Laboratuvardan giyotine

[Φ sedat sencan]

Antoine-Laurent Lavoisier 1743 yılında Paris’te doğdu.Kimya bilimi onun sayesinde sağlamlık,açıklık ve yöntem kazanıp modern çağa taşınmıştır.

Oksijen ve hidrojeni gerçeğe uygun biçimde tanımladı,ikisine de modern isimlerini kazandırdı.Yanma olayını açıklığa kavuşturmuş,element ve bileşik arasındaki farkı açıklamıştı.

***** ***** ***** ***** ***** ***** *****

1789 ihtilali öncesinde Ferme Generale, Fransız hükümeti adına dolaylı vergi toplayan özel bir kuruluştur.Bu kuruluşta çalışan yüksek görevlilerden birisinin kızı Marie Paulze 1771 yılında henüz 13 yaşındaydı.Lavoisier kendisine aşık oldu.Aynı yıl evlendiler.O yıllarda Fransa’daki yönetim biçimi feodal krallıktır.

Ticaret yapan,sanayide üretimi yürüten zengin burjuva kesiminin devlet yönetiminde rolü yoktu.Kanunlar feodal aristokrat sınıfın çıkarlarını gözetecek şekilde düzenlenmişti.Bu sebeple soylu sınıfa mensup olmak son derece önemliydi.İşin ilginç yönü,bu ünvanları parayla satın almak mümkündü.

Babası da Lavoisier’e 1772 yılında bir soyluluk ünvanı satın aldı.

***** ***** ***** ***** ***** ***** *****

Madam Lavoisier,evlendikleri günden itibaren kocasının bilimsel çalışmasına katıldı.Her ikisi günde beş saatlerini ve Pazar günlerinin tamamını bilime ayırmışlardı.Lavoisier’in kendisi kimyadan ayrı pek çok alanda da faaliyet halindeydi.Barut imalatının resmi yetkilisi idi.Metrik sistemin bulunup uygulanmasına yardım ediyordu.O zamana kadar bulunan ve üzerinde görüş birliğine varılan element adlarının rehberini hazırladı.Hipnoz,hapishane reformu,böceklerin solunumu,Paris’in su kaynakları ilgilendiği diğer işlerdi.

***** ***** ***** ***** ***** ***** *****

Ferme Generale halk tarafından hiç sevilmezdi.Zenginlerden değil,sadece yoksullardan vergi topladığı ileri sürülüyordu.Lavoisier daha 1768 yılında bu kurumdan hisse satın almıştı.Bu hisselerden sağladığı gelirler,bilimsel çalışmalarına katkı sağlıyordu.O zamanlar için dünyanın en gelişmiş özel laboratuvarına sahipti.

***** ***** ***** ***** ***** ***** *****

Ferme Generale’nin hissedarı olmak,halkın Lavoisier’den nefret etmesine sebep olmuştu.Lavoisier sanki bu nefreti çoğaltmak istercesine bir işe daha girişti.

Paris’i çeviren duvarlar artık eskimişti.Geçiş kapıları da çürüdüğü için girenlerden alınan vergi azalmıştı.Yeni bir duvar yaptırdı.Artık birçok geçiş kapısı ve silahlı muhafızlar için devriye yolları vardı.Paris’liler bu duvardan zerre kadar hoşlanmamıştı.Zaten devrim başlayınca,Bastille’den iki gün önce bu duvara saldırdılar.

***** ***** ***** ***** ***** ***** *****

Lavoisier en büyük hatasını elinde olmayarak yaptı.1778 yılında Bilimler Akademisi’nin tam üyeliğine kabul edilmişti.1780 yılında genç bir bilim adamı akademiye kendi icadı olan bir buluşu sundu.Bu buluş ilkel bir kızılötesi dürbündü.Bunun sayesinde bir mum alevinden yükselen titrek ısıyı görmek mümkündü.Lavoisier,bu teklifi geri çevirdi.Zira ısı dalgaları kesin olarak ölçülemezdi.Genç adamın kuramı gerçekten yanlıştı.Ama o bunu hiç unutmadı ve Lavoisier’ hiç bağışlamadı.Bu genç adam,Fransız devriminin önderlerinden biri olacak kişi idi:Jean-Paul Marat

***** ***** ***** ***** ***** ***** *****

Fransız Büyük Devrimi 1789 yılında gerçekleşti.Lavoisier aslında reformcu ve liberal görüşlü biriydi.Etats-generaux toplandığında yedek halk temsilcisi seçildi.Meclis tüzüğünü hazırladı.Paris Komünü’ne de seçilip 1789 Derneği’ne katıldı.Devletteki görevleri artıyordu.Hazinenin yönetiminde çalışmalarda bulunup mali durum ve tarımla ilgili planlar geliştirdi.Ancak Ferme Generale’de hissedar olması ve Paris Duvarı unutulmamıştı.Ülkesine yaptığı hizmetler yanında dünyaca tanınmış bilimadamı olmasına rağmen halkın nefreti sürüyordu.

Radikal basın onun aleyhine saldırısını arttırdı.Marat Ulusal Meclis’in etkili liderlerinden biriydi ve Lavoisier’ın asılması gerektiğini her yerde söylüyordu.

***** ***** ***** ***** ***** ***** *****

1791 yılında Ferme Generale kapatıldı. Lavoisier barut fabrikalarındaki görevinden alındı.Cephanelikteki evinden ve laboratuvarından çıkarıldı.1793 yılında Terör dönemi en yüksek seviyeye ulaşmıştı.Kasım ayında Ferme Generale’nin yöneticileri ile birlikte Lavoisier de tutuklandı.Kayınpederi de tutuklananlar arasındaydı.8 Mayıs 1794 günü 31 Ferme Generale üyesiyle birlikte Devrim Mahkemesi’ne çıkarıldı.Mahkeme heyeti ile juri arasında bir berber,bir arabacı ve bir kuyumcu gibi çeşitli meslekten kişiler vardı.

İddianamede sanıkların bulundukları mevkiyi kullanarak kazanç sağladıkları ileri sürüldü.Duruşma sırasında onun bilim adamlığı söz konusu edildi.Yargıçlardan birinin’Devrimin bilim adamlarına ihtiyacı yoktur’dediği söylenir,ancak bu konuda bir belge yoktur.Zaten duruşma boyunca Lavoisier özellikle söz konusu edilmedi.Suçlama yöneticilerin hepsineydi.

***** ***** ***** ***** ***** ***** *****

Sekiz kişi beraat etmişti. Lavoisier ve diğerleri ölüm cezasına çarptırıldı.

Mahkeme akşamüstü bitmişti.O zamanlar temyiz,itiraz gibi şeyler sözkonusu değildi ve kararlar hemen uygulanıyordu.Bir at arabasına bindirilip giyotinlerin kurulduğu Devrim Meydanı’na götürüldüler.Hepsinin elleri arkalarında bağlıydı.

Kayınpederinin başı kesildikten sonra sıra kendisine gelmişti,yavaşça ayağa kalktı.Onun da başı kesildikten sonra diğerlerinin infazı hızla tamamlandı.

Hepsinin cesedi toplu bir mezara atıldı.