Çankırı Kaya Mezarları

Beşdut Kaya Mezarı (Merkez)

Çankırı Merkez ilçeye bağlı Beşdut Köyü’ndeki derenin iki yanına, kayalara oyulmuş mezarlar bulunmaktadır. Bunlardan sütunlu olan mezar 10 m. eninde, 2. m. yüksekliktedir. Kare biçimindeki bir girişten sonra duvarları ve tavanı düz olan mezar odasına girilmektedir. Bunun hemen yanında 8x10 m. ölçüsünde dikdörtgen bir girişten sonra duvarları ve tavanı yine düz olan ikinci bir mezara geçilmektedir.

MÖ.VI.yüzyıla tarihlendirilen bu iki mezarın dışında yörede bunlara benzer kaya mezarları bulunmaktadır.

İndağı Kaya Mezarları (Ilgaz)

Ilgaz’ın güneydoğusunda Çankırı-Kastamonu yolunun kenarında 20-25 m. yüksekliğinde Salman Höyük bulunmaktadır. Kaçak definecilerin zarar verdiği bu höyüğün çevresinde Roma ve Bizans dönemlerine tarihlendirilen çok sayıda pişmiş toprak esere rastlanmıştır. Bunun dışında buradaki yerleşimin Roma döneminden çok daha eskiye gittiği sanılmaktadır. Höyüğün yakınlarında, Devres Cayı’nın güneyindeki kayalıkların doğuya bakan yamaçlarında da kaya mezarları, mağaralar bulunmaktadır. Bu mağaralardan bazılarının Hıristiyanlığın erken dönemlerinde dini amaçlı kullanıldıkları sanılmaktadır. Buradaki kaya mezarlarının yanındaki mağaraların bu amaçla kullanılması olasıdır. Bu mezarlarda irili ufaklı mezar odaları bulunduğu gibi çoğu zaman bunlarda insanların yaşadıkları buluntulardan anlaşılmaktadır. Mezarlar kare, dikdörtgen planlı, bazıları düz kubbeli ve semerdam tavanlıdır. Duvarlara açılmış olan irili ufaklı nişler mezar olarak kullanılmıştır.

Sakaeli Kaya Mezarları ve Peri Bacaları

Devres Çayı’nın yakınında, Gelin Kayası Mevkiinde Sakaeli Köyü’nün sırtını yasladığı tepenin yamaçlarında bulunan mezarlar Roma ve Bizans dönemine tarihlendirilmektedir. Aynı zamanda tortul kaya özelliği taşıyan bu tepenin oyuklarını köylüler yakın tarihlere kadar değişik amaçlı kullanmışlardır. Gelin Kayası Mevkiindeki Peri Bacaları oluşumları ile bunların arasındaki kaya mezarları bir bütün oluşturmuştur.

Buradaki mezar odaları birbirlerinden farklı yükseklik ve genişlikte olup, birbirlerine geçişlerle bağlanmıştır. Bazen bu geçişler basamak şeklindedir. Mezar odaları kare, dikdörtgen planlı, kubbeli ve semerdam tavanlıdırlar. Duvarlarındaki irili ufaklı nişler mezar odası ve yaşam alanı olarak da kullanılmışlardır. Bu nişlerden bir tanesinde ölü sedirleri de günümüze kadar gelmiştir.

Gerdek Boğazı Kaya Mezarı (Çerkeş)

Çankırı Çerkeş ilçesi Gerdek Boğazı Mevkiindeki kaya mezarını ilk kez R.Leonhard bulmuştur. MÖ.VIII.yüzyıla tarihlendirilen bu kaya mezarı üçgen alınlıklı ve sütunlu bir girişten sonra üç odalı mezara geçilmektedir. Birbirleri ile bağlantılı olan bu mezar odalarının duvarlarında nişler bulunmaktadır. Bunlar iç içe dikdörtgen oyuklardan ibaret olup, üzerleri ağaç mimarisini andıracak şekilde kayaların oyulması ile hareketlendirilmiştir.

Karain Kaya Mezarı (Çerkeş)

Çankırı Çerkeş ilçesi Karakoyunlu Köyü’nün yakınındaki yüksek kayalıklarda bir kaya mezarı bulunmuştur. Bu mezar kayaların oyulması ile üç ve dört odadan oluşmuştur. Tarihlendirilmesinde kesin bir rakam verilememektedir.