Zıplanacak içerik
  • Üye Ol

Önerilen İletiler

Gönderi tarihi:

EVRİM MEKANİZMALARI: EVRİM NASIL GERÇEKLEŞİR?

Cinsel (Seksüel) Seçilim (Rastgele Olmayan Çiftleşme)

...

 

***

Başlarken;

 

Önceki yazılarımızda EVRİM MEKANİZMALARI (2): Doğal Seçilim başlığında doğal bir yasa olan 'Doğal Seçilim'i

Ve EVRİM MEKANİZMALARI (3): Yapay Seçilim.başlığında bunun insan uygulaması olan 'Yapay Seçilim'i anlattık.

 

Bu yazımızda ise göreceli olarak yeni gündeme gelen ve bir anda Evrim Kuramı'nın en önemli parçalarından biri haline gelen ve yarım bir doğa yasası olan Cinsel Seçilim'den bahsedeceğiz.

 

***

GİRİŞ:

Konuyu anlatmak için, daha önceden yazdığımız bir cevap yazısını buraya ekleyeceğiz.

Bize gelen soru şu şekildeydi:

 

"Fakat Morris'in bu kitaplarda insanın evrimini anlatırken izlediği bu politika doğru mudur, yanlış mıdır? bunu öğrenmek isterim. Çünkü -her ne kadar benim aklıma tam anlamıyla yattıysa da- günümüz etik değerlerine aykırı olabilecek bazı durumlar ortaya konmakta.

 

Zaten cinsel seçilimin yorumlanması, vakti zamanında sosyobiyoloji biliminin kuruluşunda yaşandığı gibi, tepki ile karşılanmış ve bazı bilim adamlarınca doğruluğu tartışılmıştır. Bu tepkileri insanın doyumsuz egosuna bağlasam da, bunu bir neden olarak ortaya atmak şu an için bana bilimsel gelmiyor. (Benim gibi düşünmeyen birisine hakaret ediyormuşum gibi gözükebilir.)

 

Bu konudaki yapacağınız açıklamalar benim için çok önemli. Evrim tartışmak önemlidir evet, fakat bilimi güzel yapan en önemli şey hayatımıza uyguladığımızda daha da iyi olmasıdır. Bilim adamı gömleğini giyindiğinde açık fikirli, gömleği çıkardığında bağnaz olan birisinin bilimselliği tartışmalıdır. Bilim yapmak istiyorsak, ayrıntı da olsa, bunlar tartışılmalı ve açığa kavuşmalıdır."

 

Sorulan soruya ve bu konuya şu şekilde açıklık getirmek istiyoruz:

 

***

Gönderi tarihi:

EVRİM MEKANİZMALARI: EVRİM NASIL GERÇEKLEŞİR?

Cinsel (Seksüel) Seçilim (Rastgele Olmayan Çiftleşme)

...

 

***

Günümüzde, cinsel seçilim zannediyoruz ki bütün bilim insanları tarafından tartışmasız bir biçimde Evrim Kuramı'nın mekanizmaları arasında yer almaktadır. Temel olarak rastgele olmayan çiftleşme de denen bu olay, Charles Darwin'in de kullandığı adıyla, Cinsel (Seksüel) Seçilim olarak bilinmektedir. Belirttiğimiz üzere, Cinsel Seçilim, Evrim'in şimdiye kadar keşfedilen mekanizmaları arasında tartışmasız bir yere sahiptir.

 

Doğada hangi canlıya bakarsak bakalım, mutlaka cinsel seçilim görürüz; az veya çok olarak. Buna bilim dilinde bir tür üzerindeki cinsel baskı denir.

 

Eğer ki tarafsız, bilimsel ve Biyolojik olarak hayata bakarsanız, tüm canlıların temelde iki amacı olduğunu görürüz:

 

1) Hayatta Kalmak

2) Üremek

 

Bir düşünün, en kompleks ve zihinsel açıdan gelişmiş olarak gördüğümüz Homo sapiens sapiens (İnsan) bile, sanat üretmeyebilir, edebiyat yapmayabilir, dua etmeyebilir, Dünya turuna çıkmayabilir, kariyere sahip olmayabilir, mutlu olmayabilir, kendine önem vermeyebilir, sosyal bir çevresi olmayabilir... Hayat emeliniz olarak yukarıda saydığımız iki nokta hariç ne derseniz deyin, onu yapmadan var olabilir, biyolojik olarak varlığınızı sürdürebilirsiniz. Belki sizin için bir anlamı olmayabilir öyle bir hayatın ama en nihayetinde, varlığınızı korur ve ürerseniz, insan türünün devamını sağlarsınız.

 

Ancak insanların tamamı, aynı anda, hayatta kalma mücadelesinden ya da daha önemli olarak üremekten vazgeçerlerse, insan türünün soyu 80-100 sene içinde tükenir. Çünkü şu anda doğan bir bebek bile, eğer hiç kimse üremezse, 80-100 yıl içerisinde ölecektir ve o da üremeyeceği için insan soyu devam edemez.

 

Bunu, eşeysel olarak üreyen tüm canlılara genelleyebiliriz. Doğada her hayvan, ilk olarak doğumundan ölümüne kadar yaşam mücadelesi verir. Sonrasında üreme mücadelesi...

 

Üreme mücadelesi, dediğimiz gibi, türlerin bazı bireyleri üzerinde cinsel baskı dediğimiz unsuru oluşturur. Bu, karşı cinsi etkileyebilmek için bir bireyin sahip olması gereken özellikler ve bu özelliklerden olan sapma miktarı olarak değerlendirebilir. Çünkü doğada bireyler, çiftleşebilmek için birbirleriyle mücadele etmek durumundadır. Ve bazı özelliklere sahip olan bireyler, diğerlerine göre daha avantajlı konumda olurlar ve üreme şansları artar.

 

***

Gönderi tarihi:

EVRİM MEKANİZMALARI: EVRİM NASIL GERÇEKLEŞİR?

Cinsel (Seksüel) Seçilim (Rastgele Olmayan Çiftleşme)

...

 

***

Cinsel Seçilim, 3'e ayrılır:

 

1) Intrasexual Selection (Aynı Cinsiyettekiler Arası Dövüş)

2) Intersexual Selection (Eş Seçimi)

3) Sexual Conflict (Eşeysel Çatışma)

 

İlk madde genellikle doğrudan erkeklerle ilgilidir ve genelde dişilere arası mücadele görülmez.

(Elbette doğada örnekleri görülür ancak erkekler arası olan savaş, her zaman dişiler arası olandan çok daha fazla ve haşindir.)

 

Bunun nedeni, doğada çok büyük oranda, türlerin dişilerinin erkeklerini seçmesi durumunun geçerli olmasıdır. Kuşlardan, insana, böceklere kadar pek çok türde genel olarak dişiler seçici konumda, erkekler ise seçilen konumdadır.

 

Bilim insanları bunlarla ilgili pek çok teoriler ileri sürmektedirler. Bunlardan en ilginci, dişilerin daha çok seçici olmasının sebebine yönelik bir açıklama olan, gamet miktarıdır. Dişiler, genellikle erkeklere göre kıyaslanmayacak kadar az sayıda gamet üretirler. Örneğin insanda, dişiler çiftleşmede kullanılmak üzere 1 yumurta (gamet) üretirken, erkek milyonlarca sperm (gamet) üretmektedir. Bu, zincirleme bazı etkiler sonucunda dişileri daha değerli, erkekleri daha değersiz veya ikincil derece değerde kılmaktadır. Çünkü doğada seyrek bulunan her zaman kıymetlidir.

 

Kim bilir, belki de erkeklerin yüzlerce, binlerce yıldır kadınlar üzerinde kurmak istedikleri amansız baskılar, bu psikolojik ve biyolojik geri kalmışlığın bilinçaltına yerleşmiş gölgeleme arzusundan ileri gelmektedir.

 

Yukarıdaki 3 maddeyi biraz açmak gerekirse:

Birinci maddede; (Aynı Cinsiyettekiler Arası Dövüş) yani Intraseksüel Seçilim'de, genellikle ikincil eşey karakterleri dediğimiz özellikler seçilir ya da elenir. Örnek olarak boynuzlar, antenler, vb. verilebilir. Bunlar genel olarak "silahlar" olarak da tanımlanabilir; çünkü erkek erkeğe, dişi için yapılacak mücadelede birincil derece öneme sahiptirler.

 

İkinci maddede; (Eş Seçimi) yani Interseksüel Seçilim'de, genel olarak seçilen ya da elenen özellikler, "süs eşyaları" olarak isimlendirebileceğimiz, mücadelede birincil önemi olmayan ama çok açık seçim sebepleri olan özelliklerdir.

 

Üçüncü madde; (Sexual Conflict) yani Eşeysel Çatışma daha teknik bir terimdir ve bir cinsiyeti etkilemeye çalışan karşıt cinsiyetteki bireylerin birbirleriyle çakışan yani fitness (fit olma durumu) bakımından eşit değere sahip özellikler evrimleştirmiş olmalarından kaynaklanır.

 

Şu anda bu, bizim konumuz için fazla ayrıntılıdır, ancak aşağıdaki kaynaklardan bazı bilgiler edinebilirsiniz:

http://publishing.ro...sexual-conflict

http://en.wikipedia....Sexual_conflict

Arnqvist, G. & Rowe, L. (2005) Sexual conflict. Princeton University Press, Princeton

Dawkins, R. 1989. "Battle of the Sexes", pp. 140–165 in The Selfish Gene. Oxford: Oxford University Press

 

***

Gönderi tarihi:

EVRİM MEKANİZMALARI: EVRİM NASIL GERÇEKLEŞİR?

Cinsel (Seksüel) Seçilim (Rastgele Olmayan Çiftleşme)

...

 

***

Şimdi, Cinsel Seçilim'e biraz örnek verelim:

 

*Belgesellerde sıklıkla görülebileceği gibi, pek çok erkek hayvan, ortamdaki dişiyi etkileyebilmek için birbiri ile savaşır, adeta dövüşürler. Bunlardan biri de Kuzey Denizfili (Northern Elephant Seal) olarak da bilinen türdür. Her sene çiftleşme dönemlerinde amansız savaşlar veren bu türün erkek bireylerinden kazananlar, 30-100 arası dişiyle çiftleşebilirken, kaybedenler kimi zaman hiçbir dişiyle çiftleşemezler. Bu sebeple her zaman en güçlü dişlere, çeneye ve kafatasına sahip olan bireyler, bu kanlı mücadelede daha avantajlı konumda olacaktır ve cinsel seçilim, bu canlılardan yana işleyecektir.

 

*Belki de Cinsel Seçilim'in en meşhur örneği, tavuskuşlarıdır. Erkek tavuskuşlarının büyüleyici denebilecek kuyruk tüylerini hepimiz biliriz. Ancak ilginçtir ki, bu tüyler aslında onun için taşınmaz bir yüktür. Ve doğal ortamda bulunan tavuskuşları için, tek kelimeyle "ölümcüldür". Çünkü tavuskuşunu inanılmaz yavaşlatırlar ve avcılardan kaçmasını imkansız hale getirirler bu tüyler. Yıllarca bilim karşıtları bu tüyleri Doğal Seçilim'e karşı olarak sunmuşlardır ve "bir kuşa kaçmasında zorluk sağlayacak bir özelliğin evrim ile açıklanamayacağını ama insanın göz zevki için böyle güzel bir kuş yaratıldığıyla açıklanabileceğini" iddia etmişlerdir. Ancak artık biliyoruz ki tavuskuşlarının bu güzel ve ağır kuyrukları, dişilerin hep daha parlak renklere sahip ve uzun kuyruklu olan bireyleri seçmelerinden, yani cinsel seçilimden kaynaklanmaktadır.

 

*Bir diğer örnek, yine dişi için birbiriyle akıl almaz sertlikteki mücadelelere giren geyiklerdir. Bazı geyik türleri, uzun boynuzları ve güçlü kafalarıyla, birbirleriyle inanılmaz hızlar ve güçlerde çarpışmaktadırlar. Sonunda yenilen erkek dişileri bırakır ve kazanan, birden fazla dişiyle bile çiftleşebilir.

 

*Kuşlarda da özellikle Interseksüel Seçilim'e güzel örnekler bulunmaktadır. Ötüş frekansı, yüksekliği, biçimi; tüy renginin tonları, karışımları; yine kimi zamanlar dişiler için yapılan dövüşler; kimi zaman en iyi ve dayanıklı yuvayı kuran erkekler ve bu tip ikincil özellikler kuşların seçimini etkilemektedir. Etrafımızdaki bu çeşit çeşit renkteki kuşların var olma sebepleri, üzerlerindeki bu yoğun cinsel baskıdır. Bu, özellikle papağanlarda sık görülür.

 

*Ve insan... İnsan'da da cinsel seçilim mevcuttur. Zekanın gelişimiyle birlikte belki seçilim tek taraflı, yani sadece dişilerin seçmesinden yana değildir ancak genellikle bu durumun hala geçerli olduğu söylenebilir. İlkel insanlarda, dişilerin seçimlerinin en kaslı, en güçlü, en dayanıklı ve kimi zaman en büyük üreme organına sahip erkeklerden yana olduğu bilinmektedir. Çünkü bunlar, aileyi daha iyi koruyabilecek bir eşe işaret etmektedir. Öte yandan ilkel insanlardaki erkeklerin de, daha iri göğüslü, daha geniş kalçalı kadınları tercih ettiğini biliyoruz. Çünkü iri göğüsler daha çok süt verebilecek ve iri kalçalar ise daha çok sayıda çocuk doğurabilecek bireyleri işaret etmektedir.

 

Günümüzde ise zekanın daha da gelişmesiyle bu seçimler daha karmaşık bir hal almıştır. Ancak temel olarak pek çok erkeğin eğilimi ile kadının eğilimi, bazı sınırlar dahilinde genellenebilir. Renkli gözlü, renkli saçlı, açık tenli kadınlar tercih sebebi olabilirken; erkeklerden de yine daha sıkı bir görüntüye sahip olan, uzun boylu erkekler tercih sebebidir. Elbette ki bu tercihler kişiden kişiye çok değişebilmektedir. Fakat ne olursa olsun sonuç aynıdır: Fiziksel görüntü, cinsel seçilimde rol oynamaktadır.

 

Örnekleri sınırsız arttırmamız mümkün. Ancak bu kadar örnek yeterli olabilecektir. Sonuç olarak görebildiğimiz üzere, doğada cinsel seçilim yönünden çok önemli evrimsel basamaklar geçirilmiştir ve geçirilmeye devam etmektedir. Cinsel Seçilim, Evrim'in kaçınılmaz bir parçasıdır ve kimi zaman (tavuskuşlarında olduğu gibi) Doğal Seçilim'den, yani hayatta kalmaktan daha büyük önem arz edebilmektedir.

 

***

Gönderi tarihi:

EVRİM MEKANİZMALARI: EVRİM NASIL GERÇEKLEŞİR?

Cinsel Seçilim'in Deneysel Olarak Gözlenmesi: Endler'in Lepistes Deneyi...

 

 

***

Eşeysel Seçilim ve Avcı'nın Seçmesi, doğal seçilimin alt başlıkları da olsa, evrimleşmede ne kadar önemli olabilecekleri, Lepistes balıkları üzerinde yapılan deneylerde net bir şekilde ortaya konmuştur.

 

Bilim adamı ve evrim biyoloğu Dr. John Endler, Yaban Hayatında Doğal Seçilim (Natural Selection In The Wild, 1986) isimli kitabın yazarıdır. Önemli bir çok çalışmasından birisi de, lepistesler üzerine yaptığı deneydir. Aşağıda, Richard Dawkins’in "Yeryüzündeki En büyük Gösteri" kitabından bu deneyi anlatan bir bölüm bulacaksınız:

 

207457_164248946966522_3033115_n.jpg

 

Lepistesler, oldukça popüler tatlı su akvaryum balıklarıdır. Erkek lepistesler, dişilerden daha parlak renklere sahiplerdir ve akvaryumcular onları daha da parlak renklere sahip olacak şekilde üretmektedirler. Endler, Trinidad, Tobago ve Venezüella'daki dağ derelerinde yaşayan yabani lepistesler (Poecilia reticulata) üzerinde çalışmıştır. Endler bu çalışmalarda yerel popülasyonların birbirlerinden çarpıcı şekilde farklı olduklarına dikkat etmiş. Bazı popülasyonlarda ergin erkekler neredeyse akvaryumlarda üretilenler kadar parlak, gökkuşağı renklerine sahiplermiş. Endler tıpkı dişi sülünlerin erkek sülünleri seçtiği gibi, dişi lepisteslerin atalarının da parlak renkli erkekleri seçmiş olabileceğinden şüphelenmiş. Diğer bölgelerde erkekler çok daha mat renklere sahipmiş ama yine de dişilerden daha renklilermiş. Dişiler kadar iyi olmasalar da erkekler de yaşadıkları çakıllı dere tabanında iyi kamufle olmuşlar.

 

Endler, Venezüella ve Trinidad'daki birçok alanda yaptığı incelikli nicel karşılaştırmalarla, erkeklerin daha az parlak olduğu derelerde aynı zamanda (avcı hayvanlar tarafından gerçekleştirilen) avlanmanın da daha yoğun olduğunu gösterdi. Avlanmanın az olduğu yerlerde erkekler daha parlak renklilerdi ve büyük, gösterişli ve daha fazla sayıda beneğe sahiplerdi; böyle yerlerde erkekler dişileri cezbetmek için daha parlak renkler evrimleştirmekte özgürlerdi. Diğer dişilerin erkekler üzerinde kurduğu daha parlak renkler evrimleştirme baskısı, yerel avcı popülasyonlarının bu baskının tersi yönünde kurduğu baskı güçlü de olsa zayıf da olsa, birbirinden bağımsız olan bütün popülasyonlarda vardı. Her zaman olduğu gibi evrim, seçilim baskıları arasında bir denge kurar.

 

***

Gönderi tarihi:

EVRİM MEKANİZMALARI: EVRİM NASIL GERÇEKLEŞİR?

Cinsel Seçilim'in Deneysel Olarak Gözlenmesi: Endler'in Lepistes Deneyi...

 

 

***

Lepistesler üzerinde ilginç olan şey ise Endler'in bu dengenin farklı derelerde nasıl farklılık gösterdiğini bilfiil gözlemleyebilmesiydi. Ama Endler daha da iyisini yaptı; bu gözlemler hakkında deneyler yaptı.

 

215369_164249006966516_163940083664075_363218_1910956_n.jpg

 

Kamuflajın evrimini ortaya koymak için ideal bir deney hazırlamak isteseydiniz ne yapardınız?

Kamuflaj sahibi hayvanlar, bulundukları zemini andırırlar. Hayvanların, onları deneysel olarak yerleştirdiğiniz bir ortamın zeminini andıracak şekilde gözlerinizin önünde evrim geçirdiği bir deney tasarlayabilir misiniz? Veya tercihen, her birinde farklı birer popülasyon bulunan iki zemini?

 

Deneyimizde seçilim insanlardan tarafından değil, avcı (hayvanlar) ve dişi lepistesler tarafından yapılacak. İki deneysel soy arasındaki tek fark onlara vereceğimiz farklı zeminler olacak.

 

Endler, lepisteslerin tropikal dünyasını simüle etmek için büyük bir sera yaptı ve içine 10 havuz yerleştirdi. 10 havuzun dibine de taş koydu ama bunların 5'indekiler iri, diğer 5'indekiler ise ufak taşlardı. Bu işin nereye varacağını görüyor olmalısınız. Öngörü şuydu; yoğun bir avlanmaya maruz kaldıklarında, her iki zemindeki lepistesler evrimsel süreçte, kendi zeminlerini andırmak doğrultusunda farklılaşacaklardı. Avcı baskısının olmadığı ya da az olduğu yerlerde ise erkekler, dişileri cezbetmek için daha belirgin renklere sahip olmaya meyledeceklerdir.

 

Havuzların yarısına avcı koyup, yarısına koymamaktansa Endler yine zekice bir şey yaptı. 3 farklı avlanma seviyesi belirledi:

 

- 2 havuzda (biri küçük, diğeri büyük taşlı) hiç avcı yoktu.

 

- 4 havuzda (ikisi küçük,ikisi büyük taşlı) tehlikeli turna çiklidi avcı olarak bulunuyordu.

 

- Kalan 4 havuzda başka bir balık türü olan ve lepistesler için görece zararsız olan Rivulus hartii koydu.

 

(Zayıf avcının olması hiç avcı olmamasından daha iyi bir kontrol koşuludur. Bunun nedeni, Endler'in de açıkladığı gibi, bu deneyde iki doğal koşulun canlandırılmaya çalışılmasıdır ve doğada hiçbir avcının bulunmadığı bir dere bilinmemektedir. Bu nedenle güçlü ve zayıf avlanma arasındaki karşılaştırma daha doğal bir karşılaştırmadır.)

 

***

Gönderi tarihi:

EVRİM MEKANİZMALARI: EVRİM NASIL GERÇEKLEŞİR?

Cinsel Seçilim'in Deneysel Olarak Gözlenmesi: Endler'in Lepistes Deneyi...

 

 

***

Dolayısıyla durum şuydu: Lepistesler beşi iri, beşi ufak taşlı 10 havuza rastgele ayrıldılar.

 

218101_164249060299844_163940083664075_363219_2601758_n.jpg....215581_164249340299816_163940083664075_363220_7806593_n.jpg

 

On lepistes kolonisinin de 6 ay boyunca avcılar olmadan üremesine izin verildi. Gerçek deney bu noktada başladı. Endler, iri taşlı 2 havuza ve ufak taşlı 2 havuza birer 'tehlikeli avcı', bunların dışında kalan iri taşlı 2 havuza ve ufak taşlı 2 havuza da altışar ''zayıf avcı'' koydu. Kalan iki havuzda ise lepistesler herhangi bir avcı olmadan ürediler.

 

Deneye başlandıktan 5 ay sonra Endler bütün havuzlarda yoklama yaptı; tüm havuzlardaki tüm lepisteslerin beneklerini saydı ve ölçtü. Bundan 9 (deney başladıktan sonra 14) ay sonra aynı şekilde bir yoklama daha yaptı. Bu kadar kısa bir sürenin ardından bile sonuçlar oldukça şaşırtıcıydı. Endler balıklardaki renk örüntüleri için pek çok ölçüt kullandı. Bunlardan biri ''balık başına düşen benek sayısı'' idi. Peki, ne buldu ?

 

Lepistesler havuzlarına ilk konduklarında, yani avcılar konmadan önce, benek sayısı büyük bir çeşitlilik arz ediyordu çünkü balıklar çok çeşitli avcıları barındıran çok çeşitli derelerden toplanmışlardı. Herhangi bir avcının ortama salınmadığı ilk altı ay boyunca balık başına düşen ortalama benek sayısı tavan yaptı. Bu muhtemelen dişiler tarafından yapılan "Eşeysel Seçilim"den kaynaklanıyordu.

 

Daha sonra ortama avcılar sokulduğunda keskin bir değişiklik oldu. Tehlikeli avcının bulunduğu dört havuzda ortalama benek sayısı taban yaptı (düştü). 5. aydaki yoklamada bu fark açıkça görülüyordu ve 14. ayda yapılan yoklamada benekler daha da azalmıştı. Ama avcı olmayan 2 havuzda ve zayıf avcının bulunduğu 4 havuzda da benek sayısı artmaya devam ediyordu. 5. aydaki yoklamada bir doygunluk noktasına ulaşmış, 14. ay yoklamasına dek yüksek seviyelerde kalmıştı. Benek sayısı açısından bakıldığında zayıf avlanma ile avcı olmaması durumları arasında fark görünmüyordu. Kendisini, dişilerin yüksek benek sayısını tercih etmesi şeklinde gösteren eşeysel seçilim ikisine de baskın çıkmıştı.

 

Benek sayısı ile ilgili bu kadar bilgi yeter. Beneğin büyüklüğü de en az sayısı kadar ilginç bir hikaye anlatmaktadır. Güçlü ya da zayıf avcıların varlığında, iri taşlı zeminlerde görece büyük benekliliği teşvik ederken, ufak taşlı zemin görece küçük benekliliği teşvik etmiştir. Bu durum kolaylıkla şu şekilde yorumlanabilir: benek büyüklüğü taş büyüklüğünü taklit etmektedir. Etkileyici olan, Endler'ın, avcıların olmadığı havuzlarda bunun tam tersini gözlemlemiş olmasıdır. Doğal Seçilim erkek lepisteslerde, ufak taşlı zeminde büyük, iri taşlı zeminde ise küçük benekleri desteklemiştir, zira altlarındaki zemini taklit etmeyip daha kolay göründükleri için dişileri daha çok cezbetmişlerdir!

 

***

Gönderi tarihi:

EVRİM MEKANİZMALARI: EVRİM NASIL GERÇEKLEŞİR?

Cinsel Seçilim'in Deneysel Olarak Gözlenmesi: Endler'in Lepistes Deneyi...

 

 

***

Kaliforniya Üniversitesi'nden David Reznick ve meslektaşları Endler'in harika sonuçlar elde ettiği deneysel deresini dokuz yıl sonra ziyaret etti. Endler'in deney için seçtiği popülasyonun torunlarından örnek aldılar. Erkekler şimdi çok daha parlak renkliydi, dişi güdümlü eğilim fazlasıyla devam etmişti.

 

Endler'in gözlemlediği sonuçların onaylanmasının yanı sıra tilkiler örneğinde (Dawkins’in aynı kitabında önceki bölümde anlatılır) görüldüğü gibi beklenmedik "Genetik Sürüklenme"ler gerçekleşti. Dişi ve avcı baskısı ile gerçekleşen evrimsel değişiklikler sadece beneklerin sayısı ve boyutuyla alakalı değildi. Düşük avlanmanın olduğu derelerdeki lepistesler eşeysel olgunluğa, yüksek avlanmanın olduğu derelerdeki lepisteslerden daha geç ulaşırlar, erginliğe ulaştıklarında daha büyük vücutludurlar, daha az sıklıkla yavrularlar ve bir seferde daha az sayıda yavrularlar ve yavruları daha büyüktür.

 

***

Özet: Deney "Seksüel Seçme" ve "Avcı Seçmesi"ni (Doğal Seçilim'i) açıkça gözler önüne sermiştir. Avcıların az olduğu yada zayıf olduğu yerlerde lepistesler "Seksüel Seçme" baskısıyla değişimler gösterirken, avcıların etkili olduğu yerlerde ise Seksüel Seçme ile avcının seçmesi arasında bir denge politikası oluşmuştur.

 

Bütün bu seçilimler tıpkı Dimitri Belyaev'in tilkilerinde olduğu gibi genetik sürüklenmelere yol açmış ve Lepisteslerin boyutlarına, üreme sürelerine, erginlik yaşlarına da etki etmiştir.

 

***

Gönderi tarihi:

***

Bu yazımızda göreceli olarak yeni gündeme gelen ve bir anda Evrim Kuramı'nın en önemli parçalarından biri haline gelen ve yarım bir doğa yasası olan 'Cinsel Seçilim'i mümkün olduğunca ayrıntısıyla anlatmaya çalıştık..

 

Bir sonraki "EVRİM MEKANİZMALARI (5): Akraba Seçilimi" başlığında Cinsel Seçilim gibi çok uzun zamanlar Doğal Seçilim'in bir alt başlığı olarak kabul edilmiş, ancak sonradan değerinin anlaşılmasıyla ayrı bir seçilim mekanizması olduğu anlaşılan Akraba Seçilimi'nden ve bu seçilim tipine bağlı olarak ortaya çıkan fedakarlık (atruizm) ve benzeri davranışlardan bahsedeceğiz.

***

Kaynaklar:

http://bio.research....vior/SELECT.HTM

http://www.zoology.u.../Overheads.html

http://www.stanford...._Selection.html

http://www.edge.org/.../miller_p2.html

http://www.thegreatd...lselection.html

http://www.thegreatd...SexualSeln.html

http://bio.research....vior/SELECT.HTM

http://www.nature.co...ection-13255240

http://press.princet...itles/5522.html

http://evolution.ber...selection.shtml

http://en.wikipedia....human_evolution

http://en.wikipedia....exual_selection

ODTÜ Biyoloji ve Genetik Topluluğu_Evrim Ağacı

http://evolution.ber...e/artificial_01

http://evrimianlamak...a_yapay_seçilim

http://baharkilic.or...i-ve-evrim.aspx

 

***

Katılın Görüşlerinizi Paylaşın

Şu anda misafir olarak gönderiyorsunuz. Eğer ÜYE iseniz, ileti gönderebilmek için HEMEN GİRİŞ YAPIN.
Eğer üye değilseniz hemen KAYIT OLUN.
Not: İletiniz gönderilmeden önce bir Moderatör kontrolünden geçirilecektir.

Misafir
Maalesef göndermek istediğiniz içerik izin vermediğimiz terimler içeriyor. Aşağıda belirginleştirdiğimiz terimleri lütfen tekrar düzenleyerek gönderiniz.
Bu başlığa cevap yaz

×   Zengin metin olarak yapıştırıldı..   Onun yerine sade metin olarak yapıştır

  Only 75 emoji are allowed.

×   Your link has been automatically embedded.   Display as a link instead

×   Önceki içeriğiniz geri getirildi..   Editörü temizle

×   You cannot paste images directly. Upload or insert images from URL.

×
×
  • Yeni Oluştur...

Önemli Bilgiler

Bu siteyi kullanmaya başladığınız anda kuralları kabul ediyorsunuz Kullanım Koşulu.