Yozgat-Nizamoğlu Konağı

[Φ _asi_]

NİZAMOĞLU KONAĞI

 

 

 

Nizamoğlu Konağı, T.C. Kültür Bakanlığı Gayri Menkul Eski Eserler Yüksek Kuruluğu Başkanlığının “ İstanbul İlinde 261- 17.10.1975 toplantı no ve tarihi, 8678.18/10/1975 Karar No ve Tarihi ile”; “ Yozgat İl Merkezi’ n deki 1710 sayılı yasa uyarınca Korunması Gerekli Eski Eserler kapsamına alınmıştır.”

 

Vasilika ve Joannali’den hazineye kalan ve H.1292 / M. 1875 de Abdullah Kızı Fatma Hanım’a, ondandan Nizamzade Ali Efendi’ye geçen bu yapı 1871’den önce yapılmış olmalıdır. Bugün müze olarak kullanılan yapı kırma çatılı, iki katlı, meyilli bir zemine oturan, doğu yüzü sokağa bakan, etrafı ufak bir bahçeyle çevrili bir konuttur. Zemin kat “U” planlı sofa etrafında sıralanan depo ve servis odalarından oluşur. “U”nun yatay kolu kareye yakın dikdörtgen şeklindedir. Kuzeyde eksende bahçeye çıkış kapısı ile doğu ve batıda; güney-kuzey doğrultusunda dikdörtgen planlı düz tavanlı odalar yer alır.girişin tam karşısında ise yine aynı doğrultuda bir kiler bulunmaktadır. “U”nun dikey kolları üzerinde ise ikişer oda bulunmaktadır. Bu odaların arasında dikdörtgen koridorlar görülür. Bu koridorların batı kanattakine üst kata çıkış merdiveni yerleştirilmiştir. Merdivenin kuzeyindeki oda fırını olan mutfak şeklinde kullanılmaktadır. Üst kat alt katın tekrarı gibidir. Farklı yanı odalar daha büyük ve süslü, sofanın geniş ve eyvanlı olmasıdır. Bir sofa etrafına “U” şeklinde odalar sıralanmıştır. Sofanın güneyinde önü balkonlu bir eyvan bulunmaktadır. Odaların ön kısmını, sofa zemininden 1m. kadar yüksek bir galeri çevreler. Galerilerin ön kısmı birbirlerine bağdadi kemerlerle bağlanmış 10 ince ağaç sütun ve araları parmaklarla örülmüştür. Sofaya kuzey cephe ekseninde yer alan yuvarlak kemerli bir kapıdan girilmektedir. Eyvanın iki yanındaki güneydoğu ve güneybatı köşe odaları özenle süslenmiştir. Bunlar gerek ahşap işçiliğinin, gerekse geç devir duvar resimlerinin çok değişik birer örneğini sunar. Bu odaların tavanları oyma, çakma, kafes oyma ve aplike tekniği ile yapılmış süslemelerle kaplıdır. Göbek kompozisyonu ortasında baş aşağıya sarkan çeşitli kıvrım ve çiçeklerden oluşan ajurlu bir sarkıt süsleme vardır. Bu sarkıtın dışa doğru güneş ışını gibi, kıvrımlı dal ve çiçeklerden oluşan uzantılar çıkar. Motifler aplike tekniği ile yapılmıştır. Giriş kapısının yanında yüklükler bulunur. Tavanın iç bükey kuşağında figürlü manzaralar gözükür. Kuru fresko tekniği ile yapılan bu resimler çok renkli bir anlayışla ele alınmıştır. Konu zenginliği göze çarpar.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Resimlerdeki konular;

1- Dini konular, Tevrat’tan alınmış sahneler, Hz. Süleyman’ın adaleti, Hz. İsa’nın ateş içerisinde görülmesi…

2-Şehir manzaraları ormanlar, av sahneleri, çobanlar, atlar, keçiler, dağlar, denizler, göller…

3- Natürmortlar, çiçekler, kap içinde meyveler…

4- Tarihi ve gerçek olaylar Napolyon’un savaşları, Yozgat şehri yangını gibi..

5- Hayali resimler, denizkızı gibi..

6- Günlük olaylar, çift sürülmesi, kaz dövüşleri gibi

 

Güneybatı oda resimleri;

1- Kayıkla kürek çekenler ve yanlarındaki kule

2- Hz. İsa’nın ateş içinde görülmesi ve ondan korkanlar

3- Derede kadırga ve solunda avcı

4- Yozgat yangını

5- Savaş sahnesi

6- Kral ve iki yaveri

7- Şehir manzaraları ve yanında orman ile dere

8-Üç katlı bir kule

9- Hz. Süleyman’ın adaleti ve yanında 1871 tarihi

10- Kaz dövüşü, atlar ve geyik

11-ince uzun üç katlı kule ve kayıkçı

12- Savaş sahnesi ve şaha kalkmış atlı subay

 

Eyvan (Sofanın Güneye Bakan Kısmı )

13- Çiçek tabakları, üzüm salkımları ve dallar

14- Meyve tabağı ve renkli kuşlar

15- Soluk renkli dağ manzaraları

16- Kuş, meyve tabağı ve avcının vurduğu geyikler

 

Sofanın Güneye Bakan Tavan Saçağı

17- dere ve dağ manzaraları

18- solda kargalar, sağda çift süren çiftçi

19- Bir fayton ve önünde ve arkasında koruyucusu (Büyük olasılıkla Çapanoğlu Mehmet Celalettin Paşa ve koruyucuları)

20- Köprü ve solunda yatan aslan Tavan saçağının iç tarafında, “U” şeklinde, bir kısmı silinmiş sütun alınlıklarında ve saçaklarda çiçek dalları

 

Güneydoğu Oda

21- Ortada bir köprü, sağında üç koyun, solunda ağaçlar içinde şaha kalkmış bir aslan

22- Masa üstünde bıçak saplanmış karpuz

23- Derede yıkanan kazlar

24- Ormanda otlayan üç deve

25- Sağda yatmış bir manda, solunda karşılıklı iki at

26- İki gül koyunlar ve kuş

27- Sağda iki geyik bir kurt ve ortada atlar, solda iki inek

28- Ortada kıvrımlı bir dere, derenin sağında diz çökmüş atış yapan ve avlanan bir Osmanlı Paşası

29- Kanatlarını açmış elleri ve ayaklarıyla bir şey tutan çift başlı kartal (Büyük olasılıkla bir haç tutuyor olmalı)

30-Ortada bir dere içinde balık gövdeli kız ve sağında atlı bir yabancı ile avını getiren köpek, deniz kızının solunda yılan yiyen leylek

31- İnce bir dere ve sağında haç taşıyan bir köpek. Solunda manda ve atlar

32- İki aslan

33- Orman içinde çiçek ve geyikler

 

Tüm bu resimler birbirinin devamı gibidir. Güneybatı oda tavan eteğinde savaş sahnesi, Hz. Süleyman’ın adaleti atlı tablonun kenarında 1871 tarihi, Yozgat yangını, güneydoğu odada; av sahneleri yer alır. Kuzeybatı oda mutfak olarak düzenlenmiştir. Çeşme ve fırını vardır. Kırma çatılı iki katlı konağın bodrum katıda bulunmaktadır. Bodrum katı sarı kesme taştan yapılmış zemin kat ve birinci kat kitik sıva ile sıvanmıştır. Konağın güney tarafta geniş kuzey tarafta ise daha dar bir bahçesi vardır. Kuzeydeki bahçeye yuvarlık kemerli bir kapıdan girilir. Nizamoğlu Konağı resimleri üslup bakımından çok ileri bir teknik gösterir. Ayrıca resimlerde oldukça başarılı bir perspektif anlayışı, yer yer gölge ışık oyunları, renk tonlamaları ile batılı resim geleneğine bağlı olmakla birlikte çocuksu işleyişleri bakımından da “naif” karakter taşımaktadır.

 

Konak şimdi Arkeoloji ve Etnografya Müzesi olarak kullanılmaktadır. 1985 yılında ziyarete açılan müze halkımızın hizmetine devam etmektedir.