Bu araç özelliği hayat kurtarabilir – ancak sürücüler kullanmak istemiyor.

Bu araç özelliği hayat kurtarabilir – ancak sürücüler kullanmak istemiyor.

Arabalar giderek daha akıllı hale geliyor. Günümüz araçları, arkadan çarpmalardan kaçınmak için otomatik olarak fren yapabiliyor, şeritte orta noktada kalabiliyor, kör noktalardaki tehlikeler konusunda uyarı verebiliyor ve hatta öndeki araçla güvenli bir mesafeyi koruyabiliyor.

Gelişmiş sürücü destek sistemleri (ADAS) olarak bilinen bu özelliklerin kazaları, yaralanmaları ve sigorta taleplerini azalttığı kanıtlanmıştır.

Ancak bir sorun var: birçok sürücü bunları istemiyor.

Avustralya'da, bu özelliklere sahip arabalara sahip her beş sürücüden biri en az birini kapatmış. Bazı ülkelerde bu rakam çok daha yüksek.

Bu sistemler, yollarımızdaki en yaygın ve maliyetli kazaların bazılarını önlemeye yardımcı oluyor. Peki neden bu kadar çok sürücü bunları kapatmak için elinden geleni yapıyor?

Gelişmiş sürücü destek sistemleri neden önemlidir?

Gelişmiş sürücü destek sistemleri, kazaları önlemeye veya hafifletmeye yardımcı olan bir dizi araç içi teknolojidir.

En yaygın olanlardan bazıları şunlardır:

• Otonom acil frenleme: Çarpışma kaçınılmazsa otomatik olarak fren yapar.

• Şerit takip asistanı: Şerit çizgileri içinde kalmanızı sağlamak için direksiyonu uyarır.

• Kör nokta izleme: Kör noktanızda başka bir araç varsa sizi uyarır.

• Uyarlanabilir hız sabitleyici: Öndeki araçla güvenli bir mesafeyi korurken ayarlanan hızı korur.

Bu sistemler deneysel değildir. Kanıtlanmış güvenlik avantajlarına sahiptirler.

Amerika Birleşik Devletleri'nden alınan veriler, otonom acil frenlemenin arkadan çarpma kazalarını %50 oranında azalttığını göstermektedir. Hatta önden çarpışma uyarısı (otomatik frenleme olmadan) bile bu kazaları %27 oranında azaltır.

Yakın zamanda yapılan uluslararası bir araştırma şunları ortaya koydu:

• Şerit takip asistanı, özellikle en ciddi kazaların bazılarında (%19,1 azalma) en büyük kaza oranı azalmasını sağladı.

• Otomatik acil frenleme, arkadan çarpma ve kavşak kaza oranlarını önemli ölçüde düşürdü (%10,7 azalma).

• Kör nokta izleme, şerit değiştirme ve birleşme çarpışmalarını orta düzeyde azalttı (%3,5 azalma).

• Uyarlanabilir hız sabitleyici, bazı çalışmalarda şaşırtıcı bir şekilde daha yüksek kaza oranlarıyla (%8 artış) bağlantılı görünüyor. Bu durum, sürücülerin hız sabitleyiciye aşırı güvenmelerinden, karmaşık trafikte kullanmalarından veya daha az dikkat etmelerinden kaynaklanıyor olabilir. Geleneksel hız sabitleyici, kaza riskinde daha da yüksek bir artışla (%12) ilişkilendirildi.

En sevilmeyen özellik, en etkili olanıdır.

Şerit takip asistanı, en sık devre dışı bırakılan özelliktir. Sürücülerin yaklaşık %45'i, en yaygın ve ölümcül kaza türlerinden bazılarını (yoldan çıkma ve şeritten ayrılma kazaları) önlemek için tasarlanmış olmasına rağmen, bu özelliği kapattığını bildiriyor.

Şerit takip asistanı, şerit işaretlerini tespit etmek ve aracı ortada tutmak için nazikçe direksiyon komutları uygulamak için kameralar kullanır. Pratikte bu, direksiyonun sürücünün ellerine "çektiği" veya "dürttüğü" hissi verebilir.

Dönüşlü yollarda, yol çalışmalarında veya işaretlerin kaybolduğu durumlarda, sistem sık sık uyarı verebilir veya gereksiz görünen düzeltmeler deneyebilir. Bazı sürücüler için bu his rahatsız edicidir ve özelliğin sıklıkla kapatılmasının en büyük nedeni budur.

Çoğu modern otomobilde, şerit takip asistanı sürüş sırasında kapatılabilir, ancak genellikle araç bir sonraki çalıştırıldığında tekrar açılır. Üreticiler, güvenlik yönetmeliklerine uymak ve Avrupa Yeni Araç Değerlendirme Programı gibi kuruluşlardan aldıkları yüksek çarpışma güvenliği puanlarını korumak için sistemi bu şekilde tasarlıyor.

Sürücüler neden şerit takip asistanlarını kapatıyor?

Açık güvenlik avantajlarına rağmen, birçok sürücü gelişmiş sürücü destek sistemlerini reddediyor.

Sürücüler, hem hayal kırıklıkları hem de güvensizlik yaşadıklarını belirtiyor. Yanlış alarmlar, sürekli bip sesleri ve algılanan "aşırı düzeltme", bazı sistemlerin müdahaleci hissettirmesine neden olur. Diğerleri ise tek bir kötü deneyimden sonra veya sistemin sınırlarını anlamadıkları için (örneğin, şerit takip asistanının kötü işaretlenmiş veya toprak yollarda çalışmayacağı gibi) sistemleri kapatır.

Şerit takip asistanı da her zaman mükemmel değildir. Avustralasya Yeni Araba Değerlendirme Programı tarafından yapılan testler, bazı araçların, sürücülerin kontrolden çıkmış hissetmelerine neden olan, kontrol edilmesi zor ani veya sarsıntılı direksiyon tepkileri verdiğini göstermektedir.

Gelişmiş sürücü destek sistemi kullanımına yönelik daha ileri davranışsal araştırmalar, daha fazla sorun tespit etmiştir.

Birçok sürücü, bu sistemleri resmi talimatlar veya kılavuzlar yerine deneme yanılma ve deneyler yoluyla öğrenir.

Dahası, kılavuzları takip etmek zordur. Birçoğu ortalamanın üzerinde okuma seviyesi gerektirir, karmaşık düzenler kullanır ve markalar arasında standartlaşma eksikliği vardır.

Birçok araç sahibi, yeni araçlarının güvenlik özellikleri hakkında bilgi sahibi olmadan bayiden ayrılır. Birçok araç satış personeli, gelişmiş sürücü destek sistemleri ve sınırlamaları konusunda sınırlı eğitime sahiptir.

Ayrıca, aynı özelliğin markalar arasında bir düzine veya daha fazla farklı adı olabilir. Sürücüler, bu sistemlerin her zaman sezgisel olmadığını kabul eder ve bunları güvenli bir şekilde nasıl kullanacaklarını öğrenmeye büyük ilgi gösterirler.

Yol tasarımı ve trafik koşulları da güven ve etkileşim üzerinde önemli bir etkiye sahiptir. Daha az düzenli sürücüler, karmaşık veya alışılmadık durumlarda sistemleri etkinleştirmekten kaçınırken, sık sürücüler denemeye daha isteklidir.

Kendilerini teknik olarak gelişmiş gören genç erkek sürücüler gibi bazı gruplar, genellikle bu özellikler hakkında daha az nesnel bilgiye sahip olsalar da bilgilerine daha fazla güvenirler.

Şimdi ne olacak?

Hem uluslararası kaza verisi analizlerinden hem de davranış araştırmalarından elde edilen kanıtlar, politika, endüstri ve sürücü eğitimi için çeşitli öncelikleri işaret ediyor.

Güvenlik düzenlemeleri ve satın alma teşvikleri, en etkili özelliklere öncelik vermelidir: şerit takip asistanı, sürücü izleme ve otonom acil frenleme.

Bazı çalışmalar, adaptif ve geleneksel hız sabitleyicinin güvenlik üzerinde nötr veya olumsuz etkileri olduğunu göstermektedir. Bu özellikler, gerçekçi beklentiler oluşturmak için hedefli sürücü eğitimi ve doğru pazarlama ile birleştirilmelidir.

Tüketici eğitimi satış noktasında iyileştirilmelidir. Standartlaştırılmış tanıtımlar ve eğitimler bilgi açığını kapatmaya yardımcı olabilir.

Daha iyi dokümantasyon da yardımcı olabilir. Basitleştirilmiş, standartlaştırılmış kılavuzlar ve araç içi dijital eğitimler benimsenmelidir.

Kanıtlar açıktır: Gelişmiş sürücü destek sistemleri kazaları önleyebilir, ancak bu özelliklerin etkinliği teknolojinin kendisi kadar insan faktörlerine de bağlıdır.

Kaynak: TI