Sabit hız ve gözlemciler

[Φ sedat sencan]

Hangi kaynaktan okuduğumu anımsayamadığım bir yazıdaki örnek şöyle idi:

Cetvelle çizilmiş gibi dümdüz uzanan inişli-çıkışlı bir yol var.

İniş ve çıkış mesafelerinin çok farklı olduğunu varsayalım.

Örneğin 500 metre iniş,900 metre yokuş,sonra 1000 metre iniş,1500 metre yokuş...gibi.

Bu yolda bir otomobil sabit hızla,diyelim ki 100 km. hızla ilerliyor.

Yolun herhangi bir noktasında 90 derece olmak üzere yükselen balondaki bir kişi,yeterli yükseklikte iniş-çıkışları fark edemez ve yolu çizgi halinde görür.

Bu balondaki bir gözlemci,yolun inişli-çıkışlı olduğunu biliyorsa sorun yok.

Ama arazi yapısını bilmiyorsa otomobil sabit hızla ilerlediği halde ona ilk önce yavaşlayıp hızlanıyormuş gibi gelir.

Kendisine otomobilin sabit hızla gittiği söylendiğinde arazinin inişli-çıkışlı olduğunu hemen anlayacaktır.

Şimdi aşırı bir varsayım yaparak tüm dünyası dosya kağıdı gibi dümdüz olan başka gözlemciyi ele alalım.

Bu kişiye otomobilin sabit hızla gittiği kolay kolay anlatılamaz.

Bizim için evrenin hem mekan hem de zaman açısından yapısı son gözlemci gibi değil midir?

Hepimiz evreni yerküremizin koşulları içinde anlamaya çalışıyoruz.

Üstelk her türlü bilgimiz henüz çok yeni sayılır.

İlk yaşam belirtilerinin başladığı günlerden bugüne kadar olan süreyi 4 ay kabul edersek,ortaçağdan günümüze olan süreyi ancak bir saniyeye sığdırabiliriz.

Bu durumda bilgi seviyemizin henüz nerelerde olduğunu kolaylıkla kavrayabiliriz.