Φ _asi_ Gönderi tarihi: 29 Eylül , 2009 Gönderi tarihi: 29 Eylül , 2009 Karaman Saya Törenleri Karaman civarının kendine has özelliklerinden birisi olan saya; koyun çobanlarının, çobanlık ücretlerini almak için, yılın belirli aylarında düzenlemiş oldukları törenlere verilen isimdir. Karaman koyuncularının, çok eskilere dayanan bu geleneksel törenleri, her yılın, Ocak ayının ikinci yarısı içinde, diğer bir ifadeyle koç katımı günlerinden başlayarak, yüzüncü günün sonunda, yani kuzuların anne karnında tüylenmeye başladıkları güne kadar sürer. Bu günlerde, her oba, köy ve mahallenin çobanları, koyuncuların evlerine ve semt odalarına akşamları gelirler; aşağıda başlangıç dörtlüğünü vereceğimiz şiirleri okuyarak saya törenlerine başlarlar: Selamün Aleyküm Bey evleri Bir birinden yeğ evleri Saya geldi duydunuz mu? Selam verdi aldınız mı? Koyunların döl zamanının yaklaşmakta olduğunun bir müjdecisi olan bu mutlu günde, çeşitli deyişlerle kendilerine müjdeler veren çobanlarına koyuncular, maddi durumlarına göre, çeşitli yiyecek ve giyecekler hediye ederler; bazı koyun sahipleri ve çoban ağaları da, çobanlan şerefine akşam ziyafeti hazırlayarak, onlara ikramda bulunurlardı. Yenilip, içildikten sonra koyuncular, çeşitli sohbetler ederlerken, seçilen bir çoban sırtında kepeneği, elinde çomağı ve daha önce hazırladığı, adına Arap denilen kişi ile birlikte içeri girerdi. Arap denilen, ya çobanın on, onbeş yaşlarındaki oğlu veya yamağı, ya da seçtiği uygun birisidir. Çoban içeriye girmeden, seçtiği kişiyi Arap'a benzetebilmek için, yüzünü isle siyaha boyar; üzerine de, Arabın ta boynuna kadar gelen, büyükçe bir erkek şalvarı giydirir. Bu şalvarın uçkuru arabın boynundan büzgülenmiştir. Elleri de şalvarın içinde kalan arabın boynunda, bazı yerlerinde, irili ufaklı koyun çanları vardır. Çanların daha fazla ses yapması için, zıplayıp çırpınarak, çobanın arkasından gelen arap, odaya girince ortaya ulu orta yatıverir. Koca kepeneği içinde çoban da çomağına dayanarak, yerde yatan arabın yanında durur ve sayayı saymaya başlar. Saya sayılırken, odada bulunanlardan uygun bir kişi, her dörtlüğün sonunda "EYVALLAH' der ki bu söz, çobanın saydıkları deyişlerin topluca tasdik edildiği anlamına gelir. Çobanların saya sayması devam ederken, yerde yatan ara sıra kımıldayarak çanlarını tıngırdatan, ağzı açık bir vaziyetteki arabın ağzına, herkes madeni para atar. Çobana da uygun bahşiş ve hediyeler verilir, ya da o sırada söz verilen bahşiş ve hediyeler ertesi gün toplanır. Böylelikle, her yörenin, her semtin ve her obanın çobanı, bir veya birkaç akşam odaları, koyuncu evlerini dolaşarak sayayı sayar. Arabın ağzına atılan para araba aittir. Törenlerde, çoban için toplanan bahşiş ve hediyelerin biriktirilmesiyle ilgilenen semt delikanlıları da, toplanan yiyeceklerden bir miktarımda alakoyar. Bunlardan ileriki günler için akşam yemekleri hazırlatırlar. Bu yemekler, çobanda dahil olmak üzere topluca ve mahalle odasında yenilir. Yemeklerde sohbetler, eğlenceli oyunlarda oynanmak surteiyle adeta bir bayram havası yaratılırdı. Çobanın hakkını toplamak için, koyun sahiplerini dolaşırken söyledikleri deyişlerden en meşhuru şudur: Selamün Aleyküm Bey evleri Birbirinden yeğ evleri Saya geldi duydunuz mu? Selam verdi aldınız mı? Bu saya iyi saya Hem yoksula, hem baya Bu say a batıydı, battal adıydı Çöğdüydü, çöğmellediydi Koyunun yüzünü yetirdik Kuzunun tüyünü bitirdik. Güde güde elli güne getirdik Birin de bin olsun koyunum Sağına yattı yozladı Soluna yattı kuzuladı Döndü çarasını yaladı Birin de bin olsun koyunum Bir ala kuzu kuzuladı Önüne kodum yaladı Dü.. didim meledi Birin de bin olsun koyunum Ak beserek kuzusu var Örtme kepenek ağılı var Bu koyunu sağan abanın Çıgsalı kolu var Bahar gelir yaz gelir Turna ile kaz gelir Koyunları sağmaya Gelin ile kız gelir. Alıntı
Önerilen İletiler
Katılın Görüşlerinizi Paylaşın
Şu anda misafir olarak gönderiyorsunuz. Eğer ÜYE iseniz, ileti gönderebilmek için HEMEN GİRİŞ YAPIN.
Eğer üye değilseniz hemen KAYIT OLUN.
Not: İletiniz gönderilmeden önce bir Moderatör kontrolünden geçirilecektir.