RUSYA

Rusya, Ukrayna ile gaz sorununu geçici de olsa çözdükten ve Ukrayna’ya gazın bin metreküpünü 230 Dolar’dan almayı kabul ettirdikten sonra “fetih” politikasına devam etmektedir. Nitekim, Ukrayna’dan sonra Moldova ile de bir anlaşma yapılmıştır. Moldova’ya teklif edilen fiyat başlangıçta 160 Dolardı. Ancak, taraflar arasında varılan anlaşmaya göre, Nisan 2006 tarihine kadar Rusya, Moldova’ya gazın bin metreküpünü 110 Dolara satacaktır. Bu arada taraflar daha sonraki fiyatı belirlemek için tekrar masaya oturacaklardır. Peki, Rusya’yı Moldova karşısında geri adım atmaya iten sebep nedir? Moldova’nın en büyük gaz şirketi Moldovagaz’ın yüzde 51’ine sahip olan Rus Gazprom şirketi, fiyatı 160 Dolar’dan 110’a indirmenin karşılığında artık Moldovagaz’ın yüzde 64’üne sahip olmuştur. Bununla birlikte Gazprom, Moldovagaz’ın yüzde 11’ine daha taliptir ve bu konuda baskı yapmaktadır.

Ukrayna gibi, Rusya ile pazarlık araçlarına sahip olmayan Moldova, böylece ülke içindeki enerji sistemini Rusya’nın kontrolüne bırakmaktadır. Gürcistan’ın da tıpkı Moldova’nın yaptığı gibi yakında ülke içindeki gaz dağıtım ve enerji sistemlerini Rusya’nın kontrolüne bırakması beklenmektedir. Diğer taraftan, her ne kadar Ermenistan, Rusya’yı rahatsız edecek bir politika izlemese de, Gazprom’un fiyatları artırmak istediği ülkeler arasında yer almıştır. Rusya, Ermenistan’a ihraç ettiği gazın bin metreküpü için 110 Dolar istemiş, ancak Ermenistan’daki Razdan Enerji Bloku ile ülke içindeki bütün gaz sistemini Rusya’nın kontrolüne vermesi halinde gazı eski fiyattan alabileceğini bildirmiştir. Nitekim, 22 Ocak 2006 tarihinde Moskova’da bulunan Ermenistan Devlet Başkanı Robert Koçaryan, Moskova’nın teklifini kabul etmek zorunda kalmıştır. Böylece Rusya, İran-Ermenistan boru hattının da yüzde 45’ine sahip olmuş ve İran gazının Gürcistan, Ukrayna ve Avrupa’ya ihracını kontrol altına alma yönünde önemli bir adım atmıştır.

Koçaryan ile aynı tarihte Moskova’yı ziyaret eden Türkmenistan Devlet Başkanı Saparmurat Niyazov’un da Putin ile görüşmesinde gaz konusu gündeme gelmiştir. Rusya, Türkmenistan’dan Ukrayna’ya sattığı gazın fiyatını artırmasını istemektedir. Böylece Rusya, Ukrayna’nın manevra alanını sınırlandırmış olacaktır. Her ne kadar Türkmenistan, Ukrayna’yı enerji krizi süresince zor durumda bırakmayıp, destek çıksa da, Moskova’nın bu çağrısına olumlu bakabileceği yönünde görüşler mevcuttur. Zira, Türkmenistan bu teklifini kabul ederse Rusya’nın Türkmenistan’ın deniz filosunu geliştirmesine destek olmayı vaad ettiği sanılmaktadır. .

Yine Rusya ile Özbekistan arasında, Özbekistan’daki üç büyük gaz yatağının işletilmesinin Gazprom’a verilmesi konusunda görüşmeler yapılmaktadır. Böylece Gazprom, Özbek gazının ihracatını da kontrolü altına almış olacaktır., Moskova’nın Kerimov’u Batı’nın baskılarına karşı koruması bu müzakerelerde elindeki en önemli kozdur.. Görüldüğü gibi, Moskova siyasi açıdan sözünü geçiremediği BDT’yi, enerji alanında ve ekonomik olarak kontrol altına almaya çalışmaktadır. Bu husus, ileride siyasi başarılar da elde etmesini sağlayacaktır.

ASAM GÜNLÜK KÜRESEL DEĞERLENDİRME BÜLTENİ....