Bir zamanlar Ayaz adli bir köle varmış. Takdir bu ya,

köle bir gün Sultan Mahmud'un kölesi olmuş. Sultan,

köleyi taşıdığı asil karakteri sebebiyle çok sevmiş.

Derken Sultan'ın öylesine itimadını kazanmış ki, bütün

sultanlığın haznedârı tayin edilmiş ve en kıymetli ve

zarif mücevherler, taşlar ona emanet edilir olmuş. Bu

gelişmeyi gören saraylılar ise durumdan pek rahatsız

olmuşlar. Hasetleri ve kibirleri yüzünden, sözüm ona

basit bir köleye böyle bir mevki verilmesini ve kendi

rütbelerine çıkarılmasını bir türlü hazmedememişler.

Bu duygular içinde, özelikle Sultan yakınlardaysa

ondan gün geçtikçe daha çok şikayet etmeye başlamışlar

ve asil ruhlu kölenin itibarini zedelemek için

ellerinden geleni yapmışlar. Bir gün Sultanin

huzurunda bir saraylının bir diğer saraylıya söyle

dediği duyulmuş: "Köle Ayaz'ın sık sık hazineye

gittiğini biliyor musun? Aslında her gün gidiyor;

hatta izinli günlerinde bile gidip orada saatlerce

kalıyor. Onun mücevherlerimizi çaldığından adım gibi

eminim". Sultan kulaklarina inanamamis. "İşin aslını

kendi gözlerimle görmeliyim" demiş. Böylece o da

hazine dairesine gidip Ayaz'ı gözlemek istemiş. Duvara

küçük bir delik yaptırıp, içinde olanları seyretmeye

hazırlanmış. Ayaz hazine dairesine bir daha ki sefer

geldiğinde Sultan dışarıda beklemeye koyulmuş. Kölenin

sessizce içeri girdiğini, kapıyı kapattığını ve

sandığa gittiğini görmüş. Köle Ayaz,sandığın önünde

diz çökmüş, kapağı usulca kaldırmış ve içinden bir şey

çıkarmış. Orada sakladığı küçük bir bohçaymış bu.

Bohçayı öpmüş,alnına koymuş ve sonra da açmış. İçinden

çıkan köleyken giydiği yırtık pırtık bir elbise! İste

köle Ayaz, saraylı giysilerini çıkarmış bu elbiseyi

giymiş ve sonra aynanın karşısına geçmiş. Kendi

kendine: "Daha önceleri bu elbiseyi giydiğin zamanlar

kim olduğunu hatırlıyor musun? diye sormuş. "Bir

Hiçtin sen. Hepsi hepsi satılacak bir köleydin ve

Allah, Sultanın eliyle sana rahmetinden belki de hiç

hak etmediğin nimetler lütfetti. İste Ayaz, şimdi

buradasın, ama asla nereden geldiğini unutma! Çünkü

mal mülk insanin hafızasını uçurur, unutuluşlara

sürükler. İmdi sen de,nimetçe senden aşağı olanlara

kibirle bakma ve daima hatırla Ayaz hatırla! Sandığı

kapatmış, kilitlemiş ve sessizce kapıya doğru yürümüş.

Hazine dairesinden çıkarken birden Sultanla yüz yüze

gelmiş. Sultan gözlerini Ayaz’ın yüzüne dikmiş

dururken, yanaklarından aşağı yaşlar süzülüyormuş ve

boğazı öyle düğümlenmiş ki, konuşmakta güçlük çekmiş:

"Bugüne kadar mücevherlerimin hazinedârıydın, ama

simdi... kalbimin hazinedârısın. Bana benim de önünde

bir hiç olduğum kendi Sultanımın huzurunda nasıl

davranmam gerektiğinin dersini verdin"