'Ne AB, Ne ABD' Başka Bir Dünya Mümkün "LATİN AMERİKA'MI"

------

LATİN AMERİKA'DAN AVRUPA'YA DÜNYA HALKLARI 'BAŞKA BİR DÜNYA' ARAYIŞINDA (1)

Global direnişin anatomisi

***Neoliberal politikalar dünyanın her tarafını sardı. İşsizlik tırmanıyor, sendikal haklar tırpanlanıyor, ekolojik doku tahrip ediliyor. Ancak kapitalizme karşı mevziler de tümüyle boş değil. Dünyanın her köşesinde "sosyal direnç mekanizmaları" harekete geçiyor. Günün sorusu şu: Başka bir dünya mümkün mü?

Bir iki istisna dışında dünyada ülkelerin hepsi uzun bir süreden beri neoliberal politikaların etkisi altında. Reform adı altında eğitimden sağlığa, çalışma koşullarından emekliliğe kadar dayatılan uygulamalar insanların yaşamlarını ister istemez olumsuz etkiliyor. İşsizlik artıyor, sendikal haklar tırpanlanıyor, ekolojik doku tahrip ediliyor. İktidarlardaki siyasetçiler var olan kapitalist düzenin sürekliliğini sağlamak konusunda tüm güçleri ile çabalarken, onların karşılarında sosyal direnç mekanizmaları olarak halkların hareketlerini görüyoruz.

İşin doğası olarak işbaşındaki sosyal ve siyasi güçlerin hem çıkarları hem de vizyonları birbirinden çok farklı. Devlet ise bu çatışmaların ve birlikteliklerin ağırlık merkezi olarak karşımızda. Zaten devletlere biçilen rol de bu. Ancak devletlerin büyük bölümü çoğu zaman olduğu gibi günümüzde de 3 süper gücün ABD, Avrupa Birliği ve Japonya üçlüsündeki hâkim sermayenin çıkarlarının sözcüsü konumunda olduğu için, çoğu, kendi rollerini kendi ülkelerinin iç düzenlerinin sağlanması ile sınırlıyor.

Peki, farklı sosyal çıkarlar arasında uzlaşma sağlanması temeline oturtulmuş sosyal güçbirliği bu gidişin önünde set olarak durabilir mi? Eğer durabilirse belki devlet de bu yeni yapılanma içinde kendine farklı bir manevra alanı bulabilir. Le Monde Diplomatique gazetesinin 2 ayda bir yayımlanan düşün dergisi Maniere de Voire 'a göre ''Eğer sosyal küresel bir işbirliği oluşturulabilirse belki devletler de bu yeni yapılanma içinde kendine farklı bir manevra alanı bulabilir.'' Ama iş hiç de kolay değil.

Rusya, Çin ve Hindistan bugün ABD'nin stratejik projelerinin 3 rakibi olarak karşımızda. Euroasiatik bir yakınlaşma (Rusya, Çin, Hindistan ve Avrupa) Asya ve Afrika'nın bütününü hatta Latin Amerika'yı bile peşinden sürükleyebilir mi? Böyle bir birliktelik, ABD'nin dünyayı ekonomik ve askeri açıdan kontrol altına alma projesine karşı durabilecek bir güç oluşturur mu?

Ya Avrupa? Avrupa ABD'yi karşısına almaya ne kadar cesaret edebilir? Öte yandan kendi aktüel krizine karşı acaba sosyal ve demokratik bir çıkış yolu oluşturabilecek mi? Bunların hepsi birer soru işareti. Ancak toplumlar hiç de eskisi gibi değil. Biz de buradan yola çıkarak dünyada birçok ülkede sivil toplum hareketlerinin direnişlerinden örnekler vermek istedik. Yerel ve bölgesel sosyal hareketlerin yanı sıra tohumları 2001 yılında Brezilya'nın Porto Alegre kentinde ''Başka bir dünya mümkün'' sloganı ile atılan hareketin ve düşünce biçiminin aradan henüz az bir süre geçmiş olmasına karşın dünyanın en ücra köşelerinde bile yandaş bulması önemli bir gelişme. Tüm sosyal hareketlerin, sivil toplum kuruluşlarının ve sendikaların, küresel düzenin neoliberal politikalarına karşı olanların bir araya gelerek farklı yöntemler ve yollar arayışı bu. Hepsi de kuşkusuz daha demokratik, daha dayanışmacı, daha ekolojik ve sürdürülebilir bir yaşam biçimi için...

Bu yıl Dünya Sosyal Forumu 2 etapta yapılıyor. İlki 19-23 Ocak arasında Mali'nin başkenti Bamako'da, ardından 24-29 Ocak'ta Venezüella'nın başkenti Caracas'ta. 1998 yılında çokuluslu yatırım anlaşması MAI'ya karşı kazanılan zafer, Fransa'da ATTAC hareketi oluşturulması, 1999'da Seattle'daki gösterilerin DTÖ zirvesinin başarısızlıkla sonuçlanmasına sebep olması her yıl bir sosyal forum düzenleme düşüncesini doğurdu. Hızlı başlamasına karşın geçen yıl hareketin ivmesinde bir yavaşlama oldu.

-------------------------------------------------

Cumhuriyet 15.01.2006 / ÖZLEM YÜZAK