Siirt Battaniyesi

[Φ _asi_]

SİİRT BATTANİYESİ

 

 

Güneydoğu Anadolu’nun bölgesel özelliğini taşıyan Siirt’in en önemli el sanatlarından biri olan “Siirt Battaniyesi’” tiftiğin iğ ile eğrilmesi, elde yapılan ipliklerin mahalli tezgahlarda dokunması ve bu dokumanın tarak vurularak tüylendirilmesi ile oluşur. Siirt’e gelen herkese battaniye ısmarlamak, Siirt’ten ayrılana da, hediye etmek gelenek haline gelmiştir.

 

Yüzyılı aşan bir geçmişe sahip olan Siirt Battaniyesi, Cumhuriyet dönemine kadar 40-20 cm eninde dokunurken, tezgahlarda, sergi ve örtü olarak kullanılabilecek ebatlarda da dokunmaya başlanmıştır. Başlangıçta sadece abacılıkta kullanılan bu el sanatı, daha sonra battaniye, seccade dokumacılığı olarak devam etmiş ve bugün daha da gelişerek manto, atkı, başlık, turistik heybe, çanta, divan örtüsü, kırlent ve çeşitli süs eşyaları ile adını duyurmuştur.

 

Her tezgahta tek kişilik battaniyeden günde sadece bir adet dokunabilmektedir. Aynı dokuma sistemi ile heybe, seccade, atkı ve manto, kaban, yelek gibi ürünler de elde edilebilmektedir.

 

Büyük emeklerle imal edilen Siirt battaniyesi ve ürünleri başta Amerika olmak üzere dünyanın bir çok bölgesine ihraç edilmekte, buralarda yüksek fiyattan alıcı bulmakta ve götürüldüğü yerlerde kısa bir süre içinde tükenmektedir.

 

 

Özellikle turistik çevrelerde geniş bir pazar imkânı bulan bu el sanatı, el tezgahlarında dokunuyor. Ancak; eski bir el sanatı olan Siirt battaniyesi, hammaddesi olan tiftiğin pahalı olması nedeni ile daha az tercih ediliyor. 1985 yılında 200 olan tezgah sayısı bugün 50’ye düşmüştür. Battaniyenin ana maddesi olan tiftik, tiftik keçisinden kırkılarak elde edilir. Ayrıca keçi kesiminden sonra, deriden kesilen tiftikler de battaniye dokunmasında kullanılır. Kırkımdan sonra tiftik, yumaklar halinde satışa çıkarılır. Tiftik, battaniye esnafı tarafından renklere ve cinslerine göre ayrılır. Tiftiğin beyaz, siyah, kahverengi, sansar, deve tüyü gibi renkleri vardır. Bunların işlenmesinde herhangi bir boya kullanılmaz. Battaniyeler tek ve çift kişilik olarak 2 kez üretilmektedir.