Parlama

29/01/2010

Bir savaş topunun namlusundan içeriye bakıyor olmak nasıl bir duygudur? Bu rahatsız edici duygu, gökbilimcilerin 7,2 milyar ışıkyılı uzaklıktaki Kanatlıat (Pegasus) takımyıldızında yer alan ve aktif gökada 3C 454.3‘ü gözlerken hissettiği duygudur. Bu gökada, çok büyük kütleli ve aşırı parlak parçacık ışınımı yapabilen (ç.n. gözlenen bu olaya “jet” denir), ve bu ışınımın doğrudan Yeryüzü’nü işaret ettiği, bir karadelik barındırmaktadır. Jetler karadeliğin çevresinden madde yutmasıyla meydana gelirler .

Jetin parlama miktarındaki artma veya azalma bilinmeyen değişimlere veya karadeliğin beslenme davranışına bağlıdır. 20 ay önce fırlatılmasından bu yana Fermi Gama-Işını Uzay Teleskopu’nun (Fermi Gamma-Ray Space Telescope) yaptığı gibi 3C 454.3 üzerinde keskin bir göz bulundurmak iyi bir fikir. Fermi’nin, 3C 454.3′ün son zamanlarda güçlü bir şekilde parladığını göstermesi de iyi bir şey.

Bu durum onu Samanyolu Gökadası’nın en parlak gama-ışını nesnesi olan ve Yeryüzü’ ne 3C 454.3′ ten milyon kat daha yakında bulunan Yelken Atarcası’ndan (Vela Pulsar) yaklaşık iki kat daha parlak bir gama ışını kaynağı haline getiriyor. Neyse ki, yeterince uzakta olduğumuz için 3C 454.3′ ten gelen ışın bize fazla bir zarar vermiyor; ancak diğer gökadalar o kadar da şanslı değiller.

Çeviren: Senem ERDEN

kaynak:heasarc.gsfc.nasa