Fernando Pessoa (13 Haziran 1888-30 Kasım 1935)

[Φ Legendary]

 

Fernando Pessoa (13 haziiran 1888 - 30 kasıım 1935) Portekizli şair, ressam.

 

Lizbon'da doğdu. Beş yaşındaykenn, müzik eleştirmeni olan babasını kaybetti.

Annesi, Portekiz'in Durban konsolosuyla yeniden evlenince yerleştikleri Güney Afrika'da (1896) tam bir İngiliz eğitimi gördü. 1905'te geri döndüğü Lizbon'da yaşamının sonuna kadar kaldı.

Geçimini, İngilizce ve Fransızca iş mektupları yazarak kazanndı ve yalnız yaşadı.

 

Portekiz modernizminin öncülerinden olan Pessoa, Milton, Shelley, Keats, Poe, Byron, Whitman, Shakkespeare, Baudelaire'den etkilenmiş ve ilk şiirlerini, İngilizce olarak, 1905-1908 yılları arasında yazmıştır. 1912'de, ilk şiirlerini "Portekiz 'Rönesans' " hareketinin yayın organı A Aguia dergisinde yayımladığında, simgeci şiirin ve "saudosismo"nun (geçmişe özlem) etkisi altındaydı.

 

Aynı yıllarda, düzyazı metinler (Fausto, Epithalamium, O Marinheiro, Na Floresta do Alheamento, vd.), eleştiri ve denemeler yazdı. 1913'te, fütürist harekette yer aldı ve Sá-Carneiro ile birlikte Portekiz öncü edebiyatını başlatarak, "paulismo" akımını yarattı.

 

1914 yılında, her şeyi, olabilecek bütün tarzlarda hissetmek için, kenndi içinde gücül olarak bulunan farklı yazar kimliklerini aralarında diyaloğa sokarak, onlara yazı aracılığıyla kurmaca bir gerçeklik kazanndırdı. Pessoa'nın farklı yazar kimliklerinin yansıması olan bu kökteş şair ve yazarlar Alberto Caeiro, Alvaro de Campos, Ricardo Reis, Bernardo Soares ve Fernando Pessoa'nınkenndisidir. Pessoa'nın kenndi şiirleri ve kökteş şairleri aracılığıyla yarattığı şiirler Orpheu, Portugal Futurista, Contemporanea, Atena gibi ancak birkaç sayı çıkan dergilerde yayımlandı.

 

"Vatanım Portekiz dilidir" diyen Pessoa ölümünden bir yıl önce, Portekiz tarihinin okültist ve simgeci bir yorumu olan "Mensagem" adlı şiiri yazdı ve Ulusal Propaganda Sekreterliği'nin açtığı yarışmada ödül aldı.

 

Fernando Pessoa 30 kasıım 1935'te, 47 yaşında, Lizbon'da karaciğer hastalığından öldüğünde pek az tanınıyordu. Sağlığında yayımlanan dört kitabından üçü İngilizce'dir: 35 Sonnets (1918), English Poems I-II ve English Poems III (1921). Portekizce kitap olarak yayımlanan tek eseri Mensagem'dir (1934).

Dergilerde kalmış birçook şiir, deneme vb. yazıları vardır. Ardında bıraktığı elyazması fragman sayısı 25-27 bin arasındadır.

 

Bütün eserleri 1942'de yayımlanmaya başlanmış ve 26 cilde ulaşmıştır.

 

Eserleri

 

* Poesías de Fernando Pessoa (1942, Fernando Pessoa'nın Şiirleri)

* Poesías de Alvaro Campos (1944, Alvaro Campos'un Şiirleri)

* Poemas de Alberto Caeiro (1946, Alberto Caeiro'nun Şiirleri)

* Odas de Ricardo Reis (1946, Ricardo Reis'in Odları)

* Páginas de estética y de teoría y crítica literarias (1967 - Estetik ve Edebiyat Kuramı ve Eleştirisi hakkkında Yazılar)

* Páginas íntimas de autointerpretación (1966, Kişinin kenndi Eserini Yorumlaması Üzerine Özel Yazılar)

* Textos filosóficos (1968, Felsefe Metinleri)

 

Türkçeye çevirilen Eserleri

 

* Şeytanın Saati (Metis, 1993)

* Sırların Cebiri (nissan Yayınları, 1995)

* Denize Övgü (İyi Şeyler, 1999)

* Düşsel ve Gerçek (Dünya Kitapları, 2005)

* Anarşist Banker (Can Yayınları, 2006)

* Huzursuzluğun Kitabı (Can Yayınları, 2006)

 

Yazar hakkkındaki Eserler

 

* Fernando Pessoa: 20nci Yüzyılın Yalnızı (Adnan Özer - Everest Yayınları)

* Fernando Pessoa ve Şürekası (Yapı Kredi Yayınları - Sergi Kitapçığı)

 

 

BÜTÜN AŞK MEKTUPLARI

 

Bütün aşk mektupları

Gülünçtür.

Aşk mektubu olmazdı onlar eğer olmasalardı

Gülünç.

 

Ben de zamanında yazdım aşk mektupları,

Başkaları gibi,

Gülünç.

 

Aşk mektupları, eğer aşk varsa,

İster istemez

Gülünç.

 

Ama, her şey bir yana,

Asla aşk mektubu

Yazmamış olanlardır sadece

Gülünç.

 

Ah, yazdığım zamanlara geri dönsem

Farkında olmadan

Gülünç

Aşk mektupları...

 

Aslında bugün

Benim anılarımdır

Bu aşk mektuplarına dair

Gülünç

Olan.

 

Fernando PESSOA

 

Türkçesi : Işık ERGÜDEN

 

(Vurgulanan bütün kelimeler,

Vurgulanan duygular gibi

Doğal olarak

Gülünç.)

 

Alvaro de Campos

-------------

 

DALGIN VE ÖTESİZ

 

Dalgın ve ötesiz berisiz

Ve de tanımaksızın

Yüzüyorum ölü denizinde

Kendi varlığımın.

 

Suyu hissettiğimden

Hissediyorum sıkıntıyı...

Görüyorum seni, ey çalkantı,

Hayat-huzursuzluk...

Bana has yelkenler ki...

Çark etmiş dümeni...

İnsan sureti gibi soğuk

Yıldızlı bir gökyüzü.

 

Gökyüzüyüm ben, rüzgârım...

Gemiyim ve denizim...

Hissediyorum ki ben değilim...

Yadsımak isterim onu.

 

 

(Fragmanlar)

 

Fernando PESSOA

 

Türkçesi : Adnan ÖZER

 

Kaynakça:

Yaşam kadın

Şiir/Fernando Pessoa