Araştırma: Çin nükleer savaş başlığı üretim kapasitesini genişletiyor

Araştırma: Çin nükleer savaş başlığı üretim kapasitesini genişletiyor

Uydu görüntülerinin analizine göre, Çin, nükleer stoklarını diğer tüm ülkelerden daha hızlı bir şekilde genişletirken, savaş başlığı bileşenlerinin üretimi için kullanılan gizli tesisler ağını hızla yeniliyor.

Uzmanların resmi yayınlara ilişkin değerlendirmelerine göre, bu değişiklikler Pekin'in bir saldırıya daha hızlı karşılık verebilme çabalarını yoğunlaştırdığı bir dönemde gerçekleşiyor ve bu da herhangi bir nükleer gerilimin risklerini önemli ölçüde artırıyor.

Viyana merkezli Açık Nükleer Ağ (ONN) ve Londra merkezli Doğrulama Araştırma, Eğitim ve Bilgi Merkezi (VERTIC) tarafından yürütülen bir proje için altı önemli bölgenin analizine öncülük eden Renny Babiarz, "2019'dan bugüne kadar gördüğümüz değişikliklerin seviyeleri muhtemelen şimdiye kadar gördüğümüz her şeyden daha kapsamlı" dedi.

Çin'in silah üretim tesislerindeki hızlı genişleme devam ediyor; geçen hafta Pentagon'un yayınladığı bir raporda, nükleer savaş başlığı üretiminin 2024'ten beri yavaşladığı ve toplam sayının 600'ün altında olduğu, ancak on yılın sonuna kadar 1000'i aşma yolunda olduğu belirtiliyor.

Başkan Donald Trump, ABD'nin nükleer silah testlerine yeniden başlama planlarını tartışırken, Çin'in beş yıl içinde ABD'nin nükleer yeteneklerine yetişebileceğini söylemişti.

Analistler, Çin'in öngörülebilir gelecekte ABD'nin cephaneliğindeki tahmini 3.700 savaş başlığına ulaşmasının olası olmadığını söylüyor. Ancak Pekin'in nükleer silah programının neredeyse her bölümünde yaptığı dramatik değişiklikler, Halk Kurtuluş Ordusu'nun, istemediğini iddia etmesine rağmen, topyekûn bir silahlanma yarışına hazırlandığını gösteriyor.

Washington Post ile özel olarak paylaşılan ONN/VERTIC uydu görüntüleri ve uzman analizleri, Pekin'in nükleer savaş başlıklarının üretiminde yer alan kilit bölgelerdeki faaliyetleri keskin bir şekilde hızlandırdığını gösteriyor; bu, 2021'den beri yaşanan bir genişleme patlaması ve Çin'in nükleer emellerini hızlandırabilir.

İnşaat çalışmaları, nükleer savaş başlıklarının çekirdekleri olan plütonyum çekirdeklerini tasarladığı ve ürettiği düşünülen tesislerdeki büyük iyileştirmeleri ve nükleer reaksiyonları tetiklemek için kullanılan yüksek patlayıcıları üreten tesisleri içeriyor. Çin askeri ders kitapları, iç yayınlar ve askeri bağlantılı akademisyenlerin makaleleri, nükleer tugayların daha yüksek alarm seviyelerine çıkarıldığını ve fırlatma-uyarı pozisyonuna doğru kaydığını gösteriyor; bu da Çin'in bir füze saldırısı tespit edildiği anda misilleme yapmaya hazır olacağı anlamına geliyor. Analistler, bunun Pekin'in saldırıdan sonra misilleme yapma yeteneğine öncelik verme stratejisinden önemli bir sapma olduğunu belirtiyor.

Bu değişiklikler, Pekin'in ABD ve müttefiklerini tehdit etme seçenekleri sunan daha çok yönlü mühimmat ve taktikler geliştirdiğini gösteriyor; hatta ABD'nin nükleer savaş başlığı stokunun büyüklüğüne ulaşamasa bile.

Altyapıdaki büyük artış

Çin'in hızla büyüyen cephaneliği dünyanın en şeffaf olmayanlarından biri olmaya devam ediyor: Pekin'in önde gelen bir nükleer güç olarak nasıl konumlandığına dair ayrıntılı bilgiler nadirdir.

Dikkatler büyük ölçüde 2021'den beri uzak kuzey çöllerine oyulmuş yüzlerce füze silosu alanına odaklanmıştır. Ancak savaş başlığı üretimiyle bağlantılı, daha az incelenen tesislerin uydu görüntüleri, Çin'in siloları inşa ederken nükleer silah tedarik zincirinde önemli iyileştirmeler yaptığını gösteriyor.

Analistler, bu tesisleri, gizliliği kaldırılmış hükümet belgeleri ve akademik makaleler de dahil olmak üzere raporları, patlama odaları ve özel kimyasal depolama alanları gibi belirli yapılara sahip yerlerle eşleştirerek ve bunları dünyanın başka yerlerindeki benzer tesislerle karşılaştırarak takip ediyorlar. Ayrıca Çin'deki tesislerdeki askeri araç hareket kalıplarını da inceliyorlar.

Çin'de yapım aşamasında olduğu düşünülen nükleer savaş başlıkları, tipik olarak silah sınıfı plütonyumdan yapılmış, "çekirdek" olarak bilinen küresel bir şekle getirilmiş ve geleneksel yüksek patlayıcılarla çevrelenmiş fisil malzeme çekirdeği içeriyor. Patlatıldığında, bu patlayıcılar fisil çekirdeği sıkıştırır ve nükleer patlamada muazzam enerji açığa çıkaran bir zincirleme reaksiyonu tetikler.

Çekirdek ve yüksek patlayıcı bileşenlerinin üretimi muhtemelen birden fazla tesiste ayrı ayrı gerçekleştiriliyor ve bu tesisler, 2020 yılından itibaren test alanları ve füze silosu alanlarıyla paralel olarak genişledi.

Babiarz'ın analizine göre, Çin'in Siçuan eyaletinde, Pingtong şehri yakınlarındaki dağlık bir bölgede, fisil malzeme çekirdeklerinin üretimi için kullanılacak bir tesis, son beş yılda büyük değişikliklere uğradı. Görüntüler, yeni güvenlik çitlerinin tesisin güvenli alanını iki katından fazla artırdığını, ayrıca çekirdeklerin üretildiği düşünülen ana tesisin yakınında da dahil olmak üzere en az 10 farklı yerde bina iyileştirmeleri ve inşaat çalışmaları yapıldığını gösteriyor.

Pingtong, Çin'in plütonyum çekirdek üretimiyle bağlantılı olarak kamuoyuna açıklanan tek tesistir.

ABD Hava Kuvvetleri'ne bağlı Indo-Pasifik İlişkileri Dergisi'nde yayınlanan bir araştırmada, bir analist, bu tesisi, ABD nükleer savaş başlıklarını monte eden ve bakımını yapan Teksas'taki Pantex tesisine benzetiyor; ancak Çin'deki tesisin ek plütonyum çekirdek üretim kapasitesine sahip olduğunu belirtiyor.

Tedarik zincirindeki ayrı bir tesis de (analistler ve önceki ABD hükümeti değerlendirmelerine göre, nükleer çekirdekleri tetiklemek için kullanılan yüksek patlayıcı bileşenlerinin üretimi için muhtemelen birincil tesis) hızlı değişikliklere uğradı. Siçuan eyaletindeki Zitong ilçesinin uzak bir bölgesinde bulunan tesis, Babiarz'ın uydu görüntülerine ilişkin analizine göre 2019'dan beri önemli ölçüde genişledi.

Çoklu tesis kompleksinde kapsamlı değişiklikler var. Sadece bir alanda, Babiarz, yaklaşık 2021'den beri yapım aşamasında olan geniş bir güvenlik duvarı, olası yeni bir depolama alanı ve muhtemelen 2023'te başlayan ek tesisler için geniş, yeni temizlenmiş araziler tespit etti. İnşaat, kubbe şeklindeki yüksek patlayıcı test odaları ve şok tüpü test alanı da dahil olmak üzere patlama testleri için inşa edilmiş gibi görünen alanların yakınında yoğunlaşıyor; şok tüpü test alanı, yeni nükleer savaş başlığı tasarımlarındaki zayıflıkları simüle etmek ve değerlendirmek için kullanılan yaklaşık 2.000 fit uzunluğunda bir tüptür.

Zitong'da Babiarz'ın ekibi, geçen yıl tamamlanan ve nükleer savaş başlığı bileşenlerinin montajı, işlenmesi ve hazırlanması için kullanılabilecek, muhtemelen Çin'deki diğer yerlere depolama ve montaj için nakledilebilecek 430.000 metrekarelik bir tesisi tespit etti.

Babiarz, "Bu tesislerde gördüğümüz ve büyük bir yatırıma işaret eden tüm değişikliklere dayanarak, bunların tamamı nükleer program için nükleer savaş başlığı üretme yeteneğinde bir iyileşmeye işaret ediyor" dedi. Tesislerdeki artan üretim kapasitesinin daha fazla savaş başlığı anlamına gelebileceğini, ancak bunun aynı zamanda Pekin'in mevcut savaş başlıklarını modernize ettiği anlamına da gelebileceğini söyledi.

Çin'in en batısındaki Sincan'da bulunan ana nükleer test alanı Lop Nur da son yıllarda genişledi; yeni yeraltı tünelleri ve büyük kuyular, muhtemelen yeniden nükleer testlere hazırlık niteliğinde.

Pekin, 1964'ten 1996'ya kadar (Kapsamlı Nükleer Test Yasağı Anlaşması'nı imzaladığı ancak asla onaylamadığı yıl) yalnızca 46 test gerçekleştirdi; bu, ABD ve Rusya'nın gerçekleştirdiği 1000 testten çok daha az.

Harvard Üniversitesi'ndeki Atom Yönetimi Projesi'nde kıdemli araştırma görevlisi Hui Zhang'ın yeni kitabına göre, Çinli nükleer bilim insanlarından gelen az bilinen bilgilere dayanarak, Çin'in ilk testleri, daha önce kabul edilenden çok daha çeşitli savaş başlıkları (daha küçük ve daha hafif bombalar dahil) üretme yeteneğiyle sonuçlandı.

Daha hızlı misilleme

Bu üretim tesislerinin modernize edilmesiyle eş zamanlı olarak, Pekin, daha yüksek alarm seviyelerinde çok daha çeşitli bir nükleer gücü sahaya sürme hırslarını kademeli olarak gösterdi ve bu da ona tırmanan bir gerilimde ABD'ye baskı yapmak için daha fazla araç sağladı.

Pentagon'un geçen haftaki raporu, Pekin'in, binlerce mil ötedeki balistik füzeleri tespit edebilen ve patlamadan önce karşı saldırı başlatabilen ABD'nin Uyarı Üzerine Fırlatma (LOW) sistemine benzer hızlı karşı saldırı yetenekleri geliştirmede önemli adımlar attığını belirtti. Ayrıca Çin'in, sistemi desteklemek için silolara 100'den fazla katı yakıtlı kıtalararası balistik füze yerleştirdiğini ve 2024 sonlarındaki testlerden sonra birden fazla füzeyi eş zamanlı olarak fırlatma yeteneğini geliştirdiğini söyledi.

Batılı analistler tarafından yakın zamanda ortaya çıkarılan ve geçen yıla kadar olan dönemdeki askeri yayınlar, Çin'in nükleer tugaylarını, gelen bir saldırı tespit edildiği anda misilleme yapmaya hazır hale getirdiğini gösteriyor. Pentagon'un Savunma Tehdit Azaltma Ajansı tarafından geçen ay yayınlanan Çin'in gelişen erken uyarı mimarisine ilişkin analize göre, Çin, uyarı üzerine fırlatma pozisyonunu desteklemek için altyapı ve komuta yapılarını zaten kurmuş durumda, ancak bazı yetenekleri hala ilkel seviyede kalıyor.

Tufts Üniversitesi'nde yardımcı doçent ve analizin yazarlarından biri olan David Logan, "Bu, Çin'in nükleer kuvvetlerindeki devam eden değişimlerin en önemli ve göz ardı edilen yönlerinden biridir" dedi. "Devletlerin silahlarıyla ne yaptıkları ve bunları nasıl konumlandırdıkları, kaç tane silaha sahip olduklarından çok daha önemlidir."

Logan ve Ulusal Savunma Üniversitesi'nde Çin ordusu uzmanı Phillip Saunders tarafından incelenen, iç yayın olan Roket Kuvvetleri Haberleri'ndeki makalelere göre, PLA Roket Kuvvetleri, "düzenli yüksek alarm durumunu desteklemek için nükleer savaş başlığı depolama ve elleçleme uygulamalarını ve eğitimini ayarladı" ve artık tugaylar için "savaş hazırlık görevi"ni standartlaştırdı.

Bu görevin neyi içerdiği belirsiz, ancak bu, Çin'in geleneksel olarak savaş başlıklarının çoğunu depoda tutma uygulamasının aksine, barış zamanında füzelere daha fazla savaş başlığı takılı olduğu anlamına gelebilir. Logan, "Bu büyük bir olay çünkü Çin'in geçmişte benzer kuvvetleri nasıl işlettiğinden büyük bir değişiklik" dedi. "Ayrıca çok daha riskli."

Analistlere göre, Pekin artık gelen füzeleri tespit etmek için yeterli sayıda erken uyarı uydusuna ve radarına sahip. Nükleer silahlı kıtalararası balistik füzelerin dakikalar içinde fırlatılabilmesini sağlamak için, fiber optik kablolar, mikrodalgalar, radyolar ve uydular aracılığıyla emirleri hızla yaymak üzere tasarlanmış bir komuta yapısına sahip.

Bu değişiklikler, Çin lideri Xi Jinping'in, siyasi sadakati sağlamak ve nükleer kuvvetler de dahil olmak üzere askeri modernleşmeyi hızlandırmak amacıyla, Roket Kuvvetleri de dahil olmak üzere üst düzey generallere yönelik büyük bir tasfiye operasyonunu denetlediği bir dönemde gerçekleşiyor.

Son Çin askeri ders kitapları, uyarı üzerine fırlatma sistemlerini barış ve savaş zamanında ulusal güvenlik ve nükleer ve konvansiyonel çatışmalar için gerekli olarak tanımlıyor.

Bu yayınlar genellikle ABD'nin gelişmiş erken uyarı sistemlerinin Amerikan caydırıcılığını güçlendirdiğini övüyor ve Çin'in Washington'ın nükleer kuvvetlerini ciddiye almasını sağlamak için benzer yeteneklere ihtiyacı olduğunu savunuyor.

Çin Ulusal Savunma Teknolojisi Üniversitesi tarafından geçen yıl yayınlanan bir ders kitabında, "Stratejik erken uyarı, bir ulusun askeri gücünü yansıtan belirleyici faktörler arasındadır" denildi. Metin ayrıca, sistemlerin kazara fırlatmayı önlemek için son derece doğru olması gerektiği konusunda da uyarıda bulundu.

2023 yılında yayınlanan bir başka ders kitabı, gelişmiş erken uyarı sistemlerinin bir ülkenin "savaşta inisiyatifi ele geçirmek için stratejik saldırı silahlarını kullanmasına" olanak sağladığını ve "güçlü, duyarlı ve küresel kapsama alanına sahip stratejik bir erken uyarı sisteminin karşı tarafta güçlü bir caydırıcı etki yaratabileceğini" belirtiyor.

Ancak düşmanları caydırma yeteneği ek riskleri de beraberinde getiriyor. Soğuk Savaş boyunca, Amerikan ve Sovyet erken uyarı sistemlerindeki teknik aksaklıklar ve insan hataları, neredeyse felaketle sonuçlanacak birçok yanlış alarma yol açtı.

Washington merkezli bir düşünce kuruluşu olan Carnegie Uluslararası Barış Vakfı'nda Çin'in nükleer silah programı uzmanı olan Tong Zhao, "Çin'in geleneksel gecikmeli misilleme politikasından vazgeçerek hızlı tepkiye yönelmesi, yanlış anlaşılma, aşırı tepki ve hatta tesadüfi nükleer savaş riskini önemli ölçüde artırabilir" dedi.

Kaynak: TWP