Bebeğinizin Zekasını Böyle Geliştirin!

 

Psikolojik Danışman Hilal Üsküdar beynin işleyişi ile ilgili en son araştırmaların sonuçları doğrultusunda bebeğinizin zekasını geliştirmenin ip uçlarını veriyor. Unutmayın; küçük Einstein’lar yetiştirmek sizin elinizde!

 

Sağ Ve Sol Beyin

 

Beyin için, zekanın vücutta konumlandığı organ diyebiliriz. Beyin, hala pek çok bilinmeyenle dolu. Ancak, özellikle son yıllarda yapılan beyin araştırmaları; beynin yapısı, bölümleri ve bu bölümlerin fonksiyonları ile ilgili olarak bizi çok daha fazla bilgilendirdi. Beyinle ilgili olarak edindiğimiz bilgiler; beynin nasıl öğrendiği, sağ ve sol beynin fonksiyonlarının neler olduğu ve beyin kapasitesini nasıl destekleyebileceğimiz gibi konularda bizi daha donanımlı kılıyor. Anne –babalar ve eğitimciler için bu bilgiler hazine değerinde.

 

Peki bebeğinizin beyninde neler oluyor?

 

Bebek, beyni milyarlarca sinir hücresi ile donatılmış olarak dünyaya gelir. Sinir hücreleri, bebeğin karşı karşıya kaldığı her deneyim ve uyarıcı karşısında birbirleri arasında bağlantı kurarlar. Bu bağlantılar tekrarlanırsa kalıcı hale gelir ve kocaman bir ağa dönüşür. Bu ağ bir ömür boyunca kullanılacak olan zihinsel kapasiteyi barındırır. Bu, bebeklik döneminin zihinsel gelişim konusunda ne kadar belirleyici ve önemli bir dönem olduğunu bize gösteriyor.Bebeğinizin sizden aldığı genetik mirası ve doğumdan sonraki ilk yıllarda karşı karşıya kaldığı uyarıcılar ve deneyimler onun zekasının şekillenmesini sağlıyor.

 

Sağ ve Sol beynin görevleri nelerdir? Bebeğimizin beyninin her iki tarafını da etkin bir biçimde kullanması ona neler sağlar?

 

Yapılan araştırmalar, bir bütün olarak çalışmasına rağmen beynin sağ ve sol yarım kürelerinin görevlerini ve özelliklerini ayrı ayrı ortaya koymaktadır. Bu görevler genel hatları ile şöyle sıralanabilir;

 

Sağ Beyin; Bilgiyi bir bütün olarak ve resimle işler.Tasvir ve semboller kullanır;resimlere şekillere ve renklere tepki verir. Sözel ifadeler dışında; müziğe vücut diline, dokunmaya tepki verir. Sezgicidir, önsezilerini ve hislerini takip eder. Nesnelerle soyut değil, duygusal olarak ilişki kurar.Uzaysal ilişkileri kullanır. Duygusal ve yaratıcı taraftır.Görerek ve duyarak öğrenir. Fanteziye, şiire, mecaza meraklıdır. Ayrıca vücudun sol bölümündeki duyusal organları ve vücut hareketlerini kontrol eder.

 

Sol Beyin; Konuşma ve dil merkezidir.Analitik (adım adım ) düşünür.Mantıklı( akılcı yaklaşım) ve sistematiktir. Bilgiyi ardışık ve doğrusal işler. Ayrıntıcıdır. Sayısal işlemlerde üstündür. Sebep- sonuç ilişkilerini kullanır. Ayrıca vücudun sağ tarafındaki duyu organlarını ve vücut hareketlerini kontrol eder.

 

Sağ ve sol beyin, ilk zamanlarda zannedildiğinden çok daha bütünsel olarak işler. Beynin her iki tarafını da etkin bir biçimde kullanabilen bireyler zihinsel kapasitelerini iki kat değil kat kat arttırmış olurlar. Bu nedenle çocuklarımızın hem yaratıcılıklarını ( sağ beyin ) hem de mantıksal düşünme güçlerini ( sol beyin ), ilk yıllardan itibaren desteklemeliyiz. Klasik eğitimler, daha çok sol beyin kullanımını desteklediği için pek çok yaratıcı yetenek yetişkin yaşlara aktarılamadan körelmektedir. Klasik IQ testleri de daha çok sol beynin işlevlerine ilişkin verileri değerlendirir.

 

Yıllar önce beyinle ilgili araştırmalar sırasında konuşma ve dil’in merkezi olarak sol beyin keşfedilmiş ve bu özelliğinden dolayı yıllarca sağ beyinden çok daha fazla itibar görmüştür.Eğitim sistemleri sol beyni kullandıran, mantıklı ve analitik düşünmeyi geliştiren temeller üzerine oturtulmuştur. Ancak son yıllarda sağ beynin aslında ne kadar önemli işlevleri üstlendiği görülmüştür.

Örneğin bir hukuk metni ya da kullanma kılavuzunu okurken sol beyin bece-rilerine ihtiyaç duyulur. Ancak mizahi bir metin ya da roman okuduğunuzda, tüm geçmiş deneyimlerimizden anlamı çekip çıkaran sağ beyne başvururuz. Büyük matematikçilerin sağ beyinlerini başta hayal güçleri olmak üzere ustaca kullandıkları bilinmektedir.

Çocuklarımıza, mantıksak düşünme güçlerini destekleyecek ve yaratıcı çözümler geliştirmelerine yardımcı olacak bir ortamı daha okul öncesinde sunmalıyız.

 

Kaynak:

Alder, Harry. Yaratıcı Zeka, İstanbul, Ocak 2004

Zihinsel Gelişim Nedir?

 

Uzmanlar , çocuğun doğumdan ergenliğe kadar olan zihinsel gelişimini ayrıntılı araştırmalarla incelemişler ve zihinsel gelişimin (bebeklik ve ilk çocukluk) döneminde çok hızlı geliştiğini belirlemişlerdir. Bir bebek beyninde 180 milyar hücreyle dünyaya gelir. Bu hücreler nöronlarla birbirine bağlanmıştır. Ana babadan kalıtım yoluyla bebeğe geçen genlerin belirlediği bağlantı sayısı 50 milyon civarındadır. Bu sayı çevrenin de etkisiyle trilyonlarca bağlantıyı geliştirebilir. Bireyin hayatı boyunca gerçekleştireceği zihinsel gelişimin % 50 si 4 yaşına kadar tamamlanmaktadır. Dolayısıyla 4 yaşında kadar olan dönem çok kritik bir dönemdir. Bu dönemdeki yaşantılar tüm hayatı boyunca kullanılacak nöronları belirler. Uzmanlar 5 yaşına kadar olan müdahalelerin IQ'yu arttırmasına karşın, 5 yaşından sonra ise işe yaramayacağını söylemektedir. Unutmayın ki, çocuğunuzun gelişimi için en önemli yıllar okul öncesi yıllarıdır ve bu yıllar çocuğunuzun "kişilik gelişimi"nin temelini oluşturduğu yıllardır

Beynin Zihinsel Faaliyetlerdeki Rolü

 

Uzmanlar göre insan beyni 2 yarım küreye ayrılmakla beraber her yarımkürenin ayrı fonksiyonları olmaktadır. Dil becerileri, mantık, sayılar, analiz, sıralama, doğrusallık gibi fonksiyonlar sol yarımkürenin yerine getirdiği görevlerdir. Ritm, renk, hayal gücü, yaratıcılık, uzaysal farkındalık gibi fonksiyonlar sağ yarımkürenin yüklendiği görevlerdir. Beyindeki zihinsel gelişlim, bu her 2 yarımküreyi çalıştıracak uyarıların alınmasıyla oluşmaktadır. Bebeklerin genç beyinlerinde binlerce sinir hücresi kullanım için hazırdır. Her uyarıcı (sesler, dokunuşlar, renkler, tatlar vb) sinir hücreleri arasında yeni bağlar kurulmasını sağlar. Tekrarlarla bu bağlar kalıcı hale gelir. Böylece sağ ve sol beynin hücrelerinin kurduğu dev bir ağ oluşur . Çocuğun genetik altyapısı ve çevreden aldığı bu uyarıcılar zeka gelişimi için belirleyici olur. Çocuk için; anne baba, oyuncaklar, müzik vb. birer uyarıcıdır. Her uyarıcı çocuğun beyninde yer alan sinir hücreleri arasında yeni bağlar oluşturur. Uyarıcılar arttıkça çeşitlendikçe ve tekrarlandıkça pek çok yeni bağ daha kurulur, kalıcı hale gelir ve kocaman bir ağa dönüşür. İşte bu ağı bireyler tüm yaşamları boyunca zihinsel faaliyetleri için kullanırlar. Yeni oluşan ve tekrarlanmayan bağlar ise yok olurlar. Dolayısıyla kritik dönem adıyla adlandırılan 0-4 yaş grubu çocukların anne- babalarına, çocuklarının zihinsel gelişimlerine katkıda bulunmaları yönünde çok büyük görevler düşmektedir.

Zihinsel Gelişimde Anne Ve Babanın Rolü

 

Çocuğun zihinsel gelişimini desteklemek, onu hayata hazırlamak anlamındadır. "Daha şimdiden mi?" diye yanlış bir soruya takılmanız ileride çocuğunuzu sorunlara itebilir. Bebek 6 aydan itibaren izleme ve takip etme becerisine sahip olur . Bu dönemden sonra bebek ne kadar kaliteli uyarıcılarla karşı karşıya kalırsa, zihinsel gelişimi o kadar iyi olacaktır. Bu uyarıcılar ne kadar tekrar ederse o kadar kalıcı hale gelir. Çalışan anne - babalar çocuklarıyla ilgilenmekte ve onlara uyarıcılar vermekte eksik kalabilirler. Bu görevi televizyona yüklemiş olabilirler. Ama ne yazık ki, görsel ve işitsel uyarıcılar bakımından televizyon ne kadar iyi bir teknolojik alet olsa da içerik ve dozu bakımından çocuklarınıza zararı dokunmaktadır. Çocukların 0-4 yaş döneminde beynin iki yarımküresini de faaliyete geçirecek görsel işitsel uyarıcılar alması gerekir. Bu nedenden yola çıkılarak anne – baba ya da eğitimcilere yardım sağlamak amacıyla, çocukların zihinsel gelişimlerinin desteklemek amacıyla görsel-işitsel uyarıcılar içeren bir "zihinsel gelişim" projesi hazırlanmıştır.

Zihinsel Gelişim Projesi "Dahi Bebek"

 

"Dahi Bebek" 6-48 ay dönemindeki çocukların zihinsel gelişimlerini (mantık- yaratıcılık) seçilmiş uyarıcılar ile destekleyen, VCD olarak TV ekranında anne-baba-çocuk ya da bir eğitici ile beraber izlenen özel bir zihinsel gelişim programıdır. Modern beyin kuramlarına göre beynin sağ tarafı yaratıcılık yetilerini, beynin sol tarafı ise mantık yetilerini yönetir. Beynin her iki bölümü koordinasyon içerisinde her zaman birlikte çalışır. Yaratıcı taraf mantıksal taraf, mantıksal taraf ise yaratıcı tarafı destekler.

 

"Dahi Bebek" yaratıcılık ve mantık olmak üzere 2 bölümden oluşur. Uzmanlar tarafından seçilmiş uyarıcılar ile beynin her iki bölümünü uyarır. Film aralıklarla pek çok kez izlenir. Bu da bebeğin beyninde yeni bağlantıların oluşmasını ve bunların kalıcı hale gelmesini sağlar. "Dahi Bebek" modern beyin kuramlarına göre hazırlanmış pedagojik değeri olan çok önemli yardımcı bir araçtır. Psikolog ve pedagoglar tarafından özenle seçilmiş gerçek görüntüler ve klasik müzik, çocuğunuzun zihinsel gelişimini destekleyecek bir uyarıcı özelliği taşır. Dahi Bebek içerisinde hiçbir gerçek dışı kahraman ve yaratık yer almaz. Sakin ve neşeli bir atmosferi vardır. Küçük bebeğinizle bile rahatlıkla izlemeniz mümkün.

 

Dahi Bebek Yaratıcılık bölümünde : renkler – desenler – formlar, çizimler, bebek yüzleri, üç boyutlu düşünme, iç içe geçen elemanlar, basit mekanizmalar, mürekkep lekesi desenleri, şekil eşleştirme – tamamlama, sesler, kafiyeler yer alıyor.

 

Dahi Bebek Mantık bölümünde: siyah – beyaz kontrastları, parça – bütün ilişkileri, geometrik formlar, sıralama, harfler, sayılar, yabancı diller, mantıksal formlar ve bebek yüzleri yer alıyor.

Zeka Ve Zekayı Etkileyen Faktörler

 

Zekayla ilgili olarak bilim adamları tarafından yapılan pek çok farklı tanımlamalar var. Buna karşın zekaya ilişkin tüm kuramlar zekanın genetik, biyolojik ve çevresel etkilerinin olduğunu ve zekanın geliştirilebilir olduğunu vurgular. Çeşitli görüşlerden yararlanılarak zekayı şu şekilde tanımlamak mümkün:

 

"Zeka soyut ya da somut nesneler arasındaki ilişkiyi kavrama, akıl yürütme, problem çözme, karmaşık fikirleri kavrama , çabuk öğrenme gibi birçok işlevi içeren zihinsel bir kapasitedir."

 

Zekayı Etkileyen Faktörler

 

• Genetik (Biyolojik): Zeka yeteneği genellikle benimsenen görüşe göre ana ve babadan gelen çok değişik etkenlerin rastlantısal birleşiminden oluşur. Ana babanın döl gözelerinde gen adı verilen ve kalıtımı belirleyen özellikler rastlantısal yolla çocuğa geçer. Ancak zeka üzerinde anne ve babadan aldığı genlerin önemi olduğu gibi çevrenin de çok önemli bir etkisi var.

 

• Çevre: İnsan döllenmeden başlayarak ölüme kadar bir çevre içinde yaşar. Çocuğun döl yatağında uygun beslenmesi , oksijen alımının yolunda gitmesi gerekir. Örneğin güç bir doğum sırasında çocuğun soluğu uzun süre kesilirse beyin gözleri ölür ve sonuçta zekası etkilenir. Doğumdan sonra insanın içinde yaşadığı dış çevresi zekayı etkileyen en önemli faktördür. Çevre çocuğunuzun toplumsal gelişimi yani başkalarıyla olan ilişkileri, tutum ve davranışları üzerinde oldukça etkilidir. Çocuğunuzun yaşadığı yer, içinde bulunduğu her varlık , karıştırdığı bir kitap, dinlediği müzik , izlediği film, beslenme şekli , ısı, ışık gibi ihtiyaçları onun fiziksel ve sosyal çevresini oluşturur. Çocuğunuza uygun fiziksel ve sosyal çevre ortamı sağlamak, çocuğun gelişimini olumlu yönde etkiler. Çocuğun gelişiminin çok hızlı olduğu ve kişilik özelliklerinin oluştuğu okul öncesi dönemde aile ortamı çocuğun hem sosyalleşmesi, hem de eğitimi açısından çok önemlidir. İlk yaşlarda uygun beslenme, ana babanın uyarması, ilgisi zekayı geliştirir. İlgi ve uyarılmanın yetersiz olduğu bir evde zeka kolay gelişemez . Bu bakımdan ilk yıllarda eksik uyarılma ve ilgi yokluğu sonraki çabalarla giderilemez. Zeka gelişmesi yavaşlar. Okul çağına geldiğinde öğrenime hazır hale gelmeyebilir. Çevresel tüm etkenler çocuğun zihinsel gelişimini geliştirir ya da köreltir. Çocuğunuzun doğumdan okul çağına kadar olan zaman içerisinde kaliteli uyarıcılar tarafından uyarılması onun zihinsel gelişimini oldukça olumlu yönde etkiler.

arkadaşım çok öenmli bilgiler vermişsin bize. Evet bebeklerde zeka gelişimi çok önemlidir. Artık bebeklere balık yağının verildiğini duydum. Ocean Fish Oil ve Oromega 3 olarak piyasada satılıyor.

arkadaşım çok öenmli bilgiler vermişsin bize. Evet bebeklerde zeka gelişimi çok önemlidir. Artık bebeklere balık yağının verildiğini duydum. Ocean Fish Oil ve Oromega 3 olarak piyasada satılıyor.

arkadaşlar özür dilerim mesaj iki sefer gönderildi. kusura bakmayın.

çok değerli bilgiler vermişsiniz. işte ınternetin sınırsız olanaklarından biri.

Yalnız "Dahi Bebek" i nerden nasıl elde edebliriz? Teşekkürler