Çorum yöresel halk oyunları

[Φ _asi_]

ÇORUM YÖRESİ HALK OYUNLARI

 

Kullanılan Sazlar

 

Çorum halk oyunlarının temel iki enstrümanı davul ve zurnadır.

Oyunlar genellikle halay ve türkülüdür. Oyunların bir kısmı sözlü, bir kısmı sözsüz,

tabiat özlü (çekirge) ve aşk konulu, (dillala, iğdeli gelin) oyunlar içerir.

Oyunlar genellikle disiplinli , bağlı ve dizi halinde oynanır. Serbest oynanan

oyunlar da vardır. (dillala)

 

 

 

Çorum Halayı

 

 

6 erkek oyuncu tarafından davul, zurna eşliğinde oynanır. Oyun 3 bölümdür:

 

 

Ağırlama

 

Türküsü:

Name de name yazdırdım

Sokuya aman aman

Her gelen geçen okuya aman aman

Eğilin de sunalar eğilin aman aman

Doğrulun da efeler doğrulun aman

 

Baştaki oyuncunun yerine gelmesi ile müzik değişir, ikinci kısım olan

ikileme denilen bölüme geçilir.

Türküsü:

 

Karşıda kürt evleri hele yandım

Yaydır develeri Elmasım hey

Oturmuş inek sağar hele yandım

Terliyor sinesi Elmasım hey

Diley diley o da mı yalan

Ben seni sevdim bu da mı yalan

Karşıda kavun yerler hele yandım

Otursak bizde yesek ne derler Elmasım

Şu şunu sevmiş derler Elmasım hey

 

 

Oyunun son bölümü olan yellendirme kısmına geçilir. Müzik değişir.

Bu bölümde daha hızlı çalmaya başlar. Oyunun hareketleri daha kıvraktır.

 

Türküsü:

 

Sandık üstünde sandık

Tez sevdik tez usandık

Yanıldık meyil verdik

Seni bir adam sandık

 

 

İğdeli Gelin

 

Kız ve erkeklerin beraber oynadığı bir halk oyunudur. Bir erkek bir kız olacak

şekilde el ele tutuşan gençler bir halka oluşturur.

 

Türküsü:

 

Kız pınar başında yatmış uyumuş yar

Ela gözlerini uyku bürümüş

Evvel küçücüktü şimdi büyümüş yar

Derdimin dermanı iğdeli gelin

İğdesin aldırmış sevdalı gelin

 

 

Türkü bitince davul zurna başlar. Davul zurna susar, halka daraltılarak başka bir kıta söylenir:

Kız pınar başında testi doldurur yar

Testinin kulpuna şahin kondurur

Kız senin bakışın beni öldürür yar

Derdimin dermanı iğdeli gelin

İğdesin aldırmış sevdalı gelin

 

 

Dillala

 

Dillala oyunu 6 kız 6 erkekle oynanmakta ancak, aktif olarak oynayanlar 6 erkek ve bir kızdır.

Diğer kızlar figüran olarak arka planda ve hareketsiz durmaktadırlar.

 

Çekirge

 

Yakın geçmişe kadar halkın geçim kaynağını genellikle tarım teşkil ederdi.

Ancak çiftçinin en büyük korkusu ürün olgunlaşınca ortaya çıkan çekirge sürüsüdür.

Halk tüfek atıp, teneke çalarak, gürültü çıkarıp bu afeti uzaklaştırmaya çalışır.

Çorum halkı bu canlıdan o kadar bezmiştir ki bu oyunu oluşturup türküsünü yazmıştır.

Oyun, davul zurna eşliğinde 6 kız, 6 erkekle oynanır. Bir kız bir erkek olmak üzere,

eller omuzlar üzerinde bir halka meydana getirilir. oyunun figürleri çekirgenin hareketlerine

uygun şekilde düzenlenmiştir.

 

Türküsü :

 

Çekirgeyi hayladılar yazıya.

Ot kalmadı koyun ile kuzuya

Eğri butlu sivri butlu çekirge

Malımın ortağı mısın çekirge ?

Canımın ortağı mısın çekirge ?

 

Davul-zurna çalıp tekrar susunca oyuncular tarafından diğer bir kıta söylenmeye başlar:

 

Çekirgenin ayağında lalini (nalını)

Bende sandım kaymakamın gelini

Eğri butlu sivri butlu çekirge

Malımın ortağı mısın çekirge?

Canımın ortağı mısın çekirge?

 

Çorum'da Oynanan Diğer Halk Oyunlan:

 

Benli, Miço, Bediriş, Sarıkız

 

SEMAH

 

Semahlar dinsel niteliği ağır basan oyunlardır. Törensel yapıya, kurallara uygun olarak gerçekleştirilen bir oyundur. Esas olarak, deyiş eşliğinde (bağlama) sazla oynanır.

Semahlarda felsefi bir düşünce çağrışımı vardır, sanatla deyişle söylenir.