Hasankeyf ve Ilısu Barajı

[Φ _asi_]

HASANKEYF VE ILISU BARAJI

 

ILISU BARAJI

 

Yer Güneydoğu Anadolu, Suriye ve Irak sınırına yaklaşık

65 km uzaklıktadır

Nehir Dicle

Barajın yüksekliği 135 metre

Barajın uzunluğu 1820 metre

Baraj gövdesi/alanı 313 km2

Üretim gücü/kapasitesi 1200 MW

Elektrik 3800 GWh/yıl (Türkiye enerji ihtiyacının %2'si)

Maliyeti 2 Milyar Euro

Etkilenecek nehir yatağı 400 km (Dicle ve Dicleya akan yan sular ve kolları)

İnşaa süresi Yaklaşık 8 sene

Ön görülen başlama tarihi 2008

Kullanılabilirlik Süresi 50-80 yıl

 

Projenin Tarihçesi

 

Türkiye'de Dicle nehri üzerinde yapimi planlanan Ilısu Barajı şu anda dünyanın en çok tartışılan baraj projesidir.

 

On seneden beri çevre ve insan hakları örgütleri projenin devasa kültürel, ekolojik, insani ve politik etkilerine karşı mücadele vermektedir. Ilısu 75 000 km2 lik bir alanı kapsayan, dünyanın en büyük sulama ve elektrik üretimi projelerinden biri olan GAP Projesinin bir parçasıdır. Ön görülen 22 barajdan şimdiye kadar yaklaşık yarısı tamamlanmış durumdadır. Fırat nehri üzerine yapılan Atatürk ve Birecik barajları bunlardan bir kaçıdır. Ilısu Barajı, ilkbaharda oluşan sel sularını toplayarak su seviyesinin en yüksek olduğu dönemlerde ve elektriğin en çok talep edildiği (Pahalı olduğu) saatlerde üretime geçecek şekilde planlanmıştır.

 

PROJENİN KRONOLOJİSİ

 

1950 li yıllar Projeye dair ilk tartışmalar.

 

1971 Projenin gerçekleşip gerçekleşemeyeceğine yönelik ilk araştırmalar.

 

1982 Proje planının kabul edilmesi.

 

1997 - 2000 İsviçre Firması Sulzer Hydro öncülüğünde İsviçre, Avusturya, İngiltere, İtalya ve İsveç Firmalarında oluşan bir Konsorsuyum hazırlık çalışmalarının başlaması.

 

Sulzer Hydro firması 1999 yılında Avusturya firması olan VA Tech/A tarafindan satın alındı.

 

2000 İsveç firması Skanska projeden çekildiğini bildirdi.

 

2001 İngiltere inşaat firması Balfour Beatty ile İtalyan firması Impregilo, ilgili kredi sağlayan kuruluşlarının (ECA) teminatı üstlenmeyeceklerine yönelik yaptıkları açıklamadan sonra, aynı şekilde projeden çekildiklerini bildirdiler.

 

2002 Projeye kredi veren isviçre bankası UBS projeden çekildi

Gerekçe: Ilısu Baraj Projesi'nin doğuracağı sosyal ve ekolojik sonuclara

ilişkin süregelen belirsizlikler.

 

2004 Sonbaharı Türkiye yeni bir ortaklık oluşturmak üzere girişimlerde bulunuyor.

 

2004 - 2005 Avusturya firması VA Tech Hydro, Almanya'dan Züblin , İsviçre'den Alstom, Stucky, Maggia, Colenco ve Türkiye'den Nurol, Cengiz, Çelikler, Temelsu firmalarından oluşan yeni bir ortaklık oluşturarak Almanya, Avusturya ve İsviçre kredi kuruluşlarına projenin yapim garantisi için başvuru yaptı.

 

2006 VA Tech Hydro Andritz AG/A tarafından satın alındı.

 

Mart 2007 Almanya, Avusturya ve İsviçre hükümetleri projeye hazine garantisi teminat edip, krediyi sağlayacaklarını berittiler. Verilecek olan kredi garantisi, yerine getirilmesi gereken 153 şarta bağlanarak bir uluslararası bilirkişi ekibinin bu yükümlülüklerin yerine getirilip getirilmediğini izlemek üzere görevlendirildi.

 

Dünya çapında bu karara karşı protestolar başladı.

 

Temmuz 2007 Zürih Kantonal Bankası (İsviçre) projeden çekildiğini açıkladı. Gerekçe: Ilısu Baraj Projesi, bankanın sürdürebilir kalkınma prensiplerine aykırıdır.

 

Ağustos 2007 Türkiye, Konsorsiyum ve Bank Austria Creditanstalt (Avusturya), Société Général (Fransa) ve DekaBank (Almanya) arasında barajın yapımı için anlaşma imzaladı.

 

Mart 2008Proje ortakları tarafından Kurulan Bilirkişiler 153 şartı denetlemek için Türkiye ye geldi. Uzmanlar Komitesi araştırma sonucunu açıkladı.

 

ILISU PROJESİNİN TARİHÇESİ VE TANIMI

 

Ilısu Barajı ve Hidroelektrik Santrali Projesi (Ilısu Projesi), 1954 yılında Dicle Nehri’nin toprak ve su kaynaklarının geliştirilmesine ilişkin çalışmalar doğrultusunda, DSİ tarafından başlatılmıştır.

 

Ilısu Barajı; Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde, Suriye sınırına yaklaşık 45 km. mesafede, Dicle Nehri üzerinde inşa edilecek olup, tamamlandığında 1 200 MW kurulu güç ile yılda ortalama 3 833 GWh enerji üretecektir.

 

Tesis işletmeye alındığında; gövde hacmi açısından Türkiye’nin 2. kurulu güç bakımından da 4. büyük barajı olacaktır.

 

 

ILISU PROJESİNİN ÖNEMİ

 

Türkiye Cumhuriyeti’nin 100 yıllık vizyonunun içinde yer alan, önemli bir yatırım projesidir.

 

Ülkemizin; refah, çağdaşlık ve gelişmişlik adına hayati bir projesidir ve bölge huzurunu tesis edecek, enerji problemine çare olacaktır.

 

Başta Diyarbakır, Batman, Mardin, Siirt ve Şırnak İlleri olmak üzere Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin tamamının kalkınmasına katkıda bulunacaktır.

 

Yukarıda sayılan bölgelerde, inşaat süresince çalışanlar ve aileleriyle birlikte 80 000 kişinin geçimine imkan sağlayacaktır.

 

Tamamlandığında, üreteceği yıllık ortalama 3,833 milyar kWh enerji ile ekonomimize yılda 300 milyon ABD Doları katma değer temin edecektir.

 

İnşaatı süresince, yukarıda sayılan bölgelerde, 600–700 milyon ABD Doları tutarında bir ticari faaliyet de sağlayacak ve bölge halkını refaha ulaştıracaktır.

 

Ilısu Baraj Gölü altında kalan mevcut yol, köprü, demiryolu ve köylerin yeniden ve çağdaş bir teknikle yapılmasını sağlayacaktır.

 

 

ILISU BARAJI SULARINDAN ETKİLENECEK YERLEŞİM BİRİMLERİ

 

Mardin Dargeçit ilçesine bağlı köyler: Ilısu (Germav) Karabayır (Zengan) Kayabınar Temelli (Amara) Kartalkaya (Liyan)

 

Şırnak ili Güçlükonak ilçesine bağlı köyler: Yatağankaya(Liyan) Çevrimli (Geri) Düğünyurdu(Taruni) Çetinkaya (Guvinan) Demirboğaz Dağyeli, Gümüşkaya

Siirt ili Eruh ilçesine bağlı köyler: Ekinyolu (Guveşil) Ormanardı(Gırdara), Kemerli, Gundık, Taşdibek, Yeşilören(Gınyanıs), Kavakgölü(Rexine)

 

Siirt merkeze bağlı köyler Yokuşbağları, Meşelidere, Bağlıca, Demirkaya(Hadit), Yerlibahçe(Kutmis), Kayaboğaz (Xert), Gökçebağ (Cıwanka), Güneşli (Şemsi), Kayıklı (Mehina), Bostancı (Daraalp), Koçpınar (Aynbaran), Kutluca, Yüklüce, Oğulcak, KomarlıAktaş, Arpalı, Düzlüce, Bakır, Çınarlısu

 

Siirt ili Kurtalan ilçesine bağlı köyler: Uluağa, Girigavana, Ayacık, Akçalı, Yürekveren, Dibek, Kendelan, Aydemir, Tatlı, Karabedir, Tolumtaş(Cefan), Atalay, Yeniköprü, Bağlıca, Ergüven (Beylek), Kılıçlı (Başuran),Erenler, Meydandere, Kurşunköy, Mollahasan

 

Batman Hasankeyf ilçesine bağlı köyler: Yolüstü (Kedil), Mağaralı, Atlıhan, Çardaklı, Karağıl, Üçyol (Dıfne), Saklı, Koyunlu , Palamut,

 

Batman merkeze bağlı köyler: Yeniköy, Balpınar, Zor, Segırkan, Şeyhçoban, Soğuksu, Çayüstü, Serkani,

 

Batman Beşiri ilçesine bağlı köyler. Tepecik, Işıkveren (Dusakdık), Yeşilova (Derdevin), Pompalı, Çakıllı, Yakacık (Mezareş), Yazıhan (Mezrik), Kıyımlı, Yağlıca (Cimsarip), Çimenli

 

Batman ili Gercüş ilçesine bağlı köyler :

Kantar, Delasor, Otlu

 

Amed ili Bismil ilçesine bağlı köyler: Kınık, Çeltikli (Mirkulyan), Aluz (Aluç), Yapılar, Sefari, Kurudere (Badi), İnardı, Korukçu, Yenice, Aş.Oba, Çöltepe, Tepe, Aygeçit, Kayabaşı, Kenan, Sinan, Yk. Salat, Ağılköy, Bozçalı, Kasrışahin

 

Ilısu Barajı Gölü Altında Kalacak Yerleşim Birimleri:

 

Şırnak ili Güçlükonak ilçesine bağlı köyler: Koçtepe (Xeste), Koçyurdu (Bızınan), Taşkonak (Şkeftiyan), Çanaklı, Hanyeri, Yeni, Çelik (Çelik)

 

Mardin Dargeçit ilçesine bağlı köyler: Yenioba (Heldah), Çavuşlu (Zıvık), Çelik (Çelik), Yoncalı

 

Siirt Merkeze bağlı köyler: Kelekçi (Muil), Yaylıca (Seyfi), Balıklı, Yığınlı, Çiçekyurdu (Lapis),Eğlence (Çemepıre), Sağlarca (Bloris), Akarsu (Kelhuk), Konacık (Kasrik), Çiçekli, Kışlacık, Sütlüce, Demirli, Demirkapı (Dodais),

 

Siirt ili Kurtalan ilçesine bağlı köyler:

 

Yuvalı (Beytil), Çeşmeli, Çukurluk, Çaltepe (Til), Balıklı (Aşağı Avti), Çeltikbaşı,

 

Batman merkeze bağlı köyler:

 

Kesmeköprü (Serpir), Kılıç, Urganlı, Suçeken (Şkeftiyan), Sincanlı, Oymataş

 

Batman ili Hasankeyf ilçesine bağlı köyler: Kumluca, Taşlı, Hasankeyf İlçe Merkezi ve Tarihi Mağaralar, Kavacık (Karağıl), Irmak (Keferalp), İncirli (Derhaf), Çatalca (Sibi), Bizimköy

 

Batman Beşiri ilçesine bağlı köyler: (Bızınka), Ulular (Şeyhasel), Çavuşbayırı (Halavi), Yumrukkaya, Danacı, Başarı (Sulan), Aktaş, Rıdvan, Meydancık (Duşa), Kumgeçit (Bazıvan), Kumçay (Silahar), Hanlı, İkiyaka, Kaşüstü, Değirmendüzü

 

Amed (Diyarbakır) ili Bismil ilçesine bağlı köyler: Şahinli,Köprüköy (Köperi), Yukarı Ancolin, Aşağı Zilek (Sazlık), Yukarı Zilek (Sazlık), Şahintepe (Tirşahim), Aşağı Salat, Yukarı Gültepe (Cırıf), Aşağı Gültepe (Cırıf), Sarı (Zeri), Kışlak, Karacık, Aşağı Ancolin, Arıkgöl (Gundiabdi), İsalı (Gundiisa)