Denizli Akarsuları

[Φ _asi_]

AKARSULAR

 

 

 

BÜYÜK MENDERES

Toplam uzunluğu 529 km2 dir. Denizli ili içindeki uzunluğu 194 km.dir. Debisi 44.32m3/sn dir. Dinar ilçesindeki "Su çıkan" dan çıkarak Dinar Ovası'na iner, burada Düden adini alan kaynama suları ile beslenerek Başpınar Ovası boyunca uzanır. Bir kısmı sazlık ve bataklık olan Gökgöl'e ulaşır. Gölün çıkısında bu suya "Homa Suyu" (Akçay) katılır. Çivril'de Işıklı Barajı'ndan çıkarak Çivril, Çal ve baklan Ovaları'nı geçerek, Çal ilçesinin doğusundan kuzeye dönerek Güney ilçesi sınırlarından içeri girer.

Baklan Ovası'ndan sonra suyun ilk sokulduğu derince, sarp boğaza "Seyit Boğazı" denir. Çallılar'ın "Dere alanı" dedikleri vadinin uzunluğu 20 km. dir. Burada BÜYÜK Menderes çok dar boğaza girer. BÜYÜK Sarıkaya kısığında 6-7m yüksekten sut yapar. Bekilli'nin elektrik tesisi burada kurulmuştur. BÜYÜK Menderes, Mandek Koyu yakınında Uşak'tan gelen Bağnaz Çayı'nı Sarayköy yakınlarında Denizli'den gelen Çürüksü Çayı'nı da alarak Aydın sınırına girer ve Söke ilçesine bağlı Balat Koyu Dipburnu Mevkii'nde Ege Denizi'ne dökülür.

 

BAĞNAZ ÇAYI

Uzunluğu 170 km. il içi uzunluğu 13 km.dir. Murat Dağı'nın güneyinden doğar. BÜYÜK Menderes'e katılmadan biraz yukarıda 50 m. yükseklikten kuvvetli bir sut yapar. Güney'in elektriği bu su ile sağlanır. Bu çevrede küçük yan sularla bir çok değirmen döndüğünden Güneyli'ler buralara değirmen Deresi de derler. Bu boğazda Çal yönünden Menderes'e açılan Kurudere'ye Cehennem Deresi de denir.

 

ÇÜRÜKSU

Uzunluğu 101km, il içi uzunluğu 96km, debisi 9.26m3/sn'dir. Suyu çok kireçli olduğu için bu adi alır. Araplar çayı, Subaşı Deresi, Sazlı Dere ve Karakısık Çayı'nı alarak Hambat kırı kenarından geçer. Kaklık yönünden tekrar boğaza sokulur. Buralarda buna Emir çayı, aşağılarda Çürüksü denir. Yaz aylarında suları azalır. Kaklık güneyinde Kelkaya dibinde Karaçay'ı, sonra Honaz Çayı'nı alır. Denizli'nin 10 km. kadar Güney doğusunda Gökpınar Suyu'nu alır.Korucak Mevkii'nde suları bir kanalla alınarak Sarayköy'e doğru uzatılmıştır.

 

AKÇAY (BOZDOĞAN ÇAYI)

Uzunluğu 157 km., il,içi uzunluğu 70 km., debisi 17.37m3/sn.dir. Kaynağını Bozdağ ve Sandraz Dağları'ndan alır. Kızılcabölük yakınlarından çıkan Yenidere Çayı'nı da içine alarak sularını çoğaltır. Eskere Ovası ve BOZDOĞAN Ovası'nı sular. BOZDOĞAN Ovası, BÜYÜK Menderes Ovası'na açılmadan önce biraz daralır. Buralara donduran denir. Su buralarda BOZDOĞAN çayı adini alır. Üzerinde taşkından koruma, sulama ve elektrik üretimi amacıyla kurulmuş Kemer Barajı bulunur.

 

DALAMAN (GİRENİZ) ÇAYI

Uzunluğu 201 km, il içi uzunluğu 81km, debisi17.37m3/sn.dir. Akarsu karstik kaynaklarla beslenir. İlk kuvvetli kaynaklarını Söğüt Gölü ve Dirmil Yaylaları tarafından alınır. Gölhisar Ovası'nda birleşerek Dalaman Çayı'nı oluşturur. Acıpayam Ovası kenarından sonra, suyun içine sokulduğu Gireniz Boğazı'na girer. Girenez (Kelekçi) suyunu alır. Muğla-Köyceğiz sinirini geçerek Akdeniz'e dökülür.

 

KUFİ ÇAYI

Uzunluğu 97 km, il içi uzunluğu 32 km, debisi 3.34m3/sn.dir. BÜYÜK Menderes'e dökülür. Çivril'in Çapal Köyü'nün 5 km doğusunda baslar, Işıklı rezarvuarında biter.

 

HAMAM ÇAYI

Uzunluğu 48 km, il içi uzunluğu 117km.dir. Güney Aşağı Çeşme Koyu'nun 9km kuzey doğusunda baslar. Güney Adigüzeller Koyu'nun 3 km kuzey doğusunda sona erer.

 

GÖKPINAR ÇAYI

İl içi uzunluğu 38km, debisi 2.86m3/sn.dir. Tavas'ın 10 km. kuzey doğusundan baslar, Denizli'nin 9 km kuzeyinde sona erer. Çürüksu'ya dökülür.

 

YENİDERE

İl içi uzunluğu 70km, debisi 2.46m3/sn dir. Kale'nin 13 km Güney doğusundan baslar. Kale'nin Karakaya Köyü'nün 2 km batısında Akçay'a dökülür.

 

DERBENT ÇAYI

İl içi uzunluğu 32 km, debisi 1.00m3/sn.dir. Buldan'ın 6 km batısından baslar, Buldan'ın 16km kuzeyinde Alaşehir Çayı'na dökülür. Bölgenin iklimine bağlı olarak akarsuların debileri Aralık, Ocak,Şubat ve Mart aylarında ortalama debinin 15 kati seviyesine çıkabilir.