Meşhur Türk Kahvaltısı Nedir? - What is the Famous Turkish Breakfast?

Meşhur Türk Kahvaltısı Nedir? - What is the Famous Turkish Breakfast?

Lezzetli bir ritüel: Türk kahvaltısı

Her ülkenin geleneklerine göre farklı şekillerde hazırlanan kahvaltının Türkiye'deki önemi bir başka. Zengin bir coğrafi yapıya sahip olan Türkiye'de her bölgeye özgü kahvaltı ritüeli bulunuyor. Türk kahvaltı kültüründe bölgesi ne olursa olsun değişmeyen şey ise sofraları süsleyen zeytin, peynir, bal, yumurta, reçel ve hamur işleri...

Kahvaltının mutfaklardaki yerini alması 20. yüzyılın başlarına dayanıyor. İlk zamanlarda kahvaltı, sabahları mideyi rahatlatmak amacıyla çorba, ekmek, peynir ve reçel tüketilerek yapılıyormuş. Bir süre sonra ana öğün olarak tanımlanmaya başlayan kahvaltı, her ülkenin geleneklerine göre farklı şekillerde uygulanmış. Türkiye’nin zengin bir coğrafi yapıya sahip olması, her bölgeye göre değişen zengin bir kahvaltı kültürü yaratmış.

Türkiye, kültür mirası ve zengin coğrafyasıyla olduğu kadar mutfağıyla da dünyanın ilgi odağı. Osmanlı, Orta Asya, Doğu Avrupa ve Orta Doğu mutfaklarının bir arada yer aldığı Türk kahvaltı sofrası ise Türk mutfağının en önemlilerinden. Türk kahvaltısında neler var diye merak ediyorsanız zeytin ve peynir çeşitleri, yumurtanın farklı şekilleri, türlü reçeller, hamur işleri ve zengin şarküteri menüsü Türk kahvaltısının olmazsa olmazları. Tüm besin gruplarının yer aldığı geleneksel Türk kahvaltısı aynı zamanda sağlıklı bir yaşamı da beraberinde getiriyor. Gelenek olarak Türk halkının yıllar boyunca kahvaltıda doyuruculuk ve lezzet araması, Türk kahvaltı sofrasının neden bu kadar güzel ve ünlü olduğunu ortaya koyuyor.

Peynir, Türk kahvaltı sofrasının baş tacı. Beyaz peynir başta olmak üzere, örgü, yörük, bal ve reçelle bütünleşen lor ve çökelek Türk kahvaltısı sofrasında mutlaka olması gereken lezzetler arasında. Türkiye’nin hemen hemen her bölgesine özgü peynir çeşitleri bulunuyor. İzmir’in tulum peyniri, Ezine ve Edirne’nin koyun peyniri, Kars’ın kaşarı ve gravyeri, Van’ın otlu peyniri, Konya’nın küflü peyniri Türk kahvaltı çeşitleri deyince akla ilk gelenlerden. Anadolu’dan dünyaya yayınlan diğer peynirler ise şöyle; Manyas’ın loru, Ege’nin mihaliçi, Karadeniz’in kolotu, Kayseri’nin çömleği, Erzurum’un civili, Muş’un keçi peyniri, Bolu ve Adapazarı’nın isli abaza peyniri.

Geleneksel Türk kahvaltısını, yabancı mutfaklardan ayıran en önemli özelliklerden biri kahvaltıda mevsimsel sebze ve meyve tüketimi. Peynir çeşitlerini bu sebzelerle, özellikle söğüş denilen domates ve salatalıkla tüketmek ayrı bir keyif veriyor. Konu meyve olunca Türk kahvaltı sofralarını kış aylarında portakal, muz ve elma, yaz aylarında ise karpuz, kavun ve üzüm gibi meyveler süslüyor.

Geleneksel Türk kahvaltısının olmazsa olmazlarından biri de yumurta. Haşlanmış yumurta Türk kahvaltısında basit kalıyor. Domatesle biberin kavrulması ve yumurta eklenerek pişirilmesiyle hazırlanan menemen, Türk kahvaltısının vazgeçilmezi. Bazı bölgelerde menemene soğan da ekleniyor. Menemenin yanı sıra sucuklu ya da pastırmalı sahanda yumurta ve çılbır keyif veriyor. Ekmeğin yumurtalı bir karışımla harmanlanarak kızartılmasıyla hazırlanan yumurtalı ekmeğin ise Türk kahvaltısındaki yeri ayrı.

Türkiye’nin hemen hemen her bölgesinde yetişen zeytinler, geleneksel Türk kahvaltısında sofrayı süsleyen diğer önemli lezzetlerden. Bölgesine göre farklılık gösteren zeytinler, coğrafi özellikleri nedeniyle daha çok Ege Bölgesi’nde yetişiyor. Özellikle Ayvalık, Edremit ve Burhaniye yöresinin çizik yeşil zeytinleriyle yağlı sele zeytinleri Türk kahvaltı sofralarını renklendiriyor.

Türk kahvaltı çeşitlerinde kendine özel bir yeri olan bir diğer lezzetler zinciri ise, hamur işleri. Çeşit çeşit ekmekleri dahil edebileceğimiz bu zincirde peynirlisinden patateslisine birçok börek çeşidini tadabilirsiniz. Hamurun kızartılmasıyla hazırlanan pişi ise geleneksel Türk kahvaltısının bir diğer önemli lezzeti olarak karşımıza çıkıyor. Ayrıca poğaçalar, açmalar, gözlemeler de hamur işlerinin en iddialı lezzetleri arasında. Simit ise başlı başına Türk kahvaltısı kültürünün değişmez bir lezzeti. Simidi peynir ve reçelle tatmanızı öneririz.

Türk kahvaltı sofralarında yemek tatlı lezzetlerle sona eriyor. Bunlar, Akdeniz Bölgesi’nin tahini, reçeli ve Anadolu’nun pekmezi. Susamın değişik işlemlerden geçirilmiş hali olan tahin, sadece bir kahvaltı lezzeti olarak kalmıyor. İçinde birçok vitamini barındıran tahin, aynı zamanda acıkmayı engelliyor. Üzüm, incir, dut, hurma, keçi boynuzu gibi çeşitleri bulunan pekmez ise bitkisel karışımlardan hazırlanıyor. Özellikle meyvenin tadını daha keyifle alacağınız ev reçelleri ise Türk kahvaltı sofralarını tatlandırıyor. Reçel, tahin ve pekmeze özellikle Afyon yöresinde meşhur olan kaymak eşlik ediyor. Kaymak, bal ile yendiğinde damaklarda unutulmaz bir tat bırakıyor.

Bölgelere göre kahvaltı sofraları

Ege kahvaltısı

Ege Bölgesi,diğer bölgelere göre kahvaltıda yeşillik konusunda oldukça cömert davranıyor. Beyaz peynire, zeytine bölgenin önde gelen otlarının yanı sıra bir tür hamur işi olan boyoz eşlik ediyor.

Akdeniz kahvaltısı

Akdeniz Bölgesi’nde ise kahvaltı sofraları reçelsiz kurulmuyor. Bunun dışında biberli ekmek, kaytaz böreği bu bölgede kahvaltı denince akla ilk gelenlerden.

İç Anadolu kahvaltısı

İç Anadolu Bölgesi’nde kahvaltı bambaşka bir boyuta ulaşıyor. Klasik kahvaltı sofralarına kimi zaman sakatatlar eşlik ediyor. Kelle, paça gibi bu lezzetlere hamur işleri, sucuk, pastırma ve çemen eşlik ediyor.

Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu kahvaltısı

Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi de kahvaltıda sakatata yer verenlerden. Ciğer kahvaltıda sıklıkla tercih edilen bir lezzet olarak kendini gösteriyor. Beyran çorbası, semsek, zahter, Antep katmeri, peynirli ekmek ve fıstıklı dürüm de bu bölgede kahvaltı sofralarının olmazsa olmaz lezzetlerinden.

Van kahvaltısı

Van kahvaltısı, Geleneksel Türk kahvaltısı içerisinde kendine has yeri olan ve en bilinen örnek. Van’ın İpek Yolu üzerinde olması gelişmiş bir kahvaltı kültürü oluşmasının en önemli sebebi. Van kahvaltı sofrası çok geniş bir çeşitliliğe sahip. Genel olarak Van balı, yoğurt kaymağı, süt kaymağı, yayık tereyağı, cacık, otlu peynir, örme peynir, beyaz peynir, kavurmalı ya da sucuklu yumurta, zeytin, murtuğa, kavut, gencirun ile beraber özel fırınlarda pişirilen lavaş ve çörek Van kahvaltısının ana yiyecekleri.

Gaziantep kahvaltısı

Gastronomi alanında UNESCO’nun Yaratıcı Şehirler Ağı’nda bulunan Gaziantep, Türk mutfağının en lezzetli şehirlerinden biri. Kebapları, hamur işleri, tatlıları, çorbaları ve daha nice lezzetiyle Gaziantep muhteşem bir mutfağa sahip. Bu lezzetlerin en önemlilerinden biri de elbette Gaziantep kahvaltısı. Peynirler, zeytinler, reçeller, bal ve kaymak, mevsim yeşillikleri, sebzeler, hamur işleri, kızartmalar, yumurta ve süt ürünleri gibi geleneksel Türk kahvaltısı yiyecekleri Gaziantep kahvaltısında önemli bir yer tutuyor. Bununla beraber Gaziantep’te kahvaltıda en sık tüketilen şeyler beyran çorbası, cartlak kebabı, ciğer ve katmer. Güne yüksek bir enerjiyle başlamaktan hoşlanıyorsanız Gaziantep kahvaltısı tam size göre.

Gaziantep mutfağı hakkında daha fazlası için Gaziantep, Hatay ve Adana mutfakları lezzet rotaları içeriğimize göz atabilirsiniz.

Karadeniz Kahvaltısı

Karadeniz Bölgesi’nde ise kahvaltı tamamen şölene dönüşüyor. Mısır ekmeği, kuymak-muhlama, kaygana, turşu kavurması gibi bölgeye özgü lezzetler güne harika bir başlangıç yapmanızı sağlıyor. Doğu Anadolu Bölgesi’nde de kahvaltı sofralarını, kavut, murtuğa, kuru cacık gibi lezzetler süslüyor.

Türkiye’nin neresinde olursanız olun kahvaltı sofrasında birçok lezzet olsa da çaysız bir sofra sofra değildir. 5000 yıllık bir tarihe sahip çay, Türklerin hayatına sonraları girmiş olsa da, Türk mutfak kültürünün vazgeçilmez bir tadı olmayı başarmış. Elbette ki Türklerin demleme usülleri ve sunuş biçimleri bu başarıda önemli bir paya sahip. Günün her saati tüketilen çay, özellikle kahvaltı sofralarının vazgeçilmezi. Unutmayın ki, iyi demlenmiş, ince belli bardakta sunulan bir Türk çayı, Türk kahvaltısıyla birlikte güne iyi başlama sebebi. Eğer bu çay, Karadeniz Bölgesi’nden toplanmış taptaze çay yapraklarıyla demlenen bir çay ise tadına doyulmaz. Bir de demlik yerine semaverle servis ediliyorsa içmeye doyamayacaksınız.

Yumurtasından peynirine, reçelinden böreğine zengin Türk kahvaltısının lezzetlerini keşfetmek için hazır mısınız?

 

 

The best way to start the day; Turkish breakfast

Turkish breakfast culture is something else. There are breakfasts for every region, and the Turkish breakfast is an important daily ritual. A wide variety of local ingredients are incorporated into the meal; the table brims with olives, cheese, honey, eggs, dough-based dishes and jams.

Breakfast, which is prepared in different ways according to the traditions of each country, holds an important role in Türkiye. With a rich geographical structure, Türkiye has a breakfast ritual unique to every region. What stays the same in traditional Turkish breakfast culture regardless of the regions is olives, cheese, honey, eggs, jams, and pastries that decorate the tables.

Breakfast cuisine was born in the 20th century. Breakfast originally consisted of stomach-relieving soups, bread, cheese and jam, but was soon recognized as a main meal which became enriched and enhanced by the many traditions of different regions and cultures.

Türkiye is the centre of attention of the world with its cultural heritage and rich geography as well as its cuisine. Turkish breakfast cuisine which intertwines the cuisines of Ottoman, Central Asian, Eastern European, and Middle Eastern, is one of the most important Turkish cuisine. Countless olives and cheese types, different egg dishes, varieties of jams, dough-based dishes and delicatessen are what enrichen Turkish cuisine. The traditional Turkish breakfast, which includes all food groups, also brings along a healthy life. As a tradition, the Turkish people’s search for filling and taste in breakfast for years reveals why the Turkish breakfast cuisine is so beautiful and famous.

Cheese is the centerpiece. In particular feta cheese, whether from rural areas, cottage cheese, or braided. There is also Curd cheese which goes beautifully with honey or jam. You can find braided cheese in almost every part of Türkiye. Izmir is famous for its tulum cheese. Ezine and Edirne have delicious sheep cheese. Kars has great kaşar cheese, and gruyere cheese. Visit Van for herby cheese and Konya for blue cheese. The cheese of Anatolia consists of Manyas lor cheese, Aegean Mihaliç cheese, the Kolot cheese of the Blacksea, Civil cheese of Erzurum, Goat cheese of Muş and the Abaza cheese of Bolu and Adapazarı.

Turkish breakfast is a par above the rest, bounteous vegetables and fruit are always utilized, depending on the season. These cheese varieties go hand in hand with the vegetables in season, especially tomatoes and cucumber. When it comes to fruit, oranges, bananas and apples are best enjoyed in the winter. In the summer, you can feast on melon, watermelon and grapes.

Eggs are also an important ingredient in traditional Turkish breakfast. You can have plain boiled eggs, but there are many other options. One highlight dish is menemen, egg mixed with tomatoes and peppers, creating a creamy nutritious dish. In some regions, onions are added to menemen. There is also sucuk (sausage) and pastırma (dried meat) that can be enjoyed with fried eggs or çılbır (poached eggs). Another popular variation is Turkish where bread is soaked in eggs and fried.

There are olives for each region in Türkiye and they are an important component of the colourful breakfast spread. Differing by the region, olives are mostly farmed in the Aegean Region due to the fertile conditions of the land. Ayvalık, Edremit and Burhaniye offer up local çizik olives and fatty sele olives that liven the traditional Turkish breakfast table spread.

It isn’t a Turkish breakfast without eggs, and boiled eggs are the simplest variant. Eggs are mixed with tomatoes and pepper in a tasty dish called Menemen; some regions add onions to their menemen. You can also eat fried eggs with a side of sucuk or pastırma. Poached eggs are also on the menu, as well as eggy bread. All you need is a nice cup of Turkish tea to complete your incredible morning feast.

Turkish breakfast is complemented by many distinct dough dishes. Varieties of bread, and tasty pastries that contain cheese and potatoes. Pişi, a deep-fried dough, is a traditional must-try treat. Poğaça, açma and gözleme are some more doughy delights. A breakfast staple, simit, is deeply embedded in Turkish culture. This delicious sesame-seed coated bagel is best enjoyed with cheese and jam.

Breakfast sweets at breakfast are a must in Turkish culture. In the Mediterranean region, tahini, jams, and Anatolian grape molasses stand out. Tahini, which is the product of sesame undergoing many different techniques is used in many different meals, not just at breakfast. Tahini prevents hunger and is rich in vitamins. Grape, fig, mulberry, dates, and carob molasses prepared by herbal mixtures. Especially homemade jams, where you will enjoy the taste of the fruit, sweeten the traditional Turkish breakfast tables. Jams, tahini, and molasses are enhanced by the fluffy cream of the Afyon region. The beautiful combination of cream and honey will make you melt.

Breakfast spreads of different regions

Aegean Breakfast

Breakfasts of the Aegean region are abundant in lush greens. Herbs and olives of the region paired with fresh feta cheese and the doughy treat boyoz, makes for an incredible meal.

Mediterranean Breakfast

No breakfast of Mediterranean region is without jam. Pepper bread, kataz pastry are also breakfast favorites.

Central Anatolian Breakfast

In the Central Anatolian region, breakfasts are on a whole other level. Giblets can be found on the breakfast spread. Dough dishes are accompanied by kelle (sheep’s head), paça (calve’s foot) along with sucuk (sausage), pastırma (dried meat) and çemen.

Eastern and South Easter Anatolian Breakfast

The Eastern and Southeastern Anatolian region is also rich in giblets, with liver for breakfast. Beyran soup, semsek, kavut, murtuğa, kuru cacık, sahter, Antep katmer, cheesy bread and peanut bread are amongst the other distinct dishes you can taste.

Van breakfast

Van breakfast is the best-known example of a traditional Turkish breakfast. The fact that Van is on the Silk Road is the most important reason for a developed breakfast culture. Van breakfast table has a wide variety. In general, Van honey, cream of yoghurt, milk cream, churned butter, tzatziki, herbal cheese, knitted cheese, feta cheese, eggs with roasted meat or sausages, olives, murtuga, kavut, lavash and çörek cooked in special ovens are the main foods of Van breakfast.

Gaziantep breakfast

Located in UNESCO’s Creative Cities Network in the field of gastronomy, Gaziantep is one of the most delicious cities of Turkish cuisine. Gaziantep has a magnificent cuisine with its kebabs, pastries, desserts, soups and many more. One of the most important of these flavours is of course the Gaziantep breakfast. Traditional Turkish breakfast foods such as cheeses, olives, jams, honey and cream, seasonal greens, vegetables, pastries, fried, eggs and dairy products have an important place in Gaziantep breakfast. However, the most frequently consumed things for breakfast in Gaziantep are beyran soup, cartlak kebab, liver and katmer. If you like to start the day with a high energy, Gaziantep breakfast is for you.

For more about Gaziantep cuisine, you can look at our Gaziantep, Hatay and Adana cuisines flavour routes content.

Black Sea Breakfast

A breakfast at the Blacksea region is always a feast. Cornbread, kuymak-muhlama, kaygana, roasted pickles are some must-try dishes.

The Eastern Anatolian region breakfast spreads are bursting with kavut, murtuğa and kuru cacık.

Every breakfast spread in Türkiye is graced with tea, and the traditional tulip shaped cups. Tea, although late to become an integral part of Turkish life, has a history of 5,000 years and has become an indispensable part of Turkish culture. Turkish brewing techniques and presentation have a significant share in this success. Tea is consumed at all hours of the day and is a must at breakfast time. All you need is a nice cup of Turkish tea to complete your incredible morning feast. Make sure to drink tea, brewed from tea leaves gathered from the Blacksea region. You won’t believe the beauty of a cup of tea served in a tea-urn rather that a classic teapot.

Eggs, cheese, jams and pastries; are you ready to discover the delicious Turkish breakfast?

Kaynak: THY