Necip Fazıl Kısakürek(1905-1983)

[Φ Legendary]

 

Necip Fazıl Kısakürek(1905-1983)

 

26 Mayıs 1905'te İstanbul'da doğdu. 25 Mayıs 1983'te İstanbul'da yaşamını yitirdi. Çocukluğu büyükbabasının Çemberlitaş'taki konağında geçti. Bahriye Mektebi'nde, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü'nde öğrenim gördü. Felsefe Bölümü'ndeki öğrenimini yarıda bırakarak 1924'te Paris'e gitti. Bu kez Sarbonne Üniversitesi'nde felsefe eğitimi almaya başladı. 1925'te öğrenimini tekrar yarıda bırakıp yurda döndü. 1926-1939 arasında İstanbul'da çeşitli bankalarda çalıştı. 1939-1943 arasında Ankara Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi, Devlet Konservatuvarı, İstanbul Güzel Sanatlar Akadamesi'nde dersler verdi. Yazarlık, yayıncılık yaptı. İlk şiirleri 1922'de "Yeni Mecmua"da yayınlandı. Milli Mecmua, Hayat ve Varlık dergilerinde yayınlanan şiirleriyle tanındı. 14 Mayıs 1929- Ağustos 1936 arasında 17 sayı Ağaç dergisini yayınladı. 1943-1971 arasında "Büyük Doğu" dergisini çıkardı. Son Posta ve Yeni İstanbul gazetelerinde yazarlık yaptı. "Sabırtaşı" (1940) oyunuyla 1947 CHP Piyes Yarışması'nda birincilik kazandı. 1928'de basılan "Kaldırımlar" adlı şiir kitabı büyük ilgi gördü. Bu kitabın ardından uzun süre "Kaldırımlar Şairi" olarak anıldı.

 

1930'lardan sonra özgün şiirden koptu. Mistisizmi İslami değerlere bağlayan, dinsel ve toplumsal bir kavga sanatına yöneldi. "Sonsuzluk Kervanı" isimli şiir kitabını uzunca bir aradan sonra 1955'te yayınladı. Şiiri, üstün bir algılama sorunu ve mutlak gerçeği, yani Allah'ı arama yolunda sonsuz bir uğraş olarak gördü. Sağlam bir dil yapısına ve tirajik öğelere dayanan mistik eğilimli şiirlerinde çağdaş insanın bunalımlarını işledi. Türk şiirinde bir gizem rüzgarı estirdi, Fazıl Hüsnü Dağlarca ile Cahit Sıtkı Tarancı'nın da aralarında bulunduğu birçok şair üzerinde etkili oldu. Garip akımının ortaya çıkışıyla şiirden uzaklaştı.

 

Güçlü bir yazım tekniğinin görüldüğü tiyatro oyunlarında ise daha çok korku ve kaygı psikolojisini işledi. Anı, makale, inceleme türü eserlerinde daha çok dinsel ve siyasal konuları ele aldı.

 

ESERLERİ

 

ŞİİR

Örümcek Ağı (1925)

Kaldırımlar (1928)

Ben ve Ötesi (1932)

Sonsuzluk Kervanı (1955)

Çile (1962)

Şiirlerim (1969)

 

ÖYKÜ VE ROMAN

 

Ruh Burkuntularından Hikayeler (1965)

Aynadaki Yalan (1980)

Kafa Kağıdı (1984)

 

OYUNLAR

 

Tohum (1935)

Bir Adam Yaratmak (1938)

Künye (1940)

Para (1942)

Namı Diğer Parmaksız Salih (1949)

Reis Bey (1964)

Abdülhamit Han (1969)

 

MONOGRAFİ-MAKALE-FIKRA-ANI

 

Birkaç Hikaye Birkaç Tahlil (1933)

Namık Kemal (1940)

Çerçeve (1940)

Son Devrin Din Mazlumları (1969)

Hitabe (1975)

İhtilal (1975)

Yılanlı Kuyudan (1970)

Hac (1973)

Babıali (1975)

İman ve İslam Atlası (1981

 

ÖDÜLLERİ

 

1947 CHP Piyes Yarışması birinciliği Sabırtaşı ile

1980 Kültür Bakanlığı Büyük Ödülü

1981 Türkiye Milli Kültür Vakfı Kültür Armağanı İman ve İslam Atlası ile

 

SAKARYA TÜRKÜSÜ

 

İnsan bu, su misali, kıvrım kıvrım akar ya;

Bir yanda akan benim, öbür yanda Sakarya.

Su iner yokuşlardan, hep basamak basamak;

Benimse alın yazım, yokuşlarda susamak.

Her şey akar, su, tarih, yıldız, insan ve fikir;

Oluklar çift; birinden nur akar; birinden kir.

Akışta demetlenmiş, büyük, küçük, kâinat;

Şu çıkan buluta bak, bu inen suya inat!

Fakat Sakarya başka, yokuş mu çıkıyor ne,

Kurşundan bir yük binmiş, köpükten gövdesine;

Çatlıyor, yırtınıyor yokuşu sökmek için.

Hey Sakarya, kim demiş suya vurulmaz perçin?

Rabbim isterse, sular büklüm büklüm burulur,

Sırtına Sakaryanın, Türk tarihi vurulur.

Eyvah, eyvah, Sakaryam, sana mı düştü bu yük?

Bu dâva hor, bu dâva öksüz, bu dâva büyük!..

 

Ne ağır imtihandır, başındaki, Sakarya!

Binbir başlı kartalı nasıl taşır kanarya?

 

İnsandır sanıyordum mukaddes yüke hamal.

Hamallık ki, sonunda, ne rütbe var, ne de mal,

Yalnız acı bir lokma, zehirle pişmiş aştan;

Ve ayrılık, anneden, vatandan, arkadaştan.

Şimdi dövün Sakarya, dövünmek vakti bu ân;

Kehkeşanlara kaçmış eski güneşleri an!

Hani Yunus Emre ki, kıyında geziyordu;

Hani ardına çil çil kubbeler serpen ordu?

Nerede kardeşlerin, cömert Nil, yeşil Tuna;

Giden şanlı akıncı, ne gün döner yurduna?

Mermerlerin nabzında hâlâ çarpar mı tekbir?

Bulur mu deli rüzgâr o sedayı: Allah bir!

Bütün bunlar sendedir, bu girift bilmeceler;

Sakarya, kandillere katran döktü geceler.

 

Vicdan azabına eş, kayna kayna Sakarya,

Öz yurdunda garipsin, öz vatanında parya!

 

İnsan üç beş damla kan, ırmak üç beş damla su;

Bir hayata çattık ki, hayata kurmuş pusu.

Geldi ölümlü yalan, gitti ölümsüz gerçek;

Siz, hayat süren leşler, sizi kim diriltecek?

Kafdağını assalar, belki çeker de bir kıl!

Bu ifritten sualin, kılını çekmez akıl!

Sakarya, sâf çocuğu, mâsum Anadolunun,

Divanesi ikimiz kaldık Allah yolunun!

Sen ve ben, gözyaşiyle ıslanmış hamurdanız;

Rengimize baksınlar, kandan ve çamurdanız!

Akrebin kıskacında yoğurmuş bizi kader;

Aldırma, böyle gelmiş, bu dünya böyle gider!

Bana kefendir yatak, sana tabuttur havuz;

Sen kıvrıl, ben gideyim, Son Peygamber Kılavuz!

 

Yol onun, varlık onun, gerisi hep angarya;

Yüzüstü çok süründün, ayağa kalk, Sakarya!..

 

(1949)

 

 

Aziz Nesin'in Mektubu

 

Aziz Nesin

NESİN VAKFI

P.K.5 - ÇATALCA

İstanbul - 5 Aralık 1980

 

 

 

Üstad,

 

Çoktan beri ziyaretinize gelmek istiyorum. Ancak ben, sizden çok uzakta oturuyorum. Çatalca'da kimsesiz çocuklar için kurduğum vakıfta yaşamaktayım. Yine de bir gün ziyaretinize geleceğim.

 

Kültür Bakanlığı büyük ödülünü kazandığınız için sizi candan kutlarım. Bu ödülü almakla Kültür Bakanlığını onurlandırdınız.

 

Size gelecektim, ama üç gün sonra Almanya'ya gidiyorum; bir ay sonra döneceğim.

 

Altı yıldan beri "Nesin Vakfı Edebiyat Yıllığı" adı ile bir yıllık çıkarmaktayım. Size son sayısını gönderiyorum, tetkik etmeniz için. İnşaallah yüzüncü yaşınızda da sizi tebrik etme bana kısmet olur. Ben sizden dokuz yaş küçüğüm.

 

Nesin Vakfı Edebiyat Yıllığı için, yetmişbeşinci yaşınıza dair bir yazı vermenizi rica ediyorum. Bu yazıyı eski Türkçe yazabilirsiniz. Size daha kolay gelirse. Yazmağa zamanınız yoksa bu mektubu size getiren hanıma söyleyerek yazdırabilirsiniz. Ama ben sizin yazınızı tercih ederim.

 

Yazı istediğiniz uzunlukta olabilir. Her ne isterseniz yazınız. Mesela yetmişbeşinci yaşınız dolayısıyla bir muhasebe, geçmişle muhasebe... Yahud hatıralarınızdan bir bölümü anlatabilirsiniz. Şiirinizde yahud tiyatro yazarlığınızdaki merhaleleri de açıklayabilirsiniz, ya da büsbütün başka şeyler...

 

Yazınızla birlikte bir de fotoğrafınızı rica ediyorum.

 

Bu yıllığın neşri gecikmişti. Bu münasebetle mümkün olduğu kadar çabuk gönderirseniz beni sevindireceksiniz.

 

Ziyaretinize geleceğim.

 

Yolunuz düşerse bir gün sizi vakfa da misafir etmekten şeref duyarım.

 

Neslihan Hanımefendiye lütfen saygılarımı bildiriniz.

 

Her zaman dostluklar...

AZİZ NESİN

 

kaynak

 

-Türk Dili ve Edebiyatı

 

-NFK

[Φ birkumtanesi]

Kaldırımlar 1-2

 

1

Sokaktayım, kimsesiz bir sokak ortasında

Yürüyorum, arkama bakmadan yürüyorum

Yolumun karanlığa saplanan noktasında

Sanki beni bekleyen bir hayal görüyorum.

 

Kara gökler kül rengi bulutlarla kapanık;

Evlerin bacasını kolluyor yıldırımlar.

İn cin uykuda, yalnız iki yoldaş uyanık:

Biri benim, biri de serseri kaldırımlar

 

İçimde damla damla bir korku birikiyor;

Sanıyorum her sokak başını kesmiş devler,

Üstüme camlarını, hep simsiyah dikiyor

Gözüne mil çekilmiş bir ama gibi evler

 

Kaldırımlar, çilekeş yalnızların annesi

Kaldırımlar, içimde yaşamış bir insandir.

Kaldırımlar, duyulur ses kesilince sesi,

Kaldırımlar, içimde kıvrılan bir lisandır.

 

Bana düşmez can vermek yumuşak bir kucakta,

Ben bu kaldırımların emzirdiği cocuğum.

Aman sabah olmasın bu karanlık sokakta,

Bu karanlık sokakta bitmesin yolculuğum

 

Ben gideyim yol gitsin, ben gideyim yol gitsin;

İki yanımdan aksın bir sel gibi fenerler.

Tak, tak, ayak sesimi aç köpekler işitsin;

Yolumun zafer takı, gölgeden taş kemerler.

 

 

Ne sabahı göreyim, ne sabah görüneyim;

Gündüzler size kalsın, verin karanlıkları.

Islak bir yorgan gibi sımsıkı bürüneyim,

Örtün, üstüme örtün serin karanlıkları.

 

 

Uzanıverse gövdem, taşlara boydan boya;

Alsa buz gibi taşlar alnımdan bu ateşi.

Dalıp sokaklar kadar esrarlı bir uykuya;

Ölse, kaldırımların kara sevdalı eşi...

 

2

Başını bir emele satan kahraman gibi,

Etinle, kemiğinle sokakların malısın!

Kurulup üzerine bir tahtırevan gibi,

Sonsuz mesafelerin üstünden aşmalısın!

 

Bahtın kaldırımlara düştüğü günden beri,

Erimiş ruhlarınız bir derdin potasında.

Senin gölgeni içmiş onun gözbebekleri;

Onun taşı erimiş senin kafatasında.

 

İkinizin de ne eş, ne arkadaşınız var,

Sükût gibi kimsesiz, çığlık gibi hürsünüz.

Dünyada taşınacak bir kuru başınız var

Onu da ne tarafa olsa götürürsünüz.

 

Ömrünüz taş olsa da gide gide yorulur,

Bir gün ölüme çıkar bu yolun kıvrımları.

Ne kaldırımlar kadar seni anlayan olur;

Ne senin anladığın kadar kaldırımları...

 

Necip Fazıl Kısakürek

 

[Φ FUZULİ]

AYNALAR YOLUMU KESTİ

 

 

 

Aynalar, bakmayın yüzüme dik dik;

 

İşte yakalandık, kelepçelendik!

 

Çıktınız umulmaz anda karşıma,

 

Başımın tokmağı indi başıma.

 

Suratımda her suç bir ayrı imza,

 

Benmişim kendime en büyük ceza!

 

Ey dipsiz berraklık, ulvî mahkeme!

 

Acı, hapsettiğin sefil gölgeme!

 

Nur topu günlerin kanına girdim.

 

Kutsî emaneti yedim, bitirdim.

 

Doğmaz güneşlere bağlandı vâde;

 

Dişlerinde, köpek nefsin, irade.

 

Günah, günah, hasad yerinde demet;

 

Merhamet, suçumdan aşkın merhamet!

 

Olur mu, dünyaya indirsem kepenk:

 

Gözyaşı döksem, Nuh Tufanına denk?

 

Çıkamam, aynalar, aynalar zindan.

 

Bakamam, aynada, aynada vicdan;

 

Beni beklemeyin, o bir hevesti;

 

Gelemem, aynalar yolumu kesti.

 

Necip Fazıl Kısakürek