Φ Legendary Gönderi tarihi: 18 Ocak , 2010 Paylaş Gönderi tarihi: 18 Ocak , 2010 METEORLAR ( METEORS ) Meteorlar, Güneş Sistemindeki gezegenlerin aralarındaki boşluklarda bulunurlar. Işık yaymazlar, ancak atmosfere girdiklerinde, hızlarından dolayı atmosferdeki sürtünme etkisiyle akkor durumuna gelerek ışık verirler. Buna yıldız kayması denir. Yeryüzüne ulaşan meteoritlere de göktaşı denir. Meteorlar, bir kum taneciği ile birkaç gram ağırlığındaki küçük bir taş parçası arasında değişen boyutlardadır. Bunlar uzay boşluğundan büyük bir hızla gelerek Dünya atmosferine girer ve havanın sürtünmesi sonucunda o kadar ısınırlar ki, yer yüzeyine ulaşamadan tümüyle buharlaşıp gaz haline dönüşürler. Gene bu aşırı ısınma nedeniyle, çevrelerine ışık saçarlar ve arkalarında parlak bir iz bırakırlar. Bu özellikleri nedeniyle meteorlar Türkçe'de "akanyıldız" olarak da adlandırılır. Atmosferde, özellikle geceleri yanarak süzülen bir meteor gördüğümüzde, bu olayı "yıldız kayması" olarak tanımlarız; oysa söz konusu olan bir "yıldız" değil, yanan küçücük bir taştır. Her gece birkaç meteor görülebilir. Bazı geceler meteor yağmurları oluşur. Eğer gökyüzü bulutsuz ve karanlıksa, düzinelerce meteor yağmuru izlenebilir. Aslında yeterince ışık salmadıkları için görülemeyen, daha pek çok başka meteor yağmuru da oluşur. Her gün Dünya atmosferine birkaç milyar meteor çarpar ya da girer. Meteor yağmurlarındaki meteorlar, gökyüzündeki bir noktadan çevreye saçılıyormuş gibi görünür. Bu noktaya "saçılma noktası" denir. Ama bu bir optik yanılsamadır. Gerçekte yağmurdaki meteorlar, hemen hemen birbirine paralel yörüngeler üzerinde yol alır ve bir noktadan saçılıyormuş gibi görünmeleri yalnızca bir perspektif etkisidir. Meteorlara ilişkin olarak bilinenlerin çoğu, bu cisimlerin radarlarla (bak. radar) izlenmesi sonucunda öğrenilmiştir. Yanan meteorların gözlemlenmesi ve fotoğraflarının çekilmesi, ancak bulutsuz gecelerde olanaklıdır; ama radarlar, gündüzleri ve bulutlu gecelerde de kullanılabilir. Geceleri, yanarak düşen bir meteorun gökyüzünde bıraktığı iz, meteor yeryüzüne 160 km yaklaştığında görülmeye başlar, 30 km yaklaşana kadar sürer; arada geçen zaman içinde meteor bütünüyle buharlaşır. Meteorların hızları saniyede yaklaşık 15 km ile 80 km arasında değişir. Bazı meteorlar, kuyrukluyıldızları oluşturan maddelerin kırıntılarıdır. Bazen bir kuyrukluyıldız, Güneş çevresinde dolanırken tümüyle parçalanıp dağılır; bazen de, kendisini oluşturan maddelerden yalnızca bir bölümünü ardında bırakarak yoluna devam eder. Her iki durumda da bu madde parçaları, kuyrukluyıldızın yörüngesi üzerindeki hareketlerini sürdürerek bir meteor akıntısı oluştururlar. Dünya, Güneş çevresindeki yörüngesinde dolanırken bu tür bir meteor akıntısıyla karşılaşabilir; işte meteor yağmurları, Dünya ile karşılaşan bu meteor akıntılarıdır. Eğer, akıntıya neden olan kuyrukluyıldız tümüyle dağılmamışsa ve yörüngesi üzerinde hareketini sürdürüyorsa, meteor yağmuruna yol açan akıntının hangi kuyrukluyıldızdan kaynaklandığı belirlenebilir. Dünya, Güneş çevresindeki yıllık yörünge hareketi sırasında, her seferinde düzenli olarak belirli meteor- yağmurlarıyla karşılaşır. Aşağıda, en kolay görülebilen meteor yağmurlarının listesi verilmiştir; bu listede, yağmurların yılın hangi gününde göründükleri, bazılarında da kaynaklandıkları kuyrukluyıldızın adı belirtilmiştir. Günümüze en yakın meteor çapması olayı ise 1908 yılında Batı Sibirya’daki Tunguska bölgesinde meydana gelmiştir. Bu meteorun 60 metre çapında olduğu ve birbirine gevşek bir şekilde bağlı olan birçok küçük parçadan meydana geldiği tahmin edilmektedir. Zaten bu meteor yeryüzüne çarpmadan önce tamamen parçalanmıştır, böylece krater oluşmamıştır. Ancak yine de 50 km.lik bir alan içindeki bütün ağaçlar köklerinden sökülmüştür. Bilim adamlarının yaptığı hesaba göre, her bir milyon yılda 3 tane 10 km. çapında krater beklememiz gerekiyormuş. Bu hesap şu ana kadar gözlemlenen meteorlara göre yapılmış ve jeolojik kayıtlarla da uyumluluk göstermekte. Kaynakça: Hacettepe Milliyet çocuk Alıntı Yoruma sekme Diğer sitelerde paylaş Daha Fazla Paylaşım Siteleri
Önerilen İletiler
Katılın Görüşlerinizi Paylaşın
Şu anda misafir olarak gönderiyorsunuz. Eğer ÜYE iseniz, ileti gönderebilmek için HEMEN GİRİŞ YAPIN.
Eğer üye değilseniz hemen KAYIT OLUN.
Not: İletiniz gönderilmeden önce bir Moderatör kontrolünden geçirilecektir.