Franz Peter SCHUBERT (1797-1828) Avusturyalı Besteci

[Φ Aries]

 

Bir öğretmenin çocuğu olarak dünyaya gelen Schubert müzik tarihindeki ilk bohem tarzı yaşayan bestecidir. Bestecilik dışında hiçbir iş yapmayan Schubert, arkadaşlarının yardımıyla geçinebilmiştir.

1808'de koroda söylemeye başlayan Schubert, 1812'de Salieri'nin öğrencisi olarak, kompozisyon dersleri aldı. 1813'te okul orkestrasında keman çaldı. Ilı senfonisini bu arada bestelemiştir. Müzik tarihindeki en yetenekli isimlerden biri olan Schubert 31 yıllık yaşamına birçok başyapıt sığdırmıştır. Schubert’in çoğunu Goethe ve Schiller'in şiirlerinden esinlenerek bestelediği 600’in üzerinde lied müziğinde önemli yer tutar. En verimli olduğu 1815 yılında bazı günler 8 tane toplam 144 lied yazmıştır. Liedlerin dışında yazdığı 15 piyano sonatı da oldukça başarılıdır.

Schubert bir Beethoven hayranıydı; ancak Beethoven’in klasik tarzının yerine romantizme giden yolu açmıştır. Konudan konuya atlayan parçalı temalar kullanmıştır. Lirik minyatür tarzının olanaklarını ilk keşfeden bestecilerden biri olan Schubert’le beraber Impromptus popülerlik kazanmaya başlamıştır. En büyük melodistlerden biri olmasının yanında, armonide de büyük bir ustaydı. Schubert diğer büyük bestecilerin hepsinden çok tamamlanmamış eser bırakmıştır. Ayrıca eserlerini ilginç yerlere koyan Schubert'in bazı eserleri bulunamamış olabilir. Örneğin 9. Senfonisi kardeşinin tuvaletinde bulunmuştu. Unfinished Senfonisi’nin ( 8. Senfoni) yanında birçok yaylı çalgılar dörtlüsü ve sonatı tamamlamamıştır. Yaşamı boyunca neredeyse hiçbir eseri çalınmamış, hemen hemen bütün büyük eserlerini orta sınıf toplantılarında çalmıştır.

 

Schubert 19 yaşma geldiğinde 150 şarkı yazmıştı. Bunların arasında en çok tanınanlar bir çocuğun kötü yürekli cinler kralıyla yaşadığı serüveni anlatan, balad türündeki Cinler ,Goethe'nin "Gretchen Spinnrade" adlı şiirinden uyarladığı Gretchen Çıkrık Başında ve sonradan piyano ile yaylı çalgılar için La Majör Alabalık Beşlisfnde (1819) kullandığı, Alabalık sarkışıdır. Schubert aynı dönemde üç missa ile üç operasını da tamamlamıştı.

Şarkılarından bazıları yayımlandığında 24 yaşındaydı. 1822'de, başlayıp da bitiremediği pek çok "yapıtından biri olan, ünlü Si Minör Senfoni'ye (Bitmemiş Senfoni) başladı. Aynı yıl Gezgin adlı şarkısı üzerine Do Majör Piyano Fantezisi'ni yazdı. Bu yapıt Schubert'in piyano için yazdığı eşsiz güzellikteki bestelerden biridir.

 

Schubert ömrü boyunca fakir yasamış ve arkadaşlarının yardımına muhtaç olmuştur.

Bohem yaşantısına rağmen sabah çok erken kalkan Schubert, her gün en az öğleye kadar çalışır, ardından arkadaşları ile buluşmak için Red Hedgehog’a giderdi. Burada içki içer, arkadaşlarıyla tartışırdı. Schubert’in bu tip düzenli bir yaşantıyı, hayranı olduğu Beethoven’dan aldığı düşünülebilir.

Schubert bir hayat kadını ile girdiği ilişki sonucu frengi kapmış, doktoru daha düzenli ve sağlıklı bir yasam sürmesi gerektiğini söylemiştir. Bunun üzerine Viyana’nın lüks mahallelerinden birinde yaşayan kardeşinin evine taşınan Schubert, kirli sudan kaptığı tifüs mikrobu yüzünden ölmüştür. Schubert’in müziği, hümanist özelliğiyle insanları kucaklar. İnanılmaz bir melodi zenginliği vardır. 9 senfoni, 6 opera, 15 piyano sonatı, 600’un üzerinde liediyle en çok sevilen bestecilerden biridir.