Halaskâran

Halaskar Zabitan Grubu (Halaskâran)

Halaskar zabitan grubu, 1912 seçimlerinin ardından hemen tümü ittihat ve Terakki fırkası yandaşlarından oluşan Meclisi mebusan ve hükümetinin meşru olmadığı, hükümetin düşürülmesi ve seçimlerin yenilenmesi, ordu ve subayların da politikayla uğraşmasının önlenmesi amacıyla istanbul'da kimi subaylarca kurulan cunta (haziran 1912). Kısaca Halas-kâran da denir,

ikinci meşrutiyet'in (1908) ilk meclisinde oluşan Hürriyet ve itilaf fırkası çevresinde odaklaşan muhalefeti yok etmek için yapılan ve "sopalı seçim" diye adlandırılan seçimlerden (1912) sonra Arnavutluk'ta başlayan ayaklanma ve bu yöredeki birtakım subayların tıpkı 1908 öncesinde Abdülhamit ll'ye karşı olduğu gibi dağa çıkmalarının ardından,

İstanbul'da da Kurmay Binbaşı Gelibolulu Kemal Bey (Şenkıl) başkanlığında bir grup subay

(Kurmay kolağası Kastamonulu Hilmi,

süvari yarbayı Recep,

deniz binbaşısı ibrahim Aski,

yüzbaşı Kudret, emekli yüzbaşı Tevfik Hamdi Bey [burunsuz Tevfik],

Rasniyol Hüsnü, Hasan Ali, teğmen Salih, kurmay yarbay Yusuf Rasih, binbaşı Saffet beyler) gizli ve yeminli bir örgüt oluşturdular.

Muhalefet ileri gelenleri ve Prens Sabahattin Bey'le de ilişki kuran ve destek gören Halaskâran, yayımladıkları ve gazetelerde de yer alan korkutucu bildirileri ile Sait Paşa başkanlığındaki hükümeti önce Meclis'te bilgi verip güvenoyu istemeye, güvenoyu aldıktan 24 saat sonra da çekilmeye zorladı.

Kurulacak yeni hükümette, kendilerine destek olacağını vaat eden Nazım Paşa ile Kâmil Paşa'nın görev almasını da sağlayan cunta, Mec-lis'in feshi dışındaki isteklerini gerçekleştirmiş oldu.

Ancak bu olayların hemen ardından kurulan Büyük kabine döneminde Balkan Savaşı'nın patlak vermesi, Bal-kanlar'da ağır bir yenilgiye uğranılması, it-tihatçılar'ın Babıâli baskını ile yeniden iktidarı ele almaları ve sadrazam Mahmut Şevket Paşa'nın bir suikasta kurban gitmesi üzerine, muhaliflerle birlikte cunta üyeleri de kovuşturmaya uğradılar. Cuntanın başkanı Gelibolulu Kemal ve Kudret beyler önce Mısır'a, sonra da Arnavutluk'a kaçtılar (1913).

Meydan Larousse-cilt 8