Tavşanlı Tuz Yasaknamesi

Kütahya ilinin Tavşanlı ilçesi ile ilgili Fatih Sultan Mehmet döneminde yayımlanmış Tuz Yasaknamesini orjinal dili ile yazıyorum. Bu ferman tek nüsha yazılmıştır. Yani dünyada tektir ve şu anda malesef orjinali Paris'te bulunmaktadır.

Tavşanlı Tuz Yasağı Hükmi Sureti

Nişan-ı hümayûn ve misalî meymûn-Enfeze-hallahu Te'âlâ ilâ yevmi yüb'asûn-hükmi oldur ki; Bundan öndin Tavşanlı tuzu vakuf olunmazdan öndin merhum ve mağfur dedem-Tâbe serâh- zamanında yeyü gelen vilâyetlerün halkı, vakuf olalı yemez oldular deyü kapuma anladdılar, eyle olsa darende-i misal-i vâcib ül-imtisâl kulum ... eline bu hükmi cihan-mutâ'ı verdüm.

1- Ve buyurdum ki; varup ol vil3ayetlerde yasak edeki, mezkur Tavşanlu Tuzun evvelde yeyü geldikleri karar üzre yeyeler

2- Behram tuzun (Edremit Körfezinin kuzeyinde) ve Saruhan Eli tuzun ve gayri yerlerin tuzun getürüp yemeyeler ve almayalar, her kim gayri yerlerden tuz getürüp ondan yeyecek olursa mezkûr kulum bula, dudup yasak edüp ziyadesiyle hakkından gele, ki mesne mani olmaya,

3- Ve Filike (Finike) halkı daki evvelden Tavşanlı tuzun yeyü gelmiş, buyurdum ki, gerü ber karar-i sâbık ol tuzdan yeyeler, her kim gayri tuzdan alup yeyecek olursa ki, bula, dudup onat hakkından gele,

4- Bi'lcümle evvelden Tavşanlı tuzu yeyen vilayetlerin halkı yine ber karar-i evvel yeyeler, gayri yerden tuz getürüp yemeyeler, ve illa yeyecek olursa bula, dutup gereği hakkından gele,

5- Ve ol vilayetlerin kadıları ve sübaşıları ve yerlerinde duran adamları ve naibleri ve kethüdaları bu babda mezkûr kuluma gereği gibi mu'avenet edeler, taksir ve tevahün kılmayalar.

(Bu ferman Prof. Dr. Ahmet Akgündüz'ün fatih Devri kanunnameleri 1. cilt, 626 sayfasından alınmıştır.)