Şehabeddin Paşa Camii

[Φ _asi_]

ŞEHABEDDİN PAŞA CAMİİ

 

Şehabeddin Paşa (Kirazlı Camii)

 

Kullanılmaz halde olan altı asırlık eser tekrar kazanılmak için sırasını bekliyor.

 

 

Şehabeddin Paşa, II. Murat ve Fatih Sultan Mehmet dönemlerinde vezirlik yapmıştır, kaynaklarda Hadım Şehabettin Paşa adıyla anılmaktadır. Şehabettin Paşa, 1437 yılında Rumeli Beylerbeyliği görevini üstlenmiştir.

 

Caminin inşa kitabesi günümüz Türkçe’si ile:

 

"Bu mübarek mescidi, Sultan Murat Han zamanında, Abdullah oğlu Hacı Şehabeddin 840 yılında tesis etti."

 

Bu kitabeye göre caminin, Abdullah oğlu Hacı Şehabeddin tarafından, 1437 yılında inşa ettirilmiştir.

 

Şehabettin Paşanın bu camiden başka, Edirne'de iki mescidi, bir hamamı ve bir köprüsü; Filibe'de ise bir camisi, bir imareti ve bir kervansarayı bulunmaktadır. Vakfiyeleri ise, 1485 yılında; dükkân, bahçe ve Edirne'ye bağlı köylerden 39.253 akçe; 1610 yılında da Şehabettin Paşa Mahallesi için 11.000 akçe gelir elde edildiği şeklinde nakledilmektedir.

 

Yapı, halk arasında Kirazlı Camii adıyla da tanınmaktadır. Şehabettin Paşa Mahallesi, Kirazlı Cami Sokaktadır.

 

Mimarisi

 

Harim duvarlarında (kuzey duvarı hariç) düzgün kesme taş; kasnakta kabayonu taş ve tuğla; kubbede ise sadece tuğla kullanılmıştır. Kuzey cephesinde, tuğla hatıllar arasına yerleştirilmiş kabayonu taşlar, dikine yerleştirilmiş tuğlalarla örülmüştür.

 

Harimin güney ve batı cepheleri aynı düzendedir. Her iki cephede de, iki sıra halinde düzenlenmiş dörder pencere bulunmaktadır. Doğu cephesindeki dört pencere, cephenin kuzeyinde yer alan taçkapı nedeniyle güneye kaydırılmıştır. Kuzey cephesinde, alt seviyede iki pencere mevcuttur. Alt sıra pencerelerinin tümü düz atkı taşlı, dikdörtgen şekilli; üst sıra pencereleri ise sivri kemerlidir. Pencerelerin hiçbirinde çerçeve yoktur.

 

Doğu cephesinin kuzey ucunda taçkapı yer almaktadır . Taçkapının üst kesimindeki kesme taşlar üzerinde, biri kuzeyden güneye eğimli, diğeri düz iki yiv görülmektedir.

 

Çatı izlerinin üst kesimine yüzeysel yivli bir Mühr-ü Süleyman motifi kazınmıştır. Taçkapı dikdörtgen bir çerçeve içine alınmıştır. Çerçeve, biri düz, diğeri kaytan iki kalın silmeyle oluşturulmuştur. Fazla derin olmayan taçkapı ana nişi, sivri bir kemerle örtülüdür. Ana niş dip duvarı üzerinde inşa kitabesi bulunmaktadır. Kitabe çerçevesinin iki yanında, bir yarım palmet ve rumilerden oluşan bitkisel unsurlu süslemeler görülmektedir. Giriş aralığı basık bir kemerle örtülüdür.

 

 

Kuzey duvarı ortasında, dışa taşkın bir dış mihrap görülmektedir. Harimin kuzey duvarı, derince bir mihrap nişi inşasına imkân verecek kalınlıkta değildir. Bu nedenle mihrap çerçevesi dışa taşırılmış ve böylece kalınlaştırılan duvar içine, 65 cm. derinliğinde bir niş inşa edilebil mistir. Beş kenarlı mihrap nişi mukamaslı bir kavsarayla örtülüdür. Mihrap çerçevesi ile üzerine yerleştirildiği duvar arasında bir bitişme çizgisi seçilmektedir.

 

Camilerde, son cemaat yerlerinde görülen dış mihraplar, genellikle sade ve küçük boyutludurlar. Şehabeddin Paşa Camii'nin dış mihrabı ise, 2.50 m. genişlikte ve yaklaşık 5.00 m. yüksekliğinde bir çerçeveye sahiptir. Bu özellikleri ile pek çok caminin ana mihrabından daha gösterişli ve görkemlidir. Dış mihrabın boyutları gibi, cephe üzerindeki yeri de dikkat çekmektedir. Harimin kuzey cephesi üzerinde yer alan dış mihraplar, genellikle ortada yer alan harim girişinin sağında veya solundadır. Mihrabın, cephe ortasına yerleştirildiği örneklerde ise, harim girişi cephenin sağına veya soluna kaydırılmıştır. Doğu, batı ve güney duvarlarını, kaytan silmelerden oluşan bir saçak dolanmaktadır.

 

Harimde, kubbe yuvarlağına geçiş, pandantiflerle sağlanmıştır. Dışa hafif taşıntı yapan mihrap nişi, yarım sekizgen planlıdır. Mihrap nişi, istiridye kabuğu formunda bir kavsarayla örtülüdür. Harimin batı cephesinin ortasında, dikdörtgen planlı bir niş yer almaktadır.