Angola

 

Eski bir Portekiz sömürgesi olan Angola ( Portekiz BatI Afrikası ) cetin bir ic şavaştan sonra 1975' de bağımsızlığına

 

kavuşmuştur. Ic savaş, Angola Halk Kurtuluş Hareketi ile, ülkenin bağımsızlığını isteyen öbür gurplar arasında olmuş,

 

sonunda Halk Kurtuluş Hareketi, ülkede bir halk cumhuriyeti kurmuştur. Atlas okyanusu kıyısındaki bu ülkenin

 

yüzölcümü büyük olmakla birlikte ( Türkiye' nin birbucuk katı ) nüfusu azdır. Angola ile kuzeyde ufak bir kıyı bölgesi olan

 

Cabinda arasında Zaire uzanır. Angola, Afrika Birliği üyesidir.

 

 

Yer şekilleri: Atlas okyanusu kıyısında kuzey kesimde dar bir kıyı ovası olarak başlayan düzlük, yumuşak eğimle

 

yükselerek orta ve güney kesimlerinde dik yamaclar halinde Benguela - Bie platosuna bağlanır ( 1 500 - 1 800 m. )

 

Kuzeydoğudaki ırmaklar Kongo havzasına, diğer bölgelerdeki akarsular ise Atlas okyanusuna dökülür. Platonun düzlüğe

 

inişi de kuzeyde olduğu gibi yumuşak eğimle olduğu icin, ırmaklarda ulaşım olanağı vardır. Ancak, daha güneyde

 

akarsular daha dik plato yamaclarından dökülürler. Bu şelalelerin suları barajlarda toplanarak, hidroelektrik enerjisi icin

 

yararlı duruma getirilmiştir.

 

 

Kıyı ovasında sıcaklık, Atlas okyanusundan gelen serin Benguela akıntısı nedeniyle düşüktür. Platonda yağıs orani

 

güneyde 380 mm.' den başlayarak Cabinda bölgesinde 1 250 mm. ' ye ulaşır. Sıcaklık ortalaması yüksekliğe göre değişir.

 

Güneydeki sıcaklık değişiklikleri, kuzeye oranla daha büyük farklılaşma gösterir.

 

 

Kuzeyde güneybatı Afrika ( Nambia ) sınırındaki cöllerden...

 

 

 

( Makalani ağacları )

 

sonra sütleğen türleri, aksaya ve baobab ağacları bulunan savanalar başlar. Bu bitki örtüsü giderek yer yer ağaclıklı

 

savanalara dönüşür. Kongo ırmağının kuzeyindeki Cabinda bölgesinde tropikal ormanlar yer alır.

 

Angola' da yaşayan yabanil hayvanlar aslan, atilop, devekuşu gibi türlerdir.

 

 

Halk:

 

 

Nüfusun coğunlugu Bantu zencileridir. 300 000 kadar Avrupalı ve 30 000 Portekiz uyruguna gecmiş Afrikalı vardır. Eskiden

 

Portekiz uyruğuna gecme ayrıcalığı, Portekiz yasalarını kabul eden, okuryazar olan ve belirli gelir düzeyine erişmiş

 

olanlara tanınırdı. Ancak, vergi mükellefiyeti arttığı ve askerlik zorunluluğu doğduğu için, Afrikalıların cok azı Portekiz

 

uyruguna gecme girişiminde bulunurdu. Halkın onda dokuzu okuma yazma bilmez ve coğu animist inanclara bağlidir.

 

En büyük kentler Luanda ve Lobito limanlarıdır. Başkent Luanda ' nın nüfusunun dörtte biri Avrupalıdır. Luanda' nın acık

 

deniz teknelerinin sığınmasına elverişli limanı, karaya bir yolla bağlanan ufak bir ada tarafından korunmaktadır. Bu liman

 

Angola ihracatının büyyük bölümünü yüklendiği için ticari değeri fazladır. Sehirdeki sanayı kuruluşları petrol rafinerisi, bira,

 

tekstil ve cimento fabrikalarıdır.

 

Bir liman kenti olan Lobito Benguela demiryolunun başlangıc notasıdır. Bu limandan Zambiya ve Zaire' den gelen bakır

 

Cuima' dan gelen demir cevheri ve Angola' da yetişen mısır ve öteki tarımsal ürünler ihrac edilir. Mocamedes balık

 

konserveciliği amaciyle kurulmuş bir kenttir. Ancak, Cassinga' daki demir cevheri kaynaklarıinın geliştirilmesiyle bu liman

 

da önem kazanmıştır.

 

 

Tarım ve sanayi:

 

Halkın coğunluğu, güney bölgelerinde darı, kuzeyde yerelması , mısır ve manyok gibi temel tarım ürünleri yetiştirierek

 

ciftcilik yapar. 1962 ' den bu yana kahve üretiminde Angola, Afrika' nın en önde gelen ülkesi olmuştur. Cuanza ırmağının

 

 

 

....kuzeyinde yetiştirilen kahve, başlıca ticari üründür. Bunun

 

 

dışında pamuk ve yağ hurması ve ticari ürün olarak yetiştirilir.

 

Cabında bölgesinden de değerli keresteler sağlanır. Özellikle Benguela- Bieplatosuna yerleşmiş bulunan Portekiz kökenli

 

halk, mısır, narenciye, ananas ve muz yetiştiriir. Kıyı ovasında az miktarda üretilen sisal keneviri, cuval yapımında

 

kullanılır. Irmaklardan sulama olanağı bulunan yerlerde, şeker palantasyonları kurulmuştur. Böyle olmakla birlikte,

 

sermaye yetersizligi ve ulaşım olanklarının elverişsizliği nedeniyle tarımsal gelişme cok ağır olmaktadır.

 

Angola kıyıları acıklarında balıkcılık icin cok zengin kaynaklar vardır. Kıyı boyunca, coğu Portekizliler tarafından cesitli

 

balık kurutma ve kutulama fabrikaları kurulmuştur.

 

 

Sinai kalkınma 1970' lerde hız kazanmış, cesitli hidroelektirk porjelerinin sağladığı olanaklarla fabrikaların üretimi % 15

 

orasında artmıştır. Sanayi Luanda, Lobito, Benguela ve Mocamedes' te toplanmış olup petrol tasfiyesi, şeker, tekstil ve

 

bira yapımı allarını kapsar.

 

Madenler: Dış yatırımların kısıtlanması, madenciliği uzun süre geri birakmıştır. Yakın zamana kadar tek maden ürünü

 

elmas olmuştur. Elmas, kuzeydoğu bölgesinde, Kasai vadisindeki Kongo elmas yataklarının uzantısı olan alan üzerinde

 

cıkartılır. Dünyadaki mücevher taşlarının onda biri Angola' dan cıkar.

 

Cuima ve Cassinga' da değerli demir cevheri yatakları vardır. Cuima' dan cıkartılan demir cevheri, yeni döşenen

 

demiryoluyle Vila Robert Williams' daki ana demiryolu hattına, oradan da Lobito' ya nakledilir. Alman celik firması Krupp,

 

demiryoluyla Mocamedes' e gönderilen Cassinga demir cevheri icin sürekli sözleşme yapmış durumdadır. Öteki demir

 

cevheri yatakları Luanda demiryolu boyunda işletilmetektedir.

 

Petrol, Benefica' da cıkartılır ve Luanda' da tasfiye edilir. Cabinda kıyısı acıklarında yeni ve zengin petrol yatakları

 

bulunmuştur. Bunların dışında az miktarda bakır ve manganez cıkar.

 

 

Ulaştırma ve ticaret:

 

 

Ulaşım olanaklarının elverişsizliği, ülkenin kalkınmasına engel olmuştur. Dört büyük limandan ülkenin iç kesimlerine

 

uzanan demiryollari bulunmaktadır. Ne var ki, bu demiryolu hatlarının birbirleriyle bağlantısı yoktur. 1928' de tamamlanmış

 

bulunan Benguela demiryolu, sınıra ulaşan tek hattır. Bu demiryolu Lobito limani ile Zaire arasında balantı kurar. Bu

 

demiryolunun sağladığı kolaylık yolun acılmasında karşilaşılan güclüklerin göze alınmasına degecek orandadır. Transit

 

trafigi, bugün de önemli gelir kaynaklarından biridir.

 

 

Ancak, bağımsızlığinı elde eden Zaire, ihracat ve ithalat yollarını tamamen Kongo üzerine yöneltmeye başladığı icin, bu

 

demiryolu eski önemini kaybedecektir. Özellikle kuzey kesiminde karayolları acılmiştır. Ama ülkenin büyük kesiminde

 

henüz ulasim olanakları sağlanamamıştır.

 

Angola' nin ticaret hacmi, hızla gelişmiştir. Ihracat gelirlerinin yarısı kahveden sağlanır. Kahveyi izleyen öteki ihrac

 

maddeleri elmas, demir cevheri, balık, sisal keneviri ve kerestedir. Makine, taşıt aracları ve tekstil ithal edilir. Angola' nin

 

diş ticaret iliskisi eskiden sadece Portekiz ileydi. Ülke bağimsızlığa kavuştuktan sonra yine dış ilişkiler geliştirmektedir.