Dış Galaksiler

DIŞ GALAKSİLER

Evren binlerce, binlerce galaksiyle doludur. Bunlann çoğu Samanyolu gibi sarmal biçiminde dir. Olağan sarmallardan başka, “çubuklu sar­mallar” da vardır. Bunlarda galaksinin merkezin­den uzanan bir tür çubuğun ucundan helis biçimi kollar çıkar. Bazı galaksilerde böyle kollar yok­tur. Bunlar “elips biçimi” diye sınıflandırılırlar: Bazılarının belirli bir yapıları olmaz. Bunlar da “düzensiz” diye tanımlanırlar.

Yıldızların galaksiler halinde kümelenmeleri gibi, galaksilerin de bir araya toplandıkları görü­lür. Bizim yıldız sistemimiz de 20 kadar üyesi olan “yerel küme” diye tanımlanan kümedendir. Bu kümede bize en yakın olan galaksiler (Büyük ve Küçük Macellan Bulutlan) da bulunmakta­dır. Bunlar düzensiz türdendir, güney yarımküre­sinin iyice aşağılarında, gökyüzünde çıplak gözle görülebilirler.

Yine teleskopsuz görülebilen bir başka galaksi de ünlü Andromeda sarmalıdır. Bu, kuzey göklerinde görülür. Yerel kümede daha az üye vardır. Oysa, yüzlerce galaksiden oluşan kü­meler bulunmaktadır. Başak burcundaki kümede 2.500 galaksi olduğu sanılmaktadır!

Galaksilerin ışığı spektroskopta incelendiği zaman pek çoğunun tayf çizgilerinin kızıla doğru kaymış oldukları görülür. Bu demektir ki ga­laksilerin hemen hepsi bizden uzaklaşmaktadır­lar. Aynca, bir galaksi nekadar uzaktaysa kızıla kayma da okadar ileridir; yani galaksi daha hızlı hareket etmektedir. Böylece, kızıla kaymanın yardımıyla bir galaksinin nekadar uzakta olduğu­nu saptayabiliriz.

Galaksinin hızla böyle dışarıya doğru git­mesi bütün evrenin binlerce milyon yıl önce olan dev bir kozmik patlama sonucu genişleyip ya­yılmakta olduğuna inanmamıza yol açmakta­dır.

Kaynakça:Bilim ve Teknoloji