Günaha Son Çağrı Deneme

 

 

Skandal Bir Film

 

Martin Scorsese’nin filmografisinde ayrıksı bir yere sahip olan “Günaha Son Çağrı”, Yunan yazar Nikolas Kazancakis’in evvelce fırtına koparan romanından uyarlandı. Senaryoyu Amerikalı senarist-yönetmen Paul Schrader’a (Taksi Şoförü, Kızgın Boğa, Yaşamın Kıyısında gibi diğer saygın filmlerde de birlikte çalıştılar) emanet eden Scorsese’nin bu filmi, tıpkı romanın yazgısı gibi skandal olarak değerlendirildi. Filmin gösterildiği salonlarda olaylar çıktı, akademik çevrelerde tartışmalar başlattı. Her büyük klasiğin yazgısı değil midir bu? Sanırım öyle. Öyle çünkü bünyesinde derin insanlık hallerini barındıran, nüvesinde psikolojik çıkarımların mevcut olduğu çok katmanlı yapımlar tartışmalara gebe olduklarından klasik sıfatını kazanmakta gecikmezler ve nihayetinde öyle oldu. Peki, ne anlatıyor “Günaha Son Çağrı”? Ne anlatıyor da bu denli tartışmalara neden oluyor?

 

Evvela Hıristiyanlığın kurucusu ve ilk peygamberi olan “Mesih”in adını telaffuz edersek mevzu az da olsa aydınlanır mı acaba? Devam edelim: Mesih’in biyografisi hakkında “Günaha Son Çağrı”ya dek, hatta ondan sonra bile bu denli kışkırtıcı bir yapımın sinema dünyasını alt üst ettiğini ben hatırlamıyorum. Hayat serüveni daha çok İncil ve onun zamanında elverişsiz koşullarda çoğaltılmış türevleri ve nüshalarıyla sınırlı olan Mesih, yetkin tarihçilerin içinden çıkamadığı, yer yer efsanevi bir kişiliğe sahip olduğundan, beyazperde serüveni de çalkantılı olagelmiş, fakat hiçbiri “Günaha Son Çağrı”nın düşsel atmosferine, incelikli betimlemelerine yaklaşamamıştır. Martin Scorsese ve Paul Schrader’ın Mesih’in efsanevi coğrafyasına uygun bir biçimde tamamen kişisel bir film kotardıklarını söylemek de bu açıdan yanlış olmaz sanırım. Mesih ve Yahuda arasındaki tarihsel hesaplaşmanın, yani Hıristiyanlığın geleceğiyle ilgili dönüm noktalarını oluşturan hesaplaşmanın içeriğine de oldukça öznel yaklaşan “Günaha Son Çağrı”, tartışma sinyallerini işte bu noktadan itibaren veriyordu. Yüzyıllardır Mesih’in düşmanı, onu arkasından vuran kişi olarak bilinen Yahuda, izleyicilerin karşısına çok “bulanık” olarak çıkıyor, hatta Mesih’e yardım bile ediyordu, birlikte yaptıkları sohbetten anlaşıldığı kadarıyla onlar sıkı dosttu. Böylelikle mevcut kilise jargonunu, geleneksel Hıristiyanlık mitosunu tersine çeviren film, salt bu nedenlerden gürültü koparmıyordu elbette, Magdalalı Meryem’in çıplak göründüğü sahneler, dahası fahişe olarak resmedilmesi meseleye tuz biber ekiyordu.

 

Film için aktör arayışına giren Scorsese, ilk tercihini Robert de Niro’dan yana kullandı fakat deneme çekimleri gösterdi ki birtakım uyuşmazlıklar söz konusu. Sonunda Scorsese’nin fetiş aktörü projeden ayrıldı. Ardından proje için aranan aktör nihayet bulundu: Willem Dafoe. Filmin çekildiği yıl, yani 1986’da, henüz 3 yıllık bir sinema deneyimine sahip olan aktör, deyim yerindeyse ders niteliğinde bir oyun sergiledi. Yan rollerde Harvey Keitel, Barbara Hershey, Harry Dean Stanton, David Bowie ve Verna Bloom da filmi sürükleyen görece iyi iş çıkardılar.

 

Filmin müziğini ise bir başka Yunanlıya, efsane filmlerin müziğine imza atmış ünlü besteci Vangelis’e emanet eden Martin Scorsese, sonuçtan memnun kaldı. Rüya sahneleriyle bezeli, tamamen kişisel bir mantaliteye dayalı bu klasik unutulmamalı ve ilk fırsatta izlenmeli.

kitabını okumuştum, filmini de bir ara televizyonda görmüştüm ama o gün televizyon izleyecek durumda olamadığımdan izleyememiştim... Bir ara alıp izleyebilirim, kitabını begendiğime göre filmini de begenirim herhalde galiba sanırsam ki