12 Maymun - Oniki Maymun (1995) 12 Monkeys - Twelve Monkeys

 

 

Bu filmi nasıl izlemediğime hayret etmekle birlikte çok enteresan bir konu üzerine çekilmiş diyebilirim size. Özellikle aradaki ilişkileri kurarken kendi kendinize sorduğunuz soruları, sonradan vereceğiniz cevaplarla, soruldukları andaki cevaplarının farklılığı karşısında şaşıraracaksınız. 2035 yılında suçlu bulunup tutuklanan James Cole (Bruce Willis) hapisanede bilim insanlarının kendine vereceği bir görevi kabul ederek 1996 yılına zaman yolculuğu yapmayı kabul edecektir. Bu yolculuğun amacı 1996 yılında meydana gelen ve dünya nüfusunun tamamını öldüren virüsün kimin veya kimler tarafından geliştirildiğini ve kullanıldığını bulmak ve dünyayı geri götürerek olayı olmadan engellemek. Bilim insanları James'i zaman yolculuğunda yanlış bir zamana gönderecekler ve böylece James gittiği zamanda tutuklanarak söylediği şeyler yüzünden akıl hastanesine kapatılacak ve burada sonradan daha yakınlaşacağı psikoloğu Madeleine Stowe ve bir virüs profesyonelinin oğlu olan Brad Pitt'le tanışacaktır. Özellike diyebilirimki Bruce Willis'i pek sevmem ama bu filmde belkide en iyi rolünü oynamış. Brada Pitt'e gelince bu sanatçının bir türlü tarzına alışamadım ama filmde kötü oynadığınıda söyleyemem... Özellikle filmin en sonundaki olaylara dikkat edin diyorum... İzleyin kaçırmayın... Ayrıca filmin yönetmeninin bilim adamları ve James arasındaki konuşmalardaki akıllılığı ve espiri yeteneği beni çok şaşırttı diyebilirim...

Yönetmen: Terry Gilliam

Oyuncular: Brad Pitt, Bruce Willis, Christopher Plummer, Madeleine Stowe, Christopher Meloni

 

 

In the year 2035, convict James Cole (Bruce Willis) reluctantly volunteers to be sent back in time by scientists to 1996 to discover the origin of a virus that wiped out nearly all of the earth's population. When Cole is mistakenly sent to 1990, he's arrested and locked up in a mental hospital, where he meets a psychiatrist (Madeleine Stowe) and the son (Brad Pitt) of a famous virus expert (Christopher Plummer). Terry Gilliam directs.

Director: Terry Gilliam

Cast: Brad Pitt, Bruce Willis, Christopher Plummer, Madeleine Stowe, Christopher Meloni

 

 

Filmde en hoşuma giden şey, Brad Pitt'in deliliği idi...

Adam tam bir çılgın rolü yapıyor...

Bence güzel bir filmdi.

 

Ama bazen düşünmüyor değilsiniz,

"-ulan bu adam hakikaten deli mi, değil mi?" diye...

 

Filmin sonundaki sahne, Bruce Wills'in çocukluğu idi değil mi?

Bu film de birkac yil once okulda izlediklerimden. Odevim konuyla ilgili detayli bir analizdi ama odev kismini tamamladiktan sonra arkaplan islenisine dair kisa bir eklemede bulunmustum. Hocam, sozkonusu ekteki gorusumu en az filmin kendisi kadar cilginca buldugunu soylemisti. Uzerinde uzun uzun tartistiktan sonra bana 'deli' diyenler olmustu. Burada da ayni gorusumu paylasmak istiyorum. Ama filmi izleyenler iyi dusunsun ve lutfen bana deliymisim gibi muamele etmesin

 

Admin'in tanitimda ozetledigi konu aslinda filmin ana konusu. 12 Maymun, 1984 yilinda ilk bolumu cekilmis Terminator filmiyle hemen hemen ayni. Bir farkla: Terminator'de gecmisi degistirmek suretiyle gelecegi yeniden sekillendirme tezi islenirken, 12 Maymun'da ise halihazirdaki duruma neden olmus gecmis aydinlatilarak gelecek sekillendirilmeye calisiliyor. Ancak James Cole bireysel olarak Terminator'le ayni noktaya geliyor, zaten gerceklesmis bir olayi durdurmaya calisarak. Her iki filmde de gecmise yolculuk sozkonusu. Temeldeki bu benzerlige ragmen ikisi arasindaki kalite ve tat ve elbette ki ayrintilar bambaska.

 

Film bence bilim-kurgu tarzini asan bir usluba sahip. Yer yer kendisini dayatan ayrintilar farkli bir yorum getirmeme sebep oldu. Asil konuyu tabii ki yadsimiyorum, fakat dikkatinizi ince bir detaya cekmeye calisayim:

 

James Cole aslinda gercek bir akil hastasi! Bir akil hastanesinde bulunuyor ve psikiyatristi tarafindan kendisine seanslar uygulaniyor. Doktoru bu seanslar yoluyla James'in hastaligina neden olan olaya giderek onu anlamaya ve iyilestirmeye calisiyor. Kullanilan yontemlerden biri ise hipnoz. Hastanedeki deli (Brad Pitt) ise yine ayni hastanedeki gercek arkadasi. Hastaligindan oturu o kisiye de paranoyak dusuncelerinde onemli bir rol veriyor. Ve film James'in hastalikli dusuncelerinden uretilerek doktorun onu anlama cabasiyla desteklendigi icin ortaya bilim kurgu cikmis oluyor. Baska bir ifadeyle; biz 12 Maymun'da bir delinin karmasik dusunce dunyasina dalarak, kendi beynimizdeki gelecege yonelik tasarimlarin sinir tanimazliginin ince esprisini birlestiriyoruz.

 

Olay 2035 yilinda gecmektedir. Yer akil hastanesi. Psikiyatrist, bir akil hastasi olan James'i 1996'da, yani henuz cocukken havaalaninda tanik oldugu bir oldurulme olayina geri goturmeye calisiyor seanslar yoluyla. Cunku James bu olayin etkisinde kalarak akli dengesini yitirmistir ve surekli kabus gormektedir. Yine bunun etkisiyle o sahit oldugumuz 12 Maymun senaryosunu kurmaktadir. Cocuk yasta gozleri onunde birisi oldurulmus kisinin zamanla butun insanligin olumune dair korkuyu icinde barindirmasi ve o dogrultuda hastalikli dusunceler uretmesi son derece dogal. Seanslarda, ya da filmin diliyle konusacak olursak, isinlamada yanlislikla dunya savasi zamanina gonderilmesi bir rastlanti degil.

 

Yukaridaki ozet gorusu cope atmadan once James'in kabuslarini, o kabustaki cocugun aslinda kendisi oldugunu, otel gorevlisinin doktoru asagilamasi uzerine James'in "O benim psikiyatristim." diye savunmaya gecisini bir dusunun. Bir delinin hayalinden insanligin buyuk kisminin yok olusu ve bunun yine baska deliler eliyle yapilmasi... Psikiyatrist haric butun karakterlerdeki kisilik bozukluklarini dusunun lutfen. Surekli delilerle muhatap olan bir deli, baska bir insani ne kadar akli basinda hayal edebilir ki?!.. Psikiyatristin kendisine inanmasiyla merkezi olaya, o havaalanindaki cocukluga donmeyi de dusunun mesela. Doktor gercekte seanslarda ona inanarak (inandigina ikna ederek) James'in hayal dunyasina tam olarak dalmayi basarabiliyor...

 

Arkaplan boyle olmasina ragmen neden senaryo bize oyle gorunmedi diyebilirsiniz. Basta da belirttim; gelecege donuk olabilirlikleri barindiran dusuncelerimizle bir delinin hayal dunyasi arasinda hic fark yok da ondan. Bir deli icin gunumuz dunyasi ne kadar ucuk ve yabanciysa, bizler icin de gelecek o denli ucuk ve yabanci;)

 

Boyle..

Arkaplan boyle olmasina ragmen neden senaryo bize oyle gorunmedi diyebilirsiniz. Basta da belirttim; gelecege donuk olabilirlikleri barindiran dusuncelerimizle bir delinin hayal dunyasi arasinda hic fark yok da ondan. Bir deli icin gunumuz dunyasi ne kadar ucuk ve yabanciysa, bizler icin de gelecek o denli ucuk ve yabanci;)

Vay bee...

Gerçekten çok çarpıcı bir analiz olmuş Sayın Restpektif...

Ve çok ikna edici...

 

Bana kalırsa Yönetmen, sizin bu farkettiğiniz asıl verilmek isteneni herkesin görmesini istemedi...

 

Ve bunun hazzını yaşıyor olmalı...