Gioacchino Antonio ROSSINI, (1792-1868) İtalyan Besteci

(19 Şubat 1792 yılında Pesaro da doğmuş, 13 kasım 1868 yılında Ruelle de ölmüştür).

Rossini henüz 23 yaşına gelmeden ilk defa opera sahnesine çıktığı zaman, vaktiyle dünyaya hakim olan İtalyan Operası nın itibarı oldukça sarsılmıştı. Mozart bu operayı, bir daha erişemeyeceği seviyeye çıkarmıştı. Geri kalan az sayıdaki yaratıcı sanatkarlar, bu arada Luigi Cherubini ve Gasparo Spontini gibi şahsiyetlerle Giovanni Battista Viotti ve Nicolo Paganini gibi büyük kemancılar yeni çağın merkezi haline gelen Paris e göç ettiler. Bugün haksız yere unutulan, Saverio Mercante ve Alman asıllı Simon Mayr gibi kimselerin teşkil ettiği küçük bir grup İtalyan operasına sadık kalarak, Gaetano Donizetti, Vincenzo Bellini ve Giuseppe Verdi nin yetişmesini sağlıyan zemini hazırladılar.

Bu durum karşısında küçüklüğünden beri müzik ve tiyatro havasında büyüyen Rossini büyük bir cesaret gösterdi. Hiç çekinmeden KARAYA OTURAN GEMİNİN (İtalyan Operası nın) dümencisi oldu, onu yüzdürerek parlak başarıya doğru götüren dalgaların üstünde sevk ve idare etti. Bir trajedi olan ilk operası hakkında hemen şu hüküm verildi: Pessaro dan gelen Rossini adlı bir genç kendi ifadesine göre Mozart ve Haydn ın eserlerini devamlı olarak tetkik etmekte ve özel bir kabiliyet göstermektedir. Simon Mayr dan sonra bugün belki İtalya nın en iyi opera kompozitörüdür (Bu cümleyi okurken, kısa bir zaman sonra Albert Lortzing hakkında verilen buna benzer bir hüküm hatıra gelir: LORTZİNG TİYATRODAN ANLIYOR.)

Şöyle bir kontrpuan tahsili yapmış olan bu opera kompozitörü, espri, mizah ve hakiki tiyatro tesirleriyle dolu müziğini mükemmel bir zarafetle yazdı ve tarif edilmez bir surette zaferden zafere koşarak eski dünyayı (o zamanki Avrupa yı) fethetti. Bu zaferler TANCRED operası ile başladı, günün modası olan BÜYÜK OPERA ya uyan GUİLLAUME TELL ile Paris te bitti. Arada CEZAYİRDE BİR İTALYAN KIZI ve OTHELLO gibi şaheserler yazdı. Fakat en güzel eseri, dehasının en mükemmel delili olan SEVİL BERBERİ operası tam bir başarısızlığa uğradı. Bu olayın sebeplerini şu şekilde tahlil etmek yerinde olur: Rossini nin muhafazakar olan çağdaşları bu hoppa genci cüretinden dolayı cezalandırmak istediler. Zira Mozart ın çağdaşı Domenico Cimarosa nın aynı başlığı taşıyan ve haklı olarak çok sevilen operasının yerine Rossini kendi eserini koymaya kalkışmıştı.

Lakin Rossini nin parlak hayatında tek avarya buydu. Avrupa bir Rossini coşkunluğuna kapılmıştı. Beethoven ve Schubert in yaşadıkları Viyana, Rossini yi coşarak kutladı. (Schubert, kendisinin de böyle şeyler yapabileceğini ispat için bir A la ROSSİNİ senfoni bile yazdı). Londralılar kendilerinden geçtiler. Rossini nin ikinci vatanı olan Paris te de böyle oldu. GUİLLAUME TELL den sonra Rossini nin bir daha opera yazmaması tuhaf bir olaydır. Hayatının son 40 senesinde ya dini eserler -bu arada meşhur STABAT MATER i yazdı, yahut aynı derecede kabiliyet gösterdiği ahçılık sanatı ile meşgul oldu. Hayatın zevklerini bilen ince ruhlu Rossini nin ancak bu hususiyeti ile portresi tamamlanır. (erbabı için yemek listesindeki TOURNEDO A LA ROSSİNİ, sevil berberi kadar meşhurdur).

Yakın zamana kadar Rossini ye pek değer verilmemişti. Filhakika, çok yerde formüllerle iktifa eden beste tekniği, ananevi teganni öğretimini alt üst eden boş virtüozluktan ibaret pasajları gibi bazı hususiyetleri usanç vermiştir. Fakat parlak bir espri ve mizahla dolu zekası, çok üstün olan tiyatrocu ruhu hiç sönmeden tesirini devam ettirmiştir. Gozzi ve Goldoni nin İRTİCALİ KOMEDYASI na uygun tiyatronun tamamen bir oyun olarak sevildiği her yerde, Rossini nin eserleri dinleyicileri durmadan çoşturdu. Bambaşka bir dünyada yaşayan Wagner in bile Rossini yi müdafaa ederek, hakkında BÜYÜK SANATKAR tabirini kullandığı unutulmamalıdır. Ancak Rossini ile operanın sona erdiğini zannetmekle Wagner yanılmıştır. Rossini olmasaydı bir Donizetti, bir Verdi, bir Wolf-Ferrari, hatta bir Strawinsky olamazdı