∞ evrensel-insan Gönderi tarihi: 4 Mart , 2014 Paylaş Gönderi tarihi: 4 Mart , 2014 Atlasta yer alan diller beş farklı kategoride değerlendiriliyor: 1- Kırılgan: Çocukların çoğu bu dilleri konuşuyor ancak genellikle sadece evlerinde aileleriyle kullanabiliyorlar. 2- Kesinlikle tehlikede: Çocuklar bu dilleri artık evde anadil olarak öğrenmiyor. 3- Ağır tehlikede: Aile büyükleri ya da yaşlı nesillerin konuştuğu diller. Ebeveynler dilleri anlasa da çocuklarıyla ya da kendi aralarında konuşurken kullanmıyorlar. 4- Ciddi tehlikede: Dili konuşan en genç bireyler büyük ebeveynler ve daha yaşlı nesiller. Onlar da dile tam hakim değil. 5- Yok olmuş diller: Dili konuşan son kişi de hayatını kaybetmiş. Dile sadece yazılı kaynaklardan ulaşılabiliyor. Daha önce 1996 ve 2001 yıllarında yayınlanan Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü’nün (UNESCO) Tehlike Altındaki Diller Dünya Atlası'nın Mart 2013 versiyonunda dünyanın dört bir yanından 2 bin 500’den fazla dil yer alıyor. Bu dillerden 18 tanesi de Türkiye’de bulunuyor. Bugün UNESCO Dünya Anadil Günü. Kültürel çeşitliliğin ve çokdilliliğin desteklenmesini hedefleyen Dünya Anadil Günü'nün bu yılki teması, anadilde eğitim hakkına vurgu yapıyor. Anadilin, eğitim hakkının bir parçası olduğunu savunan UNESCO, bu kapsamda üyelerini anadilde eğitimi teşvik etmeye çağırıyor. Dünya Anadil Günü, kaybolmaya yüz tutmuş dilleri de akıllara getirdi. UNESCO'nun geçtiğimiz yıl güncellediği Tehlike Altındaki Diller Atlası'nda Türkiye'den de 18 dil yer alıyor. Listede bir değişiklik olmadı. Şükür ki bu dillerden hiçbiri tamamen ölmedi, ancak unutulmaktan kurtulduğunu da söylemek mümkün değil. Alıntı Yoruma sekme Diğer sitelerde paylaş Daha Fazla Paylaşım Siteleri
∞ evrensel-insan Gönderi tarihi: 4 Mart , 2014 Yazar Paylaş Gönderi tarihi: 4 Mart , 2014 Dilin ismi: ZazacaDiğer isimleri: Zâzâ Lisânı, Dımılki, Zazaki, Kırmancki, Kırdki, Sobé, Zonê MaDurumu: KırılganDünya genelinde konuşan kişi sayısı: 1998 Paul tahminlerine göre 2 milyonBölgeler: Tunceli, Erzincan, Elazığ, Bingöl, Erzurum’un Hınıs ilçesi, Sivas’ın doğusu Muş’un Varto ilçesi, Kayseri’nin Sarız ilçesi, Diyarbakır’ın kuzey ve batı kesimleri, Şanlıurfa’nın Siverek ilçesi ve komşu ilçelerde bazı küçük alanlar; Avrupa’da bu dili konuşan çok sayıda göçmen var.Konuşulduğu ülkeler: Türkiye Dilin ismi: Batı ErmenicesiDurumu: Kesinlikle tehlikedeDünya genelinde konuşan kişi sayısı: Farklı kaynaklardan elde edilen tahminlere göre 50 binBölgeler: İstanbul, Hatay’ın Samandağ ilesinin Vakıflı köyüKonuşulduğu ülkeler: Türkiye Dilin ismi: UbıhçaDurumu: Yok olduDünya genelinde konuşan kişi sayısı: Son konuşan kişi olan Tevfik Esenç 1992 yılında hayatını kaybettiBölgeler: 1864’ten bu yana göçmen topluluklar; Esenç Manyas’ın Hacı Osman köyünde yaşıyorduKonuşulduğu ülkeler: Türkiye Dilin ismi: TuroyoDurumu: Ağır tehlikedeDünya genelinde konuşan kişi sayısı: Poizat ve Sibille’in verileri üzerinden 2008 tahmini 50 binBölgeler: Geleneksel olarak Mardin’in Midyat ilçesi civarında konuşuluyor; konuşanların çoğu İsveç ve Almanya’ya göçmüş durumdaKonuşulduğu ülkeler: Suriye, Türkiye Dilin ismi: SuretDiğer isimleri: Asuri Yeni Aramice, Keldani Yeni Aramice, Süryanice, Yeni SüryaniceDurumu: Kesinlikle tehlikedeDünya genelinde konuşan kişi sayısı: Poizat ve Sibille’in verileri üzerinden 2008 tahmini 240 binBölgeler: Irak Kürdistan’ı, Batı İran Azerbaycan’ı ve Kürdistan’ı, Suriye’nin Türkiye sınırı yakınları; Türkiye’de konuşan yok; konuşanların çoğunluğu Avrupa, Kuzey ve Güney Amerika ve Avustralya’da diasporada yaşıyorKonuşulduğu ülkeler: Ermenistan, Irak, İran, Suriye, Türkiye Dilin ismi: RomancaDiğer isimleri: Çingenece, Romani, Romca, Çingene diliDurumu: Kesinlikle tehlikedeDünya genelinde konuşan kişi sayısı: Matras 2002 tahminlerine göre 3 milyon 500 binBölgeler: Birçok Avrupa ülkesi özellikle Doğu-Orta ve Doğu Avrupa, BalkanlarKonuşulduğu ülkeler: Arnavutluk, Avusturya, Belarus, Birleşik Krallık, Bosna Hersek, Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Hırvatistan, Hollanda, İsviçre, İtalya, Karadağ, Letonya, Litvanya, Makedonya, Polonya, Romanya, Rusya, Sırbistan, Slovakya, Slovenya, Türkiye, Ukrayna Dilin ismi: Pontus lehçesiDiğer isimleri: Pontusça, Pontus RumcasıDurumu: Kesinlikle tehlikedeDünya genelinde konuşan kişi sayısı: 300 bin (Genel olarak bu rakam veriliyor)Bölgeler: Türkiye’de ve Gürcistan’da Karadeniz kıyıları, Of ve Sürmene’de halen konuşanlar var ancak çoğunluğu Yunanistan’a göçtü; Rusya’nın güneyi ve Kafkasya’da da göçmüş bazı gruplar yaşıyorKonuşulduğu ülkeler: Ermenistan, Gürcistan, Rusya, Türkiye, Ukrayna, Yunanistan Dilin ismi: MlahsôDiğer isimleri: Batı SüryanicesiDurumu: Yok olduDünya genelinde konuşan kişi sayısı: Kısa bir süre önce tükendi (Konuşan son kişi İbrahim Hanna 1998’de hayatını kaybetti)Bölgeler: Diyarbakır’ın Lice ilçesi yakınlarında iki köy; tüm sakinler Suriye’ye göçtüKonuşulduğu ülkeler: Türkiye Dilin ismi: LazcaDiğer isimleri: LazuriDurumu: Kesinlikle tehlikedeDünya genelinde konuşan kişi sayısı: 2001 tahminlerine göre 130 bin (Şişirilmiş bir rakam olabileceği belirtiliyor)Bölgeler: Rize’nin Pazar, Ardeşen, Çamlıhemşin ve Fındıklı ilçeleri ile Artvin’in Arhavi, Hopa, Borçka ve Sarp ilçeleri, Sarp’ın bir kısmı Gürcistan tarafında Acar Cumhuriyeti’nin bir parçası, Sakarya, Kocaeli ve Bolu’da aynı zamanda 1877-78 Savaşı sırasında mülteciler tarafından kurulan Laz köyleri var.Konuşulduğu ülkeler: Gürcistan, Türkiye Dilin ismi: KabardeyceDiğer isimleri: Kabarca, Kabartayca, Doğu ÇerkesçeDurumu: KırılganDünya genelinde konuşan kişi sayısı: Farklı kaynakların ortalaması 650 binBölgeler: Rusya Federasyonu’nda Kabard-Balkar Cumhuriyeti ve Karaçay-Çerkes Cumhuriyeti, Türkiye ve Ortadoğu’da diaspora topluluklarıKonuşulduğu ülkeler: Rusya, Türkiye Dilin ismi: LadinoDiğer isimleri: Judezmo, Yahudi İspanyolcası, Sefaradca, Haketia (Fas’ta kullanılan ismi)Durumu: Ağır tehlikedeDünya genelinde konuşan kişi sayısı: 400 binBölgeler: Geleneksel olarak Yunanistan ve Türkiye, özellikle de Makedonya ve Trakya’daki tarihi yerler, Balkanlar, Kuzey Afrika’da Fas, Ceuta, Melilla, Cezayir; Türkiye’deki 10 bin civarında kişinin çoğunluğu İstanbul’un Balat ve Hasköy semtlerinde yaşıyor, Yunanistan ve Balkanlarda yaşayanların sayısı Holokost’tan sonra çok azaldı, Kuzey Afrika’da dil ortadan kayboldu.Konuşulduğu ülkeler: Arnavutluk, Bosna Hersek, Bulgaristan, Cezayir, Fas, Hırvatistan, Makedonya, Romanya, Sırbistan, Türkiye, Yunanistan 1 Alıntı Yoruma sekme Diğer sitelerde paylaş Daha Fazla Paylaşım Siteleri
∞ evrensel-insan Gönderi tarihi: 4 Mart , 2014 Yazar Paylaş Gönderi tarihi: 4 Mart , 2014 Dilin ismi: HemşinceDiğer isimleri: HomşetsiDurumu: Kesinlikle tehlikedeDünya genelinde konuşan kişi sayısı: Elde veri yokBölgeler: Türkiye’nin kuzeydoğusu, önceleri Orta Asya’dan Gürcistan’a sınır dışı edilenler (Batı Ermenicesinin bir diyalekti olduğundan SIL International tarafından ayrı bir madde olarak değerlendirilmiyor)Konuşulduğu ülkeler: Türkiye Dilin ismi: HertevinceDiğer isimleri: HertevinDurumu: Ciddi tehlikedeDünya genelinde konuşan kişi sayısı: BinBölgeler: Siirt’in Pervari ilçesi yakınlarında bulunan Hertevin köyü (Bugün konuşanların neredeyse tamamı yurtdışında yaşıyor, Türkiye’de konuşan kişi dört kişi var)Konuşulduğu ülkeler: Türkiye Dilin ismi: Gagavuzca (Güney Balkan)Durumu: Ağır tehlikedeDünya genelinde konuşan kişi sayısı: Elde veri yokBölgeler: Makedonya'nın güneydoğusunda Strumica, Yunanistan'ın kuzeydoğusunda Evros (Meriç) bölgesi, Edirne'nin Surguç bölgesiKonuşulduğu ülkeler: Makedonya, Türkiye, Yunanistan Dilin ismi: Kapadokya YunancasıDiğer isimleri: Ürgüpçe, Anadolu YunancasıDurumu: Yok olmuşDünya genelinde konuşan kişi sayısı: Bilinmiyor (2005 yılında Mark Janse ve Dimitris Papazachariou Yunanistan’ın kuzey ve orta kesimlerinde halen bu dili konuşan kişiler olduğunu keşfedene kadar dili konuşan kimse olmadığını düşünülüyordu.)Bölgeler: Nüfus mübadeleleri öncesinde Kapadokya, Konya'nın Sille, Kayseri'nin Faraşa köyü ve komşu köylerKonuşulduğu ülkeler: Türkiye Dilin ismi: AdığeceDiğer isimleri: Adıgece, Batı ÇerkesçeDurumu: KırılganDünya genelinde konuşan kişi sayısı: Farklı tahminlerin ortalaması 300 binBölgeler: Rusya Federasyonu'nda Adige Cumhuriyeti ve komşu bölgeler, Türkiye, Ortadoğu ve Batı Avrupa'daki diaspora topluluklarıKonuşulduğu ülkeler: Irak, İsrail, Makedonya, Rusya, Suriye, Türkiye, Ürdün. Dilin ismi: AbazacaDiğer isimleri: TapantaDurumu: Kesinlikle tehlikedeDünya genelinde konuşan kişi sayısı: 2002 Schulz tahminlerine göre 31 binBölgeler: Rusya Federasyonu'nda Karaçay-Çerkes Cumhuriyeti'nin bazı yerleriKonuşulduğu ülkeler: Rusya Federasyonu, Türkiye Dilin ismi: AbhazcaDurumu: KırılganDünya genelinde konuşan kişi sayısı: Farklı tahminlere göre 125 binBölgeler: Abhazya, Türkiye, Rusya Federasyonu, Gürcistan, Ortadoğu ve Batı Avrupa'daki diaspora topluluklarıKonuşulduğu ülkeler: Gürcistan, Rusya Federasyonu, Türkiye Aslinda bu dillerden 18 tanesinin Turkiye'de olmasi ve kaybolmaya yuz tutmasi; insanoglunun evrensel hukuk temelli etik hak ve ozgurlukleri adina dusundurucu. Aslinda bu konuda hic bir girisimin yapilmamasi da ayri bir hak ve ozgurlukler ihlali. 1 Alıntı Yoruma sekme Diğer sitelerde paylaş Daha Fazla Paylaşım Siteleri
Önerilen İletiler
Katılın Görüşlerinizi Paylaşın
Şu anda misafir olarak gönderiyorsunuz. Eğer ÜYE iseniz, ileti gönderebilmek için HEMEN GİRİŞ YAPIN.
Eğer üye değilseniz hemen KAYIT OLUN.
Not: İletiniz gönderilmeden önce bir Moderatör kontrolünden geçirilecektir.