Gaetano DONIZETTI (1797-1848)

Donizetti, babası orta halli bir memur, annesi ise müzikten anlayan güzel sesli bir bayan olan Marianna’nın ikinci oğlu olarak dünyaya geldi.

Anne ve babası Donizetti’yi bilim adamı olarak yetiştirmek istemişlerse de o, müziğe karşı gösterdiği büyük ilgi üzerine, piyano ve armoni dersleri almaya başladı.Küçük yaşta beste denemeleri, oda müziği eserleri yazdı.

1803 yılında ilkokula başlayan Donizetti’nin müzik yeteneğini öğretmenleri hemen fark etti. Özel günlerde ve şenliklerdeki müzik becerisiyle herkesin sevgisini kazandı.

Müziğe olan büyük istek ve yeteneğini gören ailesi 1808 yılında ilkokulu iyi derecede bitiren Donizetti’yi Bergamo’daki müzik lisesine yazdırdı.Burada Bavyeralı rahip ve opera bestecisi Giovanni Simone Mayr’dan armoni dersleri aldı.Bir süre sonra Bolanya’ya giderek Pilotti ve P.Mattei’den kontrpuan ve bestecilik eğitimi aldı.

Donizetti ilk başarısını 1818 yılında Venedik’teki San Luka Tiyatrosu’nda sahnelenen “Borgonya Kontu Enrico” adlı operasıyla kazandı.

Sanatçı eserlerinde Rossini’yi örnek olarak benimsedi ve verimlilik açısından onu bile geçerek her yıl en az 3-4 opera besteledi.

1827 yılında daha ileri giderek müzik organizatörü Barbaja’nın aracılığı ile Napoli, Milano ve Viyana tiyatroları için üç yılda 12 opera besteledi.

Donizetti’nin ünü 1830 yılında başrolünü Giuditta’nın oynadığı “Anna Bolena” adlı operasıyla henüz 33 yaşındayken Avrupa başkentlerine ve sonunda da Amerika’ya ulaştı.

Bunun ardından 1832’de 2 perdelik “Aşk İksiri” adlı eseri, 1833’de de “Lucrezia Borgia” adlı eserini bitirdikten sonra 1834’de Napoli Müzik Okulu’nun Profesörlüğüne, bir süre sonrada müdürlüğüne atandı.

1835’de İskoçya’da, 1700 tarihinde geçen bir olayı konu alan 3 perdelik görkemli “Lammermorlu Lucia” adlı operasını yazdığı yıl , Rossini emekliye ayrılmış, Bellini, genç yaşta hayatını kaybetmesi nedeniyle meydan Donizetti’ye kaldı.

1839’da bir operasının sansürlenmesi üzerine Paris’e gitti ve oraya yerleşerek başkentin operası için sipariş edilen, “Alayın Kızı” ve “Kralın Gözdesi” adlı operaları yazdı.

Donizetti, İtalya’ya döndükten sonra 1841’de Roma’da ve Milano’da sahneye konan iki operası büyük başarı kazandı.

1842 ise Viyana’da sergilenen operaları o kadar çok beğenildi ki imparator, Donizetti’ya Saray Besteciliği ve İmparatorluk Orkestra Şefliği payesi verdi.

Donizetti, 1828 yılındayken severek evlendiği eşi Virginya Vasseli’yi kaybettikten sonra kendini giderek melankoliğe kaptırdı.

Paris’te o neşeli ve hareketli eserlerinin sahneye koyulduğu sıralarda büyük bir hastalığı yakalanan Donizetti sonunda akıl dengesini yitirerek 1847 yılında doğduğu yer olan Bergamo’ya getirildi.

Ardından bir yıl geçtikten sonra hastalık nöbetleri arasında henüz 50 yaşındayken Bergamo’da 8 Nisan 1848 yılı hayatını kaybetti.

Önemli Eserleri:

Büyük Alfredo, Liverpoollu Emilia, Tiyatroya Uyanlar ve Uymayanlar, Sardaam Belediye Başkanı, Golconda Kraliçesi, Kutsal Perşembe, Kenilworth Şatosu, San Domingo Adasındaki Çılgın, Verghy’nin Mücevheri, Byron’dan, Don Pasquale.

# Il Pigmalione (1816; 13.10.1960 Teatro Donizetti, Bergamo)

# Enrico di Borgogna (14.11.1818 Teatro San Luca, Venice) Enrico di Borgogna (14.11.1818 Teatro San Luca, Venedik)

# Una follia (17.12.1818 Teatro San Luca, Venice) (lost) Una follia (17.12.1818 Teatro San Luca, Venedik) (kayıp)

# Le nozze in villa (1821? Teatro Vecchio, Mantua) Villada Le nozze (1821? Teatro Vecchio, Mantua)

# Il falegname di Livonia , ossia Pietro il grande (26.12.1819 Teatro San Samuele, Venice) Il falegname di Livonia, ossia Pietro il grande (26.12.1819 Teatro San Samuele, Venedik)

# Zoraïda di Granata (28.1.1822 Teatro Argentino, Rome) Zoraida di Granata (28.1.1822 Teatro Argentino, Roma)

# La zingara (12.5.1822 Teatro Nuovo, Naples) La zingara (12.5.1822 Teatro Nuovo, Napoli)

# La lettera anonima (29.6.1822 Teatro del Fondo, Naples) La Lettera Anónima (29.6.1822 Teatro del Fondo, Napoli)

# Chiara e Serafina , ossia I pirati (26.10.1822 Teatro alla Scala Milan) Chiara e Serafina, ossia ben pirati (26.10.1822 Teatro alla Scala Milan)

# Alfredo il grande (2.7.1823 Teatro San Carlo, Naples) Alfredo il grande (2.7.1823 Teatro San Carlo, Napoli)

# Il fortunato inganno (3.9.1823 Teatro Nuovo, Naples) Il Fortunato inganno (3.9.1823 Teatro Nuovo, Napoli)

# Zoraïda di Granata [rev] (7.1.1824 Teatro Argentino, Rome) Zoraida di Granata [rev] (7.1.1824 Teatro Argentino, Roma)

# L'ajo nell'imbarazzo (4.2.1824 Teatro Valle, Rome) L'Ajo nell'imbarazzo (4.2.1824 Teatro Valle, Roma)

# Emilia di Liverpool (28.7.1824 Teatro Nuovo, Naples) ( L'eremitaggio di Liverpool ) Emilia di Liverpool (28.7.1824 Teatro Nuovo, Napoli) (L'eremitaggio di Liverpool)

# Alahor in Granata (7.1.1826 Teatro Carolino, Palermo) Alahor Granata içinde (7.1.1826 Teatro Carolino, Palermo)

# Don Gregorio [rev of L'ajo nell'imbarazzo ] (11.6.1826 Teatro Nuovo, Naples) Don Gregorio [L'Ajo nell'imbarazzo of rev] (11.6.1826 Teatro Nuovo, Napoli)

# Elvida (6.7.1826 Teatro San Carlo, Naples) Elvida (6.7.1826 Teatro San Carlo, Napoli)

# Gabriella di Vergy (1826; 29.11.1869 Teatro San Carlo, Naples) ( Gabriella ) Gabriella di Vergy (1826; 29.11.1869 Teatro San Carlo, Napoli) (Gabriella)

# Olivo e Pasquale (7.1.1827 Teatro Valle, Rome) Olivo e Pasquale (7.1.1827 Teatro Valle, Roma)

# Olivo e Pasquale [rev] (1.9.1827 Teatro Nuovo, Naples) Olivo e Pasquale [rev] (1.9.1827 Teatro Nuovo, Napoli)

# Otto mesi in due ore (13.5.1827 Teatro Nuovo, Naples) ( Gli esiliati in Siberia ) Nedeniyle ore (13.5.1827 Teatro Nuovo, Napoli) Sibirya'da (Gli esiliati) Otto mesi

# Il borgomastro di Saardam (19.8.1827 Teatro del Fondo, Naples) Il borgomastro di Saardam (19.8.1827 Teatro del Fondo, Napoli)

# Le convenienze teatrali (21.11.1827 Teatro Nuovo, Naples) Le convenienze teatrali (21.11.1827 Teatro Nuovo, Napoli)

# L'esule di Roma , ossia Il proscritto (1.1.1828 Teatro San Carlo, Naples) L'esule di Roma, ossia Il proscritto (1.1.1828 Teatro San Carlo, Napoli)

# Emilia di Liverpool [rev] (8.3.1828 Teatro Nuovo, Naples) Emilia di Liverpool [rev] (8.3.1828 Teatro Nuovo, Napoli)

# Alina, regina di Golconda (12.5.1828 Teatro Carlo Felice, Genoa) Alina, regina di Golconde (12.5.1828 Teatro Carlo Felice, Cenova)

# Gianni di Calais (2.8.1828 Teatro del Fondo, Naples) Gianni di Calais (2.8.1828 Teatro del Fondo, Napoli)

# Il paria (12.1.1829 Teatro San Carlo, Naples) Il Paria (12.1.1829 Teatro San Carlo, Napoli)

# Il giovedi grasso (26.2.1829? Teatro del Fondo, Naples) ( Il nuovo Pourceaugnac ) Il giovedi Grasso (26.2.1829? Teatro del Fondo, Napoli) (Il nuovo Pourceaugnac)

# Il castello di Kenilworth (6.7.1829 Teatro San Carlo, Naples) Il Castello di Kenilworth (6.7.1829 Teatro San Carlo, Napoli)

# Alina, regina di Golconda [rev] (10.10.1829 Teatro Valle, Rome) Alina, regina di Golconde [rev] (10.10.1829 Teatro Valle, Roma)

# I pazzi per progetto (6.2.1830 Teatro San Carlo, Naples) Ben pazzi başına progetto (6.2.1830 Teatro San Carlo, Napoli)

# Il diluvio universale (28.2.1830 Teatro San Carlo, Naples) Il diluvio universale (28.2.1830 Teatro San Carlo, Napoli)

# Imelda de' Lambertazzi (5.9.1830 Teatro San Carlo, Naples) Imelda de 'Lambertazzi (5.9.1830 Teatro San Carlo, Napoli)

# Anna Bolena (26.12.1830 Teatro Carcano, Milan) Anna Bolena (26.12.1830 Teatro Carcano, Milan)

# Le convenienze ed inconvenienze teatrali [rev of Le convenienze teatrali ] (20.4.1831 Teatro Canobbiana, Milan) Le convenienze inconvenienze teatrali [ed Le convenienze teatrali of rev] (20.4.1831 Teatro Canobbiana, Milan)

# Gianni di Parigi (1831; 10.9.1839 Teatro alla Scala Milan) Gianni di Parigi (1831; 10.9.1839 Teatro alla Scala Milan)

# Francesca di Foix (30.5.1831 Teatro San Carlo, Naples) Francesca di Foix (30.5.1831 Teatro San Carlo, Napoli)

# La romanziera e l'uomo nero (18.6.1831 Teatro del Fondo, Naples) (libretto lost) La romanziera e l'uomo nero (18.6.1831 Teatro del Fondo, Napoli) (libretto kayıp)

# Fausta (12.1.1832 Teatro San Carlo, Naples) Fausta (12.1.1832 Teatro San Carlo, Napoli)

# Ugo, conte di Parigi (13.3.1832 Teatro alla Scala Milan) Ugo, conte di Parigi (13.3.1832 Teatro alla Scala Milan)

# L'elisir d'amore (12.5.1832 Teatro Canobbiana, Milan) L'eLiSiR d'amore (12.5.1832 Teatro Canobbiana, Milan)

# Sancia di Castiglia (4.11.1832 Teatro San Carlo, Naples) Sancia di Castiglia (4.11.1832 Teatro San Carlo, Napoli)

# Il furioso all'isola di San Domingo (2.1.1833 Teatro Valle, Rome) Il Furioso all'isola di San Domingo (2.1.1833 Teatro Valle, Roma)

# Otto mesi in due ore [rev] (1833, Livorno) Nedeniyle cevher Otto mesi [rev] (1833, Livorno)

# Parisina (17.3.1833 Teatro della Pergola, Florence) Parisina (17.3.1833 Teatro della Pergola, Floransa)

# Torquato Tasso (9.9.1833 Teatro Valle, Rome) Torquato Tasso (9.9.1833 Teatro Valle, Roma)

# Lucrezia Borgia (26.12.1833 Teatro alla Scala Milan) Lucrezia Borgia (26.12.1833 Teatro alla Scala Milan)

# Il diluvio universale [rev] (17.1.1834 Teatro Carlo Felice, Genoa) Il diluvio universale [rev] (17.1.1834 Teatro Carlo Felice, Cenova)

# Rosmonda d'Inghilterra (27.2.1834 Teatro della Pergola, Florence) Rosmonda d'Inghilterra (27.2.1834 Teatro della Pergola, Floransa)

# Maria Stuarda [rev] (18.10.1834 Teatro San Carlo, Naples) ( Buondelmonte ) Maria Stuarda [rev] (18.10.1834 Teatro San Carlo, Napoli) (Buondelmonte)

# Gemma di Vergy (26.10.1834 Teatro alla Scala Milan) Gemma di Vergy (26.10.1834 Teatro alla Scala Milan)

# Maria Stuarda (30.12.1835 Teatro alla Scala Milan) Maria Stuarda (30.12.1835 Teatro alla Scala Milan)

# Marin Faliero (12.3.1835 Théâtre-Italien, Paris) Marin Faliero (12.3.1835 Théâtre-Italien, Paris)

# Lucia di Lammermoor (26.9.1835 Teatro San Carlo, Naples) Lucia di Lammermoor (26.9.1835 Teatro San Carlo, Napoli)

# Belisario (4.2.1836 Teatro La Fenice, Venice) Belisario (4.2.1836 Teatro La Fenice, Venedik)

# Il campanello di notte (1.6.1836 Teatro Nuovo, Naples) Il campanello di notte (1.6.1836 Teatro Nuovo, Napoli)

# Betly , o La capanna svizzera (21.8.1836 Teatro Nuovo, Naples) Betly, o la capanna Svizzera (21.8.1836 Teatro Nuovo, Napoli)

# L'assedio di Calais (19.11.1836 Teatro San Carlo, Naples) L'assedio di Calais (19.11.1836 Teatro San Carlo, Napoli)

# Pia de' Tolomei (18.2.1837 Teatro Apollo, Venice) Pia de 'Tolomei (18.2.1837 Teatro Apollo, Venedik)

# Pia de' Tolomei [rev] (31.7.1837, Sinigaglia) Pia de 'Tolomei [rev] (31.7.1837, Sinigaglia)

# Betly [rev] ((?) 29.9.1837 Teatro del Fondo, Naples) Betly [rev] ((?) 29.9.1837 Teatro del Fondo, Napoli)

# Roberto Devereux (28.10.1837 Teatro San Carlo, Naples) Roberto Devereux (28.10.1837 Teatro San Carlo, Napoli)

# Maria de Rudenz (30.1.1838 Teatro La Fenice, Venice) Maria de Rudenz (30.1.1838 Teatro La Fenice, Venedik)

# Gabriella di Vergy [rev] (1838; 8.1978 recording, London) Gabriella di Vergy [rev] (1838; 8,1978 kayıt, Londra)

# Poliuto (1838; 30.11.1848 Teatro San Carlo, Naples) Poliuto (1838; 30.11.1848 Teatro San Carlo, Napoli)

# Pia de' Tolomei [rev 2] (30.9.1838 Teatro San Carlo, Naples) Pia de 'Tolomei [rev 2] (30.9.1838 Teatro San Carlo, Napoli)

# Lucie de Lammermoor [rev of Lucia di Lammermoor ] (6.8.1839 Théâtre de la Rennaisance, Paris) Lucie de Lammermoor [Lucia di Lammermoor of rev] (6.8.1839 Théâtre de la Rennaisance, Paris)

# Le duc d'Albe (1839; 22.3.1882 Teatro Apollo, Rome) ( Il duca d'Alba ) Le Duc d'Albe (1839; 22.3.1882 Teatro Apollo, Roma) (Il Duca d'Alba)

# Lucrezia Borgia [rev] (11.1.1840 Teatro alla Scala Milan) Lucrezia Borgia [rev] (11.1.1840 Teatro alla Scala Milan)

# Poliuto [rev] (10.4.1840 Opéra, Paris) ( Les martyrs ) Poliuto [rev] (10.4.1840 Opéra, Paris) (Les şehit)

# La fille du régiment (11.2.1840 Opéra-Comique, Paris) La fille du Régiment (11.2.1840 Opéra-Comique, Paris)

# L'ange de Nisida (1839; ?) L'ange de Nisida (1839;?)

# Lucrezia Borgia [rev 2] (31.10.1840 Théâtre-Italien, Paris) Lucrezia Borgia [rev 2] (31.10.1840 Théâtre-Italien, Paris)

# La favorite [rev of L'ange de Nisida ] (2.12.1840 Opéra, Paris) La en sevdiğim [L'ange de Nisida of rev] (2.12.1840 Opéra, Paris)

# Adelia (11.2.1841 Teatro Apollo, Rome) Adelia (11.2.1841 Teatro Apollo, Roma)

# Rita , ou Le mari battu (1841; 7.5.1860 Opéra-Comique, Paris) ( Deux hommes et une femme ) Rita, ou Le mari battu (1841; 7.5.1860 Opera Comique, Paris) (Deux hommes et une femme)

# Maria Padilla (26.12.1841 Teatro alla Scala Milan) Maria Padilla (26.12.1841 Teatro alla Scala Milan)

# Linda di Chamounix (19.5.1842 Kärntnertortheater, Vienna) Linda di Chamounix (19.5.1842 Kärntnertortheater, Viyana)

# Linda di Chamounix [rev] (17.11.1842 Théâtre-Italien, Paris) Linda di Chamounix [rev] (17.11.1842 Théâtre-Italien, Paris)

# Caterina Cornaro (18.1.1844 Teatro San Carlo, Naples) Caterina Cornaro (18.1.1844 Teatro San Carlo, Napoli)

# Don Pasquale (3.1.1843 Théâtre-Italien, Paris) Don Pasquale (3.1.1843 Théâtre-Italien, Paris)

# Maria di Rohan (5.6.1843 Kärntnertortheater, Vienna) Maria di Rohan (5.6.1843 Kärntnertortheater, Viyana)

# Dom Sébastien (13.11.1843 Opéra, Paris) Dom Sébastien (13.11.1843 Opéra, Paris)

# Dom Sébastien [rev] (6.2.1845 Kärntnertortheater, Vienna) Dom Sébastien [rev] (6.2.1845 Kärntnertortheater, Viyana)