Danişmentliler Dönemi Sivas

Danişmentliler Dönemi Sivas

Aksarayî (Mûsameret-ül Ahbar Neşriyat Osman Turan sahife 17 ve devamı) ve ondan naklen birçok İslâm kaynaklarındaki bilgilere göre Sivas Bölgesi'nin Niksar, Tokat, Amasya, Kayseri ve Elbistan havalisi ile beraber, Emir Danişment tarafından fethedildiği belirtilmektedir. Ancak Mükrimin Halil Yınanç çağdaş Bizans yazarlarının kayıtlarına dayanarak bütün bu havalinin Selçuklu Sultanı Melikşah'ın emrindeki Kumandanlardan Emir Tutak ve Emir Artuk tarafından fethedildiğini, Emir Artuk Irak'a gittikten sonra belki onun yerine Emir Danişment'in gönderilmiş olabileceğini ve bunun sonucu olarak bu fethin ona mal edildiğini belirtir. Her ne suretle olursa olsun Emir Danişment, kısa bir zaman sonra iç Anadolu'nun kuzey doğusuna hakim olmuş ve Sivas Anadolu'daki Türk hakimiyetinin ilk safhasında Danişmentlilerin elinde kalmıştır.

Danişmentname'ye göre Bağdat Halifesinden aldığı izin üzerine Emir Danişment emrinde Tursan, Çavuldur Çaha, Karadoğan gibi Kumandanlarla Sivas'a gelip uzun zamandan beri harap bir halde bulunan şehri alrmış, sonra yanındaki kumandanlardan Kursan ile bir kısmını İstanbul'a göndermiş, bir kısım kumandanlar Karaman yöresine gitmiş, Emir Danişmet ise yanında kalan kuvvetlerle birbiri arkasına Tokat, Komenek (Eski Kaman) ve Turhal kasabalarını almıştır. Ayrıca Amasya ve Niksar'ı da alıp Kumandanlarından bir kısmını Kastamonu havalisinin, bir kısmını da Canik (Samsun) taraflarının alınmasına memur etmiştir. Daha sonra kendisi Canik Bölgesine yürümüş ve buranın kuşatılması sırasında yaralandığı halde isyan eden Niksar şehrini tekrar almak üzere geri dönüp Niksar'a gelmiş, burada Hıristiyanlarla yaptığı savaşta yenilerek yaralanmış, Niksar'a dönünce de orada ölmüş ve Niksar'a gömülmüştür.

Danişmendli Melik Ahmed Gazi Sivas’ı alışı 1095 (E. Yavi)

Sivas, Danişmetliler zamanında önemli gelişmeler göstermiş, çağın kültür ve ticaret merkezlerinden birisi olmuştur. Sivas merkez olmak üzere, Kayseri, Tokat, Amasya, Niksar ve Çorum havalisini içine alan bir Beylik kurulmuş ve kurucusuna izafeten Danişment Beyliği denilmiştir.

Danişment Gazi'nin ölümünden sonra Sivas Nizamettin Yağıbasan idaresine geçmiş, Emir Danişment'in halefleri ile Selçuklu hükümdarı sık sık ihtilâf halinde bulunmuşlardır.1172 yılında Selçuklu Sultanı II. Kılıç Arslan Emir Zulnun üzerine yürüyüp başşehri olan Sivas'ı almış, daha sonra sultan, Sivas ve Tokat havalisini Zulnun'a geri vermiştir. Fakat 1174'de Nureddin'in vefatı üzerine, yardımdan mahrum kalan Zulnun II. Kılıçarslan'a karşı mukavemet edememiş ve Sivas Selçuklu Sultanı'nın eline geçmiştir. 1175'de Sivas böylece kesin olarak Selçuklu devleti hakimiyetine girmiştir.