Akilli (Aptal) Pireler

Bilim kisileri pireler uzerinde bir deney yapiyorlar.

Deney soyle;

Bir bos kavanoza pireleri koyuyorlar ve kavanozun agzini kapatiyorlar.

Belirli bir sure sonra pireler sicramaya basliyor, her sicradiklarinda da kavanozun cam kapagina carpiyorlar.

Belirli bir sure sonra, bilim kisileri pirelerin sicrama boyuna gore kavanozun boyunu uzaltiyorlar/kisaltiyorlar. Yine her seferinde pireler sicrayarak kavanoza carpiyorlar. Bu deney belirli bir zaman surduruluyor. 

Sonunda bilim kisileri kavanoz boyu ve sicrama duzeyi ve pirelerin sicrama aliskanligini olcuyorlar ve

Yeni bir kavanoz yapip KAVANOZUN AGZINI BOS BIRAKIYORLAR.

Bu kavanozun mesafesi pirelerin sicrayabilip, kavanozun disina cikabilecegi mesafe.

Deneye basliyorlar.

Pireler kavanozdan cikabilecek sicrama yetisine sahip olduklari halde, sanki KAVANOZ KAPALI IMIS GIBI SADECE SICRIYORLAR VE KAVANOZA GERI DUSUYORLAR.

Bu arada bu denete tabi tutulmamis pireler kavanoza eklendiginde bu pireler sicrayarak kavanozdan cikabiliyorlar.

Deneye tabi tutulan pireler; 

Kavanozdan cikabilecekleri halde bu duzeyde sicramayip, kavanoza geri dusuyorlar.

Sonuc 1-Pireler kavanozu var sayip kavanoza carpmamak icin daha yuksege sicramiyorlar-Akilli

Sonuc 2-Pireler bunu aliskanlik haline getirdiklerinden devamli kavanozun kapagini kapali zannediyorlar ve bir daha kavanozdan cikma sicramasi yapmiyorlar-Aptal.

Yani ALISKANLIKLARINI KALICILASTIRIYORLAR VE DEGISMEYECEGINI DUSUNUYORLAR.

TAKI ICLERINDEN BIR PIRE DAHA YUKSEGE SICRAYIP KAVANOZ DISINA DUSENE KADAR.

Pireler adina sonuc

Eger yeni pire sicrayip kavanoza carparsa, pireler kendileri carpmadigindan carpani "aptal" olarak algiliyorlar.

Eger yeni pire kavanoz kapagi aciksa ve sicrayarak disari cikiyorsa, onu da "akilli" olarak kendileri cikamadigi icin algiliyorlar.

Ustelik bu gozlem eski pirelerin de aliskanliklarini degistirdigini ve tekrar ya kapali kavanoza carptiklarini ya da kavanozacikken cikmadiklarini ya da kavanozdan ciktiklarini gosteriyor.

Boylece deney sicrama olarak; carpma, disari cikma, disari cikacak kadar sicramama seklinde pire davranisi ve pire gozlemi ile degisken ve aliskanlik ve de aliskanlik degistiren pire hareketlerini gosteriyor.