..

 

VARLIKLARIN BAŞLANGICI ÜZERİNE..

 

Mlle. de L'SPINASSE -

Ya biz, biz nerede kalmıştık?

 

BORDEU -

Vallahi, pek hatırlamıyorum.

Onu dinlerken zihnimde o kadar çok olay canlandı ki..

 

Mlle. de L'SPINASSE -

Durun, durun..

Şu örümcekten söz ediyordunuz.

 

BORDEU -

Evet, evet.

 

Mlle. de L'SPINASSE -

Yaklaşın doktor.

Ağının içerisinde dolaşan bir örümceği tasarlayın.

Bu ağın ipliklerinden birini titretin,

hayvanın koşuştuğunu görürsünüz; güzel.

Şimdi şunu öğrenmek istiyorum:

acaba hayvanın içinden çıkardığı ve keyfinin

istediği anda tekrar içe çektiği iplikler, kendi

bünyesinin duygulu bir parçası mıdır?

 

BORDEU -

Ne demek istediğinizi anlıyorum.

Kendinize, kafanızın bir köşesinde, meselâ menenj

denen zarda, sinirlerin boyunca uyarılan tüm

duyumların toplandığı bir veya birkaç nokta

tasarlıyorsunuz.

 

Mlle. de L'SPINASSE -

Ta kendisi.

 

BORDEU -

Düşünceniz çok doğrudur.

Ama bunun herhangi bir arı hevengiyle aynı şey

olduğunu fark etmiyor musunuz?

 

Mlle. de L'SPINASSE -

A sahiden öyle.

Demek ki hiç farkında olmadan doğru söylemişim.

 

BORDEU -

Hem de ne kadar.. Şimdi göreceksiniz.

İnsanı, yalnız doğarken bize göründüğü şekilde

tanıyan kimse, onun hakkında hiç bir fikre sahip

değil demektir.

Kafası, ayakları, elleri, tüm organları, damarları,

gözleri, burnu, kulakları, yüreği, karaciğeri,

bağırsakları, kasları, kemikleri, sinirleri, hepsi..

hepsi..

kelimenin daha doğru anlamıyla; şekillenen,

büyüyen, uzanan ve görünmeyen binlerce lif/tel

salıveren bir ağın kaba bir gelişmesinden başka

bir şey değildir.

 

Mlle. de L'SPINASSE -

İşte benim örümcek ağı;

bütün liflerin başlangıç noktası da örümceğimdir.

 

BORDEU -

Mükemmel.

 

Mlle. de L'SPINASSE -

Lifler nerede?

Örümcek nerede bulunuyor?

 

BORDEU -

Lifler her yerdedir.

Vücudunuzun hiç bir noktası yoktur ki orada

bunlardan biri sona ermemiş olsun.

Örümceğe gelince, o da kafanızın demin bahsettiğim

bir yerinde, menenjlerde yuva kurmuş bulunuyor.

Bütün bu yapıyı felce uğratmadan bunlara

dokunmaya imkân yoktur.

 

Mlle. de L'SPINASSE -

Fakat bir atom, örümceğin ağ liflerinden birini

titrettiği zaman, örümcek de tedirgin olur ve telâşa

düşer koşar kaçar.

Ortada bulunduğu zaman kendi döşediği kocaman

evin neresinde olursa olsun haberi olur.

Peki, bu böyle ise neden ben kendimde ve evrende

olup bitenleri bilmiyorum?

Duygulu noktaların bir kümesi olduğum, her şeyin

beni etkilediği ve ben de her şeyi etkilediğim halde.

 

BORDEU -

Çünkü izlenimler, geçtikleri mesafe oranında zayıflar

da ondan.

 

Mlle. de L'SPINASSE -

Uzun bir kirişin bir ucuna vurulduğunda, eğer kulağımı

öteki ucuna koymuşsam, bu vuruşu duyarım.

Kirişin bir ucu dünyada, bir ucu Siris Yıldızında dahi

olsa, aynı etki meydana gelecektir.

Peki ama neden ben gerçek ve var olan bir kişi

olduğum halde neden özellikle kulak kabarttığım

halde, etrafımı çeviren engin mekânda

olup-bitenlerden haberim yok?

 

BORDEU -

Az çok bir şeyler duymayacağınızı kim söylemiş?

Fakat arada epeyi mesafe var ve izlenim o kadar

zayıf;

yolda o kadar çok şeyle karşılaşılıyor ve her bir

taraftan kulağa öylesi sağırlaştırıcı, şiddetli gürültüler

geliyor ki, sonra Sirius'la sizin aranızda yan yana

bulunan cisimler var;

halbuki devamlılığın bulunması gerekirdi.

 

Mlle. de L'SPINASSE -

Çok yazık.

 

BORDEU -

Gerçekten çok yazık.

Eğer böyle olmasaydı, Tanrı olunurdu.

Tabiatla özdeşliğinizden dolayı da olmakta-olan

her şeyi; belleğinizin sayesinde de olmuş-bitmiş

her şeyi bilirdiniz.

 

Mlle. de L'SPINASSE -

Ya olacak şeyleri?

 

BORDEU -

Gelecek hakkında gerçeğe yakın fakat olması da

mümkün tahminlerde bulunurdunuz.

Bu, tıpkı içinizde, ayağınızın ucunda, elinizde olan bir

şeyin ne olduğunu araştırmanız gibi bir şey olurdu.

 

Mlle. de L'SPINASSE -

Peki ama, bu dünyanın da "menenj" leri olmadığını,

yahut uzayın herhangi bir noktasında liflerini/tellerini

her yöne uzatan, büyük ya küçük bir örümceğin

bulunmadığını size kim söyledi?

 

BORDEU -

Kimse böyle bir şeyin olmadığını, olamayacağını

söylemiş değildir.

 

Mlle. de L'SPINASSE -

Nasıl, bu âdeta bir nevi Tanrı..

 

BORDEU -

Kabul edilebilecek bir Tanrı..

 

 

DIDEROT

FELSEFE KONUŞMALARI

"Entretiens/Interviews"

Adnan Cemgil

 

..