Putperest Bir Ritüel Hacc

[Φ yucemanitu]

Hacc sizlerinde bildiği gibi İslamiyet öncesi de var olan bir gelenekti. Küçük bir farkla İslamiyetten önce Hac çıplak yapılırdı. Hac'da okunan telbiye de İslam'dan önce yine vardı. Şu şekildeydi:

 

"Lebbeyk allahümme lebbeyk.

Lebbeyk ve sadeyk.

Ma ehabbena ileyk"

 

Buyruğundayım, Allahım buyruğundayım!

Buyruğun başım üstüne! Ortağın yoktur senin!

Yalnızca tek ortağın var! O da senindir!

 

İslamiyet'ten sonra değiştirilerek şu şekilde okunmaya başlandı:

 

"Lebbeyk, Allahümme lebbeyk,

lebbeyke la serike leke lebbeyk,

innel’hamde ve’n ni’mete leke ve’l-mülk, la serike lek."

 

“Buyruğundayım Allahım, buyruğundayım!

Buyruğun başım üstüne, ortağın yoktursenin , buyruğundayım,

Hamd ve nimet senindir, ortağın yoktur senin!”

 

Mekke'nin fethi sonrasında Muhammed Kabedeki putları bir bir kırıp bir tekine dokunmamıştır: Hacer-ül Esved. O taşı bugün hacıların öpüp okşadığını biliyoruz. Nedeni de Muhammed'in bu taşı öpüp okşamasıdır. Bu taş çok kutsal çok önemli olmalı ki Muhammed bunu bırak yok etmeyi saygı göstererek bu putu okşayıp öpmüştür. Bunu Kütübü Sitte'den iki hadisle de ispatlayalım:

 

1315 - Ebu Davud ve Nesai'deki bir rivayet soyledir: "(Ibnu Omer) anlatiyor: "Resulullah (aleyhissalatu vesselam), (tavafin) her savtinda rukn-i Yemani ve Haceru'l-Esved'i istilam etmeyi terketmezdi."

Ebu Davud, Menasik 48, (1876); Nesai, Hacc 156, (5, 231).

 

1316 - Buhari ve Nesai'de gelen bir diger rivayet soyle: "Bir adam Ibnu Omer (radiyallahu anhuma)'e Haceru'l-Esved'i istilam etme hususunda sormustu. Su cevabi aldi:

"Ben, Resulullah (aleyhissalatu vesselam)'i, onu hem istilam eder hem de oper gordum..."

Adam tekrar sordu: "Pekala, sikisacak olsam, bana galebe calacak olsalar, (ne yapayimIbnu Omer (radiyallahu anhuma) kizgin bir eda ile: "Sorusu Yemen'de batasica, Resulullah (aleyhissalatu vesselam)'i, onu hem istilam eder, hem oper gordum."

Buhari, Hacc 60; Nesai, Hacc 155, (5, 231).

 

Kabe 7 kez tavaf edildikten sonra Safa ile Merve tepeleri arasında da 7 kez koşarak gidilip gelinir buna "say" denir. Bu da hem İslamiyet'ten önce vardır hem de daha sonra İslam'da devam etmiştir. Bu iki tepe bir nevi puttu ve bu ikisi arasında koşmak da putlara yapılan ibadetti. Say edilmesinin İslamiyet'te bile sürdürülmesi önce Ashabtan bazı kişilerin tepkisini bile çekmişti.

 

Câhiliye döneminde Safa ile Merve tepeleri üzerinde iki put bulunmaktaydı. Umretul-Kaza esnasında müslümanlar; "Bu iki tepe arasında nasıl tavaf ederiz? Çünkü biz cahiliye döneminde bu iki put için burada sa'y ederdik. Şimdi biliyoruz ki putlara saygı göstermek ve Allah'dan başka her hangi bir şeye ibadet için yönelmek O'na şirk koşmaktır. Bu iki taş arasında tavaf etmemiz de bunlardan biridir. Allah tarafından bugün İslâm gelmiş bulunmaktadır. İbadet kastıyla onunla birlikte başka bir şeyi yüceltmek için bir yol bulunmamaktadır" diyerek, sa'yetmekten çekindiler. Bunun üzerine; "Muhakkak ki Safa ile Merve Allah'ın şeâirindendir..." âyeti nâzil oldu (İbn Cerir et-Taberî, Câmiu'l Beyân, Mısır 1968, II, 45)

 

Muhammed şayet putperest bir gelenek olan Haccı kaldırsaydı Mekke ekonomisinin can damarlarından birini kesmiş olacaktı ve o böyle bir hata yapmayacak kadar akıllıydı.