Insanoglunun Davranisi Uzerine

[∞ evrensel-insan]

Genelde insanoglunun davranisi dogal ve fenomenal zihniyet temelinde, insanoglunun bir madde/meta/mal ve bir kul/kole olarak niceliksel, yigin olarak bir degerlendirmesidir. Halbuki insanoglu davranisi, onun sadece biyolojik, evrimsel, fiziksel v.s. yonunu degil; ayni zamanda numenal yeti yonunu, yani zihinsel,dusunsel yonunu de icerir.

 

Eger bu yonu algilayamaz ve goremewzsek insanoglunu davranis olarak ya bir dogalliga ya da bir insanoglu disi guce teslim etmis oluruz.

 

Simdi once bazi sorular soralim.

 

Bir kisinin tore cinayeti ya da kan davasi ya da namus cinayeti islemesinin sebebi nedir?

 

Goruntu olarak bu cinayeti isleyen kisinin fenomenidir?

 

Peki bu fenomene bu cinayeti isleten nedir?

 

Kan davasi, namus tore v.s. fenomenal mi yoksa numenal yeti degerlerimidir?

 

Bu kisi nasil degerlendirilmelidir?

 

Hasta, psikolojik normal v.s.?

 

Kisaca bir davranisi yapan kisinin fenomenidir, peki o davranisi ona yaptiran nedir?

 

Herkes ayni fenomenal/biyolojik/fiziksel v.s. ozelliklere sahipken; neden herkes kan davasi, tore cinayeti ve namus cinayeti islemez?

 

Bu cinayetleri isleten nedir?

 

Isleyen ile islemeyen arasindaki fark nereden kaynaklanir?

 

Simdilik sorulari burada keseyim, zaten yanitlasr geldikce hem konu detaylanacak hem de yeni sorular/cevaplar cikabilecektir.

 

Ya da soyle sorabiliriz.

 

Kisilerin bir konu ve kavrama bakis acisi farkini veren nedir?

 

Neden kimi milliyetci, kimi enternasyonalist, kimi dindar, kimi ateist, kimi fasist, kimi sosyalisttir?

 

Neden bir kavrami hepsi ayni olarak algilamaz ve degerlendir mez?

 

Etigin nedeni nedir? iyi kotu/guzel/cirkin dogruyanlis v.s. yi belirleyen nedir?

 

Neden bir kisi askere gitmek isterken; digeri vicdani reddi ister?

 

Neden biri ABD'nin Libya'ya mudahelesini savunurken, digeri karsi cikar?

 

Insanoglu neden ve neyi tartisir?

 

Ustelik ayni fenomenal yapi yasaminda diyelim teizmden ateizme ya da fasizmden sosyalizme ya da sosyalizmden kemalizme v.s. nasil doner?

 

Evet insanoglunun davranis farkini nasil aciklarsiniz?

 

Dogal, kalitimsal, kader, mecburiyet, teslimiyet v.s.?

 

Tum bu davranis farklarini yaratan nedir?

 

Hem ayni fenomenal bir vucutta hem de farkli vucutlarda?

[∞ evrensel-insan]

Numenal yetinin ortaya cikisinin tarihi kisaca soyledir.

 

E.Kant bilgiyi ya da varligi iki farkli katagoriye ayirarak; fenomeni bilimsel alana numeni de tanrisina bahsetmistir. 20.Yuzyil ile birlikte gelen, hem klasik bilimin metafizik varliksal tabaninin epistemoloji yani bilgisel tabana kaymasi hem Popper'in bilimi ispat, kesinlik, mutlaklik v.s. den bilimsel gelismeyi aciklayan gozlemsel yanlislanabilirlige tasimasi ve hem de bilimin bilimsel varisinin gercekten olguya yonelmesi bu gelismenin tarihidir.

 

Sonuncu olarak J.Piggett'in yapilandirmaci epistemoloji temelinde genetik epistemolojiyi ortaya atmasi ve her turlu post modernizmin anarsizm temelinde her seyi allak bullak etmesi ve quantum fizigi ve de uncertainty yasalari bilimin bilissel temelde cognitive science ve philosophy of mind temelinde de numenal yeti algisini ve bunu tanridan alip insanogluna geri kazandirmasidir.

 

Boylece kant'in numenal tanrisi ve fenomenal maddecilik tarihe karismistir.

 

Insanoglunun dogumdan hic bir deger tasimadigi ve tum degerleri numenal yeti degeri olarak yasam ve iliskilerden ogrendigi ortaya konmustur.

 

Iste bu dili de analoji ve abductive reasoning, yani mana cikarma temelinde degistirmis; insanoglunun aslinda kalitimsal kaderci her turlu teslimiyetinin sadece beyninde yerlesmis bir bilincalti sartlanmisligi oldugu oretaya konmustur.

 

Iste bu temelde insanoglu beynini sinirlayan her turlu akilci ve duygusal veri ve sinirlardan serbest dusunce ile arinmis ve herbir seyin kendi de dahil bir kavramsal bilgi olarak ortaya kondugunu saptamistir.

 

Iste boylece insanoglunun her turlu sosyal ve psikolojik davranisi bu numenal yeti temelinde gozleme alinmistir.

[∞ evrensel-insan]

Davranis biyolojiden ziyade sosyoloji ve psikolojinin konusudur. Cunku gorunurde davranan biyolojik yapi olabilir, ama asil onu davrandiran numenal yeti degerleridir.

 

Eger davranisi sadece biyoloji ve fenomenal yapi ile kisitlarsak; bu fenomenal teslimiyet, kalitim, dogallik ya da kader algisi olur.

 

Zaten iki kisinin ayni durum karsisinda farkli davranisi da zaten bunu kanitlar.

 

Bir kisinin tore cinayeti, namus ya da kan davasi cinayeti islemesi; onun fenomenal yapisini kullanimidir, ama arka polaninda numenal yeti degerlerinin bilincaltisartlanmisligi ve onun direktifleri vardir.

 

Iki turlu davranisekli vardir;

 

Bilincli davranis

 

Bilincaltisartlanmisliginin getirdigi alisilagelmis/otomatiklesmis/yerlesmis-sorgulanmaz ve bilince cikmamis davranis.

 

Davranis, bilissellik yani cognitivity ile paraleldir. O yuzden ikincisine noncognitive davranis da denebilir.

 

Yani algilamadan, kavramadan, idrak etmeden ve bilince cikmadan davranis.

 

Yalniz burada bilerek bilmeyerek ve farkinda olarak olmayarak farklari da onemlidir.

 

Her turlu etik (milli, dini, sosyal, toplumsal, toresel, ananevi, geleneksel, kulturel, ahlaki v.s.) davranislar genelde bilincaltisartlanmisligin alisilagelmis, kisiye dogumdan itibaren verilen sekli ile uygulanan ve sorgulanmayan ya da rahatsizlik verdiginde de karsi cikilan davranislardir.

 

Human behavior refers to the range of behaviors exhibited by humans and which are influenced by culture, attitudes, emotions, values, ethics, authority, rapport, hypnosis, persuasion, coercion and/or genetics.

 

The behavior of humans is studied by the academic disciplines of psychiatry, psychology, social work, sociology, economics, and anthropology.

 

Factors affecting human behavior and actions

Genetics (see also evolutionary psychology) – affects and governs the individual's tendencies toward certain directions.

Attitude – the degree to which the person has a favorable or unfavorable evaluation of the behavior in question.

Social norms – the influence of social pressure that is perceived by the individual (normative beliefs) to perform or not perform a certain behavior.

Perceived behavioral control – the individual's belief concerning how easy or difficult performing the behavior will be.

Core faith – The person's set of beliefs, like religion, philosophy, etc. Provided, sometimes subconsciously, by their family, peers, social media, and the society where they live.

Survivor instinct - engaging in certain behaviors may abate fear and become habitual, as in addiction.

 

Buradan da algilanacagi uzere;

 

Konu indirgemecilik/determinizm degildir, konu farkina varmak bilincine ulasmak ve farkin farkinda her birini farkli ama bir butun olarak degerlendirmektir.

 

Yani indirgemeci ve determinist mantik tutarli degildir ve bizleri yanlis yerlere goturur.

 

Insanoglu ne bir maddedir, ne de bir kul ne de sadece fiziksel/biyolojiktuir.

 

Hem fenomenonumenal kavramsal; hem de biyo-sosyo-psikolojik bir varliktir.

 

Bir tore cinayeti isleyen bir kisinin sorunu biyolojik degildir, sosyo-psikolojiktir. Cunku etik icerir.

 

Bir terorizmin sorunu da aynidir.

 

Ya da bir kisinin teist ve sonra ateist olmasi, ya da hala teist kalmasi, ya da ulusalci, fasist, sosyalist v.s. olmasi namusa serefe onura bakis acisi, ahlaka bakis acvisi v.s. bunlarin hic biri biyolojik degildir; etik, cografi toplumsal tarihsel ve sosyo psikolojiktir.

 

Iste o yuzden herkes biribirinden ayni izmi ya da etigi paylassa bile farkli davranir.

 

Bu fark sadece fiziksel, biyolojik, evrimsel, dogal v.s. fenomen yoluyla aciklanamaz.

 

Insanoglunun her turlu yapisal islevsel ve yetisel ozellikleri goz onune alinmalidir.