Erzurum Yöresel Sözcükler

ERZURUM SÖZLÜĞÜ

 

aba : abla

 

abacı : terzi

 

ağa : ağabeyi, gada

 

ağıl : yazın hayvanların koyulduğu yer

 

ahan : işte şu

 

ahbun : hayvan gübresi

 

ander : münasebetsiz

 

aşgar : kir

 

aşma : kaysı kurusu

 

avlu : evin giriş salonu

 

ayvan : boş oda

 

baca : dam

 

baci : bacı

 

bardan : büyük çuval

 

bedimli : meteliksiz

 

bedire : kova

 

beg : bey, beyim

 

berf : kar

 

bıldır : geçen yıl

 

bibi : hala

 

bişi : yağda kızartılmış hamur, pişi

 

boğızli : obur

 

cağ : şiş

 

cakkıl : zincirli iki ucuna kova takılan uzun çubuk

 

camış : erkek manda

 

ceferlik : odunluk

 

celep : besi hayvanlarının sürüsü

 

cığız : mızıkçı

 

cığızlamak : mızıkcılık etmek hakkına razı olmamak

 

cılfa : pulluk

 

cırbağa : cılız,çelimsiz

 

cıstik : erkek ayakkabısı

 

cingen : çingene

 

culuh : hindi

 

cücük : civciv

 

çakçavi : damların üzerine yapılan çerçeveli camekan

 

çangıl : zil

 

çarşut : casus

 

çenebit : camdan ekmek kabı

 

çerçi : gezgin satıcı

 

çermik : kaplıca

 

çiğirt : çekirdek

 

damçi : damla

 

dastar : hamurun üstüne örtülen örtü

 

densiz : uygunsuz

 

devamsız : işe yaramaz

 

dığa : hakararet olarak çocuk

 

dıldılık : ince elbise

 

dıreş : uzun boylu

 

dızınan : iri kıyım,iri yapılı

 

dibek : öğütme aracı

 

dizlik : külot

 

duz : tuz

 

düllük : çocuk düdüğü

 

dürüm : açık ekmekle yapılan sandöviç

 

eğiş : tandırdan eşya veya ekmek çıkarmak için kullanılan çengelli araç

 

emi : amca

 

enek : sapanın toprağı yaran kısmı

 

enik : köpek yavrusu

 

er : erkek, koca

 

ergişi : erkek kişi

 

esgetek : kadın

 

eze : teyze

 

fenikmek : telaşlanmak acele etmek

 

fırfırik : topaç

 

gada : ağabeyi, ağa

 

gah : elma kurusu

 

galah : tezek yığını

 

galo : hayvanları ahıra bağlayan eğik ağaç

 

gandırıg : çifti boyunduruğa bağlayan ağaç

 

gavat : değersiz adam, pezevenk

 

gelberi : tandırdan külü çeken uzun saplı faraş

 

geven : deve dikeni

 

gındıllik: çember, tekerlek

 

gobçe : düğme

 

gollik : kısa boylu, boyu kısa olan

 

gottoz : dik kafalı

 

görüm : görümce, kocanın kız kardeşi

 

gucur : kısa boylu

 

gudik : köpek yavrusu

 

gullep : kapı demiri

 

guma : ikinci eş

 

gurna : kurna

 

guzzik : kambur

 

güleş : güler yüzlü

 

hagos : tarla sulama arkı

 

halhal : bilezik

 

hamayıl : boyuna asılan muskalı gümüş kap

 

haşıl : ana maddesi öğütülmüş buğday, yağ ve süt olan özel yemek

 

hedik : haşlanmış buğday

 

hemecik : bebek oyuncağı

 

hepenk : kepenk

 

hesir : otlardan yapılmış sergi

 

hetircek : tandırın üzerine konan demir

 

hıbar : duvar dizmede büyük taşlar arasıra konan küçük taş

 

hıngel : haşlanmış yufka ile yapılan hamur işi yemek, mantı

 

hınısi : toprak yayık

 

hırhız : hırsız

 

hış : köpeklerin boynuna takılan demir

 

hızan : fakir, görgüsüz

 

hızmeker : erkek hizmetçi

 

him : temel

 

hodah : hayvanlara bakan çocuk

 

hollaçelik : çelik çomak oyunu

 

horum : elle yapılmış ot ambalajı

 

hoyrat : sevimsiz kötü

 

hozan : sürülmemiş nadasa bırakılmış tarla

 

höllük : bebeğin altına konan killi toprak

 

hudik : Tedirgin, tereddütlü

 

igit : yiğit

 

istikan : bardak

 

işlik : gömlek, köynek

 

kafter : sevimsiz ihtiyar

 

kaloş : mes üzerine giyilen yarım ayakkabı

 

kanayaklı : kadın,yavaş

 

karakura : kabus

 

kartol : patates

 

kavurga : kavrulmuş buğday

 

kavut : kavrulmuş buğday unu

 

kazıl : yünden yapılmış kalın iplik

 

kelep : kolye, inci

 

keltoş : kel

 

keyvani : ev hanımı

 

kırbaç : hayvanları sürmeye yarayan sopa

 

kiral : kiler

 

kivra : kirve

 

kizir : köy adını ağız yapabilen kişi

 

kollaç : kadın ayakkabısı

 

kor : bakıpta görmeyen, kör

 

korzevel : kara sapanın ucuna takılan sopa

 

kotan : tarla sürme aleti

 

köynek : gömlek, işlik

 

kurik : yeni doğmuş tay

 

kurun : hayvanların su içtiği uzun kap

 

külek : kova, su kabı

 

külfet : ev halkı

 

külve : tandırın hava deliği

 

kürsü : tandırın üzerine konan masa

 

leçek : tülbent, başörtüsü

 

leğen : yıkanmaya yarayan kab

 

leppik : taş oynunda kullanılan yassı taş

 

lobiya : yeşil fazülye

 

loğ : toprak damları düzeltmeye yarayan yuvarlak taş

 

mablağ : çay kaşığı

 

mahat : sedir, kanepe

 

mahrama : mendil

 

malıh : kağnı kayışının ucuna takılan odun parçası

 

maraba : tarım işcisi

 

matıf : suratsız adam

 

mazanni : kötü huylu, şüpheli adam

 

mazi : kağnının tekerlerini birbirine bağlayan odun

 

medek : dişi manda

 

merek : ot ve saman konulan depo

 

mılıhci : yüze gülen karıştırıcı

 

mırıh : yarık dudak

 

mısmar : iri çivi

 

mozik : buzağının büyüğü, bir yaşında buzağı

 

müsürlük : ahırda hayvanların yem yediği tahta oluk

 

nahır : sığır sürüsü

 

oklavı : hamur açmaya yarayan ağaç cubuk

 

omo : dalkavuk

 

ortahçi : hayvan ve aleti olan tarım işcisi

 

pantol : pantolon

 

part : ot yığını, otuz bağlık araba

 

paşa : bayan, hanımefendi

 

paşvani : bekçi

 

peg : sadece duvarları olan yıkık bina

 

peke : ahırdaki oturma yeri, seki

 

peşkir : havlu

 

peşkun : yer sofrası

 

pıngel : yumurtalık, tavuğun yumurtladığı yer

 

pin : kümes

 

pohcah : ahırda hayvan dışkısının biriktiği yer

 

poşa : çingene kadın

 

puşe : peçe

 

rapata : hamuru tandıra yapıştırmaya yarayan araç

 

sagıldah : koyunların kuyruğu altında birikmiş dışkı

 

sakkavel : ahır süpürgesi

 

sako : erkek pardesüsü

 

salahana : başıboş

 

sambağı : boyunduruk sopasını öküzün boynuna bağlayan yünden yapılmış iplik

 

samı : boyunduruk sopası

 

seki : mutfak ve ahırda merdivenle çıkılan bölüm

 

sele : sepet

 

serpuş : tencere veya sahan kapağı

 

sılıh : ıslık, düdük

 

sınıhçi : kırıkçı

 

sikke : atları çayıra çakıldığında zincir veya ayak bağı

 

sini : büyük bakır tepsi

 

sitil : küçük barkaç

 

sogumsuz : sabırsız

 

şağıldahli : pis adam

 

şergada : akla gelmeyen işler yapan

 

şoş : Şose, stabilize veya asfalt yol

 

şurt : tandır kenarı

 

tağar : içine ateş konularak kürsü altına konan toprak kap

 

takatuka : kesme şekeri kırmak için kullanılan kütüklü kutu

 

tandır : toprağa gömülen ve içinde ekmek pişirilen fırın

 

tandırbaşı : tandırın çevresi

 

tanko : sosyetik

 

tapan : tarlayı sürdükten sonra düzeltmek için kullanılan çalıdan yapılmış alet

 

tar : tavukların üzerinde durduğu araç

 

teheze : arızalı, tehlikeli

 

tejgere : hayvanların dışkısını taşımaya yarayan alet

 

tekir : tekerlek

 

tekne : içerisinde hamur yoğrulan ağaç kap

 

telis : ketenden örülmüş tahıl yaramaya yarayan torba

 

terek : raf, mutfak rafı

 

termaş : şanslı

 

teşi : yünden iplik yapmaya yarayan alet

 

teşt : leğen, yıkanma kabı

 

tokaç : çamaşır yıkamada kullanılan ağaç tokmak

 

tuhs : kuluçka dönemini yaşayan tavuk

 

tuluh : tulum

 

urup : tahıl ölçme birimi

 

uşah : çocuk

 

vola : ulan, lan yerine geçer

 

yalak : hayvanların yiyecek yediği içi oyulmuş kap

 

yavşan : seyrek biten ot

 

yazma : kadın baş örtüsü

 

yegin : aceleci

 

yelloz : müflis

 

zam : hayvanların ahıra bağlandığı eğik ağaç

 

zanka : atla çekilen kızak

 

zenne : kadın

 

zığva : dadaş şalvarı

 

zırza : kapıya kilit vurmak için kullanılan demir parçası

 

zubun : entari