Adıyaman

Φ netman · 2 Ağustos , 2006

ADIYAMAN

Adıyaman, Güneydoğu Anadolu Bölgesiânin batısında yer alan, tarih sahnesindeki yeri ilk insanlara dek uzanan, pek çok değişik kültüre merkezlik etmiş olan gerçek bir kültür ve turizm kentidir. Dünyanın en eski yerleşim yerlerinden biri olan Adıyaman toprakları üzerinde, insanlık tarihinin bütün dönemlerinde yaşanmışlığa dair bulgular elde edilmiştir.

Tarih boyunca çeşitli devletler arasında el değiştiren Adıyaman İli, M.Ö. 3000-1200 yıllarında Hititler, 1200-700 yılları arasında Asurlular, 750-600 arasında Frigler, 600-334 yılları arası Persler, 334-69 yılları arası Makedonlar, 69-M.S.72 yılları arası Kommagene Krallığı, 72-395 yılları arası Roma İmparatorluğu, 395-670 Bizans (Doğu Roma) İmparatorluğu, 670-758 yılları arası Emeviler, 758-926 Abbasiler, 926-958 Hamdaniler, 958-1114 yılları arası yeniden Bizanslılar, 1117-1204 Eyyubiler, 1204-1298 yılları Anadolu Selçukluları, 1298-1516 Memluklular arasında el değiştirdikten sonra 1516 tarihinde Osmanlı İmparatorluğunun egemenliğine girmiştir.

Tarih boyunca ev sahipliği ettiği sayısız medeniyetten gelen değerleriyle Adıyaman İli, bugün Türkiye Cumhuriyetiânin önemli turizm merkezlerinden biri olarak, dünyanın her yerinden gelen konuklarını ağırlamaktadır.

Güneydoğu Anadoluânun en yeşil ili olan Adıyamanâın adı dünyanın 8. Harikası olarak tanımlanan Nemrut Dağı ile birlikte anılır. Yine Gölbaşı ilçesinde bulunan göller ve dünyanın 4. büyük barajı olan Atatürk Barajı bölgeye ayrı bir çekicilik katmaktadır. Zengin akarsu kaynaklarına sahip ilin Göksu nehri boyunda yer alan Şambayat, karpuzu ile ünlüdür. İlimiz kaliteli tütün tarımı ile de ayrı bir öneme sahiptir.

Önplana Çıkan Turizm Değerleri

Nemrut Dağı: Yaklaşık 2150 mt yüksekliğinde olan Nemrut Dağı, Eskikale-Yenikale-Karakuştepe ve Cendere Köprüsünü içine alacak şekilde Milli Park haline getirilmiştir.

Nemrut Dağı Ören Yeri, Adıyamanâın 86 km. doğusunda Kahta ilçesinin Karadut köyündedir UNESCO tarafından Dünya Kültür Mirası Listesinde yer almakta ve dünyanın sekizinci harikası olarak tanımlanmaktadır.Nemrut Dağı Ören Yerine FIJET tarafından 2004 yılında Altın Elma Ödülü verilmiştir. Açıkhava müzesi konumunda bulunan Nemrut Dağı İlimiz turizmi açısından büyük önem arz etmektedir.

İ.Ö. 1. Yüzyıla tarihlenen ve orijinali 55 m. olan tümülüsün bugünkü yüksekliği 50 m., çapı 150 metredir. Gündoğumu ve günbatımının tüm ihtişamıyla izlenebildiği Nemrut Dağında, Kommagene Kralı 1. Antiochos kendisi için görkemli bir anıt mezar, mezar odasının üzerine kırma taşlardan oluşan bir tümülüs ve tümülüsün üç tarafını çevreleyen kutsal alanlar inşa ettirmiştir. Tümülüs, Kral 1. Antiochosâun şerefine tertiplenen törenlere mahsus 3 terasla çevrilidir. Doğu, batı ve kuzey terasları olarak adlandırılan bu alanlarda doğu ve batı teraslarda; sıra halinde dizilmiş blok halinde 8 yontma taşın üst üste oturtulmasıyla oluşturulan 8-10 metre yüksekliğinde muhteşem heykeller, kabartmalar ve yazıtlar bulunmaktadır. Heykeller, bir aslan ve bir kartal heykeliyle başlar ve aynı düzende son bulur. Hayvanların kralı olan aslan yeryüzündeki gücü, tanrıların habercisi olan kartal ise göksel gücü sembolize eder. Heykeller her iki tarafta da şu şekilde sıralanmıştır:

Kral 1. Antiochos (Theos); Fortuna (Theichye-Kommagene-Tanrıça) Zeus (Oromasdes); Apollo (Mithras-Helios-Hermes), Herakles (Ares-Artagnes).

Kült yazıtlarında anne tarafından Büyük İskenderâden (Yunan-Makedonya) baba tarafından ise, Darieosâdan (Pers) geldiğini ifade eden Antiochos, atalarından gelen bu etnik farklılığı birleştirerek, kültür zenginliği haline dönüştürmenin göstergesi olarak tanrı heykellerinin yüzünü doğuya ve batıya çevirmiştir. Zaten tanrı heykellerinin isimleri de hem Grek, hem de Pers dili ile ifade edilmiştir.

Bu dağ ilk kez 1882âde yol mühendisleri Karl Sester ve Otto Puchstein tarafından keşfedilmiş ve 1987âde ise UNESCO tarafından da dünyanın 8. harikası ilan edilmiştir. Bu dağın en az 2000 yıllık geçmişiyle gün yüzüne çıkarılmasında ve bilim dünyasında tanıtılmasında Türk Müzeciliğinin kurucusu ilk Türk Müzecisi Osman Hamdi Bey öncülük etmiştir. Dağın diğer bir özelliği ise güneşin doğuşunu izlemeye gelen yerli ve yabancı turistlerin hayranlığıdır. Dağda güneşin doğuş ve batışı insanı büyüleyici bir atmosfere taşımaktadır. Bu saatlerde dağın üzeri insanlarla dolmaktadır.

Cendere Köprüsü: Adıyamanâa 55 km. uzaklıkta ve Karakuş tümülüsünün kuzeydoğusundadır. Kahta çayının en dar kesiminde iki ana kaya üzerinde 92 iri kesme taştan yapılan bir büyük kemer ve doğu tarafındaki küçük bir tali kemerden oluşur.Üzerindeki kitabelerden, Septimus Severus zamanında (M.S.192-211) Samsatâta karargah kuran 16. Roma Lejyonu tarafından yaptırıldığı, Korint başlıklı sütunların İmparator Septimus Severus, karısı Julia Domna, oğulları Caracalla ve Geta'ya adandığı, daha sonra Caracalla İmparator olunca Geta adına diktirilen sütunun yıkıldığı bilinmektedir.

Köprü'nün üzerindeki kitabelerden, Kommageneliler tarafından daha önce yaptırılan eski bir köprünün; Romalılar tarafından yıktırılarak yerine günümüzde de dimdik ayakta duran Cendere Köprüsünün yaptırıldığı anlaşılmaktadır. Cendere Köprüsü, Roma mühendislik sanatının teknik bir şaheseri olarak bugün de herkesi son derece etkilemektedir.

Kahta Kaleleri ve Arsemia: İl merkezine 60 kmâlik bir mesafede bulunan kalelerden Yeni Kale, Eski Kalenin karşısında tarihi Arsemia kentinin 2-3 km karşısında kurulmuştur. İçersinde cami, hamam, dükkanlar ve su depoları bulunan kalede Kahta çayına inen dönerli merdivenli 80 mtâlik bir su yolu bulunur. Kale ilk olarak Hitit döneminde kurulmuş ve Memluklular zamanında onarılmıştır. 1968-75 yılları arasında bir onarım daha görmüştür, Bunlardan Eski Kale olarak adlandırılan kale ise Ortaçağda İslam dünyasının en sağlam kalelerinden biri olmuştur. Kale civarında II.Selevkosâun kardeşi Arsames zamanında kurulmuş iki kent kalıntısı vardır. Kalenin bulunduğu yer aynı zamanda bir ören yeridir.

Dönemin gözde kenti Arsemia M.Ö.2.yyâda Kommenegelilerin atası Arsemez tarafından Eski Kahta Kalesinin karşısında kurulmuş yazlık bir yönetim merkezidir. Tören yolu üzerinde Mitrasâın kaya kabartması ile Anadoluânun en büyük Grekçe yazıtı ve onun altında da kaya dehlizi bulunmaktadır.

Perre (Piirin) Harabeleri: Adıyaman ili Merkez Örenli (Pirin) Mahallesindedir.Kommagene Krallığının beş büyük Antik Kentinden birisidir.Kommagene Krallığının başkenti Samosata ile Melitene (Malatya) arasında yer alan bir uğrak yeridir. Antik Roma kaynaklarında suyunun güzelliğinden bahsedilmekte olup; kervanlar, yolcular ve ordular tarafından dinlenme yeri olarak kullanıldığı anlatılmaktadır.Bahsedilen suyun aktığı Roma Çeşmesi halen kullanılmaktadır. Perre Antik Kenti (Niseaie) İznikte toplanan İncil Konsiline temsilci göndermesi aynı zamanda dini bir merkez olduğunu göstermektedir.Perre Antik Kentte en dikkat çeken kalıntılar girişleri kabartmalarla süslenmiş mezar odaları arasında irtibatı sağlayan geçitler bulunmaktadır. Kayalıklar içine oyularak yapılmış mezar odaları içerisinde lahitler de yer alır. Perre Antik Kenti harika bir görünüm oluşturmaktadır.

Karakuş Tepesi: Nemrut Dağı Milli Parkı'nın güneybatısında bulunan Karakuş Tepesi, Kommagene Kralı II. Mithridates tarafından 21 Metre yükseklikte çakılların yığılmasıyla oluşturulmuş annesi İsas adına yaptırılan bir anıt mezardır. Sütun üzerindeki kartaldan dolayı Karakuş Tümülüsü olarak anılmaktadır. Tümülüsün kuzey güney ve doğusunda 4 adet 9 m. yüksekliğinde sütunlar yer almaktadır. Sütunlar üzerinde boğa, aslan ve kartal heykelleri ile tokalaşma stel , bulunmaktadır.Bu anıt mezarın kitabesinde M.Ö. I. Yüzyıl sonlarına tarihlenmektedir. Nemrut Dağı giriş noktası olarak belirlenen Karakuş Tümülüsü Milli Park Koruma alanı içersindedir.

Haydaran Mağaraları: İlin 17 km kuzeyinde aynı adlı köyün yakınında kayalıklara üzerinde oyulmuş mağaralar topluluğudur. Bu mağaraların birinin üzerinde bir erkek ve bir kadın kabartması, ayın hilal hali ve yıldız kabartması vardır. Işık saçan yıldız motifi ve kabartmaların giyiniş şekline bakılırsa bu kabartmanın ışık tanrısı olarak bilinen Kommegene Kralı I.Antiochusâun babası Mithrades olduğu sanılmaktadır.

http://www.adiyamanli.org

http://www.adiyamanli.org/turkish-turkce/main-turkce.htm

http://www.adiyamanli.org/turkiye_hakkindaki_hersey.htm

http://www.adiyamanli.org/nemrut/

http://www.adiyamanli.org/travel/