Osmanlinin "yikilip" yerine TC'nin kurulmasi ve gelen "laik duzen/sistem" anlayisi, belki de Islam tarihinde musluman temelli yepyeni bir anlayis ve toplum yaratimi icin yola cikiyordu. 1980' lere kadar, muslumanligin, Turkiye toplum ve farkli halklarindan gelen etik yasam ve iliskileri henuz "Araplasmamis/cemaatlesmemis/radikallesmemis/terorlesmemis v.s." iken; benim ailem ve cevrem dahil; ulkede, bilhassa buyuk sehirlerdeki, muslumanlik anlayisinda, ne imanin ne de islamin sartlari fazla gecerli degildi. Alisilagelmis, ramazan ve oruc, Kurban bayrami/kesimi, mevlutler, mezar ziyaretleri v.s. ile bu yonlendirim sinirliydi. Namaz toplumsal, ya da kisisel hemen hemen ortadan kalkmis, oruc tutmama/tutamama yayginlasmis, kisaca "herkesin kendine ve kendi algisinca musluman" ligi soz konusu idi.

 

Fakat her ne hikmetse, tanri inanci ve hatta mistisizm (cin, peri, seytan, buyu, fal) oldukca yaygindi.

 

Allah "korkusu" ister istemez, kisileri "insancil" yapiyordu. Bu Allah "korkusu" nun temelinde cennet/cehennemin ytip, yatmadigi ise algilama konusuydu.

 

Bilhassa ogrenciler ve okumuslar, meslek sahipleri v.s. arasinda, biryerde MUSLUMANLIK SADECE ALLAH "KORKUSU" NA INDIRGENMISTI. Ancak bu korku temelinde, mistisizm, doga ustuluk, dunya oteligi v.s. sekilleniyordu.

 

Allah "korkusu" nun verdigi algi temelinde de, teolojik olarak bir izm algisi, farki tartismasi v.s. pek yoktu. Bu bir yerde "buyuklere saygi" temelinde de dile gelmiyordu.

 

Bu temelde de bakildiginda, cogu muslumanin deist olma olasiligi cok yuksekti, ama; kimse bunun farkinda ve bilincinde degildi.

 

Bilhassa uni egitimi gormuslerde "bir Allah var" dusuncesi temelinde ve de "korku" esliginde, bir Allah "kabulu" soz konusu idi. Iste bu Allah "kabulu" panteizm, panenteizm, agnostisizm v.s. seklinde pek sekillenmiyordu.

 

Herkes bir yere gelince "olurmu, Allah olmasa bu olurmu?" da takilip kaliyordu.

 

Iste bu temelde, ben; "cogu muslumanin, Allah "korkusu" dan kaynaklanan ve "olurmu, Allah olmasa bu olurmu?" icerikli bir deizm algi ve anlayisi bilincsizve farkinda olmadan vardi", diye dusunuyorum..

 

Tabi bu dile getirdiklerim, 1980 lere kadardi.

 

1980 sonrasi ise, ulke ve toplumu her dalda oldugu gibi, "laik" muslumanlik algi ve uygulamasinda da bir degisime ugratildi. Yani "araplasti, cemaatlesti, radikallesti, terorlesti ve evengalistlesti"

 

Unutulmasinki, bir musluman laik bir duzende yasayabilir, ama sekularist olamaz.

 

Seriati isteyen bir musluman da, laik olamaz ve sadece Teokratik bir devlet yapisini savunur. Yani din devletini.

Islamist Muslumanlik

 

Simdi dusunuyorumda; birincisi Turkiyede herkes dogduktan sonra, nufus kagidinda; eger aksi belirtilmezse musluman ediliyor. Bunun disinda, ben; Turkiye de o kadar cok kisi taniyorumki, bunlar; islamin hic bir sartini yerine getirmedikleri halde "muslumanim" diyorlar. Eger muslumanligi, bir yasam sekli olarak ele alirsak ve islamizmin tanriya yanasimini da bundan ayirirsak; kendine musluman diyen bir cok kisi, tanri konusunda farkli dusunuyor. Birincisi bu tip muslumanlarin hepsi, seriati istemiyor ve laik devlet anlayisini savunuyor.

 

Tanri konusuna gelince ve neden tanriya inandiklarini anlattiklarinda, ana neden "korku" dan kaynaklaniyor. Bu arada; dunya otesi konusunda ve mistik olgular konusunda da cesitli inanc ve inancsizliklar var.

 

Simdi bir cesit musluman oldugunu soyleyen ve islamdan dolayi bu muslumanligi secmemis olan kisiler icin, nasil bir tanri icerigi verilebilir?

 

Kimilerinin gorusu, deizme, kimilerininki, panteizme, kimilerininki de panenteizme uyuyor.

 

Eger bu muslumanlar, islamist musluman degillerse; nasil bir musluman olurlar? Ya da musluman kisisel seciminin disinda, tanri inanclari nasil olur, ya da olusur?

 

Eminim, sitemizde bile, boyle yazarlar vardir. Namaz kilmayan, oruc tutmayan, zekat vermeyen, hacca gitmeyen v.s. ve de seriat istemeyen. Eger, bu muslumanlar; kendilerini islamin sartlarindan arindirmislarsa; bunu hangi inanc temelinde uyguluyorlar? Hic kendilerini bu konuda sorguladilar mi?

 

Evet, yorum, gorus ve hatta; kendinizi degerlendirmenizi ve bunu sitede paylasmanizi oneriyorum.