Kemal İlerici (1910-1986)

Kemal İlerici (1910-1986)

Getirdiği Türk Müziği armoni dizgesiyle ikinci kuşak bestecilerimizi etkileyebilen Kemal İlerici, kendi yapıtlarını doğal olarak bu armoni dizgesine göre yazmıştır. Oysa asıl önemli olan, Türk Müziği makamsal sistemine uygun düşen bir çokseslilik kavrayışının tutarlı ve özgün biçimde var edilmesidir. Başlıca sorunumuz çağdaşlaşma arayışlarını yörüngeye oturtmaksa müzikal yaratıcılıkta Kemal İlerici nin bulunduğu armonik dizge, özgünlüğü ölçüsünde saygı değerdir, müziğe katkıdır.

İlk gençlik yıllarında ilkokul öğretmenliğine başlayan İlerici, görev yaptığı kasabalarda kendi kendine keman öğrenmeye çalışmıştır. Bir müzik öğretmeninden edindiği teoriye ve solfej bilgilerinin kazandırdığı ivme, onun İstanbul a atanmasını getirmiş, böylece İstanbul Belediye Konservatuarına girmiştir. Hasan Ferit Alnar dan armoni dersleri alan genç besteci, daha sonra Ahmed Adnan Saygun ile armoni çalışmıştır. Alnar ın Ankara ya yerleşmesi üzerine İlerici de başkente taşınarak 1938 yılında başladığı Ankara Konservatuarı öğrenimini 1942 de tamamlamıştır. Bu kurumda bir yıl kadar asistan olarak çalışmış, daha sonra lise müzik öğretmenliğine getirilmiştir. 1953 yılında ise bilgi ve görgüsünü geliştirmesi amacıyla bir yıl için Fransa ya gönderilmiştir.

Anlaşıldığı kadarıyla Kemal İlerici nin bulduğu armonik dizge, müzik çevrelerinde pek sıcak karşılanmamıştır. Oysa yaratıcılık açısından, onun buluşlarını benimsemek ve uygulamak gibi bir zorunluluk yoktu. Yaratıcılığın özgürce işlediği bir ortamda böyle bir dayatma zaten düşünülemez. Buna karşın o, yalnız bırakılmış, hatta bir ölçüde dışlanmıştır. Dörtlü Armoni sistemini, ancak öğrencilerine verdiği özel derslerle yaymaya çalışmış, sonraki yıllarda onun Bestecilik Bakımından Türk Müziği ve Armonisi kitabı, yeni baskılarıyla toplam 7000 adet satmıştır. Bu rakam, makamsal müziğimizin çokseslendirilmesine gösterilen ilgi bakımından kayda değer.

Kemal İlerici nin yapıtları üzerinde seslendirme hakları SACEM e aittir. Bestecinin yapıtları hakkında geniş bilgi, Hacettepe Üniversitesi Devlet Konservatuarı Müzikoloji Bölümü nden edinilebilir.

Kemal İlerici nin başlıca yapıtları şunlardır:

ORKESTRA YAPITLARI

1) Köyümde , Orkestra süiti, 1945.

2) Yurt Renkleri , Pastoral Fantezi, 1950.

3) Duygu Demeti , 1071.

4) Dilek Kızıma , 1974.

KONÇERTOLARI

1) Efe Kaprisi , viyolonsel ve orkestra için capricco, 1967.

2) Obua Konçertosu , 1970.

ODA MÜZİĞİ ESERLERİ

1) Yaylılar Dörtlüsü , (Hüseyni Makamında), 1943.

2) Maya , obua ve piyano için,1948.

3) Hüseyni Saz Semaisi ve İki Türkü , yaylılar dörtlüsü için, 1951

4) Uzunhava , keman ve piyano için, 1952.

5) Mehmet le Söyleşiler , oda orkestrası için suit, 1962 1969.

6) Oy Dağlar , korno ve piyano için, 1973.

7) İkili , obua ve İngiliz kornosu için, 1974.

8) İki Dost , iki keman için, 1980.

KORO

1) Beş Parça , karma koro için, 1948 1949.

SOLO ÇALGI İÇİN

1) Dilek Kızıma , piyano için, 1960 1964.

2) Ülkü ye Serçe Kardeşten Armağanlar , piyano için, 1967.

3) Benim Kırlarım , flüt için, 1969.

4) Yurdumdan Sesler , keman için, 1970.

Çağdaş Türk Bestecileri