Hepsinin ayrı ayrı keyfini çıkartmıştı.

Yalnızca çapulcu taifesine değil, fuhuş ile fücur ile meşgul olan muzır avratlara da akçelerini, çil çil Venedik altınlarını, dinarlarını ve dirhemlerini saçmış, ganimetlerini Karun malıymış gibi izzet ikram etmişti. Her ehl-i İslam tarafından pek bilinmeyen gizli hanelerde, kaymakçı ve bozacı dükkânlarında, mebzul miktarda dilber-i müstesna muzır avrat ile düşüp kalkmıştı. Tabii ki, dünyayı terk etmek üzere olan bu yaşlı ve zayıf pir-i faninin tercüme-i hâline afyon tiryakisi olduğunu da eklemek lazım gelir.

Firkate, işkampaviya, kadırga, baştarda, kalyon ve galyotlarda, ne tarafa sefer olsa palamar bağlayıp kanca atmış, yelken açıp kapamış, bütün gençliğini, coşup taştığı denizlerde tüketmişti. Ateşten geçmiş biridir o.

Eskiden, ağızdan ağza hep nakledilirdi yaptıkları. Küffar ile her çarpışmada vücut azaları yara bere içinde kalmış, her vuruşmada endamı biraz daha bozulmuş, çehresi ucube-i hilkate dönüp bu ürpertici hâli almıştı. Pek tabiidir ki, kılıç nereye çarparsa orayı keser.

Onun top patlatan, tüfek atan din ve âhiret kardeşleri, bütün birader-i manevisi, şimdi ya hayat-ı dünyeviyeden el çekmiş yaşlı birer zat olarak tövbe edip yalnızlığa çekilmişlerdir ya da sessiz mezâristânlarında gömülüdürler.

Çok yıllar var ki, ona eski zaman tarihinden kalmış bir âdem diye bakıyorlar her yerde, artık o, emir ferman dinlemez makbul bir mahalle eğlencesi olmuştur. Gene fena tabiatlıdır, gene huyu kötüdür, gene vicdanı çalışmaz, ruhunda ve kalbinde ışık yoktur gene, ama bu dakikadan sonra hiç kimse, hiçbir ehl-i ırz korkmaz ondan.

Bu dünya meydanında yaşına yaş eklendikçe, hakikatler ile müsademe eden zihni iyice per perişan olmuş, kafasının içinde zerre kadar akıl kalmamış, deliliği derece derece artmıştı.

Kadı efendi huzuruna defalarca çıkmasına rağmen ciddiye alınmıyor, mahkeme-i şer’iyye tarafından hemen serbest bırakılıyordu, netice olarak deli sözü, onun ismine gerçekten oturuyordu artık.

 

 

 

(S. 7-8)

 

Çarşı ve bedestende ticaret durmuş, bakkallarda ve attarlarda ve bezzazlardaki hiçbir mal yerinden kıpırdamaz olmuştu. Beyler, paşalar ve vükela ve vüzera haricinde kalan herkes, san’at, zanaat ve dahi ticaret erbabı işsizdi. Kalyonlar limandan çıkmıyordu. Madenlerin işlemez, topların dökülmez olduğu böylesi kara günlerde; mahalleye hüner gösteren hokkabazlar, şöhretli köçekler gelmiş de, binbir gece âlemlerinden birini yaşayacaklarmış gibi sevindiler. Sanki az sonra nakkareler, zurnalar, tef ve dümbelekler ve sair âlât çalınıp, kukla oynayacak, saz ve söz birbirine girecekti. İsmiyle cismiyle, dertlerinin şifası bir divane duruyordu dışarıda.

Deli Şakşaki, bir anda mahalleye bir parıltı, bir parlaklık katmıştı. Daha ezanın okunmasına çok zaman vardı, namaza kadar hoş bir eğlence çıkmıştı.

 

 

 

 

(S. 9)

Deli Şakşaki, kederli ve sıkıntılı:

“Baltacı Mehmet Paşa Osmanlı’ya ihanet etmiştir. Prut’ta Rus velet-i zinalarına karşı kazandığımız savaşı, Katerina’ya hediye etmiştir. Kâinat uyurken Katerina, elinde bir gül ile çadıra girip, anadan üryan soyunmuş, Baltacı Paşayı dört başı mamur bir aşk ateşi ile güneş doğuncaya kadar yakıp, işi tamam etmiştir. Paşa Katerina’yı, o avrat da Osmanlı’yı halletmiştir. Baltacı Mehmet Paşa Âl-i Osman’ın tahtını berbat etmiştir.”

O ana kadar konuşmaları sessiz ve sakin dinleyen bir mahalleli:

“Söylenenlere göre, o gece Baltacı Mehmet Paşanın çadırından diğer çadırlara, katre-i nur yağıyormuş. Kâinatın uyuduğu falan da yokmuş, civardaki her bir yeniçeri, göremeseler de, gecenin sessizliğinde çadırlarında levendane oturup, Baltacı Mehmet Paşanın çadırından yayılan seslere kulak kabartmışlar hep. Baltacı ile Katerina, birbirlerinden dudak dudağa buseler alıp verirlerken, gerdan gerdana, göbek göbeğe birbirlerine sarılıp, yatağın bir ucundan diğer ucuna savrulurlarken; yeniçerilerin yürekleri yanmış, zinde ve cevval vücutları harap olmuş, bayılıp bayılıp ayılmışlar, her bir levendin bünyesi yorgun düşmüş. Ancak güneş doğup, horozlar ötmeye başlayınca iş bitmiş, olayın bütün tarafları o vakit sükûnet bulmuşlar. Fokur fokur kaynamış o gece çadırlar. Bir de diyorlar ki; değil Baltacı Mehmet Paşa, Mecnun bile dayanamaz, Leyla’yı bırakıp, Katerina’nın peşinde dolaşmaya başlardı. Doğru mu bütün bu söylenenler? Sen bu savaşa katılmış birisin, bilirsin bütün bu olan biteni.” diye söze girdi.

Deli Şakşaki:

“Katerina mesleğinde meşhur biridir. Akça pakça, yay kaşlı, süzgün gözlü, nokta ağızlı, sırma saçlı, hem olgun hem dolgun, her tarafı oynayan halisü’l ayar pür-marifet bir hatundur. Cana sefa, cihana cila veren bir huri, cennetten bir dilber, gözlere tesir eden müebbet bir güzelliktir o. O zamanlar yeniçeri arasında bir rivayat, bir hikâyat dolaşıyordu, o gece uyuyan kâinatı ışıl ışıl aydınlatan onun billûr vücudu imiş. O gece ben de uyuyamadım, ben de gördüm Baltacı’nın çadırından etrafa saçılan ışığı. Oradan gelen inleme seslerini ben de dinledim. Kalbim sekteye uğradı. İkisiyle beraber sabaha kadar çadır bile inledi. Anlatılanlar hep doğrudur, kimse inkâr eyleyemez, hepsi hakikattir.” diye tasdik etti.

 

 

 

(S. 11-12)

 

Deli Şakşaki, hafiften esmeye başlayan rüzgâra yüzünü dönüp derin derin nefes aldı. Rüzgâr yüzünü yaladı. Yüz çizgileri gülümsedi:

“Baltacı Mehmet Paşa, namahrem ile tef ve tambur çalıp oynamadı orada, bir kızın bekâretini de izale etmedi. Kazandığımız bir savaşı sattı. Veba illeti bile, bu derece zarar veremezdi bize. Cihada memur olunmuş kullarız biz. Savaşı satmasaydı, Rus kâfirleri ile aramızda sulh vaki olmasaydı, ne Çar vardı şimdi, ne de Rusya. Bütün o gâvuristan, hepten cümlemizin olacaktı. Rusya, İstanbul’a dâhil oldukta, siz şimdi burada böyle sürünmeyecektiniz, açlıktan nefesiniz kokmayacaktı. Bulgur çorbasına talim etmek yerine, her gün ıstakoz salatası, uskumru dolması, yahni, kalye, kapuska yiyecektiniz, Göksu’ya şerbet, Çubuklu’ya nardenk, Çamlıca’ya kahve içmeye gidecektiniz. Neşe ve keyifle geçecekti günleriniz. Kiminiz koçu ile Eyüp’ü, Fındıklı’yı, Galata’yı; kiminiz dört atlı gerdûne ile Atmeydanı’nı dolaşacaktınız. Zevraklarla, hanım iğnesi kayıklarla bazen Beşiktaş’ta, bazen Ortaköy’de, kimi zaman da Sarıyer ya da Beykoz’da dolunay zamanı mehtaba çıkacaktınız. Bir ferman ile her birinizin sürekli meclis kuracağı, seyrine kurban olacağınız bir ya da birkaç Katerina’nız, gece olsun gündüz olsun, zevciyat muamelesine gireceğiniz, sine-i billûrunda uyuyacağınız sudan ucuz Rus bakire köleleriniz olacaktı. Hepiniz ıtr-ı şâhîler sürünmüş Rus avratların menzilinde oturacaktınız, meşru olmayan fiiller için diğer mahallelerde gezmeyecektiniz. Kimsenin aklından, hanelere hıyanet ve zina kastı için girmek geçmeyecekti. Bu leke Baltacı Paşaya sürülmüştür, temizlenemez artık. Bakın işte, o zamandan beri fetih ezanı okunuyor mu?” Sustu, suratlara teker teker bakıp, ahalinin her hâllerini teftiş etmeye başladı.

Kim bilir kaç kez, cümle cümle, satır satır aynı şeyleri dinlemelerine rağmen, kiminin ağzı tam, kiminin yarım olarak açıktı, ama galiba kimsenin salyası henüz akmıyordu.

Deli Şakşaki’nin konuşması hepsine aynı harareti vermişti. Hepsinin vücudu tere batmıştı. Gene her birinin üzerinde tesirli olmuş, her birini ele geçirmişti gene. Rabbin hikmeti işte, onun şan ve şöhreti böyle artıyordu.

Deli Şakşaki’nin etrafında toplananlar büyük bir lütfe mazhar olup, gaza malı ile ganimetlenmiş gibi oldular. Bu bedava orta oyunu ile hepsi bolluğa kavuştu, gene putperest kâfirlerin nicesini cehenneme gönderip, ganimete doydular. Zafer kutlamalarından sonra, Sa’dâbâd’da raks eden güzellerin alnına para yapıştırdılar, santur ve rebabın sesine karışan ney inlemeleri, kıvrım kıvrım kıvılcımlanıp göklere yükseldi. Hayalleri gül, sümbül, karanfil ve lâle ile süslendi. Çerağan eğlencelerine, helva sohbetlerine katıldılar, biniş gezintilerine çıktılar, mehtap seyri içlerini eritti. Başka diyarda olur mu bilmem, ama Osmanoğlu’nun bu taht merkezinde Deli Şakşaki hastalıklara ilaç oluyordu.

Çöplük subaşısı ve bedeni idmanlı pür-silah leventleri, mahallenin çıkmaz sokağına kadar gidip, köşe bucak kontrollerini bitirmiş geri dönerlerken, Deli Şakşaki’yi ve etrafını saran cemiyeti gördüler. Kalabalığa beş arşın kadar yaklaştıklarında, çöplük subaşısı:

“Hey ****** ümmet, bir mahalle insan, niye birlikte durursuz? Şeytanın aldattığı, aslı nesebi belli değil delileri niye dinlersiz? Müspet malumattan habersiz cahil bir heriftir bu; ne dünü bilir, ne yarını görür, fesat çıkarır, fikirleri galeyana getirir, haddinden ziyade uydurulmuş yalanlar söyler hep. İnsanla büyümüş olsa dahi, ilacı olmayan bir illeti var herifin, adı üstünde, deli. Dağılın, muhabbet yeri mi burası? Her kim muhalefet ve inat ederse defterini dürerim.” diye bağırdı ortalık yere. Sesi donuktu, lafları dolu doluydu, belayı tırnaklıyordu. Mağrurdu, firavunlaşmıştı. Buyruğuna boyun eğilmezse, dalkılıç aralarına girecekti sanki.

Çöplük subaşısının sesi ve sözü hepsinin üstünde aynı tesiri yaratarak dolaştı. Deli Şakşaki haricinde kalan herkes, el bağlayıp ona itaat etti, abdest tazeleyip, namazlarını kılmak üzere, ruhsuz birer vücut olarak camiye yöneldiler. Bir dakika bile eğlenmediler, insan değil gölge gibiydiler. Çöplük subaşısının üzerine varıp sual eylemek bir yana, zararın def’i için neredeyse kimi elini öpecek, kimi ayağına saldıracaktı.

Hımhım Mehemmed, Cortu Himmet, Şişman Kasım, Pir Hüseyin, Kıllı Mürteza, Razgradlı Sinan, Helvacı Habib Çelebi, Resmi Efendi… Hepsi aynı durumdaydılar, ama hepsi… Eridi, tîz elden yok oldu oradaki cümle cihan. Hiçbiri emniyetinden emin değildi. Çöplük subaşısının saltanat ve haşmeti, azamet-i kudreti, hararet ve kuvveti yüreklerini tutuşturmuştu. Karşılarında duran âdem, nizama düzen veren gayet mühim biriydi, resmîyâtta mahveden bir eldi.

Çöplük subaşısı, işin esrarı olarak sonsöz hükmünde şunları beyan etti:

“Cümleniz söyleşip, bir mahalleden diğerine gaflet içinde gidip gelmeyin, bahçe ve bostanlarda dolaşmayın, kayıkçılara, mavnacılara bulaşmayın! Herkes kendi işiyle meşgul olsun. İstanbul’un haşaratları çoğaldı.” Sürat içinde orayı terk ederlerken, bu ince manalı tembihi ancak birkaçı duyabildi.

 

 

 

 

(S. 13-14-15-16)

 

Sene 1730 tarihine gelmiş idi, boş laflar bir yana, mühim tespit şudur ki, nice Müslüman’ın da cebinde para kalmamış idi, ziyade zaruretleri var idi, kendilerini idareden aciz idiler, onlar da dilenecek hâle gelmişlerdi. Gerçek bu mudur? Evet, gerçek tamamen budur.

Reayanın takati ve tahammülü kalmamıştı, çektiği eziyet hududu geçmişti. Herkes birbirinin gam ortağı olmuştu. Maazallah, kocalar karılarını zapt edemiyorlardı artık. Kendi hâlinde dindar birer âdem iken, itham ve takibe uğramaktan korkmayıp, şer’-i şerife muhalif şeyler yapanlar çoğaldı.

Öyle fitneler çıkıyordu ki, neredeyse bazıları bağlardan üzüm alıp, suyunu çıkarıp, şarap yapıp satacaklardı. Bunu tecrübe eylemeyi düşünenler bile oldu, baştan çıkan bazı Müslüman kulların fikrine bu bile geldi. Nice kere görülmüştür ki, her tarafta “Allah Allah!” feryatları kopuyor, ama ne fayda. Malumdur ki, bunlar hiç de müsait karşılanacak şeyler değildir, İstanbul’u ateşte yakıp kötü eder.

 

 

 

(S. 17-18)

 

 

 

“Evet, adalet sırra kadem bastı. Herkes akçe sevdasına düşmüş, ne denebilir ki!”

“Zamane halkı…” dedi Abdulvahid Efendi.

“Ben halktan bahsetmedim, gönlü akçeye kayanları kastediyorum. Halk akçeyi nerede görüyor ki onun sevdasına düşsün. Her iki gözünü akçe hırsı bürümüşlerden bahsediyorum. Tabakhanelerde, boyahanelerde, kasaphanelerde, mumhanelerde hayat durdu, herkes oturmuş maziyi konuşuyor. Nalbant, saraç, debbağ, tellal aç. Maişet derdine, geçinmek derdine düşmeyen kalmadı, memleket fakirlerinin feryatları asumana varıyor. Odunun arabası iki yüz on akçe olmuş, kantarcı, bir yük odun tartmak için üç gün bekliyor, tüccar taifesinin ağzını bıçak açmıyor. Unun kilesi iki yüz yetmiş akçeye, sadeyağın okkası yüz yirmi akçeye fırladı, âdemoğluna gayet siyah ekmek yediriyorlar, reaya iyice fukaralaştı, ziraat edenler de, ticaret edenler de, zanaat sahibi kimseler de ziyade zaruret içine düştü. Nizam ve intizam iyice bozuldu. Âdeme lazım olan şey akçedir. Akçe rahatlıktır, huzurdur. İşi tersine çevirmek olmaz.”

Beyazlara karışmış sakalını sıvazlayıp duran Molla Mirza, Abdulvahid Efendiye gülümseyerek:

“Ne zamandır mübarek cemalini görmüyorduk, kafamız rahattı. Rical ve kibarın konaklarına gire çıka, senin beynin iyice karışmış.” Gülümsemesini azalttı. “Musli Baba’nın nesine karşı çıkıyorsun? Muhalefet edecek ne söylüyor ki? Halkın durumunu görmek için kâhin, kâmil, üstat olmaya gerek mi var? Çivici Hüsam, helvacı Fazlullah, Ayastefanoslu Kasandra, çiftçi Angili, kayıkçı Mustafa, aba taciri Tedor, kiremit işi yapan Abdulmuin ile Üveys, fırıncı Nikola hep birlikte imdat ederler.” Kaşlarını çattı. “Rüzgâr ateşi körükler, yangın bütün her yere yayılır. Alev her şeyi yutar, küle çevirir.”

Abdulvahid Efendi kelime-i şehadetle imanını tazeledi, dört defa hacca gitmiş, ulemadan Şeyh Mustafa Mollaya doğru kafasını çevirdi:

“Kelam eden, bir Müslüman molla değil de, sanki Kiryakos veled-i Andreya!” dedi ve küçük bir soluk aldı. “Allah’ın gölgesi padişahımız…” diye konuşmasına devam etmek istedi.

Molla Mirza bu sözü alelacele kesti:

“Edebinle otur oturduğun yerde, haddini aşma, saçma sapan söylemeyi kes, sözlerini tartarak kullan. Herkes senin fesadından bıktı. Nasıl bir âdemsin sen? Sana âdem demek, âdeme hakaret olur! Mevzuumuz, Allah’ın gölgesi padişahımız değil.” dedi. Azaba gelir gibi oldu, sözleri lüzumundan fazla acıydı, sedası bir defa daha kesilir ise top gibi patlayacaktı.

 

 

 

(S. 23-24)

 

“Şakşaki, eski devirlerde birçok gazada hazır bulunmuştur; manen, kavlen ve maddeten cenk etmiş, kâfir ile vuruşmuştur. Şu anda, hayatta bir insana lazım olan hiçbir şeyi yok, sadece besbeter bir unvan ile anılıyor. Cehalet âlemi içerisinde, malumattan habersiz, üstelik cin taifesine karışıp aklı başından gitmiş zavallı bir beşer. Müspet hiçbir şeyle alaka kuramıyor. Tam ibret alınacak bir âdemoğlu. Elem verici olanı şu ki, vicdan-ı umumi bozuldu, halk kalabalığı onunla şakalaşıp alay ediyor. Baltacı ile Katerina, onun dimağında husule gelmiş bir leke. Külliyen yanlış olan bu uydurulmuş yalanı her yerde tekrarlayıp duruyor. Katerina müsademe yerine hiç gelmemiş ki, Baltacı’nın çadırına girsin. Kocası Deli Petro bile orada değil. Purut bir zaferdir ve o zafere mühür basan ise Serdar-ı Ekrem Baltacı Mehmet Paşadır. Yeniçeriye güvenseydi barışı kabul mü ederdi, barış edelim der miydi? O, İstanbul’a gelmeden, şehir onun zaferini kutluyordu, saray durumdan gayet memnundu, insanların cümlesi hayran hayran onu bekliyordu. Yeniçeri muhasarayı kaldırıp geri dönünce, Deli Petro imzasına sahip çıkmadı, bu işte paşanın hiçbir suçu yok. Paşa, ilim tahsil etmiş, ilme meraklı bir âdemdi, kıskananı çoktu, ona bakan birçok göz vardı, onun dilinden korkarlardı. İsmi hayırla anılırken, Deli Petro’nun kalleşliğinden faydalananlar, olayı tahrik edip kamçıladılar. Ah ah ettiler, vah vah ettiler. Fesat ve kötülüğü ile bilinen saraya mensup bazı ulema, kavuğuna sarık sarmış, eline bir çubuk almış, mektep hocası kılığına girip maskaralık eden birkaç medrese mollası, tavuk kanı ile muska yazan kara çehre üç beş tarikat piri, şehvete bulanmış açık saçık hikâyatı, paşanın hususi hayatı diye, yeni icatlar yaparak, acayip ve gülünç bir tarzda, kıymetsiz şeylerle uğraşan bir güruhun içine yaydılar. Mesele netice verdi, Baltacı’nın bahtı kapandı, Midilli Adası’na elem çekmek üzere gönderildi, faaliyet bitti. Dâhildeki ve hariçteki düşmanları sevindi, ortaya sürülen bahis unutuldu, ama aklı iyice zayi olan Şakşaki, mübalağalı bir nakil ile nice seneler sonra yeni ilaveler de yaparak, Baltacı ve Katerina’yı dünya meydanına yeniden sürdü. Serdar-ı Ekrem Baltacı Mehmet Paşa, müstesna bir numunedir, iyilikle yâd edeceğimiz birisidir. Hepinize bir kelam söyleyeyim, demirin cinsi fenaysa, kılıç iyi olmaz.” diye bitirdi sözlerini.

Ayasofya-i Kebir Mahallesi’nde oturan, caminin müezzini ve kandilcisi Osman Efendi:

“Fesüphanallah, bunlar hep fani ve faydasız şeyler, bize gerekmez. Hakiki ilim ve marifet sahipleri, bilgisi ve irfanı olanlar, aklı kemale ermiş hiç kimse, bu alelade ifade tarzından etkilenmez. Şakşaki denen âdemoğlu, dünya maceraları ve eski hatıraları ile yaşıyor.”

Abdulvahid Efendi:

“Azrail, o delinin ruhunu almaya gelinceye kadar gönlü hoş tutulmalı diyorsunuz galiba? Damat İbrahim Paşayı ve daha nicelerini sırtından hançerleyip duruyor. Son zamanlarda yegâne lafı lâle… Burada önemli olan şu ki; insan cisminde bu dehşetli mahlûkun, hangi reisin ya da re-islerin idaresi altında bulunduğu… Deli Şakşaki, artık benim sinirlerimi oynatıyor, birileri ona bir şey yapmazsa, ben bir şeyler yapacağım. Tutup, bir bostan kuyusunun içine atıp, onu telef eyleyeceğim. Deli Şakşaki’nin vadesi tamam oldu artık.”

Molla Mirza daha fazla susamadı:

“Sen merhametsiz ve acımasız birisin, ayrıca edepsiz ve de terbiyesizsin. Ama sen, ciğersiz ve dahası yüreksiz birisin. İmkânı yok, kabil değil, bu söylediğini nasıl yapacaksın pek merak ediyorum. Nice âdemin, aklını lâle soğanlarının içinde bıraktığı yalan mı? Toprak taş oldu, mermer oldu, her taraftan saray, kâşane, konak fışkırdı.”

 

 

 

(S. 25-26)

[Φ Aries]

SAMAN ALTINDAN SU YÜRÜTMEK DEYİMİNİN HİKAYESİ

 

Vaktiyle bir ova köyünde, köylüler tarlalarını sulamak için ırmağın suyunu nöbetleşe kull­anmak üzere anlaşmışlar. Irmak boyunda bulunan tarlalar, açılan kanallar vasıtasıyla sıra ile sulanıyor, herkes ziraatiyle meşgul oluyormuş. Köyün açıkgözlerinden birisi, daha fazla su alabilmek için tarlasında derin ama ince bir kanal kazıp ırmaktan su çalmayı aklına koymuş. Kanalı gizleme maksadıyla da üzerini çalı çırpı ve taşlarla örtüp araziye uydurmuş. En üste de saman yığınları koymuş ki kimse kanaldan şüphe etmesin.

 

Bir müddet sonra, ırmağın daha aşağılarındaki tarlalara giden suyun azalması üzerine köylüler, durumu araştırmaya karar vermişler. Ne çare ki arayıp taramaları sonuçsuz kalmış. Daha yukarılarda çok akan suyun, belirli bir noktadan sonra birdenbire azalmas­ ına bir türlü anlam verememişler. Nihayet tarlaları dolaşıp bakmaya başlamışlar. Kaçak su alan köylünün tarlasına geldiklerinde, bostan havuzunun daima su ile dolu durduğu dikk­ atlerini çekmiş. Üstelik, havuzun üzerinde saman kırıntıları yüzmekteymiş. Bu suya bu samanlar nereden geliyor diye araştırınca, saman yığınlarına ulaşmışlar ve hileyi anlayıp samanları eşeleyince kanalı bulmuşlar. Bunun üzerine, köyün ihtiyar heyeti toplanmış ve köylüyü falakaya yatırmışlar.

 

Değneği vururken diyorlarmış ki:

 

— Saman altından su yürütürsün ha! Al bakalım hak ettiğin cezayı!..

 

(İSKENDER PALA - İKİ DİRHEM BİR ÇEKİRDEK KİTABINDAN)

[Φ rems]

çevreci karıncalar kitabının özetini verirmisiniz

lütfen çok acill

[Φ Radya]

''Bazan bütün insanları boyunlarına sarılıp öpecek kadar seviyorum, bazan da hiçbirinin yüzünü görmek istemiyorum. Bu nefret falan değil..insanlardan nefret etmeyi düşünmedim bile…Sadece bir yalnızlık ihtiyacı. Öyle günlerim oluyor ki, etrafımda küçük bir hareket, en hafif bir ses bile istemiyorum. Taşıp dökülecek kadar kendi kendimi doyurduğumu hissediyorum. Kafamda hiçbir şeyle değişilmesi mümkün olmayan muazzam hayaller, bana her şeylerden daha kuvvetli görünen fikirler birbirini kovalıyor….Fakat sonra birdenbire etrafımda bana yakın birini arıyorum. Bütün bu beynimde geçen şeyleri teker teker uzun uzun anlatacak birini. O zaman ne kadar hazin bir hal aldığımı tasavvur edemezsiniz. Kış günü sokağa atılmış üç günlük bir kedi yavrusu gibi kendimi zavallı hissediyorum. Odamdaki duvarlar birdenbire büyüyüveriyor. Pencerelerin dışındaki şehir ve hayat bir anda, insanı içinde boğacak kadar kudretli ve geniş oluyor….Zannediyorum ki, tasavvuru bile baş döndüren bir süratle hiç durmadan koşup giden bu hayat ve bir avuç toprağın bile doğru dürüst esrarına varamadığımız bu karmaşık dünya beni bir buğday tanesi, bir karıca gibi ezip geçiverecek…Böyle acz içindeyken odamda her şey bana küçüklüğümü ve zavallılığımı haykırıyor. Sokağa fırlıyorum. Bir tek çehre görsem de yanında yürüsem, hiç ses çıkarmadan yürüsem diyorum. Halbuki ara sıra karşılaştığım ahbapları görmemezliğe geliyorum. Hiçbiri bana bu anda yardıma çağrılacak kadar yakın görünmüyor. Bilmem beni anlıyor musunuz?...''

İçimizdeki Şeytan / Sabahattin Ali

[Φ Radya]

Ruh yüceliğe sahipti, ten ise değersiz bir toprak. Değersiz toprakla temiz ruh birleşti.

Yüce olanla değersiz olan birbirine dost olunca, Adem sırlardan meydana gelmiş şaşılacak bir şey oldu.

Fakat kimse onun sırlarını anlamadı. Onun iş...i, her yoksulun harcı değil.

Ne bilebildik, ne de tanıyabildik, ne de bir an gönlümüz huzur buldu.

Ne zamana dek söyleyip duracaksın? Sükuttan başka yol yoktur. Çünkü kimsenin bir ah çekmeye cesareti yok.

Birçokları bu denizin üstünü bilir, fakat dibinden kimse haberdar değildir.

Hazine diptedir, alem de tılsım gibidir.

Sonunda bu tılsım ve beden bağı koptuğunda,

Tılsım ortadan kalkar, hazineyi bulursun. Cisim ortadan kalkıp yok olunca da ruh meydana çıkar.

Sonra, canın da başka bir tılsımdır. Gayb alemine göre canın, bir başka cisimdir.

Böylece yürümeye devam et, sonunu sorma. Böyle bir derdin dermanını sorma.

Bu uçsuz bucaksız denizin dibinde nice kimseler garkoldular, hiçbirinden haber yok.

Böyle görkemli bir denizde, alem bir zerre, zerre de bir alemdir.

Bu denizde alem bir kabarcıktan ibarettir, bil. Zerre de bir kabarcıktır, bunu da bil.

Alem de, zerre de kalmasa, bu denizden bir kabarcık nasıl eksilir?

Kim bilir ki böyle derin bir denizde çakıl taşı mı değerlidir, yoksa akik mi?

Mantıku't-Tayr / Feridüddin-i Attar

 

 

Kim bilir ki