Ani iç kale

[Φ _asi_]

İÇ KALE

 

 

TETRAKONCHOS PLANLI KİLİSE

 

Orijinal Adı: Bilinmiyor

 

Bilinen Adları: İç Kale Tetrakonchos Kilise

 

Yapım Tarihi ve Banisi: -

 

Yeri: Sarayın güneyindedir.

 

 

Mimari Tanıtım: Yapı günümüze ulaşamamıştır. Ancak daha önceki yayınlarda yer alan çizimlerinden anlaşıldığına göre dışta düzgün olmayan sekizgen, içte tetrakonchos (dört yapraklı yonca) planlıdır.

 

 

 

Doğu cephede iki, kuzeybatı ve güneybatı cephede birer üçgen niş yer almıştır. İç mekana batı cephe eksenindeki kapıdan girilmektedir.

 

 

 

Merkezdeki mekana açılan konchlardan doğudaki apsis olarak değerlendirilmiştir. Apsisin iki yanında, batıdaki konchlara açılan, apsidiollü birer pastophrorion hücresi bulunmaktadır.

 

 

 

_____________________________________________________________________________________________________

 

 

 

HEKSAKONCHOS PLANLI YAPI

 

 

Orijinal Adı: Bilinmiyor

 

Bilinen Adları: İç Kale Manastırı, St. Eghia Kilisesi

 

 

Yapım Tarihi ve Banisi: Kitabesi yoktur. Araştırmacılardan bazıları plan tipine göre 10.-11., cephedeki süslemelerine göre ise 13.-14. yüzyıllara tarihlendirmektedir.

 

 

Yeri: İç kalenin güneydoğu ucunda yer almaktadır.

 

 

Mimari Tanıtım: Sarı, kırmızı ve pembe renkli düzgün kesme taşlarla inşa edilen yapı, dışta düzgün olmayan ongen, içte heksakonchos (altı yapraklı yonca) planlıdır. İkisi doğuda olmak üzere cephelere toplam altı üçgen niş yerleştirilmiş, kuzeybatı bölüme de aralıklarla mazgal tipi üç pencere açılmıştır.

 

 

Konchların üzerini örten sundurma çatının üzerinde, ana eksenlerinde birer pencere bulunan silindirik kasnak yükselmektedir. Kasnağın üst kısmıyla birlikte örtüsü yıkılmış durumdadır.

 

 

Giriş, güneybatı kenarda yer almaktadır. İç mekanda konchlar birer kemerle ana mekana açılmıştır.

 

 

Doğudaki konch apsis olarak değerlendirilmiştir ve iki yanında, batıdaki konchlara açılan, apsidiollü birer pastophorion hücresi vardır. Konchların birleştiği duvarların üst seviyelerine yerleştirilen başlıklar sivri birer kemerle bağlanmış, bunların da üzerine kasnak oturtulmuştur.

 

_________________________________________________________________________________________________

 

 

KAMSARAGANLAR SARAYI

 

Orijinal Adı: Bilinmiyor

 

Bilinen Adları: Kamsaraganlar Sarayı, İç Kale Sarayı

 

 

Yapım Tarihi ve Banisi: Yapının inşa tarihi hakkında kesin bir bilgi bulunmamaktadır. Ancak 5. yüzyıla ait tarihî kaynaklarda Ani şehrinin adının geçmesi nedeni ile ilk olarak bu yüzyılda ve Kamsaragan ailesi tarafından inşa ettirildiğini kabul etmek gerekir. Devamlı elden geçirilen yapının en son onarımının 13. yüzyılda yapıldığı sanılmaktadır.

 

 

Yeri: İç kalenin kuzey kesiminde, sur duvarları üzerinde yer almaktadır.

 

 

Tanıtım: Günümüze çok harap bir şekilde ulaşan yapı farklı plan özellikleri gösteren tonozlu mekânlar ve salonlardan oluşmaktadır. Bazı mekanların çift katlı olduğu düşünülmektedir.

 

 

__________________________________________________________________________________________________

 

 

SARAY KİLİSESİ

 

 

Orijinal Adı: Surp Sarkis-Surp Toros Kilisesi

 

 

Bilinen Adları: Saray Kilisesi

 

 

Yapım Tarihi ve Banisi: Sarayın güneydoğusunda bir kilise yer almaktadır. Yapı, güney duvarında bulunan kitabeye göre 622 yılına tarihlenmektedir ancak, banisi bilinmemektedir.

 

 

 

Yeri: İç kalede, sarayı kuşatan sur duvarları içinde, sarayın güneydoğusuna bitişik bir konumda yer almaktadır.

 

 

Mimari Tanıtım: Sadece kuzey duvarı günümüze ulaşmış yapı, eski yayınlardaki çizim ve fotoğraflarına göre doğu-batı doğrultusunda dikdörtgen planlıdır. Batı ve güney cephede eksende, kuzey cephede de eksenin doğusunda olmak üzere toplam üç kapısı vardır.

 

 

Kuzey ve güney duvarı, köşeleri sütuncelerle yuvarlatılmış duvardan taşıntılı payeler ve bunları bağlayan yarım daire kemerlerle üç bölüme ayrılmıştır.

 

 

Doğudaki apsis yarım daire planlıdır ve doğu duvarındaki mazgal pencere ile aydınlatılmıştır. Mekanın üzeri içte kemerlerle takviye edilmiş beşik tonoz, dışta kırma çatı ile örtülmüştür.

 

 

Kalıntılar arasında bulunan parçalar, yapının zengin süslemelere

sahip olduğuna işaret etmektedir.

 

 

Kilisenin kuzeyindeki kapıdan, 10. yüzyılda eklendiği düşünülen şapele geçilmektedir. Doğu-batı doğrultusunda dikdörtgen planlı şapelin kuzey ve güney duvarı, birer paye ve bunları bağlayan kemerlerle iki bölüme ayrılmış, doğu kısma yarım daire planlı apsis yerleştirilmiştir. Mekanın üzeri, bir kemerle takviye edilmiş beşik tonozla örtülmüştür.

 

 

____________________________________________________________________________________________________

 

 

MIDJNABERD KİLİSESİ

 

 

Orijinal Adı: Bilinmiyor

 

Bilinen Adları: Mijdnaberd Kilisesi, Prens Çocuklarının Mezar Şapeli, İç Kale Kilisesi

 

Yapım Tarihi ve Banisi: Yapının kitabesi bulunmamaktadır. Ancak mimari özelliklerine göre 11. yüzyılın ikinci çeyreğine tarihlendirilmektedir.

 

Yeri: Sarayın güneydoğusunda, aşağı kesimde yer almaktadır.

 

Mimari Tanıtım: Kilise 1966 yılındaki depremde tahrip olmuştur ancak, kalıntılar ve eski yayınlardaki çizim ve fotoğraflarına göre, düzgün kesme taşlarla inşa edildiği ve dışta doğu-batı doğrultusunda dikdörtgen, içte haç planlı olduğu anlaşılmaktadır.

 

Yapının her cephesinde eksene simetrik olarak yerleştirilmiş birer üçgen niş ile üst seviyede birer mazgal pencere yer almaktadır.

 

Yapının üzeri, ana eksenlerinde birer mazgal pencerenin bulunduğu, silindirik kasnak üzerindeki konik külah ile örtülüdür.

 

Kuzey cephedeki giriş kapısı, Surp Amenap’rkitch (Halaskar, Yarım Kilise) ve Surp Arak’elots (Aziz Havariler, Kervansaray) kiliselerinin kapılarında olduğu gibi, üzeri yumurta dizili lento ve sövesiyle antik yapıların kapılarını andırmaktadır.

 

İç mekan, merkezdeki kare planlı mekana açılan haç kolları ile genişletilmiş olup doğu haç kolu bemadır. Bemadan sonra yer alan yarım daire planlı apsisin iki yanında, apsidiollü birer pastophorion hücresi bulunmaktadır.