KOAH NEDİR ? SİZ DE RİSK GRUBU İÇİNDE MİSİNİZ ?

Sigara içmenin en büyük risklerinden biri KOAH hastalığına yakalanmaktır. Bu tam tedavisi olmayan, ancak etkisi hafifletilip, süreki ilaçlarla kontrol altında tutulan bir hastalıktır. Sigara zararı olarak hep akciğer kanserinden bahsedilir ama sigaranın bundan evvel çok daha fazla yan etkisi ve zararı vardır ve KOAH bunlardan biri ve akciğer kanseri vakalarından çok daha sık görülen ve çoğu kez insan tarafından farkedilemeyen, tanısı çok geç konan bir hastalıktır.

 

KOAH – “Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı” anlamına gelir. Amfizem ve kronik bronşiti kapsar, “Kronik” uzun süredir devam eden ve ileride de devam edecek olan demektir, “Obstrüktif” kısmen tıkanmış demektir.

 

• Aslında KOAH pek bilinmese de dünyada ve ülkemizde çok yaygındır.

• Ülkemizde her 10 KOAH’lı hastadan 9’u kendinde bu hastalığın olduğunu bilmemektedir.

• Genellikle sigara içimi sonucu ve/veya işyerinde toz ve dumana maruz kalma sonucu gelişir.

• Bu yüzden çocuklarda görülmez, sadece yetişkinlerde olur.

• KOAH tüm dünyada 4. Ölüm nedenidir. Önümüzdeki yıllarda hastalığın daha da yaygınlaşabileceği bekleniyor. Sigara içme alışkanlığı azalmadığı sürece ve dünyada yaşlı nüfusun artması da nedeniyle KOAH’lı hasta sayısı günden güne artmaktadır.

• Dünyadaki 600 milyon KOAH’lı hastanın her yıl 2.8 milyonu ölmektedir.

• Ülkemizde 5 Milyon civarında KOAH’lı hasta bulunduğu, hastalığın ülkemizde 3. Ölüm nedeni olduğu ve her yıl 25.000 kişinin bu hastalıktan öldüğü tahmin edilmektedir.

• Türkiye’de tüm hastanelerde yatan hastaların oranı 1965-1997 yıllarında 3.5 kat, bu hastalıklardan ölüöler ise 5 kat artmıştır.

KOAH’lı HASTALARIN BüYÜK BİR ÇOĞUNLUĞU NEDEN TEŞHİS EDİLEMİYOR ?

 

Türkiye’de KOAH’lı hastaların çok büyük bir çoğunluğu (%90) henüz sağlık kuruluşlarınca bilinmemekte ve bu hastalar hastalıklarının farkına varmadan yaşamlarını sürdürmektedirler. Çünkü KOAH’ta akciğer fonksiyonları %50 azalmadan ciddi klinik belirtiler (istirahatte nefes darlığı) ortaya çıkmamaktadır.

 

Bu nedenle hastalar erken dönemde bir sağlık kuruluşuna başvurmamaktadır. Hastalar kadar sağlık personelinin de hastalık ve semptomlarıyla ilgili yeterli bilgi ve tecrübeye sahip olmaması, KOAH’I ciddiye almması ve her sağlık kuruluşunda solunum fonksiyon testi bulunmaması da hastalığın tanısını güçleştirmektedir.

 

HASTALIK NASIL TEŞHİS EDİLEBİLİR ?

 

Eğer sigara kullanıyorsanız ve yaşınız 35 ve üstüyse en üst risk grubundasınız demektir.

 

40 yaş civarı sigara içicileri ve tozlu dumanlı işlerde çalışanlar veya kronik solunum yakınması (öksürük, balgam ve hareket edince, örneğin, yol yürüyünce, merfiven çıkınca nefes darlığı) bulunan kişilerde KOAH bulunma olasılığı oldukça yüksektir. Bu kişilere basit bir akciğer fonksiyon testi yaparak hastalığı teşhis etmek ve hastalık gelişimini durdurmak mümkündür.

 

 

Hava yolları akciğerlere hava taşır. Hava yolları bir ağacın dalları gibi uca doğru gittikçe küçülür. Her bir ince dalın sonunda minik baloncuklara benzer çok sayıda hava kesesi vardır. Sağlıklı kişilerde bütün hava yolları açık ve temizdir. Her bir minik hava kesesi havayla dolar. Daha sonra hava çabucak dışarı çıkar.

 

KOAH’lı HASTALARDA:

1. Hava yollarının içi daralır. Daha az hava girer, çünkü;

o Hava yollarının duvarları kalınlaşır ve şişer

o Etrafındaki küçük kaslar hava yollarını sıkıştırır

o Hava yollarında öksürükle çıkardığınız balgam oluşur

2. Minik hava keseleri boşalamaz ve akciğerlerinizi aşırı doluymuş gibi hissedersiniz

 

Doktorlar, KOAH' ı iyileştiremezler ama şikayetlerinizin azalmasına yardımcı olabilir ve akciğerinizdeki zedelenmeyi yavaşlatabilirler.

 

Doktorunuzun dediklerini yaparsanız;

• Nefes darlığınızın azaldığını hissedeceksiniz

• Daha az öksüreceksiniz

• Daha güçlü olacaksınız ve daha rahat gezebileceksiniz

• Kendinizi daha iyi hissedeceksiniz

 

KOAH' a KARŞI NELER YAPILMALIDIR?

1. Sigarayı bırakın

2. Eğer hastalığınız varsa, bütün ilaçlarınızı doktorunuzun söylediği şekilde kullanın. Yılda en az iki kez genel kontrol için doktorunuza gidin. Grip aşısı olup olamıyacağınızı sorun.

3. Nefes alıp vermeniz kötüleştiğinde, hemen hastaneye veya doktora gidin

4. Evin havasını temiz tutun. Nefes alıp vermenizi zorlaştıran duman gibi şeylerden uzak durun.

5. Vücudunuzu dinç tutun. Yürüyün düzenli egzersiz yapın ve sağlıklı gıdalar yiyin.

6. Sağlıklı yaşam tarzını benimseyin, bir sporla uğraşın.

 

 

Birçok insan bir şey olmuyor diyerek sigara içmeye devam etmektedir ama bununla hem kendi vücut ve psikolojisine, hem yakınındakilerin ve çocukların sağlığına da zarar vermektedir. Oysa doğru olan sağlıklı yaşamak, bize bir kere bahşedilen bu hayattan lezzet alarak, severek, dinç, pozitif ve neşeliyaşamaktır. Kendimizi zararlı maddelerle zehirlediğimizde sağlık ve hayat kalitemizi azaltmış oluruz, dolayısıyla hayatta zevkle yapabileceklerimizi de elimizin tersiyle itmiş oluruz.