Büyüknefes (Tavium - Tavion) Antik Kenti

[Φ _asi_]

Büyüknefes (Tavium - Tavion) Antik Kenti

 

Büyüknefes (Tavium) Antik Kenti; Yozgat il merkezinin 40 km. batısında bulunan Büyük Nefes Köyü'nde yer almaktadır. Tavium'da Hitit ve Frig yerleşim izleri görülmesine rağmen asıl yerleşim Galatlar zamanında M.Ö. 3. yy ile 1. yy arasında olmuştur. Tavium; Romalıların Galat dedikleri kavmin M.Ö. 280'li yıllarda Balkanlardan Anadolu'ya gelen Trokme (Trokmi) kolu tarafından kurulmuştur. Kent, İç Anadolu Bölgesi'nde Trokmilerin yaşadığı Orta Kızılırmak Yöresi'nin ticaret merkezi ve başkenti konumundaydı.

 

 

Barbar, savaşçı bir kavim olan Galatlar; şehirciliği ve düzenli yaşamı pek sevmezlerdi. Geçimlerini paralı askerlik yaparak, haraç alarak ve tarımla uğraşarak sağlarlardı. Bundan dolayı da Anadolu'da yerleştikleri bölgenin gelişimini engellediler ve kurulu kentlerin gerilemesine neden oldular. Galatlar, ancak; Ankyra, Pessinus ve Tavium'u ticaret merkezi haline dönüştürebilmişlerdir.

 

Tavium'un krallık yolu, Asya ve Karadeniz-Suriye yolu üzerinde dört yol ağzında olması da önemini bir kat daha artırmaktadır. Herodot'un İran devrine ait yol diye tarif ettiği kral yolu (Roma yolları) 'nun Tavium'dan geçtiğini söyleyen diğer bir kişi Prof. W. M. Ramsay'dır.

 

 

Bunu şöyle tarif edebiliriz: Kuzeybatıda Nicomedia (İzmit)'dan başlayıp, Nikoia (İznik), Dorylaion (Eskişehir), Germa, Ankyra (Ankara-Gordion)'dan, Tavium'dan geçip hafif kuzeydoğu da Boğazköy (Hattuşa), Karissa (Alaca) ve Amisos (Samsun)'a ulaşan yol Tavium'dan geçmektedir. Ayrıca yine güneyden Mokissos (Kırşehir)'dan gelen yol Tavium'a uğramaktaydı.

 

Coğrafyacı Strabon'un bahsettiğine göre Tavium o zaman da, memleketin o kısmında bir ticaret merkezi olduğundan kaleleri vardır. Mithridation ve Danala isimli kaleleri Zeus'un tunçtan yapılmış heykeli ve kutsal alanlardan bahseder. Bunlardan anlaşılacağı üzere Tavium; Galat ve Romalılar zamanında önemli bir merkezdir.

 

 

 

Galatia bölgesi, M.Ö. 25 yılında Augustus tarafından Roma'nın eyaleti haline dönüştürülür.

 

Tavium (Büyüknefes)'da şu ana kadar kapsamlı kazı çalışması yapılmamıştır. 1997 yılından beri yörede Avusturya'nın Klagenfurt Üniversitesi'nden Prof. Karl Strobel başkanlığında yüzey araştırmaları yapılmaktadır. Bu çalışmalar kapsamında; Büyüknefes ve çevresinde yer alan birçok köyde de yüzey araştırmaları yapılmış (Yakuplu, Süleymanlı, Körpeli, Haydarbeyli, Sağlık, Dereboymul, Beşerek, Susuz, Çamdibi, Çakırhacılı, Zincir, Türkmensarılar, Çatma, Sarıfatma, Cihanpaşa, Salmanlı v.s.) geniş bir çevrede tarihin izleri tespit edilmiştir. Araştırmalar sonunda çok sayıda seramik parçaları, sütun kaide ve tamburları, mezar stelleri, Bizans dönemine ait yazıtlı mezar, bir çok mimari parçalarına rastlanılmıştır. Geniş bir çevrede yapılan çalışmalar sonucunda şu ana kadar kalkolitik çağdan, islami döneme kadar iskan izlerine rastlanılmıştır.

 

 

Ayrıca Büyüknefes Köyü'nde Strabon'un bahsettiği kaleler olsa gerek günümüzde Büyük ve Küçük Kale diye tabir edilen yerler ve küçük kaleye yakın yerde tiyatro kalıntıları araştırmacılar tarafından tespit edilmiştir.

 

Sonuç olarak; Galatlar'dan önce Hitit izleri taşıyan ve Büyük Frigia ve Paphlagonia derebeylerinin, Kapadokia'ya ait olan ve Galatia'ın Roma eyaleti olmasından daha sonra Bizanslıların toprağı olan bir bölgenin bu güne kadar yüzey araştırmalarının sonlandırılıp, kazı çalışmalarına başlanamaması, yörenin geçmişini geleceğe aktarmak, kültür ve turizme kazandırmak açısından büyük gecikme arz etmektedir.

 

 

Alıntı...